TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mục lục
Kỷ niệm......................................................................................................2
Mẹ con........................................................................................................9
Mật rắn.................................................................................................... 14
Người cháu trai họ ngoại bác Ba Phi.................................................... 27
Con kiến thợ............................................................................................ 35
Tĩnh tâm..................................................................................................49
Thư tình...................................................................................................56
Giã từ hy vọng......................................................................................... 66
Khi người ta yêu ..................................................................................... 72
Hai giờ sáng............................................................................................. 78
Khoảnh khắc ........................................................................................... 82
Họ có ba người......................................................................................... 84
Ban mai bình yên ................................................................................... 96
Tham vọng chiến thắng .......................................................................103
Cây bồ kết nở hoa .................................................................................112
Cây thông nhỏ.......................................................................................121
Chiều dày bức tường.............................................................................139
Chuyện tình người điên .......................................................................141
Miền cỏ hoang.......................................................................................146
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 2
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Kỷ niệm
Phạm Đào Nguyên
Tiếng nhạc từ radio vọng lại làm lòng tôi bồn chồn, nhắc nhở tôi
nhớ về một quá khứ xa xôi, ở một khoảng thời gian nào đó trong đời..
Có phãi còn yêu nên đôi lần thầm nhớ. Mình đã thật quên cớ sao lòng
vẫn ...chờ. Tôi lăn một vòng, úp mặt vào gối, che đậy nỗi nhớ thương
thầm dấu kín cả đời mình, để làm chồng, làm cha trong trách nhiệm,
bổn phận, trong khuôn phép và luân lý. Ngày đó tôi còn trẻ quá, cứ lo
sợ vẩn vơ, chưa một lần dám mạo hiểm để sống cho tình yêu mình.
Thôi, giờ thì chỉ biết để hồn chơi vơi trong chốc lác, mà khắc khoải
nhớ thương cho thỏa lòng.
Câu chuyện xãy ra lâu lắm, lâu lắm rồi, khi tóc hãy còn xanh,
và ngày đó tôi đã gặp nàng ở một thị trấn nhỏ. Tôi đến trấn thủ lưu
đồn ở vùng này khoảng hơn bốn tháng, nhưng tôi đã mang theo kỹ
niệm một đời khó quên.
Tôi gặp nàng, ‘cô bé’, tôi thường gọi nàng mà không gọi tên, vì
nàng ngây thơ hồn nhiên, vui vẻ qúa. Nàng bướng bỉnh ngây ngô
không một chút e dè, hay thẹn thùng như những người con gái khác
mà tôi đã gặp.
Một buổi sáng, nắng sớm chói chang rọi vào quán ven đường,
tôi dừng xe sát cửa, tắt máy đi thẳng vào trong. Tôi không để ý cô bé
đang lùa tấm cửa líp cuối cùng. Nàng hỏi vọng theo,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 3
http://www.ebooks.vdcmedia.com
-Ê, ê mua gì vậy? Nàng hỏi, tôi không quay lại, mà chỉ đi thẳng
vào tủ đựng thuốc lá ở phiá trước, nàng đứng yên nhìn phiá sau lưng
tôi một chặp, rồi nói tiếp,
- Sáng nay có ông lính vừa lạ, lại vừa điếc tới nhà mình. Tôi vội
bảo, -“Tôi mua thuốc lá.” Nàng đi theo tới gần tôi hỏi nhỏ,
-‘Mua thuốc lá...?’ -Vâng, thuốc lá.
-‘Xin lổi nghe, quán tôi không bán thuốc lá, anh chờ chợ đông
tôi sẽ mua dùm cho nhé.’ Tôi chỉ vào tủ thuốc, rồi bảo nàng, ‘Thuốc
này nè.’ Nàng cười khúc khích, vui vẻ giải thích, thuốc này có tên của
nó, cũng như những thuốc như Cotab, Capstan, hay Quân tiếp vụ,
anh gọi thuốc lá, ai biết đâu. Ở đây thổ ngữ, thuốc lá là lá thuốc lấy
từ cây, xâu thành lùa, gấp thành xấp, ủ cho đậm màu, đem phơi, cho
người làm ruộng họ hút, anh biết không?
Đứng gần nàng, tôi mới nhìn thấy hết nét ngộ nghĩnh dể
thương của nàng, nước da mỏng mịn màng, không một chút tì vết,
một làn lông măng trên má, đúng là một cô bé. Nước da sáng, rạng rỡ
trong chiếc áo cánh tay màu vàng nhạt. Mùi bồ kết từ tóc nàng bay
thơm làm tôi thấy ngây ngây. Vài sợi tóc loà xoà bên má trông nàng
dễ thương làm sao! Dễ thương nhất là nụ cười, tự nhiên nói, tự nhiên
cười, như một cô bé. Hai hàm r ăng trắng đều như hai hàng hạt lựu,
với chiếc cằm chẻ, làm tôi ngẩn ngơ lòng. Nàng nhìn tôi tò mò một
chặp rồi hỏi,
-Có phải khoảng hồi 6:00 chiều hôm qua anh đi bộ về hướng
này không?
-Phải, tôi trả lời.- Tôi dạo gần hết thị trấn nầy để mua thuốc lá
nhưng không có. Nàng nhìn thẳng vào mắt tôi rồi cười thành tiếng,
tôi hỏi,
-Cô cười gì?
-Nhìn anh hôm nay, tôi cười cho đám bạn tôi ngày hôm qua, tôi
chỉ vừa mới mở lời khen anh có dáng đi hùng, và có mái tóc bồng
bềnh, thì cả bọn nó thay phiên nhau chê anh, mắt lé, mặt rổ, răng
hô, trán vồ.v..v.. Tôi nghĩ thầm, nếu đem những thứ đó ghép hết vào
gương mặt anh, thì chắc trông anh ngố lắm đấy. Rồi nàng cười dòn,
làm tôi phải cười theo, nhưng tôi gắt,
-Bạn cô qúa quắt lắm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 4
http://www.ebooks.vdcmedia.com
-Có dịp tôi sẽ giới thiệu anh gặp các cô ấy nhé. Nàng nhìn tôi,
- May mà anh không giống, rồi nàng cười khúc khích.
-Cô cười tôi đó à?
-Xin lỗi anh, không phải đâu, tôi cười cái ngộ nghĩnh cuả đám
bạn tôi. Tôi định trả tiền thuốc, thì có khách đến, họ kêu café .Tôi
ngồi vào một bàn nhỏ và cũng kêu café để quan sát nàng. Lần đầu tôi
nghe nàng hỏi người bạn, hay chị nàng về cách pha chế café, nàng
như không rành việc, nên tôi tới chỉ nàng làm sao chế café cho ngon.
Thế là nàng bảo tôi,
-Anh khó tính, thì tự chế lấy mà uống cho tùy thích nhé, rồi sắp
cả vật liệu vào khay, bưng ra bàn cho tôi.
-Nếu anh thấy thiếu thứ nào cứ kêu, tôi sẽ mang đến cho anh.
Tôi vẫn không biết gì về cô hàng quán này, thuộc loại người thế nào
nữa. Tôi thật sự không được vui, nhưng mặc, nàng không cần biết
đến sự khó chịu cuả tôi. Nàng cười vui như bình thường. Dù tôi giận,
thì nàng cũng không biết, thì giận làm gì, nên lại thôi, tôi tự chế lấy
mà uống, coi như bửa nay mình không hên.
Tôi quen nàng từ đó, và đến quán nàng thường xuyên hơn. Thế
rồi cả tuần, hằng ngày, sáng nào tôi cùng cả bọn tới quán mua thuốc
lá, uống café. Môt hôm vảng khách tôi đến trả tiền, nàng hỏi tôi, ‘ Ê,
anh đi lính gì vậy?’ Tôi bảo,
-Anh làm lính lái xe, và tiện tay tôi chỉ chiếc xe jeep tôi lái hàng
ngày. Nàng hỏi,
-Anh lái xe cho ai vậy?
- Cho ông Tiểu đoàn trưởng.
-Có lái cho bà tiểu đoàn trưởng không? Có xách giỏ cho bà đi
chợ không? Có giải mền cho bà ngủ không, và có khi nào ngủ thế
giùm ông TĐĐ khi ông vắng nhà không?
-Không, anh lái xe cho ông khi ông hành quân về, và khi ông đi
hành quân lại anh đi chơi, không lái xe cho bà. Nàng tay chống cằm,
nghênh mặt cật vấn,
-Tại sao bây giờ tổ quốc, đồng bào cần anh ra chiến trường, anh
sợ chết lo lót để làm lính lái xe. Em cười anh, tụi Vẹm nó cười anh.
Lính trẻ như anh, lái xe cho ông lớn thì phải phục vụ cho bà lớn để
khỏi ra chiến trường, khỏi chết phải không? Cái lưng anh hơi cong rồi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 5
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đó. Dù sao bà lớn cũng có quyền hơn ông lớn, có đúng không? Anh có
nhớ:
Chết mà vì nước chết vì dân,
Chết ấy làm trai hết nợ nần
Chết bởi Đông Chu khi thất quốc
Chết vì Tây Hán đất ba phân
Chết như Hưng Đạo hồn thành Thánh,
Chết tựa Trưng Vương phách hóa Thần.. ..,
Còn,
Sống làm tôi mọi, đừng nên sống
Sống kiếp hư sinh, sống chật đời.. .. ..
-Anh có biết và nhớ bài thơ đó không, em mong rằng anh đừng
vì cái sống chật đời mà giải mềm cho bà lớn, mà tội nghiệp kiếp làm
trai lắm đó nghe. Nàng nói một hơi dài, không biết sợ mất lòng
người, thật ngang tàn, thật bướng bỉnh mà tôi không ngờ được. Tôi
cười bảo,
-Cô bé hùng lắm nhé, nếu đổi được, anh sẽ đổi cho cô bé làm
lính ra chiến trường. Nàng cười, vui vẻ gật đầu. Nàng hát, Nếu là
chim tôi sẽ là bồ câu trắng, nếu là người tôi xin chết cho quê hương.
Chết cho tự do đáng lắm chứ!Tôi cảm thấy thích những nét hay hay
từ cô gái bướng bỉnh này. Nhưng một hôm tôi đến khoảng 1:00 giờ
trưa, không thấy nàng, tôi thấy như thiếu thiếu một cái gì, thì ra tôi
nhớ nàng, tôi hỏi cô bán hàng,
-Cô bé kia đi đâu hôm nay không thấy?
-Chị tôi hả?
-Thật ra hai cô ai là chị, ai là em?
-Chị là chị con dì, chị tôi về ngủ trưa chuẩn bị đi làm rồi. -Làm
gì? Tôi hỏi.
-Chị đi dạy, khoảng 6:00 chiều mới về. Tôi nhắn lại, trưa mai
tôi đến thăm chị nhé.
Trưa mai đúng 1:30 tôi đến nhà nàng. Nhà nàng như là một
kios nhỏ bằng ngói xây vách kín, cửa trước, cửa sau và ba gian cửa
sổ. Tôi gõ cửa, cánh cửa mở, người con gái thò đầu ra, chiếc khăn lông
phủ vai, một tay cầm lược, tay kia đẩy cửa, miệng nàng cười tươi làm
hồn tôi ngẩn ngơ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 6
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Những giọt nước còn lấm tấm đọng trên má nàng, đôi mắt
trong và sáng ấy như vừa biết nói biết cười với tôi, vừa soi thấu tim
tôi, làm hồn tôi chới với. Tóc nàng ướt lướt thướt như một cô sơn nữ
vừa từ dưới suối lên, trông mát mẻ, tôi muốn hôn lên má nàng nhưng
không dám.
Nàng đang lau tóc, hong tóc, nàng giống như một cô sơn nữ
thật. Tôi nhìn nàng bằng đôi mắt soi mói. Từ trên má nàng, những
sợi lông măng như tơ, và những giọt nước kia làm nàng xinh qúa đi
thôi. Nàng hình như không thèm quan tâm tới ý nghĩ tôi, vẩn nói
cười vui vẻ, làm tôi ngượng. Tôi hỏi,
-Em sắp đi dạy? -Dạ, khoảng hai giờ.
Tại sao tôi gặp nàng ở đây. Bé ơi, tôi dạn dày mưa nắng sao lại
gặp em hồn nhiên ở chốn này. Nàng vừa chải chải những sợi tóc vừa
khô lòa xòa xuống má, vưà nói chuyện.
-Em ở đây một mình? Tôi hỏi. Nàng ở với em gái, ba mẹ đã chết
vì chiến tranh, chị cả có chồng xa. Nhìn tấm hình một chàng trai trẻ
treo trên vách, khuôn mặt khá đẹp trai, tôi có chút nghi ngờ nhưng
không hỏi. Tôi cảm thấy buồn mông mênh một mình, nhưng nàng
không để ý gì, nàng chỉ như một cô bé đang vui.
Tôi trong bộ quân phục không quân hàm, nàng không hề e dè
hay cao ngạo, nàng vẫn hồn nhiên lịch thiệp với tôi, làm tôi mến
nàng hơn. Nàng hỏi tôi,
-Ê, anh tên gì?
-Đố em biết anh tên gì? Nàng nhìn tôi chặp lâu rồi nói,
-Anh tên Ngọc. -Sao em biết?
-Đâu có biết, thích tên Ngọc nên gọi anh là Ngọc, mà anh tên
Ngọc thật à?
-Ngọc cuả chú Lan phải không em? Nàng cười, nụ cười thật
tươi, và hồn nhiên, làm tôi lại đi vào cơn mơ bối rối, em là ai lại ở nơi
này? Và cũng từ đó tôi có tên là Ngọc.
Một người lính đi tìm tôi, nàng thấy thóang cái bóng qua chiếc
tủ kính, anh ta vừa qua khỏi nhà nàng. Nàng chỉ tôi và nói rằng,
hình như bạn anh đang đi tìm anh. Tôi đi theo bước chân nàng, đứng
nhìn qua cửa sổ. Tôi đứng phía sau nàng, khi vừa quay lại, nàng
ngẩn đầu lên nhìn tôi, tôi cũng đang cúi nhìn nàng, cả hai cùng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 7
http://www.ebooks.vdcmedia.com
xuyến xao. Tôi muốn được hôn em, nhưng em đã lẫn dưới tay tôi,
lãng ra. Tôi biết trong em trong tôi, cả hai đang băn khoăn, luống
cuống hay đã xao xuyến vì nhau!
Tôi thân hành đưa em đi dạy chiều nay, em tôi không có sóng
mũi dọc dừa, không có thân hình ẻo lả, không có đôi mắt bồ câu,
nhưng phải chăng cái hồn nhiên tươi mát của em là một thứ ái lực
làm xao xuyến tim tôi. Thật ra tôi bảo tôi là tôi chỉ mến nàng, thích
nàng. Tôi cứ nhất định bảo với chính mình rằng là tôi không yêu
nàng.
Đã biết bao lần tôi bảo tôi rằng không yêu nàng, nhưng tôi luôn
nghĩ ngợi và cứ mãi nhớ đến em. Rồi một chiều tôi lại nhớ đúng giờ
xách xe tới đón nàng. Có dịp, nàng mời năm cô bạn cùng lên xe, tôi
đưa về. Tôi nhớ câu chuyện nàng kể về tôi, anh chàng có mặt rổ, mắt
lé, răng sún mà tôi cười một mình. Cô bé này ngộ thật.
Đưa từng cô về nhà, còn lại chỉ có em, tôi mời em đi chơi, em
mĩm cười nhìn tôi như muôn ngàn lời tình tự mến thương. Tôi nói với
chính mình là tôi sẽ âm thầm ra đi để mang trong tim một bóng
hình, mà lòng tôi thật sự đã rung động xuyến xao.
Nhưng rồi, hôm sau tôi chuẩn bị cho một cuộc hành trình đầy
nguy hiểm, tôi vội vã viết cho nàng một lá thư. Chính lá thư nầy đã
mở đầu, một cuộc tình thương đau cho em, mà bao lần tôi cảm thấy
xót xa hối hận với chính mình.
Đã nhiều lần tôi né tránh, trốn chạy vì biết rằng yêu thương
tôi, chỉ làm khổ em, nhưng tôi đã bất lực với chính mình. Ngày tôi trở
về trong nguy hiểm, tôi trong bộ trận đầy bụi rừng, bụi đ ường tôi đã
ôm chầm lấy em, hôn em, và tuyên bố rằng tôi yêu em. Nhìn tôi, em
kinh ngạc hỏi, ‘ Ê, anh là thiếu úy hở, sao anh nói là lính lái xe.’ Tôi
cười, -Anh không xách giỏ cho bà lớn và không phải là Ngọc cuả chú
Lan, mà anh là lính của núi rừng em không vui sao? Tình yêu em là
một giấc mơ đẹp muôn đời, và em l uôn là nàng tiên bé nhỏ, ngây thơ
trong câu hỏi bắt đầu bằng chử ‘Ê’ dễ thương, tự nhiên mà ngàn đời
tôi khó quên.
Cuộc đời tôi bồng bềnh đây đó, chính tôi cũng không biết ngày
mai có trở về không? Nhiều buổi sáng thức dậy, tôi mới kiểm nghiệm
biết rằng mình còn sống ngày hôm nay. Liệu tôi có mang hạnh phúc
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 8
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đến cho em, cô bé ngây thơ cần ở tôi một che chở, một thân tình. Nghĩ
ngợi miên man mãi trong tôi, sau mỗi chuyến đi, tôi chỉ được một ít
ngày về lại để thương em, rồi tôi lại phãi đối đầu với gian nan, hiểm
nguy từng giờ. Ngày ra đi lần này tôi đã viết cho em một lá thư tống
biệt một cuộc tình vừa mới nở trong em. Xin lỗi em, anh không cố ý
đâu, xin cho em bình an, xin chúc em vạn lời may mắn.
Xưa hôn em một lần rồi rôì đau thương tràn lấp, xưa yêu em
một ngày rồi xa nhau trọn kiếp, nên anh yêu muà đông, ôi mùa đông
của anh.. .Tôi hát như một an ủi cho chính mình vì bây giờ tôi đang
nhớ em.
Năm sau, tôi trở lại tìm em, thăm em. Em đã có chồng cùng
nghề, vẫn nụ cười ấy nhưng hiền hòa hơn không còn chất dòn dả, rộn
ràng như thuở vào yêu. Nó bây gìơ chất chứa những vấn vương,
những buồn thương. Tôi hiểu, nhưng tôi cảm thấy yên lòng cho em.
Nhìn em, cầm tay em, tôi chúc phúc vạn điều an lành đến với em. Tôi
luôn nhớ đến em để làm hành trang trong cuộc đời, vì chính tôi, tôi
không một hứa hẹn gì. Khi còn hiện diện trên cỏi đời này, tôi sẽ nhớ
mãi về em.
Cho đến bây gìơ, tôi đã may mắn sống sót sau cuộc chiến, và
sau những năm tù, tôi có gia đình, nhưng cái bóng đó vẫn hiển hiện ở
đáy tim tôi. Dù ở phương trời xa, tôi vẫn còn mang máng nhớ về em,
nhớ kỷ niệm năm nào, như một nuối tiếc, một giấc mơ đẹp vẫn còn
vang vọng mãi trong tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 9
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mẹ con
Thu Thuyền
Mỗi lần thay tã cho con, Vân lại nghĩ đến mẹ. Ba tháng sau khi
cô sanh Cu Ngoe, thân mẫu của cô mớI lấy vé máy bay để đi thăm
hai mẹ con. Lúc ấy cô đã khỏe mạnh cứng cáp và Ngoe cũng vừa dứt
khóc đêm!
Sanh con so xong, Vân thèm bàn tay săn sóc của mẹ hiền quá
đỗi. Chỉ mới bế Cu Ngoe lên cũng đủ làm những đường khâu của vết
mổ trên bụng cô muốn sút chỉ, xổ tung ruột gan ra. Cả ngày loay
hoay hết vạch áo cho con bú sữa, lại nhoài người thay tã. Thằng bé
thơm tho được năm phút rồi đâu lại vào đấy. Lột quần, cởi tã, chùi
rửa, quấn quấn, dán dán. Cứ ngần ấy động tác mà làm đến lần thứ
mươi trong ngày thì Vân nổi điên, ôm mặt khóc hu hu. Chỉ muốn
tống thằng cu vào bụng lại cho đỡ mệt!
Thế mà những ngày mẹ của Vân đến, bà chỉ đem theo một xâu
những cơn nhức đầu để làm quà tặng cô. Vân chợt khám phá ra cô
cho con uống sữa không đúng giờ giấc, cách bế con của cô lỏng lẻo.
Hỏng kiểu. Hỏng kiểu hoàn toàn. Về mặt ăn uống kiêng khem thì cứ
cái đà mở xúp hộp ngày ba bữa ra xì xụp, chắc chắn Vân sẽ bị cạn
sữa trong vài tháng. Gọt quả táo ra định chấm muối ớt là cô được
nghe ngay lập tức câu: "Cứ ăn như vậy thì chưa kịp về già đã tiêu ma
hai quả thận!".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 10
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mỗi lần Cu Ngoe bịnh, mẹ cô lại bàn: "Con có nghĩ nó bị đi tướt
không? Cứ ăn sữa xong lại xổ soèn soẹt thế này thì chắc nó không
chịu được sữa đấy!". Vân chỉ lừ lừ mắt nhìn mẹ. Cô không buồn cãi
và dĩ nhiên cô để những lờI khuyên của mẹ lọt thông thống từ tai này
qua tai kia. Có một biến cố cô không bao giờ quên là trong khi hai mẹ
con đang ăn trưa, Cu Ngoe chợt khóc um lên vì tã bẩn. Mẹ cô tình
nguyện ra thay cho cháu. Vài phút sau, cô bỗng nghe trong phòng
tắm, tiếng bà nôn ọe từng hồi. Cô phải phóng ra đỡ tay cho mẹ. Làm
xong, cô ngao ngán nhìn mẹ mình hỉ mũi cườI gượng: "Thằng Ngoe
nó bé bằng cái kẹo mà sao tã thối thế!".
Mấy hôm thăm con, mẹ Vân cứ quanh quẩn trong nhà, hết
đứng lại ngồi, trông đến phát tội. Vân đành nhờ chồng mua bộ máy
vắt sữa về. Bà ngoại mừng lắm. Cứ ngong ngóng mong thằng bé khóc
đòi ăn để bà cho cháu bú bình. Chỉ khổ nhất là trong lúc bơm sữa, mẹ
cô hay mon men vào phòng tán gẫu với cô. MỗI lần nhìn hai bầu vú
to căng áp vào chiếc máy bơm đang kêu è è và những tia sữa trắng
lóng lánh mỡ bắn vào chai, mẹ cô lại buột miệng phê bình: "Trông
chẳng khác gì một con bò cái đang bị vắt sữa!". Cô cụt hứng. Các
tuyến sữa như muốn đồng loạt đình công phản đối làm cô phải trốn
vào phòng tắm. Khóa cửa, ngồi lên nắp cầu tiêu cong người bơm sữa.
Lúc bước ra, lưng cổ mỏi rần...
Sau khi con ngủ, nhà cửa sạch sẽ, Vân ra ngồi tâm tình với mẹ.
Lúc ấy trong đầu cô chỉ chứa toàn chuyện sanh đẻ. Cô tỉ mỉ tả cho mẹ
nghe từng cơn đau xẻ thịt banh da. Cảm giác thất vọng cùng cực khi
bác sĩ quyết định đưa cô vô phòng cấp cứu để mổ. Mẹ hỏi, mổ thì mổ,
sao lại thất vọng? Người ta ai cũng đẻ chỗ khác, mình không bình
thường mới phải để bác sĩ rạch bụng, cô lý luận. Mẹ cô xì một tiếng,
rõ khéo vớ vẩn. Cô kể tiếp, nửa khuya muốn nhìn con, nhưng lết
xuống giường không nổi vì chân giường nhà thương cao lêu nghêu mà
bụng thì còn đau nhức thấu đến óc. Tức mình khóc một trận đã nư.
Mẹ lại hỏi, tại sao đang đêm không ngủ? Vân thú thật rằng tự
nhiên cô buồn vô cớ, không ngủ được nên muốn đi thăm con. Mẹ cô
cườI khì, có con không mừng, tự nhiên buồn. Vân định cãi đàn bà đẻ
xong hay bị chứng post-partum blue nhưng nghĩ sao lại thôi. Cô lấy
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 11
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cớ nghe tiếng Cu Ngoe ọ oẹ để chấm dứt những phút tâm sự mà cô
cảm thấy hơi lê thê.
Nay Cu Ngoe đã hơn một tuổi, bắt đầu chân nam đá chân xiêu,
đi đứng như Tây say rượu nhưng xinh như cái kẹo bột. "Con bò cái"
tên Vân không còn nai lưng ra vắt sữa nữa, Ngoe đã dùng được sữa
của bò cái thứ thiệt. Vân bây giờ đút bột, thay tã, tắm rửa con điệu
nghệ lắm rồi. Cô còn là cố vấn tối cao cho Vi, cô em kế cũng vừa mới
sanh con. Thả ra thì hai chị em có thể ôm điện thoại nói chuyện với
nhau cả tiếng đồng hồ.
Họ hú hí về màu sắc vàng xanh xám trắng của phân con nít, tã
loại nào mặc khít mà vẫn không làm lở mông, thuốc gội hiệu nào trị
dứt được bệnh đóng cứt trâu trên đầu... Đang cười đùa hinh hích với
nhau, Vi chợt nhớ ra một điều, cô liếng thoắng khoe:
- Cuối tháng này mẹ sẽ ghé thăm tụi em. Em mừng quá trờI!
Cả tháng nay ở nhà, có phút nào rảnh để đi ra ngoài đâu? Mẹ qua,
thể nào em cũng nhờ mẹ coi con cho hai vợ chồng tháo cũi xổ lồng đi
chơI vài tiếng đồng hồ!
Vân phì cười:
- Đừng có tưởng bở mà vỡ mộng. Mẹ qua là mi phải có món xào,
món mặn, món canh đầy đủ cho mỗi bữa. Chớ có đem lon xúp ra biểu
diễn mở ngay giữa bếp. Mi sẽ bị liệt vô hạng con gái đoảng như ta đó!
Ờ mà mi mới sanh con có một tháng đã được mẹ thăm, còn ta phải cả
ba bốn tháng sau mớI được thấy dung nhan người, sao mi làm gì mà
được mẹ cưng dữ vậy?
- Thì em hứa sẽ gởi về cho mẹ mà. Chưa gì đã ganh! Ủa chớ hồI
đó sanh Cu Ngoe, chị được mẹ giúp những gì?
Vân hậm hực:
- Mẹ nói đi thăm con thăm cháu chứ mẹ có kêu đi săn sóc bà đẻ
đâu mà đỡ với đần! Nghĩ lại hồi xưa, mấy chị em mình toàn có người
giúp việc săn sóc nên bây giờ chắc mẹ không quen làm bà ngoại.
Đụng đến cái tã là thất kinh hồn vía. Chắc phải trông nom mấy đứa
lững chững biê t đi, biết phá như Cu Ngoe thì mẹ điên lên mất!
- Chị chỉ ngoa ngoắt nói xấu mẹ!
Vân nổI cọc:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 12
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Mi hỏi ta mới trả lời. Có bao giờ ta kể cho mi nghe ba cái vặt
vãnh đó đâu?
Nói chuyện với em xong, Vân cứ thấy bực bực trong người. Mẹ
mình sao chẳng giống những bà mẹ Việt nam bình thường khác? Có
một chị bạn đến thăm lúc cô vừa sanh xong vài ngày. Vân cố gượng
ra phòng ngoài tiếp khách. Chị nhất định ngăn, bắt phải vào giường
nằm: "Cử động, làm việc hay suy nghĩ nhiều là dễ mất sữa lắm em
ạ!". Chị còn đem bánh đậu xanh ra ép cô ăn. Chất đậu làm tốt sữa,
chị giảng nghĩa. Thế là kẻ nằm người ngồi, chị kể chuyện chị bắt con
gái nằm trên giường ở cữ, phía dưới đốt lò than. Còn cấm không cho
tắm gội cả tháng trời.
Vân hỏi, để làm gì? Như thế chắc người ngợm chua loét chịu
sao thấu! Chị cười, mẹ chị làm sao thì chị bắt chước như vậy. Chắc
cho mọi sự trên cơ thể mau trở lại trạng thái cũ nhưng nghe con năn
nỉ quá, chị phải nướng bồ kết gội đầu cho nó. Rồi chị bảo thêm, hồi
xưa, mẹ chị còn kỹ hơn nhiều. Vân chỉ thè lưỡi nghĩ thầm, giá mẹ
mình có mặt lúc này và chỉ cần lãnh phần nấu cơm là đủ sướng lắm
rồi. Đỡ phải nhè nhẹ lê cái bụng nhức nhối ra hâm xúp hộp.
Trời không thương Vân! Cô đang thoải mái với đứa con khoẻ
mạnh bi bô cười nói thì nó bị lên sởi. Mụn mẩn đỏ nổi lên khắp người,
miệng ho khúc khắc, trán nóng hừng hực... Suốt hai đêm liền, cô rạc
người vì phải ngồi canh đứa con yêu nằm sốt thiêm thiếp, thân thể
gầy tọp, dán xuống giường. Càng nhìn con, cô nghĩ đến mẹ càng
nhiều. Mẹ mình có bao giờ trắng đêm vì con như thế này không nhỉ?
Tuổi thơ của cô chỉ tràn ngập hình ảnh của ông bà nội. Cha mẹ
sao không nuôi dưỡng chăm nom, nỡ gởi cô lên một vùng cao nguyên
xa tít xa tắp? Cô chợt thèm đến mê người về một người mẹ tưởng
tượng. Một người đàn bà dịu dàng xuất hiện bên cô, nhẹ nhàng ôm
vai, khuyên cô đi nghỉ để người săn sóc con thế cô...
Bẵng đi mấy tuần lo cho Cu Ngoe, Vân chợt nhớ đến em, cô cầm
điện thoại lên bấm tanh tách: Vi hả? Mẹ về chưa?... Ta đã bảo mà
không nghe! Mi hết chê ta ngoa ngoắt nói xấu mẹ rồi chứ?... Ủa, con
bé nhỏ thế mà cũng bị nhọt bọc đầy lưng. Tội quá, chắc nóng gan
đấy!... Hả, mi bảo sao? Vân thấy giọng Vi ngùi ngùi: "Ừ, chị không
nghe sai đâu, mẹ chả bao giờ khóc trước mặt con mà lần này mẹ đã
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 13
http://www.ebooks.vdcmedia.com
rơm rớm nước mắt khi nhắc lại ngày chị còn bé cũng bị nhọt đầy trên
người. Khóc quấy cả đêm, lả đi vì chả ăn uống gì cả. Mẹ nghĩ chị
không chịu nổi cái nóng của Sàigòn nên phải đứt ruột đem chị lên
Đàlạt gởi ông bà nuôi vài năm cho cứng cáp. Lúc đưa chị về, mẹ thêm
một lần đứt ruột khi thấy chị lạ mẹ, nằng nặc đòi trở lại với ông bà".
Vân chợt thấy cổ họng nghẹn cứng. Sao mẹ chẳng bao giờ nói
cho mình nghe điều này? Đã đành mẹ ít có thói quen tỏ lộ tình cảm
như mình nhưng việc gì phải giữ những kỷ niệm xưa kỹ đến thế? Cái
cảm giác nặng nề bị cha mẹ hất hủi chợt vợi đi trong khoảng khắc.
Bao nhiêu bứt rứt trong lòng, cô để mặc cho nó ứa trên mi. Tình
mẫu tử thiêng liêng mà cô vẫn hằng so sánh vớI cái ao tù nhỏ xíu,
cạn sệt nay mang mang sâu rộng, rạt rào những lượn sóng dịu êm, vỗ
về tâm hồn xương rồng cằn cỗI của cô/. Tiếng Vi vẫn vang vang trong
ống nghe:
- Chị biết không? Mẹ chỉ cái rocking chair em để gần cửa sổ,
bảo nhà chị cũng có một cái ghế giống hệt như vậy, chị vẫn hay ngồi
bế Cu Ngoe vừa đong đưa người vừa đọc sách. Nắng vàng chiếu rợp
tóc hai mẹ con, cảnh tượng êm đềm này c hỉ nhìn một lần cũng đủ nhớ
suốt đời! Mẹ định mua một cái ghế để sẵn ở cửa sổ cho chị ngồi đọc
sách. Mẹ nghĩ chị sẽ thích lắm...
Vân không còn nghe tiếng nói của Vi nữa. Một ngọn sóng cả từ
chiếc ao của mẹ vừa úp phủ lên thân cô, xóa hết những vết sẹo cuối
cùng còn sót lại trong tim. Đầu óc Vân bây giờ đang quay cuồng với
dự tính mua vé máy bay cho hai mẹ con về thăm bà ngoại. Cô sẽ tươi
cười bế con ngồi lên chiếc ghế mẹ đặc biệt mua cho cô. Cô sẽ gục đầu
vào lòng mẹ... Chỉ cần nhắm mắt tận hưởng vòng ôm yêu thương của
mẹ cũng đủ lắm rồi. Có lẽ chia sẻ sự yên lặng bao giờ cũng là những
giây phút quý giá nhất cho những tâm hồn mang nhiều điểm khác
biệt!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 14
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mật rắn
Nguyễn Dậu
Tôi quen cậu ta lần đầu ở ngay cổng đền Ngọc Sơn. Chiều hôm
đó, sau một ngày cắt tóc mỏi mệt, tôi thu dọn đồ nghề, ghì chặt sau
xe đạp, lững thững dắt xe về Đền, nơi cư trú của tôi. Một đám đông
người tụ tập bên cạnh mảng tường "long môn hổ bảng". Tôi lướt qua,
không lưu ý, bởi vì một đám tụ tập hoặc một trăm đám tụ tập, chỉ là
chuyện bình thường ở các khu náo nhiệt và nhiễu sự của bờ hồ.
Nhưng một giọng nói oang oang đập vào tai tôi, khiến tôi phải
dừng lại.
- "Ai bị phong thấp, ngâm sẵn hổ mang. Ai bị da vàng, tìm rượu
hổ lửa. Đàn bà không chửa, chuốc lấy mang bành. Đàn ông hoạt tinh,
đừng quên rắn ráo...".
Người bán rắn là một thanh niên trạc ba mươi tuổi. Y có khuôn
mặt trắng trẻo học trò, vóc người thô to của một lực điền. Duy có đôi
mắt tròn sáng, lúc nhìn từ xa thì hiền từ, lúc đảo quanh thì thật
tướng cướp. Trên mình y đeo một chiếc túi vải thắt miệng ở trong
thấy bùng nhùng động đậy, chắc là có vài chục con rắn. Còn trên tay
y, một cánh tay trắng mịn, thì lằng nhằng nhiều mảnh sẹo, như là
người phải bỏng. Bàn tay y nắm chặt. Ba kẽ tay kìm chắc ba cái đuôi
của ba con mang-bành, cạp-nong, và hổ-trâu. Thỉnh thoảng y lại giật
tay, ba con rắn hướng ra ba phía, oằn mình, ngóc đầu phun phì phì.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 15
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Qua mấy người đang túm tụm, đôi mắt sắc sảo và ranh mãnh
của y chợt nhìn thấy tôi. Lập tức y lên tiê ng xua đuổi những người
vây quanh:
- Xin mời các quý ông, quý bà giải tán ngay cho. Các vị xem chứ
đếch mua, làm tớ quảng cáo khản cả cổ. Nào xin mời đi ngay cho. Tớ
có khách mua rắn đây rồi. (Hắn ôn tồn chuyển giọng nói với tôi). Mời
bác, bác phó cạo, em chắc chắn là bác sẽ mua rắn cho em. Nếu em
đoán sai, bác cứ vả vào mặt em!
Tôi vội vàng phân trần:
- Không, không. Chú cứ bán cho người ta đi. Tôi... cũng là nhân
thể xem qua thôi.
Người bán rắn lắc đầu quầy quậy, cất giọng hóm hỉnh:
- Ấy chớ! Bác đừng phụ em. Hôm nay em bán rắn ở đây cốt chỉ
để bán cho một mình bác. Em sinh ra ở trên đời này, rồi làm nghề
bán lũ sinh linh "nguy hiểm chết người" này, cũng chỉ v ì mình bác.
Sau khi bác mua rắn cho em, em sẽ giải nghệ. Bác không tìm thấy
em nữa đâu. Bèo dạt mây trôi, bác ơi...
- Chú nói kiểu này với người thứ mấy mươi rồi?
Người bán rắn vung mạnh cánh tay. Ba con rắn nhập làm một,
bay thành một vòng rộng. Y cười. Tiếng cười sang sảng:
- Chịu bác. Em đã nói thế với hai mươi bảy người rồi. Còn độc
mình bác nữa là đủ "nhị thập bát tú".
- Sau đó chú sẽ bán cho ba mươi sáu người thiên cang và bảy
mươi hai kẻ địa sát... Vậy ai là người mua cuối cùng?
- Em một lần nữa xin chịu bác. Thôi, bác mua cho em đi. Từ
sáng đến giờ em "dọi" lắm rồi. Một mẩu bánh mì cũng không.
Tôi đăm dăm nhìn y. Câu nói của y giẫm đúng vào lòng tôi. Tôi
càng bùi ngùi hơn. Vì qua cách nói năng của y, nếu không phải kẻ có
học, thì cũng là người làu thông một số sách cổ của Tầu. Hắn đứng
vụt lên. Cao lớn, khôi ngô, nón lá, áo nâu, râu quai nón lún phún,
càng gây bất đắc chí trong thời Đại Cồ Việt xa xôi.
- Bác xanh xao, uể oải thế kia là chân âm toàn thịnh, chân
dương hữu khuy. Bác phải có rắn, rắn ngâm rượu, rắn nướng chả, lấy
liệt hỏa mà khu trừ hàn tà. Bác không mua rắn của em bác định ăn
nem công chả phượng nào mới được chứ?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 16
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ừ thì tôi thua chú. Tôi sẽ mua. Tôi cũng đang bị phong thấp
nó hành đây. Mỗi cái tệ, tôi không biết chần rắn.
- Bác có bình chưa?
- Có đủ cả rượu nữa.
- Vậy em sẽ chần rắn cho bác. Bác lấy tam xà e không đủ. Bác
lấy giùm em bộ ngũ xà hay hơn. Một mang-bành, một cạp-nong, một
hổ-trâu, một ráo, một mai-gầm nhé.
Đám người dãn ra. Chúng tôi chầm chậm đi qua cầu Thê Húc.
Thấy bước chân của người bán rắn tập tễnh, khó khăn, tôi hỏi:
- Chân chú làm sao thế?
- Thọt!
- Chiến đấu à?
- Cũng có thể ví với chiến đấu được. Em bị rắn cắn vào mông.
May mà có mẹo gia truyền, thoát chết, chỉ bị thọt thôi.
- Lúc nãy chú chào tôi là ông phó cạo. Sao chú biết?
- Dân sinh sống quanh bờ hồ này, ai chẳng rõ bác.
- Vậy là chú cũng đã quẩn quanh khu vực này lâu rồi?
- Cũng như bác. Dòng đời cuốn dạt chúng ta đến một chỗ?
- Chú ăn nói sách vở gớm. Học đến đâu rồi?
- Em chẳng có bằng cấp gì cả.
- Không quan trọng. Trường đời sâu sắc hơn.
- Chính thế! Biết bao người vĩ đại không mẩu văn bằng, học vị...
- Để xem chú có vĩ đại không đã. Hay chỉ là một thằng bẻm
mép! Mấy thằng bán lơ trắng lơ hồng nó còn dẻo mồm gấp mười chú.
- Chịu bác, nhưng loài người biết dùng nọc rắn để chữa bệnh
cho mình. Lấy độc trị độc, đó chẳng là sự khôn ngoan tột đỉnh của
con người sao?
- Điều đó thì đúng là vĩ đại!
Chúng tôi về đến Đền. Tôi vào phòng sửa soạn rượu và bình...
Người bán rắn thì ra cầu ao (lẽ ra nên gọi là cầu hồ) để mổ rắn.
Y làm việc cực kỳ thành thạo. Chỉ mười lăm phút sau, năm cái thân
rắn đã sạch sẽ, khoanh tròn trong bình thủy tinh và ngâm chìm
trong năm lít rượu mầu xanh nhạt.
Tôi lặng lẽ quan sát anh chàng. Nhanh nhẹn, tuy què thọt.
Giọng nói vừa trung thực một cách quê mùa, vừa quá ư láu lỉnh kiểu
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 17
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đường chợ, thành thử, không thể bỗng chốc đánh giá đúng thực chất
con người này. Cảm giác của tôi là ở y có nét đáng thông cảm, tuy
rằng không phải gây cho tôi một đôi điều ngờ vực. Thôi được, nhiều
vải mai biết...
- Này, tên chú là gì nhỉ?
- Chi bác ạ. Đặng Quân Chi!
- Một cái tên rất hay. Ông cụ cậu là một nhà nho chăng?
- Chính thế. Nhưng cụ em mất từ hồi em còn trong bụng mẹ.
Ông chú em đặt tên cho đấy!
- Thế thì chú cậu cũng nho.
- Nho nhe gì. Ông chú em biết vài chữ đủ để đọc tên thuốc bắc.
- Đọc được tên thuốc bắc là khá.
- Khá cái ăn mày. Đọc được, không viết được như các bà nhớ
quân bài tam cúc thôi.
- Ông chú đặt cho cậu cái tên quá nhiều ý nghĩa đấy.
- Bác bảo sao?
- Này nhé. Theo tiếng Việt, Quân Chi, nghĩa là hạng người nào.
Theo nghĩa Hán, là bậc hiền ấy.
Người bán rắn cười ngặt nghẽo:
- Lúc nhỏ em chỉ là "Quân". Từ khi bị thọt ông chú em thêm cho
chữ "Chi" nữa. Bác có biết chữ nho không?
- Như người ta thuộc quân bài tam cúc thôi.
- Có khi em khá hơn bác. Bác xem đây!
Nói xong, Quân Chi vạch ra đất hai chữ nho, cứng quèo và xệch
xẹo như đặt xếp bằng que vậy.
Tôi mỉm cười:
- Một chữ Hán, một chữ Nôm.
- Nho cả đấy, bố trẻ ạ.
- Không, một Hán, một Nôm. Đây là hai chữ "quần che", ông
chú chơi xỏ thằng cháu.
- Như thế nào?
- Một là ông ấy ghét cậu...
- Đúng! Cực kỳ ghét. Em hay ăn trộm thuốc bắc của ông ấy.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 18
http://www.ebooks.vdcmedia.com
-... Bảo cậu là loại lấy quần mà che. Hai là nói lái thì quần che
tức là què chân. Cũng có thể tán rộng ra là thằng quần chị, thằng
quẫn chí, thằng...
Quân Chi thét to:
- Tiên sư cái thằng chú em. Đúng là bọn nho thâm lắm. Chết
chết, em xin lỗi bác. Nhưng quả thật thằng chú đểu cực kỳ... Mà thôi,
muộn rồi. Em xin bác tiền rắn. Vợ con em nó còn đợi...
Khi nghe thấy số tiền, tôi lạnh cả người. Một bộ ngũ xà tám
chục đồng (tiền năm 1972) công chần rắn, rửa rắn hai chục nữa. Vị
chi là một trăm. Vậy mà tiền công cắt tóc của tôi chỉ có ba hào một
đầu người lớn, hai hào một đầu trẻ con.
Phải lấy hết can đảm tôi mới giữ vẻ bình thản đặt vào tay người
bán rắn một trăm đồng chẵn.
Quân Chi hởi hả cười:
- Còn mười cái mật nữa, bác lấy giùm em.
- Bao nhiêu?
- Hai chục!
- Tôi hết cả tiền rồi.
- Tùy bác. Ngâm rượu mà không có vài chục cái mật rắn kèm
theo thì khác gì ngâm... thịt ếch.
- Tôi tưởng mỗi con rắn có một cái mật chứ?
- Mật là lộc của em. Em chỉ bán rắn chứ không bán mật. Bác có
thấy em rao bán mật rắn không?
- Vậy là tôi mắc lỡm chú?
- Luật giang hồ của dân bán rắn chúng em như vậy. Vì thế quê
hương chuyên nghề bán rắn của em mới gọi là Lệ Mật.
- Đúng là đồ... rắn độc. Quân Chi trâng tráo thừa nhận:
- Cực kỳ độc bác ạ. Bác có chửi réo tên thành hoàng làng nhà
em, thì lúc mổ rắn cho bác, em vẫn giấu mật vào mồm, có trời tìm!
- Thằng quẫn chí! Thằng què chân! Thằng quần che!
Người bán rắn cười ngặt nghẽo, cười chảy nước mắt, cười như
chưa bao giờ được cười. Nghe tiếng cười ấy, lòng tôi dịu hẳn lại.
Đặng Quân Chi bỗng ngừng cười, thấp giọng bảo tôi:
- Nhưng em không tệ với bác đâu, mười c ái mật rắn, em chỉ lấy
bác một chục thôi. Bác thấy em cho đẹp không? Em nói thật nhé, bác
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 19
http://www.ebooks.vdcmedia.com
yếu lắm, chân dương của bác hư thoát hết, phải đôn nhiệt hồi hỏa
mới mong khang cường và diên thọ, mà như vậy không gì bằng mật
rắn.
- Bình rượu của tôi cần bao nhiêu mật rắn?
- Một trăm lẻ tám, ứng với số sao thiên cang và địa sát. Sau khi
nhồi vào bụng bác đủ trăm lẻ tám vị "anh hùng" này rồi, bác sẽ tha
hồ tung hoành trong đám... chị em! Hề hề...
- Chú là một trong những tên đầu bò mà tôi bắt gặp đấy.
- Em biết bác nghèo. Phó cạo thì giàu với ai được. Vì vậy mỗi
ngày em đưa dần cho bác mười chiếc mật rắn. Thế nhé. "Chào bác!
Gút bai! Ôrơvoa! Tái kiến!" - Lạy bác ạ!
Cuộc đời có nhiều cái tình cờ, cái ngẫu nhiên có lúc trùng lặp
như cố ý bịa chuyện. Một bình rượu rắn muốn hết mùi tanh nồng,
phải ngâm thêm táo tầu, đỗ trọng và cam thảo mà cũng phải sáu
tháng sau đó mới có thể uống được. Bình rượu của tôi không ngoài
quy luật ấy, nghĩa là còn niêm phong kỹ trong góc nhà. ấy vậy mà tôi
tự dưng lại béo dần ra, rồi dần dần hồng hào sì phệ thực sự. Hồi đó
tôi ăn cơm tập thể ở phố Hàng Giày, mỗi bữa ba hào. Đôi khi, người
ta lại tìm thấy trong những thùng mỳ sợi một xác cóc hoặc một xác
chuột nhắt. Béo đẫy vì vậy chăng?
Đặng Quân Chi vồ lấy cơ hội ấy. Mỗi lần quảng cáo tác dụng
của rắn, cậu ta lại đem tôi ra làm ví dụ sống động. Y rêu rao thật
vang cho mọi người nghe:
"Kìa kìa ông phó cạo, vốn gầy bủng gầy beo. Uống rượu rắn ít
lâu, trở thành đô lực sĩ. Bây giờ ông béo ị. Như chú khách Hàng Bồ.
Rất đẹp lòng các cô! Rất vừa ý các mợ!".
Với người khác, chắc chắn chỉ dùng đến một cái tát, còn tôi, tôi
phải lạy van mãi, Quân Chi mới ngừng rêu rao cái bài vè khả ố đó.
Từ hôm bán rắn cho tôi, cậu ta coi tôi như người thân, ra vào
trong Đền như vào nhà riêng. Có lúc cậu ta lễ độ, có lúc cậu ta nhâng
nháo, khiến mấy ông già ở trong Đền vừa vui vẻ vừa khó chịu.
Thực hiện cam kết với nhau, cứ cách vài ngày Quân Chi lại trao
cho tôi một gói giấy, hôm thì tám, hôm thì mười cái mật rắn. Có lúc
cậu ta đích thân đem tới cho tôi. Hôm nào bận việc gì đó, cậu ta bảo
vợ cầm đến. Nói tới cái khoản "vợ" của cậu ta, kể cũng thật quái đản.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 20
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một lần, tôi hỏi Đặng Quân Chi:
- Chú có mấy vợ?
Người bán rắn mặt tỉnh ănglê, trả lời:
- Em một vợ.
- Hình như ba vợ thì phải.
- Em lạy bác. Một vợ còn chẳng có khố mà mang nữa là. Em
chẳng dại. Người ta có câu: "Một vợ, nằm ngủ khoèo, hai vợ ra
chuồng heo, ba vợ ăn bánh... bèo".
- Thế sao mỗi lần mang mật rắn đến cho tôi, lại một cô khác
mặt. Một cô rỗ hoa má lúm đồng tiền, một cô gầy yếu nhẽo nhèo như
cái giẻ vắt vai, một cô lùn choằn choằn, tròn xoe như hạt mít? Nghe
nói, các cô ấy đã đánh xé nhau, phải không?
Đặng Quân Chi ngẩn mặt ra giây lát, vừa sượng sùng, vừa trơ
trẽn:
- Em xin chắp tay lạy phục bác. Thôi thì bác "đại xá" cho em.
Cái thằng thổi sáo mù đặc kia còn cuỗm được cả hai chị em, huống
chi em lừng lững một đấng... "vua rắn độc" như thế này...
- Đấy là việc của chú. Tôi không phản đối, cũng không khuyến
khích. Đào hoa lắm, thì tự khổ thôi.
Quân Chi tủm tỉm cười:
- Bừa phứa đi bác ạ. Thời buổi bom đạn ùng oàng như thế này,
biết đâu ngày mai... à, mà em nghe người ta nói rằng bác cũng vốn là
khách văn chương thất sủng phải không?
- Liên quan gì đến việc này?
- Em xin phép ra cho bác một vế đối. Nếu bác đối được, em thề
có các vị thánh trong Đền này, sẽ biếu không bác số mật rắn chưa
giao đủ. Em lấy việc bản thân em mà ra đối nhé?
- Hay đấy. Ra vế đối đi!
- Vậy bác nhớ kỹ nhé: "Vợ cả, vợ hai, hai vợ đều là vợ cả"! Nếu
bác không đối được, em phạt bác, giá mật rắn bác phải tr ả gấp đôi
em. Hai từ vợ cả, mang nghĩa đôi đấy bác ạ!
- Quả là thằng què chân láu cá, thằng đểu số một trên đời này.
Câu đối của cậu oái oăm quá.
Đặng Quân Chi cười ròn câng cấc:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 21
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Bác cứ chửi đi. Em chỉ muốn chứng minh cho bác rõ em không
đến nỗi quẫn chí như bác tưởng đâu.
- Thế cậu đã đối được chưa?
- Em đã tự đối được.
- Cho nghe thử.
- Nhưng bác phải làm phần đối của bác.
- Đã hẳn.
- Vậy thì: "Yêu đào, yêu liễu, liễu yêu chẳng nhẹ yêu đào".
- Tôi phì cười:
- Đúng là cái thằng "quẩn chị"! Cứ xét khẩu khí mày, mày quả
là loại lăng nhăng đa tình quá. Nhưng hai từ "yêu đào" không ổn...
- Lăng nhăng đa tình đâu chỉ riêng em? Khối, ông nọ ông kia
bẩn gấp trăm. Nào, đến lượt em rửa tai nghe bác.
- Tôi mới thoáng nghĩ ra một vế đối có lẽ chưa chỉnh lắm. Này
nhé: "Rắn đầu, rắn mặt, mặt rắn cũng loại rắn đầu".
Đặng Quân Chi nheo nheo đôi mắt sắc sảo rồi nhảy cẫng lên:
- Tuyệt! Tuyệt! Bác vừa nhắc đến nghề nghiệp của em, vừa chửi
mắng khéo em. Thế mà bác cứ bảo chưa chỉnh. Thôi được, em chịu
thua. Chán quá, định xoay bác, mà không xong.
Sau khi người bán rắn tập tễnh đi ra, tự dưng tôi thấy buồn
buồn trong lòng. Thằng cha cũng khá nhanh nhạy, nói theo kiểu cổ là
khá mẫn tiệp. Cái gì đã đẩy hắn tới cảnh huống hôm nay? Điều gì
khiến hắn lênh phênh, bừa bãi và dối trá? Tôi thở dài. Cảm chuyện
người. Cảm chuyện mình.
"Một trăm linh tám vị anh hùng" mà Đặng Quân Chi hoặc các
cô vợ y giao cho tôi, tôi cẩn thận gói lại, cất đi. Mỗi lúc đưa mật cho
tôi, Quân Chi thường khuyên tôi nên nuốt vào bụng, hơn là ngâm
trong rượu. Tôi chỉ im lặng nhìn hắn, rồi lục tìm ví tiền lép kẹp của
tôi mà trả đủ số. Hắn cũng im lặng nhìn tôi. Cả hai như âm thầm đối
thoại với nhau, rằng: -"Tội nghiệp ông già phó cạo. Tôi thương ông,
nhưng tôi vẫn cứ lột sạch một ngày công vất vả của ông. Bởi vì, tôi
đói!" - "Này, thằng què! Tao biết rõ mày đã đối xử thế nào cùng tao.
Nhưng cầm lấy cho khỏi đói. Còn tao, tao chịu khó thức khuya, câu ít
cá dưới hồ, cũng kiếm được vài đồng bạc. Đừng lo cho tao!".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 22
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đó, kẻ này biết rõ ruột gan kẻ kia! Có một điều tôi thích thú ở
Đặng Quân Chi là cái tài dệt chuyện của hắn. Dệt một cách bài bản,
ly kỳ và thông minh nữa. Hắn không chỉ giỏi moi tiền của tôi, mà còn
lột cả "chất xám" của tôi. Những đêm khuya rỗi rãi, hắn thường mò
vào trong Đền, kể mọi chuyện ba xí ba tú cho mấy ông già nghe, để
rồi nằn nì tôi kể cho hắn một đôi điều có liên quan tới rắn.
Tôi hào hứng kể với hắn rằng, theo một cuốn sách nào đó, người
ta nói ở bên Mông Cổ có loại rắn tên là Đôn-gôi Khốc-khôi được coi là
độc nhất thế giới. Đôn-gôi Khốc-khôi không cần cắn bập vào da thịt.
Cách xa ba mét nó đã phóng ra nọc độc giết chết ngay lập tức từ
người tới lạc đà, mãnh thú và chim ác. Vì thế từ nhiều năm nay,
người ta biết rằng có tồn tại con Đôn-gôi Khốc-khôi, song chưa thấy
một ai thấy rõ hình thù và đời sống sinh thái của nó. Còn ở bên ấn
Độ, có một giống chồn tên là Rích-ki-Tích-ki-Ta-vi, chuyên săn diệt
rắn độc. Rích-ki-Tích-ki-Ta-vi bằng một cú nhảy tuyệt vời lên khoảng
không, lúc rơi xuống, bao giờ nó cũng ngoạm đúng và cắn nát cổ rắn.
Vì thế, người Ăng-lê, người Hà Lan, người Bồ Đào Nha khi sang ấn
Độ, đã không tiếc bỏ ra từng lạng vàng mua một con Rích-ki-Tích-ki-
Ta-vi, để làm vệ sĩ cho họ.
Ngày hôm sau, tại một ngã tư nào đó, lúc ngồi bán rắn, Đặng
Quân Chi đã phồng mang trợn mắt kể cho mọi người nghe rằng
chính hắn đã sờ thấy, đã ăn gỏi một con Đôn-gôi Khốc-khôi có nguồn
gốc ở sa mạc Gô-bi. To gan hơn, hắn còn kể: một vị tùy viên ở sứ quán
Mông Cổ đã yêu mến, đổi cho hắn một con Đôn-gôi Khốc-khôi lấy hai
cặp mang-bành và hổ-trâu. Gặp dịp thuận tiện sẽ còn mời hắn sang
thăm Mông Cổ để biểu diễn kỹ xảo bắt rắn. Chà chà, cái thằng!
Bẵng đi nửa tháng trời không thấy Đặng Quân Chi vào chơi
trong Đền. Kể cũng lạ, tự dưng tôi thấy bồn chồn đượm chút lo lo cho
hắn, như tình cảm đối với chính người ruột thịt của mình. Không
đừng được, tôi phóng xe đạp đi tìm một vài đầu phố, nơi hắn vẫn ngồi
ba hoa với đám đông mua rắn.
Tại một cửa hàng bún xáo, tôi gặp người vợ thứ hai cái cô gày
yếu nhẽo nhèo của hắn. Cô đang vừa ho, vừa ngồi nhổ lông vịt, lông
ngan. Hàng chục con ngan và vịt đã cắt tiết, nhúng nước sôi, nằm
trong một chiếc rổ lớn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 23
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Này, độ này chồng cô đi đâu thế? - Tôi hỏi.
Cô gái không trả lời. Tôi lạ lùng và kiên nhẫn hỏi lại cô ta đến
lần thứ ba câu hỏi ấy. Cô gái khó nhọc ngẩng mặt lên, nét mặt xanh
xao, đôi mắt trắng dã như mắt lợn luộc, rồi cô cười khì một tiếng,
khuôn mặt nhăn nhúm thảm thương:
- Ông hỏi "chồng" tôi ấy à? Cái thằng tập tễnh trời đánh thánh
vật ấy à? Mời ông vào nhà đá mà tìm nó. Chồng! Chồng! Pựt sì...
- Chuyện thế nào vậy cô?
- Trời đất ơi, đã bở hơi tai ra, không thở được, còn đến quấy rầy.
Ông có mắt không?
- Mắt thì lúc nào tôi cũng có, ở trên mặt tôi đây này.
- Thế ông thong manh à, mà không thấy từ giờ đến chiều tôi
còn phải nhổ lông, mổ lòng những ngần này ngan vịt, để cho bà chủ
hàng có thịt bán bún? Ông có biết thương người không?
- Bây giờ thì tôi biết thương đây - Nói xong, tôi rút ở túi ra và
giúi vào tay cô ta tờ giấy hai đồng.
Nét mặt cô gái dịu đi, đôi môi cũng mất vẻ cong cớn. Cô nói:
- Nó đi tù rồi. Giam ở Công an Hoàn Kiếm ấy. Nếu ông xót nó
thì mời ông vào đấy mà tiếp tế cho nó.
- Rầy rà nhỉ? Tội gì vậy?
- Nổi cáu với khách, rồi quăng rắn vào mặt khách. Để cho mang
- bành cắn vào mặt người ta.
- Chết! Chết! Mang-bành độc lắm. Người ta có việc gì không?
- Ông đi mà hỏi họ.
- Thế các cô... các cô... các cô vợ của chú ấy, có đi thăm hỏi chú
ấy không?
- Các cô nào, vợ nào? Cả tôi nữa phải không? - Cô ta nhìn tôi, lộ
vẻ giễu cợt, khinh bỉ, rồi cười giòn một hồi.
- Ôi... cái ông phó cạo tội nghiệp này, đúng là "người đời".
Chẳng có đứa nào là chồng, cũng chẳng có con nào là vợ, ái tình bờ hồ
mà, ông ơi là ông ơi. Nhân đây, tôi xin có lời mách giùm ông nhé. Tôi
hỏi ông đã nuốt hết mấy chục cái mật rắn chưa?
- Chưa!
- Vì sao vậy?
- Tôi ngờ ngợ có cái gì không ổn, nên không nuốt.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 24
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ôi, thế thì ông ở hiền gặp lành đấy.
- Thế à?
- Chứ gì nữa. Toàn là mật vịt mật ngan cả đấy thôi.
- Mà thủ phạm tiếp tay cho hắn là cô?
- Còn sao nữa.
- Sao cô nỡ thế?
- Đói mà, đức ông ơi.
- Một cặp canh ty rất đẹp đôi!
- Cũng cảm ơn ông có lời khen. Thôi, tôi trả lời ông vậy cũng bõ
hai đồng bạc của ông rồi đấy.
- Tôi trả thêm hai đồng nữa. Cho tôi hỏi thêm vài câu.
Nói xong tôi lại rút đưa cho cô hai đồng nữa, bụng nghĩ "mất toi
hai buổi công tác cắt tóc của mình". Cô gái giật lấy tờ tiền giấy, nhét
vội vào cái coóc-xê trước bộ ngực lép kẹp, nhoẻn cười:
- Ông muốn lấy khẩu cung gì thì lấy đi, quàng lên kẻo tối.
- Chú ấy bảo quê ở Lệ Mật?
Lại một cái cười giòn khanh khách của cô gái:
- Con đĩ mẹ cái thằng bịp! Thưa với ông rằng: Lệ Mật là quê
nhà tôi ạ. Tôi về Lệ Mật lấy rắn, những con rắn vứt đi, người ta đã bỏ
hết nanh liêm, rút hết nọc độc ấy mà, rồi bán lại cho nó, nó đem bán
lại cho các người đấy. Còn quê nó ấy ư? Có quỷ biết. Ông còn hỏi gì
thêm nữa không?
- Cảm ơn cô. Đủ lắm rồi. Lẽ ra tôi phải trả cô bốn chục mới
đúng!
Lại chừng nửa tháng sau.
Một hôm tôi liều mạng sang bên huyện Gia Lâm vào giữa ban
ngày. Tôi nói liều mạng vì hồi ấy máy bay Mỹ bắn phá dữ dội thành
phố. Chẳng mấy ai dám đi cầu phao sông Hồng vào lúc chín mười giờ
sáng cả, trừ một số cán bộ và bộ đội có công chuyện khẩn cấp. Cũng
may không có gì xảy ra. Khoảng sáu giờ chiều thì tôi về đến nhà,
người nhão nhừ mệt mỏi.
Đặng Quân Chi ngồi lù lù trên chiếc ghế đá ở ngoài dinh Trấn
Ba. Thấy tôi, hắn đứng lên, reo to:
- Ôi... Bác có mong em không?
- Cũng có mong.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 25
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Còn em thì nhớ bác quá.
- Cứ cho là như vậy đi! Chú vui vẻ nhỉ! Mà... xanh xao, bủng
beo thế kia kìa!
- Chả sao, bác ạ. Em về Lệ Mật xây lấy ba gian nhà. Thì cũng
phải lo cho có chỗ chui rúc chứ bác? Giá mà bác về chơi thăm cơ ngơi
nhà cửa của em. Cực kỳ, bác ạ!
- Toàn bằng đá?
- Em nhờ đổ bê-tông thôi.
- Có cửa sổ sắt! Có người bồng súng đứng gác. Cơm bưng tận
miệng, nước rót tận mồm, phải không?
Đặng Quân Chi tròn mắt, lè lưỡi đứng im. Tôi bảo hắn theo tôi
vào phòng. Thuốc lá! Trà ! Rượu! Chúng tôi chuyện trò cùng nhau
chừng vài tiếng đồng hồ. Đặng Quân Chi uể oải ngáp dài, đứng lên
vươn vai:
- Bác cho em suy nghĩ đã. Cảm ơn bác đã thực tâm cho em
những lời vàng ngọc, bác đã lo cho em hơn cả mẹ đẻ của em. Nhưng
em không về Gia Lâm đâu. Em tởm cái đời công chức lắm.
- Sao vậy?
- Tâm tính em hỏng mất rồi. Vả lại, người ta nói: "Sập gụ nhà
quê không bằng ngồi lê Hà Nội...".
- Bậy nào. Bên ấy là cơ sở sản xuất lớn. Người ta cũng chẳng
thiếu gì kẻ đảm đương công việc. Chỗ họ quen thân với tôi, họ nể
nhời mới nhận chứ.
- Em chán ngấy rồi. Theo Phật chết đói, theo Quan chết đòn.
Đem thân về với triều đình. Hàng thần lơ láo phận mình ra sao?
Chắc bác lại cho rằng em bịp, nếu em nói trước đay em đã từng là ủy
viên văn xã của một huyện?
- Không, về điều này thì tôi hoàn toàn tin.
- Vậy mà bác còn gò em? Em hỏng mất rồi, không làm lại được
đâu.
- Ngày xưa cũng có lúc tôi nghĩ thế.
- Thì ngày nay bác cũng vẫn là "trốn việc quan đi ở chùa" đấy
thôi.
- Tôi khác, chú khác. Chú còn trẻ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 26
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Gần lửa thì mặt nào cũng rát như nhau. Mà kỳ quái thật, bác
biết rõ ràng em lừa bịp bác từ đầu đến chân sao bác còn thương em?
- Tôi cũng đã tự hỏi mình như vậy.
- Thế thì bác nhọc lòng làm gì?
- Quả thực chú đã tệ bạc với tôi quá nhiều, chú què ạ. Có điều,
chú đã bắt được tôi làm tù binh, kể từ hôm chú nói với tôi rằng chú
đói. Từ bé đến giờ tôi cũng đã đói nhiều lần mà đói khủng khiếp ấy.
Chú thì c hẳng biết gì về cái năm ất Dậu đâu.
- Đối với em, những chuyện cổ tích ấy chẳng có ý nghĩa gì! Và
bác, em xin bác đừng đem những giáo lý khô khan, vô hồn ấy ra mà
ràng buộc em. Trước hết, em chẳng có tài cán gì để mà đáng tiếc. Hai
là, có tài thực sự cũng chẳng có ích gì. Đời lộn xộn lắm, Bàng Thống
bị tống về huyện Lôi Dương, nên Bàng Thống trở thành thằng nát
rượu, Tần Cối được đặt lên ghế tể tướng, thì Tần Cối có dịp để tung
hoành... Ngày mai, em lại đi bán rắn, bán mật rắn.
- Nghĩa là lại bịp?
- Rắn thực sự sao gọi là bịp!
- Rắn thật mật giả. Cái số mật ngan mật vịt ấy, tôi đã ném
xuống hồ cho nó... bơi rồi.
Nét mặt Đặng Quân Chi lạnh băng, không xấu hổ, không ân
hận, cũng không nhâng nháo và cũng không quỷ quyệt hơn.
Tôi không thuyết phục tu tỉnh nổi cho người bán rắn. Về sau,
hắn đi đâu, tôi không rõ. Hắn trở nên ngay thẳng hơn, hay cong queo
hơn, tôi không biết. Tôi hài lòng về mình. Tôi đã làm cái phần việc,
cái nghĩa vụ trong phạm vi có thể của mình. Đôi lúc nghĩ tới Đặng
Quân Chi, tôi cũng hơi buồn buồn. Nhưng biết làm sao được? Những
mảnh đời, trong đó có tôi, cứ việc tản ra, cứ việc tụ lại, theo gió, theo
bão, cuộc đời rào rạt cuốn đi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 27
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người cháu trai họ ngoại bác Ba Phi
Lê Văn Thảo
Gặp được anh, tôi mừng lắm, người cháu bác Ba Phi ấy. Tôi vốn
yêu mến vùng bán đảo Cà Mau - miền đất của những khu rừng đước,
rừng mắm bạt ngàn hoang sơ nê địa. Từ nhỏ nghe nhiều chuyện về
ghe rùa, chiếc tàu vuông, cọp xay lúa, rắn hổ mây nằm vắt qua sông,
ngạc nhiên về tính chất huyền ảo kỳ lạ của những câu chuyện ấy và
càng ngạc nhiên hơn khi biết bác Ba Phi, nhân vật tôi tưởng huyền
thoại có từ xa xưa hóa ra là người cùng thời với tôi, sống trong thời
chống Mỹ, người kể chuyện tài hoa cũng là người nông dân giỏi, lúa
gạo trong nhà lúc nào cũng đầy bồ, nhiều bạn văn của tôi ở Cà Mau
kể là đã từng sống trong nhà bác, được bác cưu mang giúp đỡ.
Tôi bắt đầu với những người bạn văn ấy hỏi han sưu tầm, cho
đến năm 65 - 66 dịp may về công tác ở Sư đoàn 9 quân chủ lực miền
Đông, ở một tiểu đoàn người miền Tây, những lúc rảnh rỗi nghe kể
vô số chuyện bác Ba Phi và nhiều chuyện khác, tôi mặc sức ghi chép,
trở thành người sưu tầm một cách tự nguyện và nghiệp dư. Sau giải
phóng, tôi về ngay miền Tây hỏi han thêm nữa, năm nào cũng có dịp
rong ruổi tuần lễ, nửa tháng trên sông Cái Lớn, Cái Bé, sông Ông
Đốc, xuôi dòng sông Rạch Tàu ra vùng chót mũi gặp những người già
lão hỏi chuyện, làm giàu thêm kho tàng chuyện kể bác Ba Phi của
mình.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 28
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Và rồi trong chuyến gần đây có người chỉ tôi tìm đến người
cháu ấy, nghĩ bụng đây là dịp tốt nhứt, tôi hỏi thêm những chuyện
còn chưa biết, cả những điều riêng tư thầm kín tôi nghĩ chỉ có người
trong gia đình mới biết được.
Chỗ tôi đến không phải quê bác Ba Phi như tôi được biết qua
sách báo, đúng ra rất xa, gần như đầu này đầu kia của tỉnh. Tôi nghĩ
bao nhiêu năm chiến tranh, gia đình lưu lạc là chuyện thường. Anh
cháu trạc tuổi tôi, nghĩa là độ trung niên, ở trong một chiếc chòi canh
vó cheo leo bên bờ sông, không thấy có vợ con gì cả, hàng xóm hai bên
cũng không.
Anh có vẻ không vui khi tôi đến thăm, hẳn thường bị khách
hám chuyện quấy rầy như thế; nhưng anh cũng lịch sự trả lời các câu
hỏi của tôi, nói rõ anh là cháu kêu bác Ba Phi bằng bác, họ xa bên
ngoại, nhưng nhà ở gần bên, được chính ông bác bồng trên tay lúc
mới sanh. Hồi đó đang chiến tranh, anh kể thêm, giữa khuya đứa
cháu trai chính là anh rời khỏi lòng mẹ khóc thét lên cũng là lúc hai
chiếc máy bay sà xuống trút bom, hai trái bom nổ bên này, bên kia
căn nhà, sau thành hai chiếc ao nuôi cá, gia đình sống nhờ vào đó.
Tôi tưởng đang nghe chuyện bác Ba Phi. Nhưng anh nói không,
anh không có tài bịa chuyện như ông bác, cũng không thích, anh
đang kể chuyện thật về gia đình mình.
Đúng ra anh không muốn kể gì cả, anh ở đây một mình, không
muốn gặp ai kể chuyện gì, sống cuộc đời khiêm tốn bình thường như
mọi người dân cần cù lam lũ ở đây. Tôi nhìn quanh căn chòi. Anh
sống hẩm hiu, đơn côi quá. Căn chòi nhỏ xíu chỉ một cái liếc mắt là
hết, chiếc xuồng dưới bến cũng không có. Mấy bộ quần áo treo ở một
góc, góc kia lò bếp vung vãi than củi. Rồi nhìn anh, có vẻ suốt ngày
anh ngồi ở đó, dáng co ro gối chạm tai trước mặt chiếc vó chổng
ngược. Hằng ngày anh nói chuyện với ai, làm gì với chiếc vó chổng
ngược ấy? Tôi xin lỗi đã quấy rầy anh và cũng xin anh cảm phiền cho
tôi ở lại với anh vài ngày, lâu hơn cũng được, tôi rất cần nghe chuyện
kể bác Ba Phi, người bác của anh. Tôi đã sưu tầm được nhiều chuyện
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 29
http://www.ebooks.vdcmedia.com
rồi nhưng chắc còn nhiều chuyện thất lạc trong chiến tranh, theo tôi
được biết bác Ba Phi kể chuyện cả đời, ngày nào cũng kể, không lý gì
sách in chỉ được mấy tập mỏng như vậy.
Anh không nói gì, chỉ thở dài quay ra với chiếc vó. Tôi nghĩ anh
đồng ý thu xếp việc ở lại.
Chẳng có gì phải thu xếp, căn chòi nhỏ xíu tối trải đệm giăng
mùng ngủ chung với nhau, ban ngày cùng ngồi bó gối bên chiếc vó
chổng ngược. Sau chuyện hai lỗ bom anh không nói gì nữa, trả lời
nhát gừng những câu hỏi của tôi; tối ngủ nằm chung, tôi vừa gợi
chuyện anh đã cất tiếng ngáy. Một người cháu không giống ông bác
chút nào, theo như tôi hình dung bác Ba Phi năng nổ, hoạt bát, suốt
ngày rong ruổi đầu trên xóm dưới kể chuyện hàng xóm cười rần rần
theo.
Vậy là không có chuyện di truyền về tài năng và tính nết, tôi
thấy rõ như thế, và không hiểu sao tôi thấy hơi buồn.
Suốt mấy ngày không moi được chuyện gì, tôi nhờ anh đưa đi
các nhà khác trong xóm, nếu ở đây có xóm, may ra tôi có thể hỏi han
thêm chuyện gì. Anh bất đắc dĩ phải nhấc mình lên khỏi chiếc vó, hai
chúng tôi quá giang ghe đến nhà này nhà kia.
Vào nhà, anh ngồi im thin thít mặc tôi và chủ nhà nói chuyện
với nhau.
Nhưng cũng có lần tôi nghe được một chuyện, đúng ra là nửa
chuyện. Hôm đó chúng tôi vào một nhà anh có vẻ quen thân, chuyện
vãn đôi chút rồi chủ nhà cười nói với anh:
"Dạo rày con cá bống mú có hay đến nói chuyện với anh bạn
mình không hả anh cháu bác Ba Phi?".
Tôi ngạc nhiên:
"Cá biết nói hả?".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 30
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Anh gạt ngang, có vẻ giận:
"Cá không biết nói, đừng nói dóc tôi không thích".
"Nhưng có con cá hay đến tìm anh và anh nói chuyện với nó,
đúng không?" - chủ nhà vẫn cười - "Con cá lớn bằng người lớn, xuồng
ghe qua lại nghe anh nói chuyện vang vang với nó".
"Con cá không lớn bằng người lớn, đừng nói dóc" - anh nói -
"Chỉ bằng đứa con nít thôi. Đó là con cá vợ, con cá chồng lớn hơn một
chút bị mắc lưới chết ở đó hồi năm ngoái. Đó là chỗ vịnh có hang sâu
là nhà của chúng nó, tôi chỉ là kẻ đến sau. Con cá vợ nhớ thương con
cá chồng lẩn quẩn ở đó, thấy tôi ngồi một mình thỉnh thoảng trừng
lên nhìn tôi vậy thôi".
"Nhưng anh nói gì với con cá? Người ta nghe anh nói chuyện với
nó, nó có nghe anh nói được không?".
"Đúng, tôi có nói chuyện với con cá, còn nó nghe được hay
không làm sao tôi biết được?" - anh nói chậm rãi, ngẫm nghĩ từng lời
một - "Nhưng tôi nghĩ loài vật cũng như con người đều có trí não,
không hiểu nhiều cũng hiểu ít, chỉ có không nói được thôi, cho nên tôi
nói với nó: "Mày đi đi, chồng mày bị người ta chặt đầu xẻ thịt rồi, rồi
tới mày, tới những con cá khác, người ta sẽ bắt hết, tàn sát hết,
không còn tôm cá, chim chóc, muông thú ở xứ này. Tôi nói như vậy
rồi nó lặn xuống, lâu lâu lại trừng lên, chuyện chỉ vậy thôi, đừng đặt
điều nói dóc thêm tôi không thích".
Rồi anh kêu tôi ra về để không nói gì nữa.
Ngày cuối cùng trước khi ra đi, đêm nằm với nhau anh có vẻ áy
náy nói:
"Anh muốn hỏi tôi chuyện gì? Chuyện kể của bác tôi anh biết
hết rồi còn gì".
"Không biết hết đâu", tôi nói.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 31
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Tôi còn biết ít hơn anh" - ngưng một chút rồi anh nói tiếp -
"Thật tình tôi không thích những chuyện kể của bác tôi, chuyện thật
còn chưa nói hết nói chuyện dóc làm gì".
"Không phải chuyện dóc đâu".
Đúng, chuyện bác Ba Phi sao là chuyện dóc được. Đó là chuyện
của đời sống sông nước, mùa màng thời tiết, của thời khai hoang gian
nan cực khổ. Nhưng tôi không thể tranh luận với anh, với chính
người cháu ruột thịt của bác Ba Phi ấy.
"Nhưng dù thế nào tôi vẫn không thích" - anh lại nói - "Với lại
tôi cũng biết ít lắm. Hồi đó tôi còn nhỏ, bác tôi lại không mấy khi có ở
nhà, làm ruộng giăng câu chài lưới đầu tắt mặt tối không hiểu sao có
thì giờ đi đầu trên xóm dưới kể chuyện chọc cười cả xóm, đi trên bờ
xuồng ghe kéo theo rần rần chật cả sông. Bác tôi góp vui cho làng
xóm nhưng cũng gây phiền hà nhiều chuyện lắm".
"Phiền hà chuyện gì?".
"Thì chuyện ghe xuồng rần rần đó và nhiều chuyện khác nữa.
Bác gái tôi rầu lắm. Bác tôi kể chuyện nào ở đâu cũng nói: "Không
tin hỏi bác Ba gái mày coi". Là muốn nịnh bác gái tôi. Nhưng bác gái
tôi ở đâu mà hỏi? Mà sao bác gái tôi phải dính tới những chuyện đó?".
"Bác Ba vui tính thế thôi", tôi nói.
"Thì vui... Nhưng vui đó rồi buồn đó Bác tôi kể chuyện vui khắp
nơi, tối về nhà ngồi thừ ra, đến giữa khuya thì bật khóc...".
"Sao khóc?".
"Đang chiến tranh mà, bom đạn đầy trời ngày nào cũng c ó nhà
cháy người chết, vui vẻ cái gì! Cười giỡn bên ngoài vậy thôi, bác tôi đi
nhiều thấy nhiều càng buồn hơn người khác. Nhưng bác tôi chỉ khóc
trong đêm, sáng ra trời còn tờ mờ bác tôi đã tìm đến một đám thanh
niên đang lợp nhà chọc cho chúng cười làm sườn nhà rung lên, chủ
nhà hoảng sợ la chửi ỏm tỏi".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 32
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Anh thở dài, ngưng một lúc rồi nói tiếp:
"Thôi mai anh đi rồi, tôi kể chuyện này, chuyện thật không
phải chuyện dóc. Năm ấy bác tôi đã già lắm rồi, chiến tranh leo
thang, bom B52 rải thảm, vùng bán đảo Cà Mau tàu bay Mỹ đâm
ngang dọc rẽ nước trắng xóa. Một dạo bác tôi có dịp về mũi đảo, đi
quanh vùng bán đảo, xuôi sông Cái Lớn rẽ qua sông ông Trang về đất
Mũi. Anh có đến sông ông Trang chưa?".
"Chưa".
"Con sông không lớn nhưng nước chảy xiết, lục bình trôi giăng
giăng quanh năm nở bông tím ngát. Bác tôi đi qua đó nhìn cảnh tàu
bay Mỹ chạy ngang dọc, nổ súng vào các xuồng ghe, dân tình hoảng
sợ, đám lính Mỹ cười ré khoái chí, bác tôi không hoảng sợ, cũng mặc
cho đám lính cười ré. Bác tôi suy nghĩ. Xin nhớ cho bác tôi là người
kể chuyện vui, cũng là người làm ăn chăm chỉ, biết tính toán, có đầu
óc khoa học, coi trọng chuyện đất đai ruộng vườn sông nước, công
việc làm ăn của bà con.
Bác tôi không chịu được cảnh tàu bay Mỹ phá phách làng xóm
sông nước như vậy. Phải nghĩ cách bắt trói chúng. Bác tôi quan sát
con sông, ngắm nhìn lục bình trôi, đi gặp những người du kích. "Đơn
giản thôi, chỉ cần nhờ đám lục bình kia", bác tôi nói với những người
du kích như vậy. Kế hoạch là như thế này: ngăn lục bình lại thành
một chiếc đập, một sợi dây cáp giăng xéo kế đó, thằng tàu bay phóng
vọt qua bị sợi dây cáp chặn lại kéo trôi tuột vào một con kinh cụt đào
sẵn".
"Nhưng cũng không đơn giản, đám du kích không tin. Làm sao
tin bác Ba Phi? Bác tôi ở lại đó cả tháng trời kiên trì thuyết phục, lôi
đám du kích ra ngoài bờ dừa sân lúa phân tích giảng giải, vẽ một sơ
đồ lớn bằng tấm đệm chỉ rõ chỗ ngăn lục bình thành chiếc đập như
thế nào, giăng sợi dây cáp với độ xéo ra sao để kéo chiếc tàu bay Mỹ
trôi tuột đi như cá chun vào ống bương. Đám du kích trố mắt lắng
nghe, ngạc nhiên vì vẻ nghiêm nghị của bác tôi, cuối cùng bị vẻ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 33
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nghiêm nghị ấy thuyết phục. Lục bình được ngăn lại thành chiếc
đập, một sợi dây cáp giăng xéo kế đó ngụy trang khéo léo, con kinh
cụt giấu kín trong đám cành lá, bác tôi cùng đám du kích ngày đêm
rình chờ.
Và rồi chuyện đến phải đến, một buổi sáng có chiếc tàu bay Mỹ
trờ tới nhìn thấy chiếc đập lục bình dày kịt. Cái gì thế này? A, chỉ là
lục bình, thứ cây cỏ bèo bọt! Hãy coi máy móc Mỹ đây! Chiếc tàu bay
Mỹ lùi lại lấy trớn, cười ha hả, rồ máy lấy hết tốc lực phóng vọt qua
chiếc đập một cách nhẹ tênh. Và cũng nhẹ tênh như thế, chiếc tàu
bay Mỹ đáp xuống không biết có ma quỉ nào níu kéo cứ thế trôi tuột
đi đâm sầm vào trong một hang hốc lau sậy dày bịt không thể nào
hiểu được...".
"Bác tôi bắt được năm bảy chiếc tàu bay Mỹ bằng cách như vậy,
không tốn một phát súng, dễ như đổ lọp bắt cá, đám lính Mỹ bị bắt
trói rồi ngẩn ngơ không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Nhưng bắt chúng
dễ, thả chúng không dễ. Phải thả chúng như thế nào cho chúng thấy
mình nhân từ cũng khiến chúng hoảng hồn kinh sợ. Bác tôi lại nghĩ
ra một cách. Một buổi sáng biển lặng trời êm, cả dân chúng vùng
duyên hải phía tây nhìn thấy một chiếc bè được kết lại bằng năm bảy
chiếc tàu bay Mỹ nổ máy rì rì chạy đâm thẳng ra Biển Đông về
hướng hạm đội Bảy, đám lính Mỹ trên bè bị trói thẳng đứng sắp
thành hàng không thiếu thằng nào. Một cảnh tượng chưa từng thấy
bao giờ, đám lính Mỹ trên hạm đội Bảy trố mắt nhìn: chưa có trận
nào bọn tàu bay Mỹ ra đi trở về đủ số như vậy với đám lính Mỹ bị
trói thẳng đứng thành hàng như vậy".
"Đó là công việc cuối cùng của bác tôi, hoàn toàn thiết thực,
như anh có thể hình dung, chính xác như một nhà khoa học. Năm
sau bác tôi qua đời".
Thật là một chuyện hay của bác Ba Phi, tôi vội chép lại ngay,
hình dung không chỉ cung cấp cho văn học một tư liệu quí, cả điện
ảnh có được những hình ảnh hoành tráng để làm phim: cảnh chiếc
tàu bay Mỹ phóng vọt qua chiếc đập bằng lục bình nở bông tím ngát,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 34
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cảnh chiếc bè kết bằng tàu bay Mỹ chạy rì rì đâm thẳng ra ngoài
Biển Đông chỗ hạm đội Bảy...
Nhưng trang ghi chép của tôi gặp trục trặc nhỏ: sau đó có dịp
về sông ông Trang, tôi không thấy có dề lục bình nào cả, hỏi ra mới
biết nước mặn làm gì có lục bình, và lục bình trôi cũng không khi nào
trổ bông. Rồi hỏi thêm cũng không nghe nói có chuyện bắt tàu bay
Mỹ nào ở đây hồi chiến tranh.
Vậy là sao? Hay cũng dòng máu ấy, anh cháu bác Ba Phi lầm lì
này tài hoa bịa chuyện vẫn được di truyền từ ông bác? Ngày xưa bác
anh đã bắt cọp xay lúa, cho ghe chạy bằng rùa, giờ tới anh nói
chuyện với cá, kết bè bằng tàu bay Mỹ cho chạy rì rì ra ngoài Biển
Đông?
Hay không phải cháu? Hay tất cả đều có dòng máu ấy, vùng
quê đất rộng người thưa, cuộc sống quạnh hiu nhọc nhằn ai cũng có
chút năng khiếu bịa chuyện làm vui cho mình và cho mọi người...
Sinh thời bác Ba Phi cũng vậy thôi...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 35
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Con kiến thợ
Bùi Xuân Vũ
- Bỏ tao ra... bỏ tao ra...
- Thả tao xuống... thả tao xuống đi... tao lạy chúng mày, thả tao
ra đi...
Mặc cho tiếng gào thét đến rát cổ, khan hơi. Mặc kệ sự giãy
giụa trong tuyệt vọng của Tót, đồng bọn của nó vẫn nhởn nhơ, bước
từng bước dưới hoàng hôn. Chúng làm như chẳng có một chuyện gì
xảy ra.
Tả như thế thì hơi oan cho các bạn bè của Tót. Vì thật ra, khi
phải làm công tác tải thương này, những con kiến khiêng Tót chẳng
vui thú gì. Lý do, chúng không điếc, cũng không độc ác. Nói cách
khác, chúng cũng đau đớn và biết rõ là đang đưa một đồng bạn của
chúng trên đoạn đường cuối cùng trước khi nó được giải phóng và vào
nước... thiên đàng mà gặp Mác, Lê và Hồ nhân. Nghĩa là, chúng biết
đoạn đường cuối này rất đỗi tang thương, nhưng chúng không tìm ra
được một lối thoát nào khác hơn. Bởi như một thông lệ, nay người
mai ta. Hễ con kiến nào bị thương thì những con kiến khác phải có
nhiệm vụ khiêng... bạn về tổ ấm để dự trữ như một loại lương thực
cần thiết cho cả đàn.
Trong khi đó Tót, tên con kiến bị thương nặng đang nằm trên
cáng vẫn từng chập réo gào dãy dụa, nhưng không thể nào thoát ra
khỏi cái gọng kìm rắn chắc của những kẻ có nhiệm khiêng nó về. Nó
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 36
http://www.ebooks.vdcmedia.com
càng dãy, càng thấy bạn bè của nó bước nhanh hơn và thời gian đưa
nó đi vào cõi chết như ngắn hẳn lại. Cuối cùng, nó như ngộ ra một
điều: dảy cũng chết, kêu gào cũng chết, thế tại sao nó không nhắm
mắt lại chờ chết có phải bớt đau đớn hơn không? Tự nghĩ thế, nó liều
lĩnh nhắm mắt lại để chờ được chết êm ái. Nhưng khốn thay, khi vừa
nhắm mắt lại, nó lại giật mình trong hoảng hốt, kêu la lớn hơn trước:
-Thả tao xuống... Thả tao xuông đi... Tao van chúng mày, hãy
thả tao xuống đi...hu... hu...
Nhớ lại lúc đi kiếm ăn sáng nay. Tót đã nhanh chân cùng với
hai ba, bốn tay lực lưỡng khác đi ra xa hơn những bước đường cũ.
Trời ơi, may mắn biết bao. Đi chưa bao xa, nó đã hoa đôi mắt
khi nhìn thấy đống đồ ăn lớn như ngọn núi, đang tỏa ra những mùi
vị thơm ngát làm chảy cả nước chân răng. Tót bước từ từ đến chân
đống núi đồ ăn. Nó lia sợi râu đánh hơi qua lại vài lần rồi ghé răng,
nhấm thử. Nó sửng xốt vì cái vị tuyệt hảo của món ăn lạ mà đời nó
chưa một lần được nhấm nháp đến. Mừng quá, nó leo lên đống đồ ăn,
gặm cho no cái mùi vị đặc biệt ấy.
Ăn xong, nó đứng thẳng người dậy, đảo mắt quanh một vòng để
tìm bạn hữu, sau đó dõng dạc gọi và đánh đi những tín hiệu cho bạn
bè nó đến để cùng đưa thức ăn về tổ. Nghe hiệu báo, bạn bè nó gọi
nhau đến. Tất cả đều kinh ngạc vì những thức ăn thơm, ngon. Chúng
ăn cho no, rồi thay nhau ngắt đồ ăn ra thành những phần nhỏ và
chia nhau cõng về tổ. Thằng Tót thấy mình còn khoẻ, nó cúi người
xuống, nâng bổng một phần ăn nặng gấp hai lần nó để lên vai. Nó
mỉm cười, bình thản lên đường trở về với bạn đồng hành.
Trên đường về, nó không hề chểnh mảng lo vui chơi, trái lại
những bước chân rất dòn, rất đều. Nó hy vọng, món quà nó mang về
sẽ được kiến chúa, kiên ông, kiên con và mọi người hứng khởi. Tự
nghĩ thế, nó hăng hái không thấy mệt nhọc khi phải leo qua ghềnh,
vượt qua suối.
Thác và ghềnh trong đôi mắt con kiến Tót đây không phải là
thác ghềnh của loài người thường nói, nhưng chính là những chướng
ngai vật như là một cọng rác, cái que hoặc là cái lá nhỏ chắn ngang
trên đường đi của nó. Với người, dĩ nhiên là không trở ngại, nhưng
với thằng Tót với một gánh lương thực nặng hơn thường lệ ở trên vai
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 37
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thì phải được kể là một vất vả thêm. Mặc những giọt mồ hôi chảy nhễ
nhãi trên người rồi nhỏ thấm xuống đất, mặc cho đôi cánh tay
choàng qua vai ôm báu vật đã rã rời, Tót vẫn hăng hái nhanh chân.
Nhìn thấy Tót gánh nặng, một vài con kiến cùng tổ toan đến gánh đỡ
một phần cho nó. Nó mỉm cười cám ơn, từ chối ý tốt của đồng bạn.
Tpt cám ơn vì nó là một con kiến thợ cần cù, siêng năng với công việc
hơn là muốn lập công. Tuy thế lại có đứa cười thầm vì những bước đi
bắt đầu nặng nề của thằng Tót.
Cảnh rừng vẫn thâm u trên đầu thằng Tót, dăm ba khe nắng
nhỏ len qua tàng lá dọi xuống trên đất rừng như những bông hoa lạ
nở làm đẹp thêm những lối đi. Tót dừng lại, ngửa mặt nhìn đoá hoa
nắng vương trên cao. Nó vươn cánh tay quyệt vội những giọt mồ hôi
nhuễ nhoãi trên người vài lần rồi lại lầm lũi bước đi. Đi chưa được
bao lâu, đôi chân nó bắt đầu cuồng và mắt thì hoa lên. Lúc đầu nó
tưởng bị say nắng, nhưng càng lúc những cái chân của nó như cất lên
không nổi. Nó muốn ngừng lại nghỉ ngơi, nhưng lại sợ thời gian của
đường chiều không còn là bao. Bởi lẽ, ánh nắng kia đã nhạt màu rồi,
và nó rất ngại bóng đêm sẽ đổ xuống rừng sâu trong lúc nó chưa về
đến nhà.
Đi thêm một lúc nữa, nó nghe rõ tiếng thở dốc của chính mình,
lúc ấy, nó mong gặp bạn bè chia sẻ gánh nặng cho nó. Rủi thay, tất
cả các bạn bè của nó đều tay sách nách mang, không một ai có thể
giúp nó được. Kết quả, khi nó trèo lên trên một cái que chắn đướng
và gắng sức kéo gánh hàng qua. Bất ngờ, cái que lăn đi theo cơn gió
nhẹ, lật nó ngả úp xuống. Cả cái que và gánh hàng nặng đè lên trên
mình nó. Nó vội vàng, hốt hoảng đánh đi tín hiệu cấp cứu:
- Cứu tôi với, cứu tôi với, tôi bị té nhào rồi.
Kêu xong nó lịm xuống bên cành cây. Trong lúc chập chờn nửa
tỉnh nửa mê, nó nghe như có tiếng của đồng bọn của nó rì rào bên tai.
Rồi có cả tiếng thằng Kíp, thằng Bo, là hai đứa bạn thân nhất trong
cuộc sống của nó đến bên hỏi nó:
- Mày ra làm sao rồi hảTót?
- Giời ơi! Tao đã bảo mày là đừng có cố xác quá mà. Bây giờ
mày bị thương thì ai lo cho mày đây? Khéo mà lại vào bụng những
thằng kiến cụ thôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 38
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nó vừa nói xong, lại có tiếng thằng Bộ đầy lo lắng:
- Khéo mà nó không dậy nổi nữa Kíp ạ.
Chúng nó chuyện trò với nhau một lúc vẫn không nghe thằng
Tót trả lời, thằng Kíp mủi lòng thút thít bên cái thân bất động của
Tót. Có cơn gío rừng nổi lên thổi bay giọt nước mắt nóng của thằng
Kíp rớt xuống trên người thằng Tót. Thằng Tót chợt tỉnh lại. Nó mở
mắt ra và nhận ra những khuôn mặt thân quen đứng chung quanh
nó. Nó ngơ ngẩn hỏi:
- Tao làm sao thế?
Hỏi xong nó toan gượng người, chống chân đứng dậy. Tuy
nhiên, toàn thân nó bị tê liệt. Cái miệng nó há ra và như không thể
tự khép lại được nữa. Riêng đôi mắt của nó mờ hẳn đi, không nhìn rõ
được ai là ai nữa. Nó gục đầu xuống. Trong cái mơ mơ, tỉnh tỉnh ấy,
nó như biết hoặc nhớ ra được những việc làm của đàn kién khi một
con bị nạn.
Trước tiên lũ kiến gọi nhau đến, chúng đẩy cây gỗ ra và cứu kẻ
bị nạn. Gặp may, kẻ bị nạn sẽ đứng dậy và chờ cho hồi phục thì tự
mình đi về nhà dưỡng thương. Gặp trường hợp bất khả dụng, nó nằm
ỳ ra đó. Bạn bè xúm đến, kẻ thì hỏi han , an ủi vài câu rồi bỏ đi, kẻ
thì thút thít xót thương cho đứa bạn vắn số. Bởi lẽ, theo luật sinh
tồn, chúng như biết trước chuyện gì sẽ đến và đây có thể là lần cuối
cùng chúng còn nhìn thấy kẻ lâm nạn. Sau cuộc thăm viếng ngắn
ngủi ấy, chúng nhận lệnh và chia phiên nhau khiêng xác kẻ lâm nạn
về nhà. Khi về đến tổ, con kiến bị thương sẽ được để năm riêng ra
một chỗ gọi là nơi dưỡng thương. Cơn bệnh ngặt nghèo qua không
nổi, nó sẽ biến thành một món ăn cuối cùng cho đồng loại.
Nhắc đến chuyện này, lũ kiến chưa bao giờ quên được câu
chuyện về thằng Bí, một trong những hung thần của đám kiến thợ.
Thằng này rất lười làm việc, nó luôn tìm cách thoái thác công tác để
ở nhà loanh quanh thu dọn phần hậu sự cho những con bị nạn. Mỗi
khi nghe tin có con kiến thợ nào lâm nạn là Bí hăng hái tình nguyện
đi cõng con kiến bị nạn về tổ.
Khi về đến nơi, chính Bí lại là một trong những đứa đầu tiên
đến rỉa cánh tay hay khúc chân của con kiến bị nạn cho nó chết luôn.
Sau đó nó làm cuộc báo cáo là thằng nọ con kia đã chết thật rồi. Nó
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 39
http://www.ebooks.vdcmedia.com
khẩn khoản mời cấp chỉ huy đến khám xác và mở tiệc. Dĩ nhiên, thịt
kiến còn nóng hổi rất ngon, rất khoái khẩu. Theo đó, những kiến bác,
kiến đảng thấy nó được việc thì khoái chí, nên dành riêng công tác
tải thương cho thằng Bí dàn dựng.
Nhắc đến Bí là nhắc đến cả một đoạn hận tình sử trong đời của
lũ kiến. Thằng Bí được sinh ra trong trường hợp nào thì không một ai
hay biết. Lũ kiến chỉ được nghe nhắc về những huyền thoại chung
quanh thàng Bí do một số tay chân của thằng Bí tung ra thôi.
Chúng nó kể rằng, ngày thằng Bí ra đời có nhiều điềm lạ. Trước
hết, mặt trời đi vắng, thay vào đó là những đám mây che phủ cả
không gian rồi sấm chớp nổi lên, dông bão đổ ập xuống. Chẳng bao
lâu sau, nước tuôn trào vào trong các hang ổ của lũ kiến, khiến tất cả
mọi con kiến đểu hoảng hốt bỏ của chạy lấy thân. Thằng Bí không
nhanh chân hơn những kẻ khác, trái lại, nó chưa thể tự mình chạy
thoát được. Một con kiến gìa thương hại thằng Bí còn non nớt, cõng
nó trên vai để trèo lên cây lánh nạn. Rủi thay, trận mưa không phải
là đôi ba ngày mà là một trận mưa dai, mưa dài như không muốn
dút. Trời rét như cắt. Sức chịu đựng của con kiến gìa mỗi ngày một
yếu. Tuy thế, cánh tay và thân hình của nó vẫn không ngừng căng ra
để che chở cho con kiến con là thằng Bí khỏi lạnh, khỏi bị rơi vào cơn
giông bão.
Phần thằng Bí, khi được nằm trong vòng tay yêu thương của
con kiến gìa, nó nhất thời có ý định là sẽ ghi lòng tạc dạ ơn cứu mạng
của con kiến gìa cho đến đời đời. Nó tự bảo: Sông có thể cạn, núi có
thể mòn chứ tấm tình của nó với gã kiến gìa kia đời đời không bao giờ
đổi thay. Qua vài ngày sau, những gịot nước mưa kia không làm cho
bụng thằng Bí no. Nó thấy đói, hàm răng non nhỏ nhắn của nó định
gặm lấy chút vỏ cây cho đỡ lòng. Kết qủa, vỏ cây cứng hơn nó dự tính.
Hơn thế, không phải là lương thực cho nó. Nó mở mắt ra, ngay trước
miệng nó là một cánh tay của con kiến gìa. Mùi thơm của da thịt ấy
làm nó càng đói thêm. Nó lay cánh tay ấy và gọi:
- Bác Bội ơi, bác còn khỏe không?
Lạ, thường thì lão gìa Bội này có đôi tai rất là thính, bất cứ một
cử động nhỏ nào bên mình lão, lão đều hay biết. Nhưng vì lẽ gì, lúc
này gọi hỏi, ông ta không trả lời. Chẳng lẽ ông ta đã chết vỉ trời rét?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 40
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tự nghĩ thế, Bí lập lại động tác một lần nữa và cố sức gọi to
hơn:
- Ông Bội ơi, ông làm sao thế, ông còn sống hay chết rổi? hu..
hu...
Không có tiếng của con kiến gìa tên là Bội trả lời. Trái lại,
thằng Bí thấy cái cánh tay của con kiến gìa mỗi lúc đè xuống trên
người nó nặng thêm. Nó mỉm cười. Gặm thử rồi cắn lấy một đoạn
cánh tay của lão kiến Bội cho vào bụng. Nuốt xong một đoạn cách tay
của con kiến gìa, thằng Bí thấy khoẻ hẳn lên, trong khi đó, lão gìa
Bội cứ nằm bất động. Tuy thế, từ cách tay bất động của con kiến gìa
máu vẫn ri rỉ chảy ra. Thay vì tìm cách cứu chữa cho lão gìa Boi,
hoặc là trốn bỏ đi trước khi lão tỉnh dậy, thằng Bí lại ngậm chặt lấy
chỗ bị thương ấy mà hút lấy máu của con kiến gìa.
Phần lão Bội, phải trải qua cơn mưa tầm tã, réùt mướt, thêm
đói khát, sức lực của con kiến gìa gần như khánh kiệt, người nó lả đi
từ lúc nào nó không hề hay biết. Từng cánh tay, cái chân tê buốt như
muốn rời rụng ra khỏi tấm thân. Nó không còn đủ sức để chống chọi
với phong ba. Tuy nhiên, con kiến gìa chưa vuột ra khỏi miếng vỏ
trên cành cây cao là vì cái ý chí của nó muốn giữ lấy cái bờ phía ngoài
gió rét để che chở cho thằng Bí còn non nớt nằm bên trong. Nếu
không có cái ý chí mãnh liệt ấy, nó đã té nhào xuống vực nước cùng
với thằng Bí lâu rồi. Nên khi thằng Bí bắt đầu nhâm nhi tỉa dằn
từng cánh tay, khúc chân của lão Bội, lão không còn hay biết gì nữa.
Qua hôm sau, ánh nắng từ trên cao chiếu vào mảnh vỏ cây, sức
nóng của mặt trời làm cho kẻ chết cóng là lão Bội hồi tỉnh. Nó mở
mắt ra, vui mùng vì thấy thằng Bí vẫn còn khoẻ mạnh nằm trong
vòng tay cũa nó. Nó định xiết chặt lại vòng tay để tỏ lộ nỗi vui mừng
và cám ơn trời đất đã cho mặt trời lên để cúu sống chúng. Nhưng khi
vừa đưa cánh tay lên. Lão thấy đau buốt toàn thân. Lúc đầu lão hoài
nghi có lẽ lão bị thương vì cơn giông bão. Sau đó thêm kinh hoảng khi
nhìn thấy hầu hết cánh tay, cánh chân của mình đã bị cắn đứt lìa
khỏi thân mình. Con kiến gìa đảo mắt nhìn vào mặt thằng Bí. Cái
mặt non choẹt của nó được con kiến gìa bao che chở cho mấy hôm
bỗng nhiên đổi khác. Gìa Bội nhìn dò xét thêm lần nữa. Thằng bí có
tật nên vội phóng ra khỏi vòng tay của con kiến gìa. Khi phóng ra
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 41
http://www.ebooks.vdcmedia.com
khỏi tầm tay của con kiền gìa rồi, thằng Bí không nhân cơ hội này để
thoát lấy thân. Trái lại, nó đứng dừng lại, khuỳnh đôi cách tay ra
như sẵn sàng lao vào cuộc chiến sống chết với lão kiến gìa. Lão kiến
gìa cười đau đớn. Nó thấu hiểu toàn bộ diễn tiễn của vấn đề. Nó
muốn gầm lên:
- Mi đối sử với ta như thế sao?
Thằng Bí khi ấy đã trướn mình ra khỏi cách tay con kiền gìa.
Nó chống đôi mắt to lên nhìn con kiến gìa trả lời:
- Ông có sống cũng chả làm nên tích sự gì, nên thôi, hãy tự nạp
mình cho tôi để mai mốt khi lập được đại nghiệp tôi còn nhắc nhở
hậu thế lưu truyền đến tên của ông.
Con kiến gìa nghe thằng Bí nói thế thì máu uất trong người nổi
lên, nó tính giang cánh tay ra vả vào mồm thằng Bí vài cái cho hạ
hỏa. Kết qủa, khi nó giơ cánh tay lên, người nó quay mòng mòng và
tự ngả ngửa ra không thể lật dậy được nữa. Sáu cái tay chân lành
lạnh hôm nào nay chỉ còn vài cái gẫy gọng, ngoe nguẩy. Đã thế,
thằng Bí còn nhẩy chồm đến như sẵn sàng lâm chiến. Con kiến gìa
hoảng thần hồn, toàn thân nằm ngửa quay vòng vòng, chuyển động
theo vài cái chân còn vẫy vùng trong không khí. Nó rất giận sự kiện
phản phúc của thằng Bí, nhưng lại cương quyết dạy cho thằng Bíù
bài học luân lý cuối: Nó bảo:
- Phải, ta chết đi không có gì đáng phải tiếc và hối hận. Nhưng
người còn sống như mi thì hãy tự lo lấy thân kẻo những công việc này
truyền rao ra ngoài thì đời đời dòng dõi ngươi sẽ bị nguyền rủa.
Thằng Bí trả lời:
- Thật ra, tôi chỉ có ý định ăn tạm cánh tay, cánh chân của ông
cho qua cơn đói để chờ ngày nước rút là tôi sẽ tụt xuống đất mà kiếm
cơm ăn áo mặc. Nhưng đến lúc này, tôi phải thành thật thưa với ông
rằng. Tôi xin muôn vàn đa tạ lời nhắc nhở của ông vừa rồi. Bởi lẽ,
nếu tôi để cho ông sống và tụt xuống được gốc cây dưới kia thì đời của
tôi phải là đời bỏ đi. Thôi thì đành vậy. Thà phụ người còn hơn để cho
những lời này bay ra ngoài.
Nói xong, thằng Bí liền thượng cánh tay, hạ cẳng chân, tung
chưởng vào con kiến gìa. Nói cho ngay, sức của thằng Bí khi ấy dầu
có khá cũng không thể nào chiến thắng nổi con kiến gìa, nhưng bỗng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 42
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhiên, trời đem thêm giông bão đến cho lão. Đang lúc cuộc chiến trên
cành cây chưa phân thắng bại, bỗng xuất hiện thêm vài ba con kiến
vừa nút mắt. Chúng đang mở mắt ra và nhìn cuộc chiến. Thấy vậy,
hai kẻ trong cuộc đều cố sức vẫy gọi những kẻ bàng quan kia vào
phía mình. Con kiến gìa vẫy gọi:
- Hỡi các bạn trẻ, hãy giúp tôi trừ khử tên gian ác này để giòng
dõi kiến chúng ta có được những ngày ấm êm mai sau.
Lời gọi của con kiến gìa như tiếng chuông ngân thấm vào tận
buồng gan lá phổi của lũ kiến con. Tuy thế, lũ trẻ ranh ấy chưa hiểu
biết thế nào an nguy cho mai sau nên chúng đứng chống mắt nhìn
con kiến gìa đổ máu mình ra trong cuộc chiến tuyệt vọng với thằng
Bí. Trong khi đó, thằng Bí, nhanh mồm hỏi những con kiến trạc tuổi
nó vừa chui ra khỏi nhửng chỗ nấp trên cành cây kia rằng:
- Hỡi các bạn trẻ của tôi, các bạn có đói không?
Nghe thế, lũ kiến ranh bực mình trả lời:
- Mưa đã mấy ngày, không có cái gì cho vào bụng còn hỏi câu ấy
làm gì?
- Thật thế à? Tôi sắp biếu các bạn một bữa tiệc linh đình đây.
Nghe thế, một con kiến trẻ chu mỏ lên bảo Bí:
-Oái mày nói ngu ngốc làm sao chứ. Thân mày chống đỡ không
nổi cái tát của ông gìa kia mà mày lại còn nói phét là sẽ đãi chúng ta
bữa tiệc linh đình à?
Thằng Bí trả lời.
-Sao mày hỏi câu ngu như thể hả thằng Gió kia. Mày không
biết vận số thời cơ là cái gì à?
Một con kiến đứng ngoài nghe thế, hỏi lại:
-Mày bảo nó hỏi ngu, nhưng ngu ở cái chỗ nào? Thông thiên vận
là cái gì nào?
Thằng Bí ranh mãnh trả lời:
-Này nhá, thân tao thì nhỏ bé, còm cõi. Nếu chúng mày giúp lão
gìa kia đánh chết tao. Chúng mày có được ăn cái giải rút gì không?
Hỏi xong, thằng Bí tự trả lời:
-Chắc chắn là không được tý gì. Vậy nếu chúng mày đói, thì chỉ
có một cách là tiếp sức với tao vật lão gìa mập kia xuống. Lão đổ
xuống chúng mình tha hồ mà đánh chén. Chén xong ngủ kỹ, chờ vài
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 43
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ngày nữa nước rút đi, mình sẽ tụt xuống gốc cây mà xưng bá thì lo gì
chết đói. Ngược lại, tụi bay giúp ông ta. Tao chết, chúng mày cũng
không có được một cái chân cái tay của tao cho đỡ đói, trái lại, lão gìa
kia sẽ nuốt trọn tao vào bụng lão. Nuốt xong thịt tao thì chắc l ại đến
phiên tụi mày. Bởi lẽ, lão là kiến cụ ở trong làng kiến nên có quyền
ăn trên ngồi trốc... hì... hì... chúng mày chỉ làm mồi cho lão già ấy
hưởng thôi. Nhời tao nói thế có đúng không hả thằng... thằng gì....?
- Tên tao là Vều. Nhưng làm sao mày biết được thiên cơ là vài
ngày nữa nước sẽ rút xuống.
- Hỏi ngu lạ. Giời đã sinh ra tao thì tao phải biết thiên cơ chứ.
Mày ngu không đọc sách báo nên không biết đấy thôi. Có cuộc nước
nào dâng lên mà không rút xuống đâu.
Lũ kiến nhìn nhau. Tâm lý của chúng bị giao động. Bởi lẽ,
thằng Bí đã khôn khéo tạo ra cái sự đói và no trước mặt chúng.
Chúng chỉ còn nhìn thấy cái no, cái đói và quên đi hậu qủa lâu dài về
sau. Thằng Khỉ bước vào tiếp chiến cho thằng Bí, rôi đến hai thằng
khác nữa. Cuộc chiến nghiêng hẳn về phía thằng Bí. Tuy thế, còn
khá nhiều đứa đứng ngoài vòng chiến. Phần thằng Bí, sau khi được
hai, ba thằng nhảy vào tiếp sức, nó liền chụp lấy cơ hội, nhảy ra
ngoài, dõng dạc tuyên bố:
- Thằng nào không bước vào vòng chiến sinh tử hôm nay. Sau
khi tao diệt xong lão gìa kia thì sẽ đến phiên thằng đó.
Nghe thế, một số tên khác đành nhắm mắt bước vào c hia phần.
Khi ấy thằng Bí bảo lão kiến gìa:
- Thế chiến quốc, thế Xuân Thu đành phải thế. Oâng chả nên
giận hờn chúng tôi nhá.
Kết qủa, lão kiến gìa ngã lăn kềnh ra mà thác. Thằng Bí lúc ấy
vênh vang lắm. Nó vung tay, múa chân rồi vươn vai đứng dậy sau
bữa tiệc bằng thịt của con kiến gìa. Nó hùng hổ tuyên bố:
- Nay tao công khai cho chúng mày biết rằng: Tao sẽ thống xuất
chúng mày mà làm một cuộc viễn chinh giang hồ. Theo tao thì sống,
chống tao t hì chết. Khi chết tao còn tặng cho đứa phản bội nào đó cái
tội giết ông gìa Bội. Chúng mày nghe rõ chứ? Có đồng ý như thế hay
không?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 44
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tiếng hô trả lời từ nhỏ rồi vang to lên. Thằng Bí mặt đỏ như
vang:
- Đã nhất trí thì phải lập lời thề với nhau. Có ai phản đồi
không?
- Không.
Nghe thế, thằng Bí đưa hai tay thẳng lên cao, tuyên bố:
- Lời thề như sau: Kể từ nay, những thằng nào phản bội tổ hợp
hôm nay thì phải chết. Tất cả những kẻ có mặt hôm nay và truyền
nhân của nó phải có nhiệm vụ bảo vệ lấy lời thề này.
- Nhất trí, chúng tôi xin thề.
Bí tiếp:
- Tất cả những người có mặt hôm nay và hậu duệ của chúng
nếu giữ trọn lời thề sẽ đều được quyền ăn trên ngồi trốc, không ai
được quyền chống đối. Chúng ta cương quyết, triệt để áp dụng đối
sách chính là lấy bạo lực mà áp chế những kẻ khác. Theo ta thì sống,
chống ta thì chết.
- Nhất trí, nhất trí...
- Chúng tớ tâm phục và khẩu phục, cùng nhất trí chọn lựa và
xin thề tuân theo giáo điều của thủ trưởng.
Hai tiếng thủ trưởng phát xuất từ đó. Hôm sau, bất ngờ nước
rút. Những con kiến con nhìn thằng Bí như một ông tướng nhà giời
biết thiên cơ. Chúng không còn nghi ngờ gì nữa, nên từ từ di chuyển
xuống đất, tìm hướng trở về tổ cũ. Khi về đến mái nhà xưa. Chúng
thấy tất cả đều tan hoang xơ xác. Chúng chia nhau miếng cơm manh
áo của người khác và áp dụng đúng sách lược đã thề nguyền với nhau
như khi còn ở trên cây. Con dao bạo lực của chúng đã tạo ra nỗi kinh
hòang cho đồng loại.
Kể từ khi thằng Bí chính thức nhận công tác này, đàn kiến thợ
cứ nom thấy thằng Bí là y như là người ta nom thấy Việt cộng. Từ
đứa lớn đến đứa bé đều nguyền rủa cho thằng Bí chết, nhưng mãi nó
chưa chịu chết. Hơn thế, với công tác này, nó đã nhắm rượu rất nhiều
kiến con kiến thợ làm cho thân xác của nó vạm vỡ ra một cách khác
thường. Bất ngờ, một hôm trên đường đi tải thương, thằng Bí gặp
hỏa họa. Nói cho ngay cuộc cháy rừng bùng lên thì kể gì đến thân xác
của loài kiến hay thằng Bí. Tuy nhiên, ở cái đoạn đường này, nhiều
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 45
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chú kiến thợ đã nhanh chân tìm được cái lỗ nào đó mà trú thân,
thoát nạn.
Riêng thằng Bí, mình to kềnh càng, vác xác đi không nổi, bị lửa
cháy xém mất hai khúc chân. Khi bị cháy phỏng, nó nằm lăn lộn trên
đất kêu gào, và ra lệnh cho những chú kiến thợ phải thay nhau cõng
nó về nhà dưỡng thương. Kết quả, cảnh đời là một cuộc vay trả, trả
vay. Trước đây nó đối xử bạc, ác với những người trên kẻ dưới và
những con kiến thợ bị nạn, nay đến phiên nó, không một con kiến thợ
nào buồn lo cho nó. Tệ hơn thế, chính những kẻ lúc trước tùng uống
máu ăn thề với nó đều mong cho nó chóng chết để chúng chia nhau
cái chỗ ngồi mới cho nó thỏa lòng gian ác. Kết qủa, thằng Bí chưa
chết, những đứa bạn của nó ngày xưa đã mở tiệc ăn mừng.
Cái gương của thằng Bí con kiến nào cũng biết, hơn thế còn
thuộc nằm lòng. Cách riêng với Tót, nó đã từng nhủ với chính mình
là phải chăm chỉ làm việc để cho những người khác vì sự chăm chỉ
của nó mà được nghỉ ngơi đôi chút. Kế đến, sự chăm chỉ làm việc, sự
chuyên gánh nặng thay cho bạn bè của Tót cũng không bao giờ nằm
trong toan tính là vì sự chuyên cần ấy mà đàn kiến kia sẽ tha ăn thịt
nó trong lúc nó già yếâu hay bị nạn, nhưng là muốn để lại tấm gương
của một người cần cù. Ai ngờ, lại gẫy cánh sớm... Nghĩ đến đây nó ứa
nước mắt ra.
Rồi giữa lúc Tót thấy đầu óc chênh vênh đảo lộn, nó nhớ đến
những cảnh khiêng xác kiến về tổ trước đây. Nằm trong trường hợp
này, những con kiến bị thương đều có những phản ứng na ná giống
nhau. Những đứa bị thương nặng, có kề đường dao giải phóng của
Việt cộng vào cổ, nó cũng không cần biết đến nữa. Những đứa bị
thương nhẹ thì la hoảng lên giữa trời để cầu sống. Lại có đứa khóc lóc
đòi xin tha mạng. Nhưng chẳng có mấy đứa thoát được cái kết qủa có
sẵn của cuộc đi cáng về tổ: Thịt chúng trở thành một bữa tiệc ngon!
Tuy thế, cũng có đứa gặp may mắn. Khi chiếc cáng được đặt
xuống trên đường về để nghỉ ngơi. Kẻ bị thương đã lợi dụng khoảng
thời gian ngắn ngủi này, dùng toàn bộ tàn lực còn lại phóng xuống
khỏi cáng và bỏ chạy. Chạy đi đâu, c hạy về đâu. Nó chả cần biết. Nó
chỉ biết một điều, còn chạy được là chạy rồi muốn đến đâu thì đến.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 46
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khi nghĩ đến chuyện này, tự nhiên Tót nhỏ nước mắt xuống
trên đường đi. Nước mắt của nó thấm vào vai, vào cổ thằng Kíp, một
trong những đứa bạn bao giờ cũng đi chung với nó, lúc này lại đang
có nhiệm vụ khiêng nó. Thấy nước nóng nhỏ xuống trên vai mình,
thằng Kíp vươn cổ lên hỏi thằng Tót:
- Mày ra sao rồi hả Tót.
Thằng Tót nói nhỏ vào lỗ tai thằng Kíp:
- Tao muốn chạy trốn.
Nghe thế, Kíp nửa mừng nửa lo. Nó bảo thằng Tót:
- Tao sẽ tìm cách đi đường xa để cho mày nghỉ thêm một lúc
nữa được không?
- Được.
- Tao sẽ tìm chỗ tốt để nghỉ ngơi. Khi tụi tao để mày xuống đất
nghỉ lấy hơi là phải dông ngay đấy nhá.
-Ừ.
Cuộc đối thoại ngắn ngủi cho Tót nhiều hy vọng. Bởi lẽ những
trường hợp chạy trốn cũng thường xảy ra. Có đứa thoát đứa không và
thường đứa nào còn hạy được là bạn bè để cho nó chạy. Chạy khi nào
khỏe thì về tổ ấm sau, chả ai rượt đuổi kẻ bị thương làm gì. Bởi lẽ,
đây là chuyện đồng lần, nay người mai ta.
Đi thêm một lúc nữa, thằng Tót như chìm hẳn vào trong hôn
mê, nó nằm yên lặng trên cáng, không có lấy một cử động nhỏ. Thằng
Kíp lên tiếng gọi hỏi nó vài lần nhưng không có tiếng thằng Tót trả
lời. Lúc ấy thằng Kíp bàng hoàng cho rằng. Chắc là nó đã... tịch rồi.
Thôi, như vậy là may cho nó. Nó chết trước khi bị người ta ăn thịt
còn đỡ hơn là trường hợp đang ngấp ngoái, kẻ này đến cắn cái tay, kẻ
khác đến gặm cái chân, cái đùi. Kíp thở dài, nước mắt của nó bắt đầu
chảy lộp độp xuống trên đường. Nó biết, từ ngày mai, nó sẽ cô đơn
trên đường vắng. Như thế, phải một thời gian dài lắm, nó mới nguôi
ngoai được nỗi buồn vì mất thằng Tót. Nó chán nản, buột mồm bảo
những kẻ cùng khiêng thằng Tót.
- Hay là mình bỏ nó xuống nghỉ mệt một chút chăng?
Chả có đứa nào phản đối, lũ kiến bỏ thằng Tót nằm im lìm bên
vệ đường. Kíp ngó mắt nhìn quanh, nơi đây có đủ những yếu tố địa
hình địa vật cho thằng Tót. Nó chỉ cần chạy ba bốn bước là thoát tay
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 47
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tử thần, không biết nó có đủ sức chạy nữa hay không mà nằm im
thế? Thôi hãy thử đánh thức nó lần nữa xem sao. Nghĩ xong, thằng
Kíp ghé răng nhấm nhè nhẹ trên một cánh tay của thằng Tót. Tót
vẫn nằm im bất động. Kíp làm lại một lần nữa. Nó nghiến răng cắn
mạnh một cái, thàng Tót nhỏm người dậy, la lớn:
- Bỏ tao ra, thả tao xuống đi...
La hét xong, nó chống thẳng chân lên theo phản ứng tự nhiên
và lao vào trong bụi rậm. Thằng Kíp và vài ba đứa khác hô hoán lên
và đuổi theo sau lưng thằng Tót.
- Đứng lại, đứng lại, mày không đứng lại bác đảng bắn chết bây
giơ.
Mặc cho lời hô hoán, hò hét từ phía sau. Thằng Tót dờn hềt tàn
lực còn lại vào đôi chân và dông thẳng vào trong bụi rậm. Vào đền
nơi, nó rớt xuống một cái lỗ nhỏ. Cú té này làm toàn thân nó tê dại.
Nó muốn vươn tay vươn chân chống người đứng dậy, nhưng lực đã
bất tòng tâm. Nó đành nắm chổng sáu vó lên trời để nghe những
tiếng hò hét đuổi theo ở bên ngoài.
Rồi bằng đôi mắt mở ngược chiều, nó thấy thằng Kíp như đang
cố ý đứng chặn ở phía bên kia mép lỗ để che chở cho nó, trong lúc hai
ba đứa khác cố công tìm kiếm nó. Một lát sau, Thằng Kíp vẻ tức tối
vờ giận dỗi bảo với những đứa có nhiệm vụ khiêng thằng Tót:
- Thôi bọn mình đi về, mặc xác nó. Nó không muốn để người ta
khiêng về nhà trị thương thì cứ để cho giun dế ăn nó.
Nghe thế, một đứa hỏi cho có chuyện:
- Không tìm thằng Tót nữa à?
- Tìm làm gì, nếu nó còn sống thì tự nhiên về gặp mình, bằng
không thì diều quạ mổ nó.
Bạn bè của nó ậm ừ rồi bỏ ra đi. Lúc bạn nó bỏ đi, nó nhìn theo
mà thấy lòng đứt ra từng khúc ruột. Duy có một điều nó hài lòng
nhất là lũ kiến không một đứa nào phàn nàn trách lẫn nhau là vì đi
đường xa và để cho Tót bỏ trốn. Đường chân trời tối hẳn lại trước mặt
nó.
Một lúc sau, sau khi những tiếng ồn ào lắng xuống, thằng Tót
cố thu gọn lại những cái chân đang chổng ngược lên giời và gắng sức
lật người dậy. Khi thân chưa vững trên những cái càng còn run rẩy,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 48
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tót kiễng bốn chân lên để nhìn bóng những con kiến bạn mỗi lúc một
xa dần. Đến lúc bóng đàn kiến đã hoàn toàn mờ khuất khỏi tầm nhìn
của thằng Tót, nó chùn chân để hạ người xuống. Lúc cái bụng của nó
vừa chạm vào mặt đất, người nó bỗng nhẩy dựng lên. Tâm hồn nó
hoang mang rối loạn. Một mặt nó muốn phóng mình ra ngoài chạy
đuổi theo đàn kiến bạn để về tổ, một mặt lại do dự. Kết cuộc, con
kiến đen chui ra khỏi cái lỗ ở trong bụi rậm. Nó leo lên hòn đá đen và
thấy bầu trời cũng tối đen. Nó không còn tìm ra một dấu vết nào của
chúng bạn và cảnh vật chung quanh nữa....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 49
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tĩnh tâm
Thanh Tùng
Trước Tết Nguyên Đán, nhà nào cũng tát ao bắt cá, ra giêng ao
chuôm trong làng vẫn còn cạn nước lắm, người ta tranh thủ cấy cần.
Nhà nào không cấy thì vét bùn bạ lên vườn, lên những gốc chuối, gốc
na. Cụ Nghiên xắn quần móng lợn đứng trên bờ ao bảo mấy đứa
cháu:
- Đến lớp bùn đen, xắn bằng mai được, chúng mày vật cho ông
khoảng một khối để ông trồng lan.
Mấy đứa cháu cụ tưởng bảo gì chứ vật cho cụ một khối bùn đen
thì thấm tháp gì. Chỉ một lát, chúng xắn lên cho cụ những mai đất
dẻo như đất thó, lại cẩn thận vác lên tận sân cho cụ phơi nắng, cụ
phơi đi phơi lại cho khô hẳn rồi xếp gọn vào một chỗ để sang tháng
hai ta, hoa lan tàn thì có đất để sang chậu.
Cụ Nghiên quý những chậu lan lắm, hoa gì cụ cũng không
thích bằng hoa lan, chẳng nhiều nhặn gì, mấy chục năm nay, cụ cũng
chỉ có trên dưới mươi chậu thôi, nhưng cái công cụ bỏ vào lan để cứ
sau mỗi năm lan lại nở hoa đúng vào dịp tết xuân có lẽ quá công
chăm bón cho một mẫu ruộng cấy hai vụ lúa.
Ngoài thì giờ dắt con bê cho vợ chồng thằng cả đã ra ở riêng thì
cụ dành để chăm sóc những chậu lan. Năm nào lan của cụ cũng nở
những bông đầu tiên vào hai mươi tám, hai mươi chín tết, cụ lại cho
mấy cụ bạn hàng xóm mượn mỗi cụ một chậu để chơi cho nó thơm
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 50
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cửa thơm nhà. Cụ bảo: "Nhất gia chủng chi, lưỡng gia gia hương"
(Một nhà trồng, hai nhà hưởng hương thơm).
Chơi Tết xong, các cụ hàng xóm lại sai con cháu bê sang đặt
ngay ngắn trước giàn cho cụ Nghiên, kèm một ấm chè sen gọi là cảm
ơn tấm lòng của người trồng lan đã chia sẻ chút hương trời cao quý
của lan đối với tri âm tri kỷ. Nếp xưa cụ Nghiên vẫn giữ như thế.
Dạo năm kia, ông Đạo người hàng xóm ở Hà Nội về nghỉ tại quê nhà
thì cũng được cụ cho mượn một chậu để chơi tết. Ông Đạo chơi toàn
phong lan, mùa hạ thì chỉ có phi điệp, hoàng thảo, mùa thu có quế
lan, có kiều đạm thanh, mùa xuân có đai châu, ông Đạo treo hơn
chục giò phong lan lủng lẳng trước hiên nhà. Khách đến, ông tiếp
ngay dưới những giò phong lan, kể cũng là sang. Ông Đạo nói với
mấy cụ hàng xóm sang chơi:
- Tôi mua những giống này họ bán đầy ở chợ Bưởi. ở Hà Nội tù
túng, nhà nào nhà nấy phải làm lồng sắt che chắn kẻ trộm, phong
lan nó cũng không chịu ở trong cái cảnh ô nhiễm khói bụi, cho nên
sống với các cụ ở đất Hà Thành cũng là bất đắc dĩ. Từ ngày đem nó
về đây, hoa nó cũng nở đẹp hơn, chùm hoa cũng dài hơn.
Mấy ông hàng xóm nghe ông Đạo nói liền hỏi:
- Thế ông có biết giống lan mà cụ Nghiên trồng không?
- Có, chơi địa lan khó lắm, ở Hà Nội, người chơi được địa lan chỉ
đếm trên đầu ngón tay, tôi đã trồng thử nhưng đều thất bại. Giống
ấy quý lắm, có thời điểm phải bỏ tiền triệu mới mua nổi một chậu.
Mấy ông hàng xóm trợn tròn mắt ngạc nhiên, cụ Tưởng bảo:
- Tôi cứ nghĩ một chậu hoa như thế chỉ vài chục là cùng, nào
ngờ lại đắt tiền đến như vậy. Thảo nào, cụ Nghiên những lúc rỗi rãi,
không mấy khi cụ ấy rời những chậu lan, cụ kỳ cặm kỳ cụi lau nhẹ
nhàng từng chiếc lá. Từ khi mắt kém, cụ phải nhờ người lên tỉnh
mua cho cụ một chiếc kính lúp để cụ soi cho trong kẽ lá có con rệp
nào không, phát hiện thấy cụ dùng một cái tăm nhấm cho toè đầu rồi
đẩy con rệp ra, sau đó lại nhúng cái đầu tăm vào một chén mật cá
trắm, bôi vào những chỗ rệp hay bám. Trong làng, thấy nhà ai làm
thịt lợn, khi người ta cạo lông lợn cụ đều đến xin. Một lần, anh Sương
hỏi cụ:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 51
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Cụ làm gì cái thứ này, cụ mang về ấp vào gốc chuối tốt phải
biết.
- Không, tôi mang về còn phải làm công phu lắm, nghe anh ấp
vào gốc chuối cho kiến vàng nó đến làm tổ à, anh chỉ xui dại lão.
- Dạ, cụ cứ nói thế, con cháu đâu có dám xui dại ông cha. Con
tưởng cụ xin về làm phân bón cây.
- Đúng là bón cho cây thật, nhưng mà là lấy bón cho lan, phải
làm kỹ thì mới bón được.
Thế thì con chịu, nào con có biết cụ làm như thế nào. Phiên chợ,
con sang lò mổ bên Đục, con xin cho một tải.
Mấy ngày hôm sau, anh Sương mang sang nhà cụ Nghiên một
tải lông lợn. Cụ Nghiên mừng lắm, cụ cảm ơn anh rồi pha trà mời.
Cụ giảng giải để anh nghe cái thú chơi lan của các cụ ngày xưa. Thực
tình mà nói, con cái cụ ở xa, chỉ có mỗi anh cả nhà cụ là lấy vợ làng,
đã ra ở riêng, còn các anh chị sau, thỉnh thoảng họ mới về thăm cụ
được. Vợ chồng anh con thứ khẩn khoản mời cụ ra ở với họ ngoài
thành phố nhưng cụ không đi, cụ bảo:
- Tôi ra với anh chị ở trên gác ba gác tư làm sao mà mang lan
của tôi đi được.
Chị con dâu ra vẻ hiểu ý thích của cụ nói:
- Ôi dào, bố cứ cầu kỳ, bố thích có hoa, con ra phố Hàm Long
con mua, hoa gì cũng có, cây thế cũng có, đôn cổ, chậu cổ có hết, cây
của Tàu người ta làm y như thật, có khi còn đẹp hơn mấy chậu của bố
để ở nhà.
Cụ Nghiên nghe con dâu nói, phì cười rung cả chòm râu bạc
trắng:
- Con ơi, hoa thật, chậu đôn cổ thật của các cụ để lại còn chẳng
ăn ai nữa là con mua của giả ở phố Hàm Long về để chiều bố.
- Bố ạ, đắt ra trò, có chậu cả trăm nghìn đấy.
- Các con bận công việc, không trồng được hoa thì các con chơi
hoa giả cho nó vui mắt.
Nói đoạn, cụ Nghiên chỉ tay ra khóm hồng nhung trước cửa nói:
- Con xem mấy bông hồng kia có đẹp hơn mấy bông hông giả
con mua ở trên phố không?
- Đẹp quá, bố ạ - cô con dâu nhận xét
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 52
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Đúng rồi, nó đẹp thế mà con lại bảo là cây hoa giả của Tàu
đẹp.
- Bố hỏi con ở ngoài đó con hay xem ti vi thấy các cô lên sân
khấu có đẹp không, bố công nhận, nhưng mắt đàn bà Việt Nam làm
gì có đôi lông mi cứng quều như lông cật trâu như thế. Con ạ, cây hoa
cũng vậy thôi, hoa gì mà đem cọ rửa bằng xà phòng bột thì còn cao
quý cái nỗi gì, cho nên bố không thích, con ạ.
Chị con dâu nghe cụ nói đúng quá, thảo nào cụ không thích ra
thành phố sống là phải. Ở thành phố cái quái gì cũng giả, đi chợ mua
bó rau muống chỉ được vài ngọn non che bên ngoài, về giở lạt buộc
bên trong toàn lá với ngọn già đau đáu. Về nhà, trông thấy các thiếu
nữ làng đi cấy hái mồ hôi mồ kê nhễ nhại, cô nào cũng khỏe mạnh,
má hồng môi đỏ, ngực căng tròn trông mới thích làm sao. Là đàn bà
sống ở thành phố, chị còn lạ gì, muốn căng muốn tròn thì đi mỹ viện,
ít tiền thì lên Hàng Ngang, Hàng Đào, treo đầy trong các tủ kính...
Nghĩ mà chán, ông cụ trồng hoa là hoa thật, hoa giả Tàu đẹp
mấy thì cũng là của giả, thế mới biết người già nhìn cái gì cũng phải
nhìn thực chất chứ không nhìn cái màu phấn son loè loẹt.
Cụ Nghiên được anh Sương cho một bao tải lông lợn, trời nắng
cụ đem tãi ra phơi trên một góc sân, cụ giở đi giở lại trên nền xi
măng nóng bỏng vài nắng cho thật khô rồi cụ lại xúc vào bao tải để
trên góc bếp. Một hôm, ra đầu làng cụ bảo đứa cháu nội con nhà cả:
- Mày lấy cho ông mượn cái dậm xúc hến.
Thằng Tôm trợn tròn mắt:
- Ông định ra sông xúc hến à?
- Ừ.
Sáng hôm sau, ba ông cháu vác dậm ra bờ sông.
Bắt được đủ, cụ Nghiên đãi hến rồi nhặt ra những con to cho
vào dậm của hai đứa cháu.
- Thằng Tôm, thằng Cua đem về cho u cháu nấu bầu, chỗ này
để ông.
Thằng Cua bảo:
- Ông nhặt luộc những con bé bằng cái cúc áo này thì đến bao
giờ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 53
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Không, ông chỉ lấy nước thôi, ông lấy nước để trộn với đất bùn
ao để ra giêng hai thay đất cho lan, các cháu ạ.
Thằng Tôm, thằng Cua vốn rất quý ông, những lời ông nói bố
mẹ chúng còn phải nghe phải sợ, hơi một tí là phải lên xin ý kiến ông
cơ mà, cho nên chúng vác chiếc dậm ra về, dọc đường hai đứa gặp chú
Túc đi thăm đồng, chú Túc hỏi:
- Thằng Tôm, thằng Cua đi cào hến với ông về đấy à? Chúng
mày làm thế nào mà cào được toàn hến cụ, thế hả?
Thằng Tôm nói:
- Ông cháu chọn từng con một, thế này nhiều quá, chú ngồi
xuống đây, cháu bảo.
Nghe thằng Tôm nói có vẻ quan trọng, chú Túc bập chiếc cuốc
xuống rệ cỏ rồi nghe xem thằng Tôm nói gì. Nó ngửa cái dậm ra trút
một nửa số hến trong dậm vào chiếc rá rồi đưa chú Túc, nó nói một
câu rất giống câu của cụ Nghiên nói với nó lúc nãy:
- Chú Túc đem chỗ này về để thím nấu canh bầu, ngọt lự, nhà
cháu thế này nhiều lắm rồi.
Chú Túc nghe thằng Tôm nói, chớp chớp đôi mắt, biết tính nó,
chú nói:
- Chú xin, thím mày thích lắm đây. Lâu lắm, chú mới lại trông
thấy mớ hến toàn con to như thế này.
Trông chú Túc vai vác cuốc, một tay cắp rá hến đi ngược bờ
sông về nhà, thằng Cua bảo anh:
- Thế nào thím ấy cũng khen tắc lưỡi cho mà xem.
***
Cụ Nghiên ra ngoài bờ ao bắc sáu viên gạch làm đầu rau rồi lôi
nửa cái thùng phi vẫn dùng để nấu bánh chưng đặt lên, xong xuôi cụ
đổ cả rổ hến vào, cụ xuống ao múc nước cho đầy rồi gẩy củi châm lửa.
Cụ ninh suốt từ sáng cho đến gần trưa, khi thấy những ruột
hến cũng tan thành nước, cụ mới tắt lửa rồi đậy vung lại. Xong xuôi,
cụ ra đầu hồi bê từng tảng đất bùn ao đã phơi khô vào góc sân, cụ
ướm số đất đủ để ngậm hết chỗ nước hến rồi dùng vồ đập nhỏ ra, sau
đó cụ mang trên gác bếp xuống tải lông lợn rũ ra trộn đều. Lúc ấy, cụ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 54
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mới dùng cái gáo múc nước hến đổ vào, rồi đánh như phu hồ đánh
vữa. Số đất trộn nước hến cùng với lông lợn, cụ ước lượng vừa đủ để
đánh một cối vữa đất lù lù một đống ở góc sân. Cụ cứ để như vậy phơi
nắng hàng tuần, chờ cho khô hẳn cụ mới bổ ra thành từng mảng cất
vào bao tải để chờ sang tháng hai mới lấy thứ đất bùn ấy chặt nhỏ
như con chỉ để sang chậu thay đất trồng lan.
Một hôm, cụ Nghiên sang chơi nói với ông Đạo:
- Các cụ quê mình không có truyền thống trồng lan nên hàng
chục năm nay tôi cho giống để gây rồi cũng vẫn hỏng.
Ông Đạo tiếp lời:
- Cụ ạ, làm gì thì cũng phải có truyền thống, con hồi còn công
tác ngoài Hà Nội, mất khối tiền mua địa lan trồng mà cũng chẳng ăn
thua, cuối cùng thì chơi cái anh phong lan vậy. Con nghĩ địa lan nó
cũng có ý thức tình cảm như người hay sao ấy. Con hỏi cụ: Nếu địa
lan không có ý thức như người thì tại sao các cụ quy tiên thì ở chậu,
người nhà phải khoanh vôi trắng để tang, thế rồi - chính mắt con
trông thấy - chỉ sau một thời gian thì lan cũng rạc.
- Đúng thế. Chơi được lan cũng còn do cái tâm nữa, ông ạ.
Người chơi địa lan mà không tĩnh tâm thì không chơi được đâu. Cái
chậu cổ mặt giàn ngày xưa của nhà tôi các cụ để lại có hàng chữ Nho:
"Bất dung đan quế xưng tiền bối. Tức hứa hàn mai bộ hậu trần" (Dù
là đan quế xưng là tiền bối cũng không dung nạp. Cây mai nghèo dù
đến sau cũng lập tức được trồng). Mấy chữ Nho viết trên chậu lan
cũng nói lên cái quan điểm của người xưa đấy, ông ạ. Chơi để khoe
rằng mình sang mà chả hiểu cái gì thì giống lan nó cũng chẳng chịu ở
với người ta.
Ông Đạo nói:
- Ngày con còn công tác, có một thời khá nhiều ông này ông nọ
lắm tiền mua những chậu lan cực đắt, có chậu mặc biên mua năm
bảy triệu mà mua nào có ít, mua dăm chậu một lúc, thế rồi lan cũng
hỏng.
Cụ Nghiên vuốt chòm râu trắng như cước, nhìn ra những giò
phong lan của ông Đạo, vẻ tâm đắc lắm.
- Tôi nghĩ, chơi theo lối người giàu khoe sang, thực tình thì cái
tâm họ có tĩnh đâu mà lan chả hỏng. Bác là người cán bộ về hưu sống
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 55
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ở làng, bác chơi được phong lan ấy là do bác đã bước đầu tĩnh tâm,
tĩnh nữa thì bác chuyển chơi cả địa lan, tôi chắc thế nào bác cũng
chơi được.
Hai cụ già hàng xóm, một cụ tám mươi, một cụ mới hưu, ngẫm
ra lời nói của người xưa chẳng bỏ đi được câu nào: “Ông sáu mươi
phải học ông sáu mốt, cụ bảy mươi phải học cụ bảy mốt”. Ông Đạo
ngẫm nghĩ: Các cụ quê mình đâu có phải là xoàng./.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 56
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thư tình
Không bao giờ tôi nói hết được nỗi lòng tôi với người ấy. Đó là
một chuỗi cơ man nào là cảm xúc, từ vui sướng ngọt ngào đến âu lo
khắc khoải. Đó là dòng suối mỏng mảnh khơi nguồn từ đâu đó sâu
xa, chảy mãi giữa cõi mung lung miên man thiêm thiếp của lòng tôi,
khe khẽ ru dưới bóng lá êm đềm ngả soi hoặc ánh lửa khi chập chờn
khi rực rỡ sáng lòa đêm thâu. Đó là tiếng gọi như âm thầm mà dội
giữa hồn, nó rung rinh hoa lá cỏ cây vang giữa những vách đá, tuôn
dào dạt mênh mang trong cõi nắng gió vô cùng vô tận.
Đó là hư hình hư ảnh. Vì lẽ đó tôi ngại rằng người ấy sẽ không
hiểu ý tôi.
Mỗi khi gặp người ấy, tôi cất lời hỏi thăm. Những câu tôi nói ra,
tôi biết, rất bình thường, thậm chí không hề mang một ẩn ý gì. Nói
vài ba câu xong, tôi lại lặng lẽ bỏ đi. Chính lúc tôi quay đi, khi người
ấy đã ở phía sau lưng, tôi cảm thấy sâu sắc mình là một người kém
cỏi. Một người không diễn đạt nổi những gì mình nghĩ, không làm
người khác chia xẻ nổi với mình.
Tôi gặp người ấy lần đầu tiên trong quán sinh viên mang tên
Student Pub, một cái tên kết hợp nhiệt tình vui trẻ của sinh viên với
xu hướng sính ngoại lan tràn khắp xứ sở.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 57
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Quán rải rác độ chục người. Lúc tôi đang cô độc giữa những bức
tường đắp phù điêu xù xì những giò lan héo hon và những bức tranh
hàng chợ, tất cả mờ mờ trong bóng tối dở giăng dở đèn thì họ tới. Họ
ngồi bàn cạnh tôi, rồi tôi chú ý đến người ấy.
Người đời thường nói về tình yêu sét đánh. Tôi tin là có . Bởi vì
sét ấy luôn luôn đánh vào tôi. Tôi đa cảm với phụ nữ đến nỗi luôn
luôn phải lòng họ. Và đây lại thêm một lần.
Lần mới nhất.
Tôi đặt cho mình kế hoạch đến quán ấy thường xuyên, hy vọng
sẽ gặp lại người ta .
Thời gian lần sau, tôi gặp được thật. Người ta vẫn đủ dăm
người như trước . Vẫn hết sức náo nhiệt, Và người ấy vẫn lôi cuốn tôi
như trước.
Người ấy trắng, xinh, tầm vóc vừa phải, giọng nói dịu êm. Khó
mà miêu tả được người ấy nhưng ấn tượng người ấy để lại trong tôi
thì rất sâu đậm.
Tôi đắm đuối nhìn người ấy, bằng cái nhìn mà tôi tin là diễn
đạt hết tình tôi.
Nhưng hình như người không để ý tôi lắm. Mắt người nhìn cõi
xa đâu đó. ánh sáng tụ lại trong đáy mắt nỗi niềm xa vắng.
Tôi kết luận là người có tâm hồn.
Và tôi cũng là người có tâm hồn. Giá trị tâm hồn tôi, theo tôi,
thuộc về người.
Có gì miêu tả được tâm hồn tôi bây giờ cho người hay? Tôi
không phải một nghệ sĩ, người có thể hát lên, vẽ nên, hay viết ra cõi
lòng mình một cách đẹp đẽ. Tôi cũng không đường đột xông vào giữa
họ để làm thân với người được. Tôi muốn làm cái gì đó, nhưng tôi
không thể.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 58
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi giận mình không học nhạc từ nhỏ để có thể viết những bài
ca, thậm chí dàn dựng hẳn một chương trình lừng lẫy bốn phương, để
người ấy biết danh tôi, hiểu lòng tôi. Khi đó dù người có ở giữa muôn
người, người ấy cũng nhận ra tôi, rồi trái tim người dầu sắt đá đến
đâu cũng phải rung động trước nỗi lòng tôi. Mà tôi tin người ấy
không sắt đá, vô tình đâu.
Vì tôi không tiếp cận được đám đông quanh người ấy, tôi nghĩ
đến một mẹo nhỏ là viết thư tình. Tôi nghĩ kỹ nội dung lá thư đầu
tiên.
Nó phải thể hiện trung thực mọi ý nghĩ khôn ngoan của tôi và
mọi cảm xúc của tôi về người ấy Cuối cùng, tôi chờ một dịp thuận lợi.
Dịp đó đến. Tôi nhìn thấy người đó đi vào quán cùng bạn bè.
Tim tôi đập thình thịch.
Tôi ngồi rất lâu, lắng nghe tiếng họ nói với nhau chứ cũng
không dám nhìn thẳng vào họ.
Sau đó tôi quyết định hành động, đúng khi người ấy đứng dậy
đi ra ngoài. Tôi sẽ đi theo, lén bỏ thư vào túi áo người ấy, hoặc giả vờ
đánh rơi thư trước mặt người ta rồi đi thẳng để người ta phải nhặt
lên rồi tò mò mở ra đọc, hoặc sẽ tiến đến trước mặt người ấy mà can
đảm nói:
- Em ơi, có người nhờ tôi chuyển thư này cho em. Em nhớ phúc
đáp.
Nhưng đúng vào thời điểm quyết định nhất, khi tôi phải thực
hiện một trong các phương án thì tôi sợ hãi. Cơ hội đã qua đi.
Khi tôi quay lại chỗ ngồi, lúng túng cầm lấy cốc nước cam uống
dở thì tôi nhận thấy những người kia tò mò nhìn tôi. Ngay người ấy
cũng chăm chú nhìn tôi, miệng người cười nhưng ánh mắt người thì
lạ lùng thế nào đó.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 59
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi ngượng ngùng bỏ đi, có mặc cảm những ánh mắt nhìn theo
tọc mạch và chế nhạo.
Khi đi qua bãi rác công cộng, tôi cẩn thận xé nhỏ bức thư xấu
số, ném vào đó.Lòng tôi đau thắt bởi một dự định tốt đẹp không
thành.
Tôi không ngờ biết bao cảm xúc, tựa muôn ráng mây, kết thành
một bức thư như châu ngọc mà lại chịu số phận hẩm hiu thế. Thì ra
cái sự bộc lộ nỗi lòng mình đâu dễ.
Nhớ lại, tôi đã vài lần viết thư tình, mà lần nào cũng hẩm hiu.
Lần thì người ta đem thư tôi ra mà bình phẩm với bạn bè người ta.
Lần khác, họ đốt thành tro. Lần khác nữa, họ lạnh lùng gửi trả lại
tôi.
Nhưng các lần trước họ đều là những người tôi quen biết, còn lá
thư vứt vào đống rác này lại định dành cho một người hoàn toàn xa
lạ.
Đàn bà quả thật là một thế giới độc ác, khó hiểu, xa lạ và thù
địch. Trừ người đàn bà là mẹ tôi. Tôi lẩn thẩn tự hỏi, vậy thế nào là
những kẻ thù của cha tôi.
Tôi đã nghiệm ra rằng đàn bà là quân giả dối. Mặt họ tươi như
hoa, thân hình họ thật gợi cảm, lời lẽ của họ thật mềm yếu, nhưng
coi chừng.
Đồng thời, tôi ghen tị, cảm phục và sợ những người đàn ông có
đàn bà bên mình. Họ thật là tốt số. Họ thật là can đảm và tài ba, bởi
họ đã chinh phục được đàn bà. Họ cưỡi được hổ cái.
Trời đất ơi cái thân tôi. Trời đã sinh ra tôi vậy mà trời không
ban cho tôi một người đàn bà của tôi, tình yêu của tôi.
Có ai biết tôi đang khóc trong lòng đâu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 60
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi âu sầu dắt xe đạp về căn nhà cũ kỹ của tôi ẩn sâu trong
làng ven đô. Nơi đây tôi đã ra đời, đã lớn lên và có lẽ sẽ chết, trong cô
đơn và vô danh. Có lẽ sẽ không một ai biết tôi từ trần lúc nào . Có lẽ
chỉ có một vài người thân đưa tôi đến mộ , trong tiếng hoa rơi, đất rơi
và hương nến cháy không pha tiếng của một người đàn bà yêu dấu
thân thiết nhất của đời tôi. Có lẽ sẽ có những thằng ngốc và những
con đàn bà lạc loài rống lên bản ai điếu tởm lợm của chúng về nhứng
hành vi sinh thời của tôi.
Chao ơi, cứ nghĩ về cuộc đời cô đơn mà ởn cả người. Ngoài cái
nghề mưu sinh mà tôi đang làm, còn một ý nghĩa nào nữa cho sự tồn
tại?
Lẽ nào nhặt vội lấy một người đàn bà táp qua cuộc đời ta, đem
về nhà mình, làm đầy nhà cửa bằng những đồ dùng dung tục, tim
tối bị tước hết ý nghĩa của hạnh phúc, rồi cùng người đó sinh ra
những đứa con? Lẽ nào cuộc hôn phối của người thời hiện đại cũng
chỉ nhằm làm công cuộc truyền giống. Lẽ nào cuộc đời trôi qua trong
những cuộc chung chạ mà cả hai bên đều thấy là thấp hèn, nhơ nhớp,
nặng nề? Cuộc chung chạ dài lân dưới một mái nhà so với cuộc chung
chạ ven đường đầy bụi hoặc trong những vòm thuê chớp nhoáng, cuộc
nào thú vị hơn cuộc nào?
Tôi buồn nản quá.
Bên tai tôi bỗng vẳng đến tiếng của bà hàng nước:
- Cháu ơi, dừng lại đã.
Tôi mệt mỏi liếc nhìn bà . Cái mặt trông nhăn nheo trông mà
chán.
- Cháu đi đâu về khuya thế?
- Đi chơi ạ .
- Vào đây bác bảo đã. Ngồi xuống đây. Thế này nhé. Tối nay con
Mai cạnh nhà cháu nó ngã xe máy đấy.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 61
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Thế ạ? Thế thì sao?
- Thì sao là thế nào. Cháu sang mà thăm nó. Tình hàng xóm
mà.
- Chẳng có cháu thì đã có người khác. Thiếu gì thằng đi xe máy
đến chia buồn.
- Cháu chưa hiểu. Cháu là người đàn ông láng giềng, cháu cứ
đến chứ. Bác thấy cháu cứ thui thủi một mình. Cháu đến chơi với nó
đi cháu sẽ thấy vui đấy.
- Cám ơn bác.
Tôi nói với điệu bất cần, rồi đứng lên dắt xe về.
Tôi nằm vắt tay lên trán. Mai, ờ, chẳng có gì đặc biệt. Cô ta là
sinh viên năm cuối, còn tôi là một kẻ làm thuê. Nói đến tương đồng
thì chẳng có gì. Nhưng sang bên ấy một chút cũng được. Đỡ buồn.
Sớm tinh mơ hôm sau, tôi lò dò mang quà cho người ốm, sang
bên nhà Mai . Cô chẳng có vẻ gì của người đau yếu, trừ cánh tay bông
gạc trắng lốp. Tôi cười ngượng nghịu.
Mai có vẻ vui mừng và dịu dàng. Cô cảm ơn tôi cho quà. Cô lấy
chùm nho trên tủ lạnh xuống mời tôi ăn. Thấy tôi ngại, cô bứt nho
đưa vào tận tay tôi.
- Anh nhát đấy.
- Tính tôi nó thế.
- Thế thì làm sao anh lấy vợ được.
- Tôi có nói sẽ lấy vợ đâu.
Mai mỉm cười.
- Nhưng anh cũng phải lấy vợ chứ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 62
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Phải.
- Anh có người yêu chưa?
- Tôi không chắc lắm, tôi không biết.
- Anh phải biết chứ.
- Tôi không hiểu đàn bà, à, phụ nữ.
- Họ khó hiểu lắm à?
- ừ
- Họ không khó hiểu như anh tưởng đâu,
- Tôi không tin.
- Không tin cái gì cơ.
- Phụ nữ.
Mai chăm chú nhìn tôi:
- Thế anh tin gì?
- Tin rằng cuộc đời chẳng có gì cả.
- Thế anh có muốn phụ nữ tin anh, gửi cuộc đời vào tay anh
không.
- ...
- Làm sao họ dám tin một người coi cuộc sống chẳng là cái gì
cả?
Tôi lại làm thinh.
Mai nói:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 63
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh thông cảm, xí xóa nếu em có làm anh buồn. Nếu anh
chán, anh có thể về. Dù sao em cũng cảm ơn.
- Tí nữa tôi về.
Mai lại nhìn tôi:
Anh có muốn nghe đàn không?
- Có.
"You my heart, you my soul"
- Anh có thích câu đó không?
- Thích.
- Em cũng thích. Anh đã thực sự yêu ai chưa?
- Chưa.
- Chỉ có người tình trong mộng?
Tôi cười xòa.
Anh chỉ thế, vì anh toàn đi tìm người ở xứ xa. Lúc nào anh cũng
đi đâu ấy. Bọn con gái chúng em thực tế hơn. Bọn em biết rằng người
yêu, và người chồng không bao giờ từ trên thiên đường xuống với
chúng em.
Họ có khi ở rất gần. Miễn là họ đến.
Tôi muốn trêu Mai:
- Thế nếu anh đến?
- Anh đến đi.
Tôi ngạc nhiên nhìn Mai. Mai quay mặt nhìn ra cửa sổ. Ngoài
ấy nắng sớm làm song sắt sơn vàng ánh lên.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 64
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Nếu anh thích, anh đừng tin phụ nữ chúng em. Nhưng đôi khi
anh cũng có thể tin.
Tôi phân vân một lát, rồi chạm tay mình vào tay Mai đang đặt
trên thành ghế. Mai để yên tay.
Tôi nói nhỏ mà vẫn run tiếng:
- Mai anh đến nhé. Không, tối nay anh đến nhé.
- Anh cứ đến lúc anh muốn.
Tôi đứng soi gương nhà tôi. Kìa, sao mình xấu trai như vậy nhỉ.
Giá mình đẹp trai thêm có phải tốt không.
- Để có thêm lòng tin mà đến nhà Mai. Mà sao đến bây giờ
mình mới để ý là Mai cũng hay đến thế?
Trước kia, đã bao giờ mình lưu tâm đến cô bé Mai láng giềng
đâu. Thật là gần nhà xa ngõ.
Chà, sao mình xấu trai như vậy nhỉ. Nhưng mà lòng ta lại đang
sôi lên đây này.
Tôi lại nghĩ đến việc viết một lá thư tình. Gửi cho Mai.
Nhưng viết được đoạn mở đầu thì tôi nhận thấy việc đó là thừa.
Tối nay mình sẽ sang chơi nhà Mai cơ mà. Mình sẽ nói những gì
mình nghĩ cho Mai biết.
Tôi sang nhà Mai chơi, rủ em đi chơi mà không cần đến bất cứ
bức thư nào làm thông điệp báo trước. Lần đầu tiên tôi nhận thấy
được yêu nhau là hạnh phúc như thế nào, được chia xẻ cảm xúc là
sung sướng như thế nào.
Tuy nhiên đôi khi, trong cái đầu của tôi vẫn lượn bay chân
dung của những lá thư tình mới. Tôi cũng chẳng biết thế là thế nào.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 65
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chắc đó là di chứng của thời mộng mơ say đắm, hay mộng mơ say
đắm còn chưa chết trong tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 66
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Giã từ hy vọng
Tôi đã bỏ qua tất cả đàn bà đẹp mã để lấy Huề.
Tôi nói tôi từ bỏ, vì tôi đẹp mã. Hơn thế, tôi lại có chút tài sản,
tuy chưa thể gọi là giàu có nhưng cũng đủ sánh vai với thiên hạ. Tôi
đã trải qua nhiều mối tình, để biết rằng đàn bà đẹp mã thì thường
xấu xa về tính tình lắm. Họ kiêu ngạo và không chung thủy. Họ
thường lừa dối.
Thật ra ban đầu tôi không để ý đến Huề. Cô chỉ là nhân viên
phòng giấy của cơ quan nghiên cứu hạt nhân, suốt ngày bấm máy
photocopy, bàn về quần áo giày mũ và chờ đợi những khoản lương
thưởng. Cô ở quê Ninh Bình lên Hà Nội bám trụ, ở trọ với giá trăm
năm mươi nghìn đồng mỗi tháng, đi làm bằng xe mini Tàu màu đỏ.
Bạn cô thường là người nghèo. Tóm lại, cô không có gì đặc sắc. Tôi
quen cô hoàn toàn tình cờ, trong một quán ăn, nơi tôi ngẫu nhiên vào
và thấy cô đang dùng bữa trưa.
Tôi đã nhìn cô một lát. Lưng cô hơi gù, má trái có một bớt dài,
mà làn tóc xõa không che hết được. Khi cô đứng dậy, tôi nhận thấy
dáng cô tầm thường.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 67
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tuy vậy, tôi đã gọi cô lại, làm quen với cô. Rồi mọi chuyện diễn
tiến bình thường. Hình như cô tự hào đã làm thân được với tôi, một
trai Hà Nội gốc, đẹp không kém tài tử.
Tôi đưa cô đi chơi nhiều nơi, giới thiệu cho cô biết vị ngon,
hương thơm, sắc đẹp Hà thành. Cô được nếm Black Lebel trong
Daewoo Hotel, điều mà cô hãnh diện giới thiệu mãi với bạn bè. Tôi
mua cho cô mấy bộ áo váy mà cô diện hàng tháng không đổi.
Tôi lái canô đưa cô đi dạo Hồ Tây. Mặt hồ loang loáng trải rộng
tựa như tiếp giáp với chân trời đã hình thành nên một chiếc lồng
tuyệt đẹp nhốt chúng tôi đang di động.
Tôi mỉm cười với Huề. Hai tay cô bám lấy thành canô, mặt cô
rạng rỡ, tóc cô bay dạt về sau như một khối lửa màu đen đang cháy.
Tôi ôn lại trong óc câu nói của Huề hôm nào : "Em chưa bao giờ
thực sự yêu ai".
"Thật thế chứ?" - Tôi đã hỏi như vậy.
"Thật". Tôi nhìn cô và tôi đã tin cô. Tôi đã ngầm hỏi nhiều
người về cô, tôi thấy có cơ sở để tin cô.
Tôi là người thích ăn chơi thật, nhưng (hay chính vì thế) mà tôi
trọng chữ trinh tiết của đàn bà. Tôi biết rõ rằng đàn bà khó giữ trinh
tiết lắm. Trừ những người ít ai để ý đến, họ có nhiều điều kiện để giữ
mình hơn, hay nói cho đúng hơn, họ có ít điều kiện để trao thân.
Tôi vừa điều khiển canô vừa hỏi :
- Thế em muốn điều gì trước khi chúng ta tổ chức lễ cưới.
- Có sớm quá không anh?
Hoàn toàn không sớm. Anh đã hai mươi bảy tuổi rồi còn gì. Và
em cũng đã hai ba.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 68
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Em có một mong muốn.
- Như thế nào?
- Em muốn được một mình tới ngày đó.
- Nghĩa là... anh hiểu.
Chính tôi cũng muốn thế. Tôi muốn giữ gìn sự trinh bạch của
người vợ chưa cưới cho đến giờ phút trọng đại đó. Sự trong sạch nuôi
dưỡng tình yêu chân chính. Ngay như tôi, tôi cũng từ bỏ những thú
vui thể xác. Tôi cho là để đạt mục đích lớn lao của đời người, người ta
có thể hy sinh một số lợi ích nhất định, ai cũng thế. Tôi đặt lòng tin ở
Huề, do chỗ tôi thấy đến tôi còn đáng tin.
Tôi tăng tốc ca nô đột ngột để Huề ngả vào tôi rồi cả cười.
Tôi và Huề đi mua áo cưới. Chúng tôi muốn lễ phục ngày đó
được lưu giữ. Chúng tôi vào mọi cửa hàng mà chúng tôi ưng ý, dỡ
từng bộ áo xuống, mặc thử vào người. Huề đã ưng ý vài chiếc, nhưng
tôi bảo Huề cứ đi, đến khi không còn một bộ nào đáng xem nữa, mới
quay lại mua bộ tốt nhất.
Bỗng nhiên trên phố Hàng Bông, tôi gặp Tôn Nữ Kim Cương,
một hoa hậu cũ của lòng tôi. Cô ta nhìn thấy chúng tôi dắt tay nhau
thì nở một nụ cười mười phần chế nhạo, khinh khỉnh bước sang bên.
Tôi nhổ một bãi nước bọt. Kim Cương cười to:
- Xin chào đại ca. Chúc phúc nhé.
Rồi đi thẳng.
Huề căn vặn tôi:
- Ai thế?
- Một con điếm.
- Sao nó biết anh?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 69
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Điếm thì ai chẳng biết.
Huề tỏ vẻ giận. Tôi vội thanh minh:
- Em đừng cho là anh nói thật. Cô ta là bạn cũ của anh, chỉ thế
thôi. Giữa anh và cô ta chẳng còn gì với nhau đâu. Thế nên cô ta mới
tỏ thái độ xấu. Chúng ta nên quên chuyện khó chịu đó đi.
Tôi nói thêm:
- Cô ta là người đàn bà xấu xa, đáng khinh ghét, đáng chết nữa.
Do tôi cố gắng và chân thành, thái độ Huề từ buồn bã chuyển
sang vui tươi. Huề cùng tôi chọn bộ váy trắng tuyệt mỹ, nó làm Huề
đẹp thêm nhiều phần.
Thế rồi ngày cưới đã đến.
Những tiệc mặn, tiệc ngọt, phong bì, lời chúc tụng và những
khuôn mặt đã qua. Bây giờ tôi hồi hộp trước cửa gian phòng riêng
của chính mình.
Tôi khẽ gõ cửa. Im lặng. Tôi khẽ đẩy cửa bước vào. Từ trong
phòng phả ra hương thơm độc đáo của nước hoa xịt phòng. Dưới ánh
đèn ngủ màu hồng nhạt, chiếc màn tuyn trắng như những dải mây
mỏng nhẹ nhuốm ánh bình minh che chở một người phụ nữ yếu đuối,
là vợ tôi.
Huề nằm quay lưng ra phía cửa. Tôi nhìn thấy lằn lưng dài có
vẻ run rẩy và căng thẳng. Tôi cảm thấy xúc động và yêu thương vợ
tôi, người tôi đã chọn để đi suốt đường đời tổ ấm của tôi, chỗ dựa của
tôi.
Tôi lặng lẽ nằm cạnh Huề. Tôi nghĩ rằng đây là giờ phút cần
người đàn ông cư xử tế nhị, thận trọng. Giờ phút này sẽ đi mãi mãi
vào cuộc đời hoặc như một tượng đài tuyệt vời của tình ái, hoặc như
một dấu ấn lên thịt da người nô lệ, hoặc như một sự ghê tởm không
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 70
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gì nguôi quên được. Nên tôi phải hết sức giữ gìn, phải vận dụng tất
cả hiểu biết và tình cảm ra.
Tôi phải mở cho được cánh cửa cuộc chung sống dài lâu giữa hai
vợ chồng, cánh cửa khó mở bậc nhất trong vô số cánh cửa cuộc đời
..........
Tôi gào lên:
- Điều đó xảy ra như thế nào! Như thế nào!
Huề sợ hãi nép vào góc tường, làm chiếc màn cưới nhăn nhúm.
Dải hoa hồng cài ở góc màn rơi bộp xuống gạch hoa.
- Nói! Cô phải nói! Cô đã lừa dối tôi như thế nào!
Huề lắp bắp :
- Đó là vào một đêm tối. Người yêu em gái em đã rủ em đi chơi
ngoài bãi tha ma. Em đã đồng ý. Em cũng không hiểu mình làm gì.
-Thật quá tởm lợm. ăn nằm với một thằng nhóc con. Và đã giấu
giếm tất cả.
Huề khóc nức nở:
- Em không thể nói ra điều ấy. Em muốn sống bình thường.
Tôi chì chiết:
- Thì cô cứ việc sống theo ý cô. Nhưng tại sao cô lại lừa dối tôi là
người đã thành thật đến với cô. Cô phải hiểu tôi muốn gì chứ. Tôi ghê
tởm những con chung chạ hơn cả những con điếm thật sự cơ.
Huề chắp tay trước ngực:
- Em xin anh tha thứ cho em. Em không nói ra sớm, chính vì
em cần anh. Em yêu anh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 71
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi hét:
- Yêu tao? Yêu mày thì có? Ngay ngày mai, cần phải làm thủ
tục ly dị. Trời ơi.
Tôi giật đổ màn cưới, ném tung đồ đạc khắp phòng. Vừa quay
cuồng như điên, tôi vừa rên rỉ:
- Trời ơi là trời. Người như quỷ dạ xoa, như Chung Vô Diệm thế
kia mà cũng còn mất trinh. Thà ta lấy một con xinh đẹp mà thất tiết
còn hơn, Còn hơn ở chỗ còn có nhan sắc của nó mà lòe đời. Sao ta lại
tin người đến thế cơ chứ. Sao ta không kiểm tra trước tất cả.
Tôi đùng đùng mở cửa nhà, chạy ra phố, bất chấp nước mắt của
Huề và sự can ngăn của gia đình tôi. Tôi phóng xe giữa đêm đông gió
lạnh lờ mờ ánh sáng đèn cao áp ven đường mà nghe trái tim mình rỏ
máu. Tình ái trước mắt tôi là căn hầm đen đặc nhớp nhúa lép nhép
những âm thanh cuồng loạn và đớn đau.
Đêm đó, tôi bắt đầu trở lại với lối sống ăn chơi mà tôi tôi tưởng
có thể từ bỏ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 72
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khi người ta yêu
Tôi chờ nàng. Khắc khoải. Hồi hộp. Mong nàng xuất hiện như
một con chim vàng anh đột ngột quay về lồng. Mùa thu cao vời.
Những dải nắng xuyên qua lớp mây lãng tử, rọi xuống mặt đất ánh
vàng trong suốt. Mái tóc nàng có lẽ trong như chất dẻo dưới ánh
nắng dịu đó. Nhưng nếu như nàng không có mái tóc đó thì tôi vẫn
yêu nàng thiết tha. Mọi thứ thuộc về nàng đều là kỷ vật của tôi. Giá
tôi lưu giữ vĩnh viễn được, tôi sẽ sánh chúng với hương hoa bốn mùa,
mật ngọt của ong, thạch cao của nghệ thuật và bao nhiêu thứ khác
nữa.
Có tiếng gõ cửa. Nàng đã trở về. Trên tay nàng là thực phẩm
đựng trong túi ni lông.
Nàng nói với vẻ quan tâm sâu sắc:
- Em chắc anh đã đói. Em sẽ nấu cơm ngay bây giờ.
Tôi cản nàng lại: "Khoan đã". Và tôi bế đặt nàng lên giường,
say sưa ngắm nghía cơ thể ấm áp của nàng đưới bộ quần áo mỏng.
Nàng như pho tượng Nữ thần tình ái, mà lại của riêng tôi. Mà
nàng mới mười tám tuổi và tôi hai mươi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 73
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tiếng gõ cửa bỗng tắt. Trái tim tôi ngưng đập trong khoảnh
khắc. Nàng vụt biến mất như làn khói sương trước cơn gió. Tôi chồm
dậy nhìn quanh. Phòng không có ai. Tấm gương lớn ở tủ áo chỉ chộp
được hình bóng tôi; tôi trừng mắt nhìn bóng tôi.
Tôi chờ nàng đã lâu, lâu lắm. Hình ảnh nàng choán hết tâm trí
tôi. Có lẽ tôi sẽ vỡ bùng ra trong một lúc nào đó, và mỗi mảnh vỡ của
tôi đều lấp lánh nàng.
Nàng mới dậy lúc tám giờ sáng thôi mà. Trước khi đi, nàng đã
hôn tôi một nụ hôn thật dịu dàng. Đôi giày cũ của nàng vẫn ở trong
phòng, đôi giày màu trắng. Nàng đã đi ra ngoài với đôi giày mới, màu
đen.Và chiếc quần bò, chiếc áo sơ mi trắng ngà.
Tôi nhoài người ra cửa sổ, nhìn xuống mặt đường. Phòng tôi ở
tầng hai trong khu tập thể năm tầng. Tôi thấy nàng đang bước ra
đường, dáng trẻ trung và tự tin. Tôi nhìn nàng đi qua đường, sang
vỉa hè bên kia và bắt đầu bước dọc theo các dãy nhà cao tầng. Chiếc
áo trắng của nàng nổi bật. Nàng có thể đi đâu vào lúc chín giờ sáng
như thế này?
Tôi quay vào phòng, vội vàng mặc quần áo mở cửa, chạy xuống
cầu thang, hối hả chạy theo hướng nàng đi. Tôi muốn làm một kẻ
quan sát nàng, một anh thủ kho, một người bảo vệ nghiêm ngặt. Vì
nàng mới có mười tám tuổi thôi, tôi có quyền nghi ngờ rằng trái tim
trẻ trung, sôi sục của nàng có thể dẫn nàng đến những chốn không
hay.
Phố đầy cám dỗ đã hiện ra.
Tôi phải bao vất vả mới chiếm được tình yêu của nàng. Tình
yêu của anh, em đi đâu mà không rủ anh?
Nàng dừng lại, nói chuyện với một cô bán táo. Cánh tay nàng
giơ lên, làm một dấu hiệu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 74
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Rồi nàng mỉm cười. Người bán hàng cũng mỉm cười, xòe mấy
ngón tay. Nàng lắc đầu, rồi bước đi uyển chuyển trên đôi giày da mới.
Tôi biết rõ cặp chân trong đôi giày ấy, chúng thật thanh tú và dịu
dàng. Chân đang đi tới miền xa, ngày càng rời xa căn hộ thân thương
của tôi. Nàng có thể đi đâu vào ngay sau tối tân hôn?
Nàng trèo lên một chiếc xích lô. Người đạp xe hơi trẻ trai. Chiếc
xe đủng đỉnh đi. Những người đi xe máy và xe đạp lướt vòng qua
khối vuông vuông lăn chầm chậm ấy. Nàng ngồi khép đùi, nhưng vẻ
thoải mái. Tôi ở sau nàng một khoảng không xa. Nếu muốn, nàng
quay đầu lại thì có thể nhìn thấy tôi. Nhưng nàng đã không quay
đầu lại. Như thế là nàng có một chủ đích, một mối quan tâm ở đằng
trước, nàng không còn nghĩ đến đằng sau. Sao nàng không ngoái đầu
lại, nhìn về nơi nàng đã nói rằng nàng cảm thấy rất hạnh phúc?
Nàng phải có lúc nghĩ tới hạnh phúc đó chứ? Nhưng nàng chỉ nhìn
đâu đâu. Hay thật đấy. Nhưng thế có lẽ cũng đúng, hợp lý, có thể xảy
ra lắm. Bởi vì tôi đã nghe nói có những người đàn bà phụ chồng ngay
từ ngày chung sống đầu tiên. Nàng, tôi đâu đã hiểu thấu nàng, đâu
biết nàng nghĩ gì. Tôi hầu như còn là một người mù trước nàng. Tôi
muốn nhìn xuyên vào khối ý nghĩ trong đầu nàng. Tôi muốn hiểu cả
những ý nghĩ đen tối của nàng!
Được có thể là nàng không còn nghĩ đến tôi nữa, được lắm,
nhưng quyền của tôi là nghĩ đến nàng, bám sát nàng, vì tôi yêu nàng,
cần nàng. Hơn nữa tôi đã có quyền chi phối nàng, được pháp luật
công nhận. Tôi quyết không để nàng tự do đi tìm thú vui của riêng
mình như thế. Tôi muốn biết vợ tôi nghĩ gì, muốn đi đâu, làm gì.
Tôi thấy nàng ngập ngừng, rồi dừng lại ở cửa hàng bán tủ
tường. Nàng tần ngần nhìn những chiếc tủ đẹp đẽ và đắt tiền. Bàn
tay nhỏ bé đeo nhẫn cưới của nàng vuốt dọc thân tủ sờ lên mặt kính.
Nhưng chúng tôi làm gì có ngay tiền mua cái tủ đó.
Nàng thật nhỏ bé so với chiếc tủ, có lẽ chiếc tủ có thể chứa
nhiều phụ nữ bằng nàng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 75
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nàng nói chuyện với anh bán tủ. Nét mặt nàng thật cởi mở.
Vấn đề là ở đây? Tôi chưa bao giờ biết đủ những quan hệ riêng tư của
nàng. Nàng chắc không đi tìm tủ đâu. Thốt nhiên, tôi hiểu rằng
mình cần phải chinh phục lại nàng. Tôi luôn luôn phải hơn các tình
địch của tôi, nhất định thế. Trái tim nhỏ bé và đa cảm của nàng có
thể đang xao động với anh bán tủ, nhưng tôi muốn nó chỉ rung động
với tôi thôi. Tôi bèn ghé vào hiệu mỹ phẩm ngay gần chỗ nàng. Tôi
muốn thấy vợ tôi phải đẹp, và phải nhớ đến tôi. Sắc đẹp của vợ tôi
phải là của riêng tôi, không ai có thể chiếm đoạt. Nếu tên bán tủ
định chim vợ tôi, tôi sẽ dạy cho hắn một bài học nhớ đời.
Nàng lên xe, lại đi tiếp. Tôi vội vàng cho hộp phấn vào túi, theo
sát nàng. Nhưng nàng không nhận thấy tôi.
Mùa thu mới cao làm sao. Và gió, rất nhiều gió. Gió rung những
tán cây như những đầu xanh gật gù. Những vòm lá xanh mượt như
tóc nàng. Nếu mùa thu của một trăm năm sau có khác đi, tình tôi đối
với nàng không đổi. Nàng là vẻ đẹp vĩnh hằng.
Nàng đến dãy phố bán quần áo. Bạt ngàn quần áo. Nàng đi dọc
phố, mắt chăm chú tìm kiếm. Tôi hiểu rồi, nàng muốn mua cho mình
một bộ quần áo đẹp. Về chuyện này thì tôi không phản đối. Nàng làm
đẹp đến mức nào, tuỳ sức.
Nàng đã mua một chiếc áo gió vừa vặn. A'o đẹp, trông hiện đại.
Nàng vốn có khiếu thẩm mỹ cao. Chiếc áo đó, cũng tương tự chiếc áo
gió cũ, tôn hông và cặp chân đầy đặn, cân đối của nàng. Nàng xoay
mình ngắm nghía trước gương dài. Tôi biết là nàng vừa ý lắm. Và tôi
chợt cười nho nhỏ, thích thú bởi thái độ hơi tự mãn và sung sướng
của nàng.
Nàng vẫn chưa đi khỏi chợ quần áo. Nàng kín đáo nhìn một số
người đàn ông trẻ ngược xuôi. Nàng nhìn chăm chú quá. Nàng nhìn
gì, tìm ai? Cớ sao đôi lúc nàng lại ngoái đầu nhìn một tay lịch sự hoặc
lạnh lùng, hoặc trai lơ đi qua? Nàng hy vọng chúng sẽ để ý tới nàng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 76
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chăng? Hay nàng thấy ở chúng vẻ đàn ông mà tôi không có? Tôi phật
ý rồi đây. Nàng muốn gì vậy?
Kìa nàng dừng chân trước cửa hàng dành cho đàn ông. Nàng
lưỡng lự, rồi hỏi mua một chiếc áo bành tô màu xám. Trái tim tôi đập
nặng nề. Đó chính là loại áo một bạn trai của nàng xưa kia hay mặc,
lúc đèo nàng trên chiếc xe máy xịn của hắn.
Xưa kia nàng vô tư, tôi chấp nhận. Giờ thì khác đấy. Chiếc áo
kia sao mà giống chiếc áo của hắn, ừ, giống một cách tởm lợm. Nàng
mua cho ai đây mà không gọi tôi cùng đi. Mua cho người ư? Mua cho
tôi ư? Nhưng tôi đâu có thích áo bành tô, tôi ghét kiểu đó, lại càng
ghét cái màu kia. Nàng quá biết điều đó còn gì? Lẽ nào đây chẳng
phải là tặng phẩm của một tình cảm vụng trộm đối với một kẻ giấu
mặt nào đó? Có lẽ hắn sẽ mặc ngay trước mặt nàng, phủi bụi tà áo,
thích thú với ý nghĩ là đã quyến rũ được một người đàn bà. Còn sau
đó, những chuyện sau đó? Nhất định hắn sẽ không mặc vào các dịp
vui mừng, lễ tết như tôi mặc bộ com lê nàng tặng. Vì giữa một người
chồng với một nhân tình có sự khác xa về cách cư xử.
Làm sao có thể hiểu thấu một người đàn bà, ngay khi đã kết
nghĩa vợ chồng với người đó.
Tôi chợt nhớ câu ca dao: "Hai tay cầm hai quả hồng, Quả chát
phần chồng, quả ngọt phần trai", mà buồn.
Nàng quay trở lại chỗ xích lô, trỏ tay. Nàng đến công viên?
Nàng ngồi xuống một đầu chiếc ghế bê tông dưới tán si? Mắt nàng
nhìn ra hồ. Nàng đang mơ màng? Kìa, nàng mơ hồ cười. Tôi đang
đứng ngay bên nàng, lo âu, giận dữ nhìn nàng, mà nàng có thấy tôi
đâu. Tôi đảo mắt nhìn quanh, tự hỏi nàng đến đây làm gì, bỏ tôi nằm
còng queo một mình trên giường cưới.
Một hồi lâu, nàng đứng dậy, gọi xích lô về nhà. Tôi nhanh như
cắt về phòng trước. Tôi ngồi yên lặng trong chiếc ghế xa lông cũ và
hút thuốc lá. Hộp phấn tôi để trên bàn. Tôi chờ nàng mở cửa bước vào
để nổ một phát súng đấu, nếu trên tay nàng không có chiếc áo đàn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 77
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ông quái gở ấy, hay dù có cũng chiếc áo ấy. Nàng thực sự không hiểu
tôi. Phải, nàng vẫn chưa thuộc về tôi hoàn toàn. Tôi chưa thể tin
tưởng nàng được.
Nàng vào nhà như một cơn gió. Tôi căng thẳng nhìn nàng.
Nàng mở chiếc túi trong tay...
Tôi giật mình.
ánh nắng gần trưa chiếu qua lỗ thông hơi trên cao rọi vào tôi
mờ nhạt. Cửa phòng vẫn đóng kín. Nàng đang thử quần áo trong
phòng, hầu như ngay bên cạnh tôi. Thân hình nàng như Kiều tắm.
Nàng thấy tôi thức giấc thì cười, rất âu yếm và phục tùng. Nàng bảo:
- Anh dậy đi. Muốn ăn đặc sản thì mặc quần áo vào.
Tôi mở to mắt nhìn kỹ bộ quần áo nàng lấy trong tủ ra đưa cho
tôi. Chính là bộ com lê màu trắng của tôi, bộ mà tôi yêu thích nhất
và giữ gìn nhất. Chiếc cà vạt có ghim mạ vàng cũng là cái tôi đã bỏ
công tìm chọn. Liếc xuống gầm giường, thấy đôi giày mới và ưa thích
của tôi.
Nàng làm một cử chỉ quy ước, có nghĩa là nàng muốn nói nàng
yêu tôi. Tôi mỉm cười, vẫy nàng lại gần.
Dĩ nhiên là tôi đang rất sung sướng, hạnh phúc. Và chiếc hộp
phấn đẹp hơn, hảo hạng hơn hộp tôi thấy trong mơ thuộc về nàng.
Chúng tôi đã hứa với nhau là sẽ yêu thương nhau đến hàng trăm
năm, cho đến khi ngọn gió của định mệnh cuốn chúng tôi đi như
những chiếc lá đã hết thời.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 78
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hai giờ sáng
Phạm Sông Hồng
Bốn giờ rưỡi chiều.
Khói nhóm bếp than nhất loạt xông lên mù mịt, ngạt thở.
Có nhà đã mở tivi.
Các con đề chung thân tính toán, thì thào như buôn bạc giả với
may rủi.
Đám trẻ con đi học thêm lao rầm rầm vào cái phòng bé xíu,
hình như để điểm danh hơn là học...
***
Tám giờ tối.
Nhà đối diện, cách nhà tôi khoảng một mét, mở kênh Trung
ương.
Từ nhà chung vách bên phải oang oang giọng thuyết minh khê
nồng của phim Hồng Kông: "Mạt đại hoàng tôn".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 79
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhà chung vách trái đang say sưa eo éo hát theo bing
karaoke, giọng cô cai sĩ nhõng nhẽo chẳng biết làm nũng với ai qua
dãy nhà thông trần.
Tiếng bố mẹ quát tháo con và tiếng chúng cãi giả, trong một
trận chiến dexiben ác liệt.
Câu nói "vách có tai" có lẽ không thật sát với dãy nhà này... Có
lẽ phải nói là vách có ...loa mới đúng... Nó cứ tăng âm chuyện của
nhà này sang nhà kia oang oang...
Cho đến gần mười một giờ khuya.
Còn lại một nhà chuẩn bị ăn tối, họ sống theo chế độ làm việc ở
khách sạn.
Sau một tối sống trong thứ văn minh thông trần "tạp pí lù" như
thế, đặt lưng xuống là tôi lăn ra chết ...giấc. Còn lấy sức chống chọi
với ngày mai.
Cho đến hôm...
Hai giờ sáng.
Kiểu đau thật lạ: quay phải cũng đau, quay trái cũng đau, đứng
lên chẳng đỡ, ngồi xuống vẫn méo mặt...
Liều, vớ tạm hai viên kháng sinh, uống xong tôi quyết định: ai
làm việc nấy.
Tôi tắt đèn, nằm xuống.
Hoá ra giường tôi mới sắm mà đã có mọt. Tiếng kêu mới hách
dịch chứ (chắc nó tưởng nó là chủ của đêm).
Rồi có tiếng người ướ...ướ...
Tiếng người nói mơ có một ngữ điệu và văn phạm lạ như một
ngoại ngữ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 80
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Và tiếng gió mùa va vào đêm, gọi cửa kỷ niệm.
Không hiểu sao tôi bỗng nghĩ đến một tuổi già còn khá xa...,
đến những giờ sống phí phạm trong cái ồn ào của đời sống ban ngày...
ở cái khu nhà chung trần ngăn vách lắm điều này vào lúc khuya có
những phút tịch mịch một cách lạ, tưởng như có thể nghe được tiếng
thì thầm của thâm tâm mình.
***
Từ hôm ấy cứ khoảng hai giờ sáng là cái đau lại dựng tôi dậy.
Và tôi bắt đầu làm quen với cuộc sống của đau. Và tôi thấy như tâm
hồn mình bỗng giàu có thêm.
Nhưng sau một tuần, đau quá, tôi đành đi khám bệnh.
Bác sĩ bảo tôi đau dạ dày rồi cho thuốc.
Tôi uống, uống rất chăm.
Và tôi không đau nữa.
***
Tôi ăn được, ngủ được, béo hẳn ra, nhưng tôi vẫn không vui và
cảm thấy như đánh mất một cái gì.
Không hiểu có phải lời người đó trách tôi sống còn hời hợt nên
tôi không nhủ được chăng? Và qua đêm lâu lắm mới lại mất ngủ ấy
tôi chợt hiểu ra mình đã mất cái gì.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 81
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thế là thỉnh thoảng tôi lại bỏ, kiên quyết bỏ, không uống thuốc
và hồi hộp, và háo hức chờ cơn đau hẹn đến đánh thức một cuộc sống
khác lúc hai giờ sáng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 82
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khoảnh khắc
Phạm Sông Hồng
Tôi sắp phải đối mặt với người ấy.
Nhưng tôi không nhờ người khác đi hộ.
Tôi đinh ninh cô bé thuở ấy đã chết thật trong tôi.
...
Một cái bắt tay bình thường sau mười bảy năm.
Và chúng tôi đã thoả thuận xong hợp đồng cho hai cơ quan sớm
hơn dự kiến.
- Tôi sẽ thông báo cụ thể anh biết người theo dõi việc thực hiện.
Tôi cầm túi, đứng lên.
- Kìa, sao em vội thế. Anh chưa kịp hỏi thăm gì.
Anh nhìn tôi.
Một cái nhìn ngoài hợp đồng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 83
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi ngồi xuống.
Im lặng.
- Em vẫn không thay đổi, vẫn bướng bỉnh, quyết đoán, và hơi
tàn nhẫn với anh. Nhưng sao em gầy thế?
Im lặng.
- Em có nghe anh nói không? Em nhìn xem, em đã làm gì với
mình suốt những năm qua?
"Ta phải về thôi. Anh ấy đã có gia đình, mình cũng vậy".
Tôi ghe rõ tiếng chân mình dứt khoát, bước ra khỏi phòng.
Một hai... một hai.
Tôi đã bỏ anh một khoảng xa ở phía sau.
Cô bé trong tôi hình như đã chết thật.
...
Nhưng cô bé (?) bỗng oà khóc.
Nước mắt cô ướt đầm mặt tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 84
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Họ có ba người
Thuỳ Dương
Bà Thuỷ đặt chiếc làn nặng xuống bậc hè, vòng tay rút chiếc
then sắt ngang cài cổng - cửa khoá! Bà nhớn nhác nhìn bốn xung
quanh. Ông ấy đi đâu vào giờ này? Cô hàng xóm ngó cổ ra trước rồi
lẹt xẹt chiếc dép lê đưa cho bà chùm chìa khoá:
- Ông cháu vào viện, nhờ cháu nói bà đừng mong.
- Vào viện? Làm sao?
Cô gái nhìn gương mặt hoảng hốt của bà nhoẻn cười:- Gớm bà
lo cho ông quá đi thôi. Ông vẫn khoẻ, ông bảo có người bạn chiến đấu
cũ mới gặp, bị ốm nên vào thăm. Bà yên tâm.
Bà cứ đi ra đi vào, chốc chốc lại ngó lên chiếc đồng hồ treo
tường. Thức ăn trên bàn đã nguội ngắt. Bà trút vào xoong hâm lại,
rồi quay ra cửa ngóng.....
Cánh cửa lạch cạch, bà lật đật bước ra. Ông đẩy chiếc xe đạp
vào sân, dáng mệt mỏi ưu tư.
- Sao ông chẳng hỏi han gì đến mẹ con nó thế? - Vừa đơm cơm
ra bát, bà vừa trách yêu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 85
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Con cún vẫn đi mẫu giáo chứ? Chủ nhật thế nào mẹ con nó
chẳng đưa nhau về. Này bà có biết tôi vừa gặp ai không? Anh Thành
bà ạ!
Bà ngồi nhìn ông ăn và nghe ông kể về cuộc gặp gỡ bất ngờ với
người bạn chiến đấu - ân nhân cũ.
Se lòng trước hoàn cảnh éo le của người bạn chồng chưa biết
mặt, bà rụt rè đề nghị:
- Lát nữa tôi với mình cùng vào thăm ông ấy. Rồi đêm nay nếu
cần thì mình cứ ở lại đó, tôi rủ con bé Mai nhà bên ngủ cùng cũng
được.
Mặt ông chợt tươi lên:
- Thế thì may quá! Từ nãy đến giờ tôi chưa biết tính sao, chỉ lo
bà một mình ở nhà sợ vắng....
Bà run rẩy khoá cổng, khoá cửa nhà rồi chẳng bật đèn, thay
quần áo mà gần như đổ sập xuống chiếc giường cạnh cửa sổ. Bà nằm
ngửa mặt lên trần và mặc cho nước mắt tuôn rơi, Ngay từ lúc nhìn
thấy dáng người nằm trong chiếc giường bệnh, tim bà đã chợt buốt
nhói lên rồi hồi hộp, hồi hộp. Khi gương mặt kia quay lại, mệt mỏi
mở mắt nhìn, cả lồng ngực bà dường như tắc nghẹn rồi bỗng chốc
như vỡ ra trống hẫng.
Ông lần tìm bàn tay bà lo lắng:
- Bà làm sao thế? Bà mệt hay sao mà mặt tái đi....
- Không, tôi thấy h ơi chóng mặt. Tại cái mùi bệnh viện....
Bà trấn an ông và cố tự trấn tĩnh mình. Đôi mắt kia nhìn bà
trân trân rồi khép mi lại, rung nhẹ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 86
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thuỷ cuống quýt đi tìm chiếc vỏ áo bông tím than mới may. Em
gái Thuỷ giật tay: "Cô Thoa mượn từ nãy đi đâu rồi ấy....". Thuỷ ngồi
thần mặt và xuýt muốn khóc. Biết mặc cái gì bây giờ....
Mẹ bước vào ngạc nhiên: "Sao con bảo đi chơi với bạn?". Cô em
gái láu táu.... Mẹ nghĩ ngợi rồi à lên một tiếng. Lôi trong tủ ra chiếc
áo len đang đan dở, mẹ hối hả khua đôi kim và luôn miệng sai hai chị
em: "Lấy cho mẹ hộp kim chỉ, khâu hai vạt này và hàng cúc bấm, đưa
chiếc kim móc trong lòng như có lửa đốt. Dưới gốc cây bàng đầu phố
chắc hẳn anh ấy đang dựa xe chờ. Thời gian qua bao lâu rồi, có lẽ
anh ấy đã bỏ về. Chiếc kim đâm vào ngón tay, giọt máu đỏ ứa ra.
Cũng chẳng thấy cảm giác gì, theo thói quen Thuỷ đưa ngón tay lên
miệng mút. Mẹ bẻ chiếc cổ áo sơ mi phía trong ra ngoài, vuốt dọc
theo thân áo len gụ sẫm và hài lòng giục: "Con đi được rồi đấy!".
Chẳng kịp soi gương, cũng chẳng kịp để ý thấy nụ cười tinh
quái của cô em gái, Thuỷ lao ra khỏi nhà. Gần đến chỗ ngoặt Thuỷ
hơi lùi lại - sẽ chẳng có ai ngoài những chiếc lá bàng nâu đỏ nằm thờ
ở trên hè phố cho mà xem. Bỗng trái tim Thuỷ đập dồn dập, gấp gáp,
máu nóng tràn lên mặt - người ta vẫn chờ kia với vẻ đầy kiên nhẫn.
- Mẹ em không cho đi sao? Anh đã nghĩ phải quay về rồi cơ đấy.
- Không - mẹ đồng ý nhưng.... - Thuỷ bỗng phá ra cười.
Bây giờ cô mới thấy mình trẻ con và ngớ ngẩn làm sao. áo nào
thì cũng thế thôi. Chỉ tí nữa là cô làm hỏng cuộc cô hò hẹn đầu tiên
chỉ bởi mỗi một chiếc áo mới! Mọi chuyện giờ đã qua rồi, chiếc áo len
mẹ cho mượn lại hợp với cô ghê gớm. Cô có thể tưởng tượng ra gương
mặt của mình - trắng hồng với đôi mắt sáng đen láy và đôi môi đỏ
thắm như tô son.
Bà lập cập nhỏm dậy, đi vào trong phòng, mở ngăn tủ nhỏ... rồi
lại trở ra chiếc giường bên cửa sổ. Bàn tay bà lần giở, và mùi ấm của
chiếc áo cũ kéo lại cả khoảng đời thiếu nữ đắm say.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 87
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Anh đưa Thuỷ về thăm quê ngoại. Bà ngoại anh răng đen nhức
và đôi mắt còn tinh anh lắm. Dì hơn anh chưa đầy chục tuổi, dáng
óng ả, tóc dài và gương mặt buồn buồn. Dì vừa ra cổng, bà ngoại thở
dài, nhìn theo nói như với chính mình: "Dạm ngõ xong là anh ấy đi B.
Ba, bốn năm rồi chẳng có tin. Ai đánh tiếng hỏi, bà ướm thử thì
dì lại dỗi bỏ cơm..." Anh rủ Thuỷ ra vườn. Những cây xoan đang mùa
đơm hoa, ngào ngạt thơm, ngọt ngào, quyến rũ. Những vầng hoa xôm
xốp vừa trắng vừa tim tím đến dịu dàng, nằm gọn trong lòng của
vầng lá xanh. Những cánh hoa rải trắng đường đi. Bàn chân trần của
Thuỷ cảm nhận được sự êm dịu của chúng. Cô giật mình khi cảm
nhận được sự êm dịu của chúng. Cô giật mình khi cảm thấy có chiếc
nhị tím dài cọ nhè nhẹ lên má chân. Cô quay trở lại lấy chiếc chổi
tranh vun những cánh hoa bé bỏng ngơ ngác vào gốc cây.
- Em làm gì thế?
- Em cảm thấy thương thương khi đạp lên những cánh hoa
mỏng manh này, anh ạ.
Bờ vai người con trai mạnh mẽ và ấm áp làm sao. Anh cúi sát
gương mặt Thuỷ. Đôi mắt anh đen và sáng quá. Thuỷ khép hàng mi
rậm. Đôi môi người con trai chạm nhẹ lên tóc, lướt qua má và khao
khát gắn chặt lên môi Thuỷ. Có linh cảm như ai đó vừa nhìn, Thuỷ
dứt ra, chúi đầu vào ngực anh và vẫn thoáng thấy cái dáng óng ả của
dì. Cho đến tận lúc về, cô vẫn còn nơm nớp xấu hổ về điều ấy....
Đưa hai đứa ra tận đầu làng, dì đứng trên cây cầu đá xanh,
phía dưới có dòng nước nhỏ trong veo chảy qua, nhìn Thuỷ cũng bằng
một ánh mắt có nước và khẽ nhủ: "Thành đi rồi bao giờ rỗi cứ lên bà
và dì chơi nhé!". Nhìn dáng dì lủi thủi quay về, mớ tóc dài đập đi đập
lại hờ hững dưới kheo chân, Thuỷ mới thấu nỗi cô đơn xa cách người
yêu của dì, của bao người con gái khác và sắp tới là mình. Lòng buồn
đến nát vụn, cô cứ gục đầu vào lưng áo anh, mặc cho nước mắt nóng
rực, mặn, trong rịn chảy....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 88
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bà gấp lại chiếc áo trong bóng tối và lẩm bẩm: "Mấy chục năm
qua bặt tin, giờ mới gặp lại anh ấy. Nhưng sao mà buồn quá dì ơi.
Anh ấy trơ trọi có một mình. Vợ mất sớm, đứa con nuôi từ ngày
trứng nước giờ cũng ở mãi nước ngoài...". Giọt nước mắt bỗng rớt
xuống tay bà, hút vào chiếc áo len.
Ngày nhận được tin Thành hy sinh, Thuỷ đã nhảy bổ về với dì.
Cô cứ đứng khóc hu hu dưới gốc xoan trong vườn. Những quả xoan
khô vàng treo lắt lay trên những cành cây khẳng khiu trụi lá. Dì ôm
Thuỷ vào lòng cùng khóc: "Nín đi Thuỷ, dì cũng còn một chiếc giấy
báo tử nữa. Dù chưa thành vợ thành chồng nhưng một ngày nên
nghĩa, dì phải sang bên ấy bây giờ. Cháu vào với bà đi....".
Hai vai dì bỗng chốc còng xuống. Người con gái đẹp nhất làng
ấy cho đến gần 70 tuổi về già mà vẫn còn là con gái! Hai nim sau
Thuỷ gặp người chồng bây giờ. Trái tim tưởng đã héo khô bỗng hồi
sinh trở lại. Thuỷ đạp xe về n gủ với dì một đêm. Hai dì cháu thủ thỉ
bên nhau trong gian trái nhà có chiếc giường đôi và hai chiếc gối
thêu chim bồ câu lần đầu tiên được mang ra dùng. Dì ôm lấy Thuỷ
như ngày nào: "Mừng cho cháu. Đàn bà phải có chồng con như cây
phải đơm hoa kết trái. Dì lỡ rồi phải chịu. Làng trên xóm dưới giờ
đây vắng hẳn bóng thanh niên trai tráng. Các cô tuổi cháu ngày ra
đồng, tối lại túm tụm toàn đám con gái với nhau, tội lắm!". Từ cửa sổ
mở ra khu vườn bỗng đưa lại hương hoa thoảng ngọt ngào. Thuỷ dụi
mặt vào chiếc gối thêu đôi chim đang chụm mỏ vào nhau và âm thầm
khóc không ra tiếng.
Bà tần ngần nghe ông bàn: "Tôi đã nghĩ rồi. Có lẽ phải đưa anh
ấy về đây chăm sóc. Già cả, ốm đau thế mà thui thủi có một mình...".
Bà ngớ người, lắp bắp: "Chuyện là thế này... dài dòng lắm..." Ông
nhìn bà, cái nhìn ấm áp: "Thôi bà chẳng cần phải băn khoăn nhiều.
Nếu ngày ấy anh Thành không cõng tôi vượt r ừng, không lấy
thân che đạn cho tôi thì liệu tôi còn về với mẹ con bà được không?".
Như đã chấm dứt câu chuyện và ý ông đã quyết, dắt chiếc xe và xách
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 89
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chiếc cặp lồng thức ăn bà đã chuẩn bị sẵn, ông lại tất tả đi, bỏ mặc bà
với những ý nghĩ ngổn ngang và bao mối băn khoăn như tơ rối.
Ngày Thành đột ngột trở về, Thuỷ vừa tiễn chồng lên đường
tháng trước. Cô sững sờ không cất nổi lời, cứ đứng chôn chân bên
cửa.
- Em có khoẻ không. Tìm mãi mới ra nhà em. Anh mừng quá.
Cô như con cá mắc cạn, cố hớp hớp chút khí. Nỗi vui mừng vì
anh còn sống, cảm giác về cô, về anh, về sự thay đổi giữa họ từ giờ
phút này, sự trớ trêu của số phận... vỡ oà ra. Anh bước đến đặt tay
lên vai cô ân cần:
- Anh mừng cho em....
Thuỷ ngước lên. Bờ vai anh ấm nóng và tin cậy biết bao. Cô có
cảm giác hay chính nó và khẽ run nhẹ - trong một chớp mắt. Bỗng
chốc cô thèm khát được tựa mái đầu nhỏ nhắn yếu ớt của mình lên
đôi vai ấy, được dụi gương mặt mình vào vầng ngực rộng của người
đàn ông - dường như vẫn hết sức thân thiết với cô kia. Chỉ một chút
nữa thôi, nếu như cùng với ánh mắt đau đáu đang nhìn cô, cánh tay
bất động chỉ cần khẽ một cử chỉ... Chút nữa, chút nữa thôi.... Thời
gian dường như quay ngược lại mấy năm về trước!
Bỗng trong cô có cái gì đó tựa như con tôm búng nước. Cái cựa
mình đầu tiên của con cô - nó máy, máy nhắc cô về sự có mặt của nó!
Cô choàng tỉnh, khẽ cắn môi và ngoái ra, kéo ghế mời anh ngồi.
Cho đến lúc anh quay vào chiến trường, cô không dám gặp lại anh
lần nào. Cô vẫn nhớ câu chuyện mà bà ngoại cô thường kể. Người
đàn ông ra bể có được bình yên hay không là do người vợ ở nhà có
tròn trinh tiết hay không. Chồng cô, cha của đứa con cô sẽ bình yên
đi qua cuộc chiến tranh để trở về bởi vì cô có lòng son sắt đợi chờ!
Chắc chắn thế.....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 90
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chiếc chiếu đã được trải đi trải lại đến mấy lần mà bà chốc chốc
lại kéo góc này, góc kia, lấy phất trần phẩy phẩy. Cô hàng xóm ghé
qua nhắc nhỏ:
- Hôm nay ông bà đón ông anh kết nghĩa từ bệnh viện về phải
không ạ? Bây giờ tình nghĩa như ông bà là hiếm hoi lắm....
Bà chẳng còn lòng dạ nào để tiếp chuyện cô ta. Cả người bà như
đang trong cơn mộng du. May mắn là sự tất bật của ông, vì nó ông
khỏi thấy được băn khăn và cả sự thờ thẫn bất chợt của bà những
ngày này. Sáng sớm nay ông nhìn bà dò hỏi:
- Đêm nay tôi ra ngủ ở cái giường phòng ngoài nhé. Đêm hôm
nhỡ anh ấy có thế nào còn biết....
ít phút ngồi lại nói chuyện trò sau bữa cơm, lấy cớ để bác vừa
ốm dậy còn mệt, bà rút lui vào phòng trong. Chiếc gối, tấm chăn
mỏng còn vương mùi quen thuộc của ông khiến bà trăn trở. Nhưng
cũng không hẳn thế. Như là giữa họ bỗng có thêm một người, một đôi
mắt âm thầm dõi theo. Ngay chính lúc này bà cũng cảm nhận t hấy.
Có lẽ phải nói hết với ông ấy. Xưa nay ông chỉ biết bà có yêu một
người trước khi lấy ông. Và có lẽ chính ông cũng không thể ngờ được,
trải qua bao năm tháng mà tận trong sâu kín nơi trái tim, bà vẫn
dành một góc cho người đàn ông kia. Người ấy giờ đây lại sống chung
với họ trong một mái nhà!
Bà gượng nhẹ giở mình, chỉ sợ hai người đàn ông nhà ngoài biết
mình còn thao thức. Bà thầm cảm ơn chồng - nếu đêm nay ông vẫn
nằm bên bà như mọi đêm, liệu bà có thể chợp mắt nổi không, và sáng
mai trở dậy có thể nhìn người đàn ông có một thời tưởng như là của
bà một cách bình thản như bà đã cố gắng từ chiều? Mấy chục nim
cách xa, rồi tuổi tác già cả, bà cứ ngỡ mọi chuyện sẽ bình thường....
cũng như bà đã ngỡ một lần....
N hận được thư và thiếp mời, Thủy cứ bấn lên: Xin phép cơ
quan, gửi con sang ông bà nội, chọn lựa đồ mừng "sao cho vừa đẹp
vừa có ý nghĩa".... Để mỗi khi nhìn thấy nó, họ - nhất là anh ấy phải
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 91
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhớ về mình. Cả nhà anh vui mừng khi thấy Thủy. Dì anh chạy ra
tận ngoài sân dẫn cô vào. Cô theo dì xuống bếp, sà vào giữa đám các
bà các chị đang làm cỗ tíu tít. Mâm bát bày hàng dãy, tiếng chặt thịt
côm cốp, tay các chị trộn nộm dẻo như múa, bà bếp trưởng luôn
miệng sai phái người này, người kia... Một vài người trong họ biết cô,
ý tứ đưa mắt nhìn nhau rồi đều nhìn về phía cô. Một bà bạo miệng
nhất trong bọn xuýt xoa: "Đúng là gái một con trông mòn con mắt.
Giá như hồi ấy không có cái giấy báo tử nhầm thì mấy năm
trước chúng tôi đã làm cỗ đón chị phải không?". Thuỷ cúi mặt "dạ,
dạ". Cô mừng thầm trong bụng là đã chọn chiếc áo màu hoàng yến
thêu những cánh hoa nâu may kiểu xanh tê mới nhất, làm nổi bật
nước da trắng hồng cùng cái dáng thon lẳn của cô. Sẽ có sự tương
phản giữa cô và cô dâu - người đi cùng anh từ chiến trường ra với
nước da tai tái in rõ dấu vết của trận sốt rét rừng. Cô thở ra nhè nhẹ
và cảm thấy được an ủi phần nào với ý nghĩa đàn bà hết sức vớ vẩn
ấy.
Đám rước dâu đi vào đến ngõ. Anh trông chững chạc và đầy vẻ
đàn ông trong bộ comlê đen. Cô gái với tà áo dài trắng, khuôn mặt
ngời lên vì hạnh phúc. Tiếng pháo nổ chát chúa ép vào hai bên thái
dương, hơi khói ùa vào sặc lên trong lồng ngực. Mắt cô hoa lên và
trong đầu ý nghĩ duy nhất cứ xoáy mãi, xoáy mãi: "Anh ấy không còn
là của cô mà là của người con gái kia!". Trong lúc nhốn nháo không ai
để ý, cô bỏ vào buồng. Sức lực và trái tim dường như tiêu tan. Cô
mong đến tê tái lòng được biến khỏi nơi này, biến đi ngay lập tức để
khỏi phải nhìn, nghĩ ngợi, tiếc nuối và đau đớn thế này... Có bóng
người bước vào. Cô cũng không còn đủ sức để gìn giữ, đành phó mặc
tất cả. Dì cầm bàn tay cô ấp vào tay mình, thở dài không nói. Cô gục
đầu vào đôi vai gầy, mỏng mảnh của dì, tựa cả cơ thể mình lên đó và
cắn răng vào vai áo dì đến gần rách.... Giờ phút này chỉ có dì mới
thấu hiểu và thương xót cô....
Tôi được dì kể cho nghe tất cả những điều về cô ấy ngày tôi đột
ngột trở về. Dì chép miệng: "Khổ thân nó, có chút nước mắt nào
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 92
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tưởng đã khóc hết ngày nghe tin cháu hy sinh. Nó lấy chồng, trái tim
cứ như xẻ đôi, phần dành cho chồng, phần vẫn héo khô vì cháu...".
Tôi mong muốn gặp lại em biết bao. Muốn được tận mắt nhìn
thấy em nhưng sợ mình không đủ sức. Hơn bốn năm qua, tôi luôn
mong chờ để có ngày gặp lại... Nhưng không phải như bây giờ....
Đêm trước khi chia tay, bọn bạn bè ý tứ ra về sớm. Tôi dắt xe
đưa em đi. Dường như cả cái thị xã nhỏ này cũng cùng thao thức.
Em bạo dạn chưa từng thấy, vòng tay ôm ngang người tôi thì thào:
"Ra ngoài đê đi anh!". Ngày ấy cánh thanh niên yêu nhau, muốn trốn
tránh ánh mắt của mọi người để quấn quýt bên nhau thì chỉ có một
cách ra bờ để sông Nguyệt Giang. ở đó, một bên là thị xã, còn bên kia
dòng sông rộng thẫm đen với cánh bồi bãi luôn thoang thoảng vị ngai
ngái của phù sa mới, hương mơ màng của bắp ngô đang lên sữa và
thoảng thơm man mác của những bụi hoa dại nở vội trong đêm.
Tôi ngửa cổ hít căng ngực không khí trong lành của đêm xuân.
Em kéo tay tôi đi rõ nhanh. Tôi mở to mắt và nhận ra bên những lùm
cây lúp xúp là từng cặp, từng cặp quấn quít vào nhau. Chân em chắc
đã mỏi nhưng những lùm cây có người dường như kéo dìa vô tận. Tôi
bỗng nhớ ngày mai phải tới nửa số thanh niên trong thị xã lên đường
vào bộ đội! Không đủ kiên nhẫn, tôi kéo em vào ngồi hú hoạ ngay
xuống một bụi cây trống. Em dựa hẳn vào tôi tin cậy. Người em mềm
ấm và run rẩy. Tôi bế em vào lòng. Từng giọt máu, từng tế bào trong
con người tôi sôi lên réo chảy. Một điều gì đó cuốn chúng tôi vào trận
cuồng phong êm ái.
Chúng tôi dừng như sắp tan chảy ra trong nóng, trong gió cuốn,
và hoà quyện vào nhau làm một. Bỗng có tiếng thổn thức, khẩn nài
đâu đây đập vào tiềm tức tôi: "Anh đừng đi, đừng đi. Em không thể
sống mà không có anh. Chúng ta rồi sẽ có con mà anh!". Tôi bừng
tỉnh và lạnh buốt cả vùng ngực. Em ngước lên, đôi mắt khao khát
và đam mê, ngơ ngác. Tôi dìu em quay về. Chắc tôi không thể tha thứ
cho mình nếu tôi để em ở lại với một đứa con nhỏ bơ vơ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 93
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Dì đã nói với tôi sáng nay: "Giá biết sớm dì đã khuyên cháu
cưới Thuỷ. Cuộc đời biết trước thế nào. Chỉ cần được là của nhau, vì
nhau vài ba ngày cũng là điều hạnh phúc".
Một đêm rảnh rỗi hiếm hoi nơi đóng quân. Tôi mơ màng ngủ,
mơ về em và thấy mình trở thành đàn ông trong vòng tay ấm nóng
của em. Tỉnh dậy, tôi rã rời mệt mỏi cùng với nỗi luyến tiếc.....
Giấc mơ ấy còn trở lại không phải một lần.
Tôi quay mặt đi không dám nhìn dáng em với khuôn ngực đầy
và chiếc bụng đã nhu nhú. Tôi nuốt khan nước miếng, cố ghìm một
cơn đau cuộn từ trong lòng ngực, thít chặt lấy cổ họng và ghìm cứng
hai bên thái dương. Em đã là của một kẻ nào đó và tôi trở thành một
người thừa, thừa vĩnh viễn với em! Trời ơi - Nếu ngày ấy.... Người
đàn bà ấm nồng kia, cái lưng hơi đẫy ra là vì tôi, cặp chân dài, trắng
xanh và hơi mòng mọng ở mắt cá là của tôi và chiếc bụng vun cao ôm
chính đứa con tôi!
Quay trở vào chiến trường tôi thấy dễ chịu hơn. Nỗi đau không
cồn cào như trước nhưng lắng sâu, đẫm buồn. Hôm tiễn tôi đi, mẹ
khóc: "Con còn sống là phúc lớn lắm rồi. Cái số chúng mày dang dở....
nhưng phải gắng lên cho qua cái đận này con ạ. Rồi em nó sẽ tìm cho
con một người vợ thảo hiền!...".
Số tân binh bổ sung cho trung đội tôi có chàng kỹ sư trẻ nhưng
đã có vợ và hình như đã kịp chế tạo một tí nhau trước khi lên đường.
Mấy thằng trai tân xúm vào cật vấn: "Này thế cái đêm tân hôn như
thế nào hả? Ông truyền cho bọn này chút kinh nghiệm giắt lưng
vốn!".
- Thì cứ thế mà tiến hành.... - Dũng ngắc ngứ.
- Thế là thế nào chứ? Tối om om hay để đèn?
Cứ thế, cái bọn "nhất quỷ, nhì ma, thứ ba là lính" ấy vừa dò
vừa gợi và dẫn dắt thế nào mà cậu chàng kia kể hết.... Có thể như
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 94
http://www.ebooks.vdcmedia.com
vậy sẽ đỡ nhớ vợ chăng? Đêm ấy tôi lại mơ. Giấc mơ giống như ngày
xưa trở lại. Có điều khác giờ đây không phải là em một người đàn bà
khác có chiếc bụng đã lùm xùm. Nhưng tiếng nức nở thì rõ ràng là
của em: "Xin lỗi, em không thể, không thể!". Tôi giật thót mình trở đi,
không bao giờ tôi gặp lại những giấc mơ kia nữa.
Bom cày nát cả một góc rừng. Sau đó là sự yên ắng đột ngột, lạ
thường. Tôi mừng ngốt lên khi thấy mình còn nguyên vẹn. Tôi chợt
choáng người - còn thằng Dũng! Nỗi vui mừng của tôi vừa nãy mới
ích kỷ làm sao. Tôi vừa réo gọi vừa chui lủi tìm. Có tiếng lào thào đâu
đây. Dũng! Một bên chân cậu ta loang đỏ máu. Xé ống quần, băng
tạm vết thương, xốc cậu ta lên vai, tôi ráng sức bước. Lại có tiếng
máy bay, tiếng nổ inh tai, cát, bụi, cành cây bay, đổ rào rào. Tôi lật
cậu ta qua lưng rồi chồm lên. Chẳng có ý nghĩa gì rõ rệt, chỉ như một
thói quen. Cậu ta thều thào giữa tiếng bom nổ gần: "Nếu em có sao -
anh nhớ về tìm Thuỷ, vợ em.... Nhờ anh trông nom cho mẹ con cô
ấy!". Tôi bàng hoàng - đúng Thuỷ thật rồi. Bao lâu nay tôi đã ngờ ngợ
nhưng chẳng dám hỏi....
Suốt cả ngày, tôi lê thân mình đói lả, kiệt sức, và kéo lê trên
lưng người chồng của người yêu mình cũng lúc ngất lúc tỉnh. Có lúc
nào đó cậu ta khẩn khoản: "Bỏ em xuống - anh cố mà tìm về đơn vị
kẻo chết uổng cả hai!".
Tôi nghiến chặt hai răng. Tôi sợ chính cái ý nghĩ sẽ thay người
chồng để chăm sóc mẹ con cô ấy. Vừa nhọc nhằn lê từng bước, tôi vừa
nhọc nhằn không kém để hất cái ý tưởng mà cậu ta đã gieo mầm cho
tôi. Không - tôi chỉ muốn gào lên - nếu được sống thì sẽ là cả hai. Tôi
làm sao dám nhìn thẳng vào mắt em, chứ đừng nói sống bên em suốt
đời nếu tôi có giây phút nào đó không gắng hết mìn h Thuỷ ơi!
Tôi để Dũng ở lại bệnh viện dã chiến và trở về đơn vị, một nửa lòng
nhẹ nhõm và nửa kia trống vắng. Ngay cả sau này khi hoà bình trở
về, tôi vẫn nguyên cảm giác với hai nửa rõ ràng ấy khi từ xa xa theo
dõi, vẫn biết em sống cùng chồng đầm ấm!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 95
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Tôi xin mọi người thứ lỗi vì đến lúc sắp phải đi xa mới nói đến
điều này. Tôi vô cùng cám ơn cái giây phút đã gặp lại anh, anh
Thành! Anh đã quá cao thượng khi cứu tôi trong chiến trường và
ngay cả bao nim sau không một lần xuất hiện mặc dù tôi đã nhắn
tìm.... Bây giờ tôi đã có thể yên lòng nhắm mắt. Bên nỗi đau bệnh
tật, tôi còn có nỗi đau đớn hơn là bỏ Thuỷ một mình trên đời. Giờ
phút tôi nhận ra anh là người xưa của Thuỷ đã khiến tôi vững tâm.
Những ngày còn lại Thuỷ có thể tìm được chỗ dựa vững chắc từ anh.
Tôi đã nhờ cậy anh một lần và lần này thì anh phải giúp tôi.
Con gái! Con có nhớ buổi chiều cách đây ít lâu đã phóng xe máy ra
tìm bố ở Câu lạc bộ và phụng phịu: "Một nhà lại có hai ông - một bà!
Con thấy kỳ kỳ thế nào ấy. Còn hàng xóm láng giềng người ta nhìn
vào chứ...". Lúc ấy bố đã nói với con và bây giờ bố nhắc lại: "Rồi đến
lúc con sẽ hiểu. Dường như ba chúng ta gắn bó với nhau bởi duyên
phận và điều ấy là may mắn cho mỗi người"....
Trong nhà chỉ còn hai người - nhưng họ vẫn thấy đâu đó bên
cạnh còn có người thứ ba nữa.
Họ bao giờ cũng có ba người.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 96
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ban mai bình yên
Lê Thu Thuỷ
Buổi sáng Kim ngủ dậy muộn. Mấy người anh đang tán lại giấc
mơ đêm qua để đánh đề. Kim cười lơ mơ. Các ông anh trí thức hẳn
hoi, ông nào cũng ôm từ một cái bằng đại học trở lên. ấy vậy mà còn
mê tín.
Thằng cu Điệp chạy vào giường lay Kim:
- Cô út! Dậy ba hỏi kìa! Đêm qua cô út mơ thấy gì? - Đêm qua
cô út mơ thấy cháy nhà - Tiếng anh Minh.
- Tra bảng thử cháy nhà ra con gì? - Tiếng chị Sáu.
- Cháy nhà ra mặt chuột! - Tiếng ai đó Kim không nhận ra.
Tất cả cười ầm.
Kim xuống nhà dưới giúp mẹ dệt nốt chiếc chiếu. Vụng về, cô
làm hỏng một mảng lớn. Mẹ mắng Kim đuểnh đoảng. Buồn. Kim bỏ
lên nằm đọc sách.
Đô hẹn sáng nay lên đưa Kim đi Mỹ Sơn. Hơn tám giờ, nắng
lên, chắc là Đô không đến. Kim tặc lưỡi. Đô bao giờ cũng sai hẹn. Ban
đầu Kim còn hờn dỗi, sau quen dần, Kim xem chuyện ấy là bình
thường. Có một điều Kim thường sợ thót tim là Đô hay uống rượu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 97
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đôi khi Kim phải đi tìm. Kim lo Đô quá chén, phóng xe xảy ra tai
nạn thì nguy. Đô không biết là Kim luôn lo lắng cho mình.
Chị Sáu thường mắng Kim:
- Bỏ quách nó đi cho rồi. Em không gặp được thằng nào tử tế
hơn sao? Đàn ông gì rượu chè tối ngày. Thỉnh thoảng lại bỏ nhà đi
hoang ở cái tuổi chẳng trẻ trung gì.
Anh Minh thì nói không nể nang:
- Hắn có cái gì mà mê hoặc được đứa cực kỳ khó tính như mày.
Tao thì chỉ thấy hắn vừa già vừa xấu.
Kim thở dài. Chẳng ai lý giải được tình yêu. Kim hiểu Kim yêu
Đô đau đớn như thế nào. Đô không hiểu vậy. Kim biết Đô không yêu
mình. Đô lừa dối Kim. Đô cặp bồ với Kim và nói với bạn bè anh ta
muốn làm cảnh. Kim đã thử bứt mình ra khỏi Đô. Một lần, hai lần,
ba lần.... mười lần và Kim không đủ sức. Đô thì nghiêm túc một cách
chơi chơi. Mà chơi thật. Lúc đầu Kim còn khổ sở. Sau Kim thả lỏng
luôn.
Kim nghĩ đến người đàn bà Đô yêu hơn mười năm nay và rủa
thầm: "Đồ rắn độc!". Kim không biết Đô còn nô lệ quá khứ đến bao
giờ? Đô hay hát "Em giờ đã hai con rồi đó!" Kim nhức nhối. Hai con
rồi. Đô vẫn chờ bà ta quay về. Vẫn chờ gia đình kia nát bét ra để
minh chứng tình yêu và lòng hào hiệp.
Kim nhớ về những ngày bỏ Huế ra đi. Thịnh giờ chắc con bế con
bồng! Hồi ấy Kim và Thịnh yêu nhau. Mối tình đầu chẳng để lại cho
Kim chút kỷ niệm gì ngay cả nụ hôn. "Mình thế nào ấy!" - Kim tự
nhủ thầm . "Mình luôn sống trong trạng thái mê sảng". Mỗi năm đến
ngày sinh nhật Kim đi ngồi cà phê một mình. Kim dành riêng nỗi
buồn cho mối tình với Thịnh. Đúng ra là có một lần Kim tổ chức sinh
nhật linh đình. ấy là năm Kim và Dũng quen biết nhau. Dũng yêu
Kim. Bạn bè ai cũng ủng hộ họ. Kim cũng rất muốn yêu Dũng. "Anh
ấy tốt!". Đêm đêm đi chơi với Dũng về Kim vùi mặt vào trong chăn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 98
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Kim viết về Dũng. Kim tưởng tượng ra Dũng bên cạnh và nói
với anh những lời yêu thương. Thế nhưng Kim và Dũng tự nhiên bật
ra, chẳng đến đâu hết. Lý do một phần từ sự xuất hiện của Đô. Khi
gặp lại Dũng, Kim day dứt. Nhiều lần cô mạo hiểm đến ngôi nhà trọ
của anh. Kim đứng rất lâu dưới chân cầu thang. Bên khung cửa sổ
Dũng cắm cúi vẽ đồ án. Kim biết chỉ ngước lên là Dũng sẽ thấy cô.
Dũng sẽ chạy ra đón. Mãi mãi trong Dũng, Kim là một tiên nữ mù
loà.
Đô viết cho Kim những dòng thư đầy ắp yêu thương. Đọc nhật
ký Đô, Kim biê t rằng những dòng ấy Đô từng viết cho người yêu cũ.
Từ ngày chị ta lấy chồng, Đô không gởi những dòng ấy đi. Đô sợ anh
chồng đọc được những bức thư sẽ đánh vợ.
Sao Dũng không viết gì cho mình nhỉ? Kim tự hỏi. Rồi Dũng sẽ
yêu người con gái khác. Cầu cho anh được hạnh phúc. Bao giờ với
Dũng, Kim cũng thật dịu dàng. Nếu quá khứ hồi sinh, em sẽ yêu
anh. Kim mơ màng.
Kim nghe tiếng thằng Điệp líu lo:
- Đêm kia má nằm mơ có ông già cho má con số năm sáu. Ngủ
dậy má biểu con đi mua cho má con năm sáu. Hồi đêm xổ số ra con
sáu lăm.
- Mày vẽ!
Kim nghe tiếng anh Minh cự thằng Điệp.
Lại số đề. Đêm qua Kim cũng nằm mơ. Giữa giấc ngủ nặng nề
của Kim hắn đến. Hắn đưa Kim qua dãy sương mù. "Thần chết"! Kim
sợ hãi. Kim đã từng tự tử. Chuyện này xảy ra đã mười năm. Lúc nào
Kim cũng thèm chết. Trong mơ Kim lại thấy sợ vị thần nắm quyền
sinh tử của con người. Kim đợi phép mầu đến với cô. Sự bất tử chỉ
dành cho thiểu số có những quyền ning tối thượng. Thấu đáo tất cả
không gian thời gian vô tận, vượt ra ngoài thế giới hữu hạn và tương
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 99
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đối này. Làm sao Kim có thể sống làm nên một việc gì thật kỳ diệu?
Thế là Kim khao khát.
Ta không nên nhấm nháp nỗi buồn-muôn-thuở. Kim gọi tình
yêu của mình bằng cái tên như vậy. Kim đã trải nghiệm những xót
xa, niềm day dứt, thương đau, oan trái, hận sầu, cay đắng, thậm chí
thù hận. Cuối cùng Kim thấy mình quá cô đơn. Rồi cô yêu sự cô đơn
dù cô chưa biết tận dụng hoàn cảnh ấy để học những điều phi phàm.
Quá nhiều thói quen mài mòn Kim.
Chuỗi ngày dài phiền muộn. Điệp khúc vấn nạn vang lên trong
cả giấc ngủ. "Đi về đâu?". Kim bức bối: Tình yêu, học vấn, giáo điều ,
tiền bạc... như xiềng xích. Khi Kim mơ thần chết đưa Kim đến dòng
sông. Bên kia là vườn Uyển lạc, lẽ ra Kim được nghỉ ngơi ở đó. Kim
biết chốn ấy là nơi dành cho những người suốt đời làm điều thiện.
Kim từng phạm nhiều sai lầm, nghiêm trọng và không nghiêm trọng.
Có ý và vô ý. Kim đem lại đau khổ cho người và vật. Có sinh linh chết
oan vì Kim. Vậy là Kim không được giải thoát hoàn toàn. Kim sám
hối.
Kim lại mơ thấy địa ngục như thể cô thoát ra từ chốn ấy. Thần
chết đã nói với Kim là cô không đáng bị giam cầm trong đó. Linh
hồn và thể xác Kim cũng chưa quá hư hoại để tạo hoá phi công tạo
tác lần nữa, điều cần thiết là trả Kim về trần gian, sống nốt kiếp con
người. "Muốn liễu thoát sinh tử thì đừng bao giờ làm điều ác nữa".
"Hãy sống với tính bản thiện!". Đấy là những điều cuối cùng thần
chết dặn. Kim thoát vòng luân hồi. Kim khỏi phải đầu thai kiếp sống
mới.
"Tất cả như thật ấy! Hay là đêm qua mình kinh nghiệm sự
chết. Dễ lắm chứ". Kim trăn trở. Kinh phật bảo con người ta có thể
chết khi đang cố sống và ngược lại. Ba thì bảo: "Sống chết như trở
bàn tay".
Kim bắt đầu hình dung về đôi mắt bí ẩn, nhiều năm nay đôi
mắt ấy dõi theo Kim. Ban đầu cô không để ý. Rồi cô thấy nó ở mọi nơi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 100
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mọi lúc. Cô giam mình trong phòng kín để sống riêng với đôi mắt ấy,
cô soi bóng vào đôi mắt và thấy mình từ chân tơ đến kẽ tóc. Rất
nhiều khi đôi mắt chiếu vào Kim tia sáng lạnh lùng nghiêm khắc.
Nhất là khi Kim làm những việc Kim không thích mà cô cũng cứ
làm. Còn thì cô luôn thấy đôi mắt nhìn cô bao dung từ ái.
Sáng nay Kim ôn lại toàn bộ giấc mơ với những băn khoăn. Kim lại
thấy đôi mắt. Cô mỉm cười viết:
"Mắt người tình năm xưa.
Hằng đêm về xua tan cơn ám muội
Hằng đêm ta thầm hôn mắt sao trời..."
Cô nghe những giai điệu vang ngân giữa không gian bao la.
Bầu trời xanh trong, gió lồng lộng. Những khúc nhạc huyền hoặc rót
vào tai Kim. Đô đến đưa Kim đi Mỹ Sơn cùng. Anh ta nhìn cô và
buông một câu:
- Hôm nay trông em thật lạ lùng!
Kim không biết Đô khen hay chê mình. Cô thấy mình lạnh
nhạt với Đô hẳn, Kim chìm trong những hợp âm từ cây đàn vô hình.
Kim biết giữa đôi mắt và tiếng nhạc kia có sự đồng nhất với nhau.
Đô lái xe đưa Kim qua những vùng quê quen thuộc. Anh ta
đang công tác tại một phòng văn hoá. Sáng nay anh ta đưa Kim đi
khảo sát để viết bài về những di sản văn hoá Chămpa ở miền Trung.
Kim quan sát quê hương. Những kỷ niệm thời thơ ấu ùa về. Kim
nghe tiếng gọi của một nhân vật trong vở kịch từng để ấn tượng sâu
sắc nhất suốt tuổi thơ cô:
"Thời gian ơi! Thời gian ơi! Thời gian ơi!".
Đó là tiếng gọi của Thiên YA - NA, trong vở kịch "Tình sử thiên
YA - NA". Người này đã từng là thần tượng thời thơ ấu của Kim.
- Thời gian ơi! - Kim hét vang.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 101
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đô dừng xe lại:
- Em làm sao vậy?
Kim im lặng.
Đô đạp máy và buông một câu cục cằn: "Đồ khùng!". Xe đến
nhà thờ Trà Kiệu. Đô muốn ghé. Kim cản. Đô thôi. Kim lẩm bẩm:
- Có thể tiền kiếp ta đã sống buổi hoàng kim của kinh đô sư tử.
- Có thể! - Đô phụ hoạ.
- Lúc này đây em đinh ninh mình là hậu thân của công chúa
Chămpa. Em từng gặp Thiên YA - NA thánh mẫu, Người tạo dựng
nên vương quốc Chămpa.
- Còn anh là thần vương Bhađresvana. Gốc rễ của vương quyền.
Đô cũng sôi nổi góp chuyện.
- Không ngờ chúng ta tha hoá đến mức này - Kim vui vẻ - Có
khi kiếp sau chúng ta thành khỉ.
- Coi chừng thành thật đấy cô bé, ai mà biết được xưa kia mình
không từng đùa cợt kiếp sau mình làm lũ vô tích s ự - Đô trầm ngâm.
Xe vào Thánh địa Mỹ Sơn. Từ ngàn xưa nơi đây là địa điểm hành
hương thiêng liêng của hàng chục triều đại và hàng triệu con người.
Mỹ Sơn là nơi thờ phụng vị thần vua Bhađresvana. Tín ngưỡng chính
của vương triều Chămpa là thờ tự thần - vua và các thần linh bảo hộ
vương quốc cũng như vương quyền. Dân tộc Chămpa đã mất tên trên
bản đồ thế giới, giờ đây chỉ còn rơi rớt lại các di tích mà Mỹ Sơn là
điển hình.
Đối diện với sự thịnh suy của Lịch sử. Mỗi nỗi trắc ẩn bóp chặt
Kim. Cô đau thắt. Cô định nói một điều gì đó với Đô thì bất chợt đôi
mắt bí ẩn hiện ra cắt ngang.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 102
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Em giống như một người ngoại tình vậy! - Đô nhìn Kim ngờ
vực. Kim ngắm đôi mắt ở vị trí trực diện nhất. Đô thấy Kim không
phản ứng gì trước câu nói của mình. Đô bực tức, anh ta chọc cho Kim
ghen:
- Anh nhớ Phượng ghê!
Kim im lặng. Phượng là tên người đàn bà tình địch. Đô cười
khẩy:
- Em say đắm một thằng cha nào rồi phải không?
- Để tôi yên - Kim chau mày - Anh cứ đến chỗ người đàn bà kia
mà ăn mày tình yêu....
Kim định nói thêm nhưng trong giây lát Kim dường như thấy
đôi mắt kia ngoảnh đi hướng khác. Kim hoảng hốt. Cô suýt khóc. Đô
tưởng Kim buồn mình nên kéo cô vào lòng hôn khẽ. Kim lắc đầu. Tại
sao Kim không nhận ra đôi mắt ấy sớm hơn nhỉ. Nó là hào quang của
Thiên YA - NA. Toàn thân Kim chấn động khi khám phá ra điều ấy.
- Em không còn yêu anh nữa phải không? - Đô hỏi Kim.
- Anh đủ nhạy cảm để nhận ra điều đó - Kim đáp.
- Đừng bảo anh dọa- Đô nóng nẩy - Anh sẽ giết chết em và giết
cả thằng cha kia, em đợi đấy.
Kim thấy Đô thật thảm hại. Anh ta đã mất cô thật sự. Khi anh
ta nhận ra anh ta yêu Kim thì quá muộn rồi. Kim không thể tôn thờ
Đô. Kim tôn thờ con người bất tử ấy: Kim tin vào sự thần kỳ cảm
ứng. Kim tin Thiên YA - NA sẽ tái sinh và Người đang ở đâu đó. Kim
đi tìm người.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 103
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tham vọng chiến thắng
Nguyễn Quốc Thái
Tôi quyết định chấp nhận hoàn cảnh. Cuộc chiến tranh giành
tình ái của tôi đã kéo quá dài, tôi đã mệt mỏi, phần thắng không
nghiêng về tôi. Tôi thấy không nên kéo dài thời kỳ những ảo vọng
hơn nữa, Tôi cho rằng lấy một người cần đến mình là cách hay nhất
để kết thúc cuộc đời đơn chiếc.
Còn có giải pháp nào hay hơn bựớc vào đời với tư thế của người
chiến thắng, một ông chủ?
Người tôi định lấy có chín điểm tốt: trẻ hơn tôi mười tuổi, tốt
nghiệp đại học, làm cùng cơ quan, thông minh, có chí tiến thủ, được
lòng cấp trên, sống một mình tại căn hộ tự thuê, có xe máy riêng,
cuối cùng và là quan trọng nhất: dường như yêu tôi.
Ngẫu nhiên mà lại có chín điểm. Đó là con số tốt đẹp, biểu thị
sự đầy đủ.
Thật ra tôi không yêu Nhi. Không bao giờ nhớ nhung, khao
khát. Hình bóng Nhi chưa bao giờ ám ảnh tôi. Cũng có một lần, ngày
xa xưa, tôi hầu như có xúc động thế nào đó. Đó là thời tôi hoàn toàn
trắng tay trong quan hệ với phái nữ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 104
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhưng mà Nhi, nói thế nào nhỉ, có vẻ kết tôi lắm. Nhi thường
tìm cớ va chạm với tôi dựa người vào tôi, thậm chí có lần còn tìm
được cách gác chân vào lòng tôi nữa.
Nhi nói rằng Nhi chán ghét những người đàn ông theo đuổi
mình. Họ chỉ là những người đàn bà không vú. Mặc dù đã có thời gắn
bó với người đàn ông nào đó, nhưng Nhi quả quyết rằng đó là cuộc
tình rất đáng chán. Anh ta có chung với Nhi rất nhiều kỷ niệm,
nhưng kỷ niệm đó thì có giá trị gì đâu. Tôi đã thấy mặt anh ta. Anh
ta thật sự không có gì đặc biệt.
Tôi thấy yên tâm. Tôi có cái hơn anh ta và vài người khác nữa.
Tôi mới có tiền mua riêng một ngôi nhà bốn tầng cỡ lớn, thuê một bà
già giúp việc. Hơn nữa tầm vóc người tôi không đến nỗi nào.
Tôi có khá đủ các yếu tố cơ bản của một người đàn ông khi đặt vấn đề
lấy vợ.
Tôi tự nhủ: Sẽ có ngày Nhi là tiến sĩ, giáo sư. Mình cũng cỡ đó.
Các con mình tất sẽ khá.
Thế là đám cưới được tổ chức.
Hôm thử áo cưới, Nhi đắc ý nhìn tôi, hỏi:
- Anh thấy em đẹp không?
- Rất đẹp.
Đồng thời tôi nghĩ:
Đằng nào đó cũng là vợ mình rồi.
óc tôi tự động lên chương trình sống chung. Đó là những quy
trình đã sách vở hóa cộng với những sáng kiến riêng của tôi.
***
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 105
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhi luôn luôn hỏi tôi:
- Anh thấy em đẹp chứ?
Tôi nói dối:
- Đẹp lắm.
Nhi hay nói:
- Xinh đẹp như em mà mặc bộ quần áo này thì uổng quá.
Thỉnh thoảng tôi lại mua cho Nhi một bộ quần áo, hay váy, hay
giày, mũ mới. Những mỹ phẩm thì tất nhiên. Từ hôm cưới đến nay,
tôi đã đổi xe cho Nhi một lần, lấy chiếc Viva đen tuyền Nhi thích. Túi
tiền của tôi đã hao khá nhiều. Nhi sang trọng hơn thì tôi cũng thích,
nhưng Nhi càng sang trọng thì càng tự đắc. Vợ tôi bảo tôi:
- Mỹ nhân thành thị cũng chẳng hơn nổi gái quê này.
Rồi Nhi đi học. Hàng tuần, hàng tháng Nhi đòi tôi phải đem
tiền dự trữ chi cho. Tôi cảm thấy mệt mỏi bởi cái ý chí không ngừng
muốn hơn người của Nhi. Nào có phải tôi không hiểu tiến bộ là tốt.
Nhưng trước khi cưới Nhi tôi quả thật chưa lường hết cái giá của tiến
bộ.
Tiến bộ, đó là chiếc cân mà đầu này bổng thì đầu kia chìm, đối
với tôi là như thế.
Trong khi tôi kiếm tiền thì Nhi bảo vệ xong luận án thạc sĩ. Nhi
bỗng nhiên có cái thú mà tôi trước kia chưa gặp, đó là phân tích, tổng
kết và giảng giải. Bất cứ vấn đề nào tôi đưa ra, Nhi đều thấy ngay cơ
sở của nó. Cô ấy sẵn sàng đánh gục tôi về lý luận.
ở cơ quan, chúng tôi làm cùng một phòng. Nhi tím mặt lại mỗi
khi tôi có sai lầm. Cuối cùng cũng đến một hôm Nhi bảo tôi:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 106
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh phải khéo léo chứ. Ai lại có sơ suất thế nếu có phải giấu
đi. Anh lắm lúc làm em phát ngượng.
Cô ấy có ý vận động lãnh đạo đề bạt cô ấy làm trưởng phòng.
Tôi bảo:
- Chúng ta phải có một đứa con.
Nhi nũng nịu:
- Anh, chúng mình phải tiến bộ chứ. Bao giờ em làm xong luận
án tiến sĩ, thì có phải chúng mình được hoàn toàn tự do không, Bấy
giờ làm gì chẳng được?
Tuy nhiên, do tôi kiên trì đấu tranh nên Nhi đổi ý, bằng lòng
sinh con. Có điều ý trời không thuận, Nhi lại xảy thai. Từ đó cô ấy
quyết chí đợi bảo vệ luận án tiến sĩ xong mới đầu tư vào việc nối dõi
tông đường. Cô ấy đăng ký học nghiên cứu sinh ngay. Lúc đó, Nhi hai
mươi sáu tuổi.
***
Năm Nhi ba mươi nhăm tuổi thì tôi có bà vợ là tiến sĩ, trưởng
phòng và một con trai học lớp một. Còn tôi mới là thạc sĩ.
Tôi xin chuyển phòng. Tại phòng mới, tôi được đề bạt phó
phòng.
Vợ tôi mong làm giáo sư.
Người ngoài bảo gia đình tôi gia giáo, thành đạt.
Tôi cũng mong là giáo sư, tiến sĩ. Nhưng chết cái gia đình tôi,
cho chí thằng nhỏ sáu tuổi đều đã quá quen với tiện nghi hiện đại Tôi
không thể để gia cảnh sa sút. Mà vợ tôi thì bận tiến bộ, hơn nữa cô ấy
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 107
http://www.ebooks.vdcmedia.com
không biết kiếm tiền. Do đó mặc nhiên tôi phải lao động hết sức
mình. Một năm tôi chạy chọt để viết ít nhất một cuốn sách, bản thảo
vừa giao rời tay thì kế hoạch mới đã hiện trong đầu không lúc nào
nghỉ ngơi. Không còn thời gian mà học nghiên cứu sinh.
Lao tâm khổ tứ đâm ra người tôi quắt queo, tóc xù ra như lông
và đã hoa râm. Trông tôi như thằng nghiện.
Vợ tôi thất vọng lắm. Giờ cô ta đã béo xụ, cái lưng vốn gù càng
gù thêm, giọng nói ngày càng cứng ra.
Vợ bảo:
- Anh phải tẩm bổ đi. Trông cứ như ông cụ. Mặc tử tế vào. Đi
thẳng người lên. Nói năng với người ta tinh tướng hơn nữa. Xấu
chàng hổ ai, hử?
Tôi đáp:
- Giờ ăn sâm, nhung cũng chẳng béo nổi.
Cô vợ tôi cười tít mắt, liếc tình với anh láng giềng. Có lẽ cô ta
thích vẻ trẻ khỏe của anh ta. Tôi vờ như không thấy.
Tôi nghĩ:
Mình thử tán một cô bé xem dạo này phong độ thế nào.
Việc đó thử chưa xong thì vợ tôi phát hiện ra. Cô ta dường như có tai
mắt khắp nơi. Cô ta hét:
- Đú đởn vừa chứ,
Trong khi giận dữ, cô ta quay sang bảo thằng con:
- Học đi, cho tử tế vào, liệu mà ra dáng đàn ông. Không chó nó
mê.
Tôi thấy câu đó có ý nhằm vào tôi. Tôi nuốt hận. Cũng tìm kế
phục hận, nhưng không thành công. Cơ quan không phải chốn để tôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 108
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cởi áo cho người xem lưng, hơn thế giờ đây cơ quan cũng là chiến
trường mà tôi là bên yếu thế lực. ở gia đình, thì thằng con tôi đã bị
mẹ nó mua chuộc mất rồi. Mẹ nó muốn có đồng minh. Còn kẻ trung
gian bé xíu ấy thì lại sợ tôi. Con nào chả sợ bố.
Ngày giỗ bà giúp việc cũ của tôi, tôi sực nhớ ra, định mua quà
gửi con cháu bà, gọi là chút nhớ thương. Nhi biết chuyện, cầm phắt
bọc quà, nói:
- Vớ vẩn, mẹ mình chẳng cúng, cúng người dưng. Mở ra mà ăn
còn hơn.
Cô ấy ném gói quà lên bàn. Tôi đột nhiên tát Nhi. Cô ta long
sòng sọc mắt:
- Thà anh ngủ với con ở gái bây giờ, tôi còn th ích hơn anh làm
những chuyện hão huyền.
Tôi tự hỏi, phải chăng đây là một tiến sĩ.
Cơ quan đánh giá vợ tôi có nhiều cống hiến, quyết định xin Nhà
nước phong học hàm phó giáo sư.
Nhà nước công nhận Nhi.
Nhưng tôi là một nhà chuyên môn và là chồng Nhi, tôi biết rõ
giá trị sản phẩm của Nhi. Đó là sự sao chép lại những giá trị mà
người khác đã nghĩ ra, hoặc cũng đã sao chép. Tựu trung, đó là một
sự hiểu biết hàn lâm, khô cứng, không vô nghĩa hoàn toàn nhưng
cũng chẳng có gì đáng ngợi khen, khâm phục.
Vợ tôi khoản đãi đồng nghiệp, bàn bè một bữa say, no. Tôi uống
thật say, cho mềm toàn thân, rồi cáo mệt đi nằm sớm. Những đêm
qua, Nhi luôn từ chối tôi.
Lòng Nhi lâu nay đã khác.
Và lòng tôi, vốn đã lạnh từ lúc lấy Nhi, càng lạnh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 109
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhi không thành công trong cuộc đấu tranh giành ghế giám
đốc. Cô ấy luôn trầm uất
Tôi biết vì sao cơ quan không ủng hộ Nhi. Người ta sợ một
người đàn bà nhiều tham vọng mà lại cứng rắn, thủ đoạn. Vợ tôi đầu
tiên chỉ là cô gái nhiều tham vọng, nhưng cùng với nim tháng, ý chí
hơn đời và thống trị đời ngày càng táng lên. Cuộc sống chung với Nhi
đã cho tôi hiểu, khi không yêu một người đàn bà thì đừng lấy người
ta làm gì. Nếu, lại lấy phải một người có cá tính gang thép của đàn
ông thì cảnh nô lệ cũng không đáng sợ hơn. Kẻ nô lệ thực sự chống
chủ nô là chuyện hợp đạo, nhưng người chồng gây chiến tranh với vợ
thì thiên hạ xem là không hợp đạo. Dù anh có kể lể nguyên cớ của
xung khắc thì người ta cũng thờ ơ, thiếu tin cậy anh. Nhất là khi anh
định chống một người đàn bà mà về nguyên tắc, người đó có vị thế
hơn, có giá trị xã hội cao hơn anh..
Tôi bảo Nhi:
- Chúng ta không hợp nhau.
Nhi thản nhiên:
- Sao ngày đó anh đòi lấy tôi bằng được?
- Vì tôi nghĩ cô yêu tôi, cần tôi.
Nhi lạnh nhạt nói:
- Ngày ấy anh không lấy tôi thì chó nó lấy anh. Anh chẳng kể lể
với mọi người rằng anh thất tình là gì. Những cô bé da trắng đùi đài
nó cho anh hít khói, phải không nào. Anh lúc nào cũng hếch mắt lên.
Chẳng có tôi thì anh đâu có ngày nay.
- Cô đối với tôi thật xa lạ. Cái tôi cần là một người đàn bà thực
sự cơ.
- Thế tôi chẳng cho anh cái thực sự đàn bà đó là gì.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 110
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ngu xuẩn. Thật ngu xuẩn hết chỗ nói.
- Anh ngu hay tôi ngu?
- Tất cả đều ngu. Cô ngu vì cô nghĩ kiểu cô. Tôi ngu vì tôi ảo
tưởng. Chúng ta sẽ li dị.
- Nếu li dị tôi, anh được cái gì?
- Được tự do. Được thoát khỏi một sếp trong nhà mình, thoát
cái ảo tưởng là mình có vợ. Tôi lâu nay, hàng chục năm nay, đã nghĩ
rằng cô là gã đàn ông có sinh thực khí đàn bà cơ.
Nhi cười nhạo:
- ý kiến đó không có cơ sở lý luận. Thật ra anh sẽ gặp một người
khác, mà anh sẽ vỡ mộng. Những người khác liệu có cái gì hơn tôi?
- Có chứ. Có tình yêu. Có nữ tính. Người ta sẽ yêu công việc bếp
núc mà ít ngửa cổ lên nóc nhà. Người ta sẽ trọng thành quả của
chồng mình, biết thế nào là đủ chứ không chạy theo những chân trời
hão. Hão huyền, quá hão huyền. Cô cứ nghĩ cô xinh đẹp. Nhìn lại
xem, thật ra thời trẻ cô đen, già, thô. Cô muốn c ô là bác học. Thực ra
đó là học vấn sao chép. Cô muốn làm bà chủ, từ trong nhà đến ngoài
đời. Cô muốn tôi ăn, ở, ngủ, đi lại theo ý cô cơ. Cô muốn tôi hoàn mỹ
theo kiểu cô quan niệm cơ. Sao mà tôi ngu thế, lại lấy cô cơ chứ.
- Anh tiếc à?
- Phải, tôi tiếc.
- Anh có biết rằng anh là một đàn bà không?
Tôi nghiến răng:
- Người như cô tất nhiên coi tôi yếu đuối. Nhưng những gì cô có
nhờ ai? Cô đã leo lên trên bậc thang nào? Lúc nào cô cũng nói:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 111
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Chúng ta chỉ có thế thôi à". Tôi mòn mỏi vì cô. Chết vì người không
yêu, thật khổ sở quá.
Nhi cười nhạt.
***
Tôi choàng tỉnh dậy.
ánh ban mai chiếu qua cửa sổ lớn, căn phòng đầy ánh sáng mờ
mờ của sự khởi đầu, như đầy ắp những vi sinh vật li ti, những bụi
hoa và sương trời tinh khôi.
Tôi nhìn đồng hồ. Đã quá sáu rưỡi. Sắp đến giờ đi làm.
Tôi vội vàng vào nhà tắm. Vừa xoa bọt sữa tắm lan khắp người,
tôi vừa nghĩ đến giấc mơ đêm qua, đến Nhi, mà sáng nay tôi sẽ gặp
và sẽ lại hỏi thăm:
Tình hình của em thế nào?
Tôi sẽ lại mỉm cười thông cảm, sẽ lại pha trò, sẽ tiếp tục từ chối
Nhi.
Tôi sẽ tiếp tục cuộc chinh phục một người phụ nữ đáng yêu, cho
đến khi hợp duyên.
Bởi vì tôi đã lấy Nhi đâu. Cuộc sống kinh hoàng, buồn tẻ mà tôi
đã trải qua, đó chỉ là ác mộng ngẫu nhiên đến trong một đêm.
Người ta có thể lầm, song đàn ông bình thường không ai mnốn sống
đời ở kiếp với một người không phải đàn bà.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 112
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cây bồ kết nở hoa
Võ Thị Xuân Hà
Khi con gái xách va li ra sân bay cùng người chồng ngoại quốc,
bà bắt đầu cuộc chờ đợi dài dằng dặc.
Nhưng nếu chỉ có mỗi việc chờ đợi thôi thì không ai thiết sống
cả, cứ việc nằm xuống một mảnh đất nào đó, chờ đến khi người thân
của mình trở về và rơi xuống cỏ xanh những giọt lệ. Đằng này bà còn
vô khối việc phải làm và thế là sự chờ đợi cứ len lỏi trong tim vào
những đêm dài.
Buổi sáng, như thường lệ chị giúp việc gõ độp độp vào cánh cửa
gỗ. Bà vội vàng nhấc đôi chân tê cứng vì giấc ngủ chập chờn, thập
thễnh chạy ra nhấc cái then to đùng nặng tới hàng ký, đặt đứng vào
xó cửa.
- Sáng sớm mà thuyền cá đã ghé chợ rồi.
Chị ta thông báo - Nhà chị ở cuối chợ - cái chợ đối diện dãy phố
chạy ra biển. Sau nhà là dòng sông Hương chảy lặng lẽ và bẩn thỉu vì
rác chợ thải ra. Buổi sớm, thuyền cá từ cửa Thuận hay phá Tam
Giang n gược lên, khách buôn đón từ khúc này, được giá thì dân chài
khỏi chạy thêm hàng cây số ngược sông nữa để đổ vào chợ Lớn. Chị
giúp việc lúc nào cũng tất tưởi, nên tất tưởi cả trong lời thông báo có
cá tươi. Bà lấy rổ và tiền, đi ra chợ. Bà chọn lựa cá ngon, đặt 3 con
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 113
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nục hoa tươi rói vào rổ, trả tiền và thầm nghĩ: "Bên đó lúc nào nó
cũng phải ăn đồ ướp lạnh, không hiểu có chịu nổi cái rét không?".
Một người con trai đi ngang qua trước mặt bà, khẽ chào:
- Bà đi chợ sớm ạ!
- Chào cậu!
- Bà còn nhớ con không? Hồi lâu con đưa chị gì ra sân bay.
- A, cậu lái tắc xi. - Bà reo nho nhỏ, như vừa gặp lại cái dĩ vãng
chia ly ngày nào.
- Chị ấy chắc gửi tiền về nuôi bà chứ?
Anh hỏi một câu xã giao.
- ồ - Bà nhăn mặt, dĩ vãng vụt tắt - Tôi có lương hưu.
Chợt nhận ra không cần phải giãi bày, nhất là với người lạ, bà
vào nhà và đóng sầm cửa lại. Bà ngó cổ vào căn phòng tối om đầy
mùi dầu tràm của chồng, gọi:
- Ông dạy mà ăn cháo cá, cá tươi ông ạ.
Cứ như thể ông chưa từng được bà cho ăn cá tươi bao giờ. Chị
giúp việc đã đặt sôi nồi cháo, xắn tay làm cá, rồi lọc, ướp thật kỹ thật
đều với tiêu hành và muối.
Bà xắn cao tay áo ra vườn. ở khoảng đất bé xíu bằng hai mảnh
chiếu to ghép lại, là cả một mảnh vườn chen chúc các loại rau thơm,
ớt, đu đủ, nhữn gốc bí đao, mướp. Ngày trước còn có một cây trứng cá
rợp bóng cả khoảnh sân rộng. Nhưng vì rễ nó ăn rộng ra khắp vườn
và lá rụng không xuể nên chồng bà quyết định đốn cây trứng cá đi.
Ông ra sân ngắm nghía tiếc rẻ mãi rồi bảo chị giúp việc ra chợ tìm
người. Chị ta đưa vào một người đàn ông với con dao chặt cây sắc
lẹm. Bà ngồi trong nhà buồn rầu:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 114
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Con bé mà còn ở nhà là nó sẽ không cho chặt. Sáng ra lấy gì để
leo lên ngắm mặt trời?"
Khi cái cây đổ xuống, tim bà buốt nhói. Bà còn buồn bã một
thời gian nữa. Trong lá thư gửi cho con gái, bà viết như tự an ủi
mình:
"Cây trứng cá to quá, nhiều quả chín rụng ngoài sân. Sáng ra
mẹ không kịp quét là nhặng xanh bay tới cả đàn. Nên ba mẹ quyết
định đốn nó đi. Bây giờ sáng ra, mặt trời rọi vào tận cửa sổ. Thế hoá
lại vui con ạ".
Con gái bà viết thư về thường chẳng kể rõ điều gì. Có lần gửi
tiền về và nhắn:
"Nếu có người sang, mẹ mua cho con một cân bồ kết. Tóc con
bây giờ cứ ngả sang màu đỏ, chán quá. Không hiểu do khí hậu bên
này hay do nước gội đầu công nghiệp?".
Thế thì có khó gì. Hai ông bà bàn nhau gửi cho nó cả yến. Bà
sai chị giúp việc ra chợ khuân cả gánh bồ kết xanh về. Hai ông bà
ngồi bứt từng quả rải ra trên chiếc sân đầy nắng.
Cả ngày hôm đó mùi bồ kết bốc lên làm họ thi nhau hắt hơi.
Mỗi lần như vậy chị giúp việc lại chạy bổ đến cái túi lôi ra một quyển
sổ xem bói, lẩm nhẩm những điều ứng nghiệm. Nào là cô con gái
đang nhớ mẹ. Nào là con gái đang nhớ mẹ. Nào là hôm nay cô mặc
một chiếc váy đỏ thắt nơ đen, trông lộng lẫy như một bà hoàng và
đang rất hạnh phúc. Đến chiều thì chính ông cũng tò mò muốn xem
quyển bói. Ông muốn biết con gái có cần dầu tràm không, trong thư
không thấy nó nói gì về việc đã hết đau khớp chân hay chưa? Ông
ngồi ngẩn ra trong bóng chiều. Bà phải giục:
- Ông vào nhà đi kẻo gió.
Rồi bà tất tưởi chạy ra phố mua cho con gái ít măng khô, hành
khô. Bà muốn tự tay lựa thứ măng lưỡi lợn, mỏng và vàng sẫm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 115
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thế là cũng đủ hết ngày. Một ngày nhẹ nhõm trôi qua. Đêm,
mùi dầu tràm từ chiếc giường ông nằm bay ra. Bà nhỏm dậy loẹt xoẹt
dép ra bàn lấy cái phích nước sôi đổ vào chậu pha tí nước nguội và tí
muối, rồi bưng vào.
- Ông ngâm chân vào đây. Nguội nước thì lại pha thêm nước
nóng vào. Thế, như mọi khi tôi bày cho ông ấy. Rồi sau hẵng xoa dầu.
Bà nằm thượt ra sau một ngày đầy rẫy những việc không tên. Nỗi
nhớ con len lỏi trong giấc ngủ không được sâu của bà. Bà với tay sang
bên cạnh, cứ ngỡ đứa con gái đang cuộn mình ở đâu đây. Bà xoa bàn
tay lên trái tim, tự nhắc nhở: "Hãy cố đập đều đặn. Hãy cố...".
Đột ngột, họ nhận được thư con gái báo tin sắp về thăm nhà.
Sáng nào ra chợ bà cũng dặn:
- Mấy hôm nữa cháu nó về là phải phần tôi những con cá tươi
nhất đấy, ngộ nhỡ tôi có ngủ quên đi.
Chị giúp việc phì cười:
- Cứ để con lo khoản chợ búa cho. Bà cứ tha hồ ngồi chơi với cô
ấy.
Cả phố chợ nhanh chóng biết là cô con gái của hai ông bà sắp
về.
- Bà sướng nhé. Thế nào cô ấy cũng vác về cả núi của.
Họ thèm khát chia xẻ. Ngay cả anh lái xe, một sớm nọ cũng
chặn bà ngang phố để nhắn nhủ:
- Chị ấy về, bà cứ gọi cháu nhé. Cháu sẽ biếu ông bà một
chuyến xe.
Bà gật đầu. Nhưng trong bụng thầm nghĩ, rõ khéo thế.
Rồi thì cô con gái về thật, cô bước xuống sân bay vào trong mùa
hoa mai hoa đào chưa nở. Cái giá lạnh thân thuộc ập vào khiến cổ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 116
http://www.ebooks.vdcmedia.com
họng cô tắc nghẹn. Sáng sớm ông bà đã đứng ở cửa đón khách của
sân bay, run lên vì rét và hồi hộp. Anh lái xe nhanh nhẹn chạy ra
mua giúp họ hai bông hồng đỏ rực được bọc cẩn thận trong giấy bóng
kính.
- Dù sao với người ngoại quốc, cũng phải lịch sự một chút.
Anh bẽn lẽn cười và trao cho mỗi người cầm một bông.
Nhưng cô con gái chỉ về một mình. Cô ngơ ngác bước ra khỏi
phòng kính, nhìn thấy mẹ, cô chạy bổ tới. Nước mắt người mẹ chảy
kín đáo trong khoé mắt. Bà quên trao hoa cho con. Thế là người lái
xe vội đỡ lấy để trao cho cô. Anh mỉm cười vẻ bối rối. Ông cũng trao
hoa cho con, thấy vui hẳn vì lần đầu tiên được trao hoa cho con gái.
Họ ríu rít cười nói suốt chặng đường về.
Chị giúp việc nói rằng cả góc chợ để dành thức ăn tươi cho bà.
Cá cua, tôm hùm mỗi thứ một ít để sáng rực cả góc bếp. Cô con gái
nhăn mặt.
Bà sáng kiến mời luôn xóm giềng thân thuộc sang ăn bữa cơm
họp mặt. Cả người lái xe cũng được mời ở lại. Anh luôn kín đáo ngắm
cô gái, dù đã biết chồng cô là một anh chàng ngoại quốc cao to và khá
đẹp trai so với đàn ông xứ sở này. Còn cô thì dù không ưa mấy vẻ lam
lũ của mọi người, nhưng sự kiêu hãnh khi được họ vây quanh thán
phục.
Đêm hôm đó cô nằm gác chân lên mẹ nũng nịu:
- Tóc mẹ bạc rồi, hay con mua thuốc nhuộm tóc cho mẹ.
- Mẹ già rồi, cần gì.
- Ba đang xoa dầu hở mẹ?
- ừ, đêm nào cũng vậy. Chồng con thế nào?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 117
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Cô khẽ thở dài. Khẽ đến nỗi bà không hề nghe tiếng. ánh
trăng chiếu chênh chếch qua cửa sổ, lọt vào giường hai mẹ con.
- Hắn cũng bình thường thôi mẹ ạ. Chúng con đi làm hầu như
rất ít gặp nhau.
Bà cảm thấy lo lắng. Mùi hương thơm sực của con gái làm tim
bà đập gay gắt.
- Nó có yêu con không?
- Cũng như những thằng đàn ông khác thôi mẹ ạ.
- Con phải chú ý đến mình nhé. ở nơi đất khách quê người, mẹ
lo lắm.
- Mẹ đừng lo làm gì. Số con là sống trong nhung lụa, không bao
giờ đói đâu.
Cô rúc rích cười, rồi thiếp ngủ trong ánh trăng dịu dàng. Bà trở
dậy lấy nước cho ông ngâm chân. Nhưng ông khẽ thì thào bảo bà:
- Đấm hộ tôi cái chân một lúc kẻo con bé sợ mùi dầu.
Buổi sáng cô trở dậy, nhăn mặt khi bước vào toa lét.
- Tiền con đưa, ba mẹ xây ngay cái toa lét mới đi. Hôi quá, dễ
sinh bệnh tật lắm.
Cô ngồi ngây ra nghĩ, ừ, kỳ lạ thật, mình nhìn thấy cái gì cũng
nhỏ hẳn đi. Cái gì cũng mốc meo cũ kỹ. Nhưng đây là quê mình, là
ngôi nhà mà mình thèm khát được nhìn thấy nó. Cô chạy ra hàng gội
đầu ngoài phố. Đứa bạn cũ bụng chửa vượt mặt đang đứng gò lưng
gội đầu cho khách, reo:
- Ôi, khách quý! Tao định vãn khách thì vào thăm.
- Cho mày hộp phấn làm quà. Mấy nhóc rồi?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 118
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Sắp hai. Còn mày? Nó đâu mà không về cùng?
- Tao chưa có con. Đẻ bên ấy không dễ, phải kèm theo nhiều
khoản tiền lắm mới nuôi nổi. Mày đun bồ kết gội đầu cho tao nhé.
- ờ, bà đầm mà cũng gội bồ kết sao?
Cô bạn ríu ran hỏi đủ thứ chuyện. Rồi dìm tóc cô trong thứ
nước vàng sánh màu mật ong. Cô hỏi:
- Mày còn hay tắm sông không?
- Lâu lắm rồi, từ cái dạo thành phố không có nước, còn sông thì
cạn.
- Nước sông trong lắm, nhưng đến gần thì toàn rác.
Cô bạn phá lên cười:
- Trong không có nghĩa là sạch.
Cô đợi cho trời tối hẳn mới chạy ra sông. Trời rét nhưng hơi ấm
của nước sông làm cô phấn chấn hẳn lên. Cô nhảy xuống nước và oà
khóc nức nở. Có nên nói ra hết những gì mà cô đã phải chịu đựng?
Nhưng cô không có quyền làm cho mẹ lo lắng. Cô sải tay bơi theo
chiếc thuyền chài đang thả lưới đêm. ánh lân tinh lấp lánh trên cánh
tay trần và rực rỡ trên mái tóc như những chùm hoa sao, dòng nước
thân thuộc ôm lấy cơ thể cô vỗ về. Bà hốt hoảng chạy ra sông gọi:
- Lên thôi con! Nước triều đang lên!
Cô nói vọng lên từ trong nước:
- Mẹ về đi. Bên ấy con còn bơi ngược sông Xen.
Bà không dám bỏ cô một mình dưới dòng sông, đành ngồi phệt
bên mép nước chờ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 119
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Những ngày vui vẻ trôi qua nhanh chóng. Cô con gái lại xách
va li ra sân bay. Trước khi máy bay cất cánh, cô giúi vào tay người lái
xe một phong thư, dặn:
- Chốc nữa nhờ anh đưa giúp cho ba mẹ tôi.
Vậy mà tim anh vẫn đập thình thịch. Như có ai thò tay vào bóp
nặn trêu chọc nó. Tiếng cười trong trẻo và giọng nói ấm áp của cô
như bủa vây quanh anh. Khi máy bay đã mất hút trên bầu trời xanh
thẳm rồi, anh vẫn đứng lặng lẽ ở góc cửa tiễn khách. ý định mở bức
thư ra, tò mò chút ít một góc cuộc đời cô cứ thôi thúc trong anh. Mà
lá thư cũng chỉ khẽ lách ngón tay là mở được ra. Những dòng chữ
tròn trĩnh rõ nét đập vào mắt anh.
"Ba mẹ!
Con quyết định nói rõ cho ba mẹ hay hoàn cảnh của con hiện
tại. Những ngày ở nhà thấy ba mẹ vui quá, mọi người cũng vui quá,
nên con cứ chần chừ không dám. Bây giờ thì con hối hận đã không
kịp làm một việc là lau khô dòng nước mắt của mẹ.
Con lấy phải một người có bệnh. Anh ta sang Việt Nam lấy vợ
cốt có người hầu hạ và vì anh ta cho rằng dù sao nơi đất khách quê
người chúng con cũng không có lối thoát. Anh ta kết bạn trai và con
chưa bao giờ được thừa hưởng một mối tình vợ chồng thực sự.
Nhưng con không có tiền để đưa đơn ra toà. Bên này bỏ nhau tốn
kém lắm. Một ông già giàu có đã bao con tiền để về thăm nhà. Con
hứa sau đó sẽ lấy ông ta nếu ông ta cho con tiền để ra toà. Sau này
khi có chút vốn liếng mà ông ta hào phóng cho, con sẽ lại ly dị với ông
ta.
Ba mẹ, con ghê sợ một cuộc sống đạm bạc. Con sợ những con
đường lầy lội, con sông rác rưởi lềnh bềnh. Con cần phải có tiền để
trở về. Đó không phải là sĩ diện mà là lòng tự trọng của thế hệ chúng
con.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 120
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Sau này về, con sẽ lấy một người chồng Việt tử tế. Con tin là sẽ
có người nhìn con bằng con mắt vẹn nguyên, trong trẻo. Nhất định
người ấy đang đợi con ở đâu đó.
à mà lúc ba mẹ đọc thư thì con đang bay trên bầu trời, con đang
nhìn rõ dải đất hình chữ S. Mẹ nhớ trồng cho con cây bồ kết thế vào
chỗ cây trứng cá bị chặt nhé. Nó sẽ nở hoa và cho trái...".
Anh thẫn thờ nhìn lên bầu trời. Nơi ấy không một gợn mây.
Bầu trời trong veo và thoáng đãng. Anh cũng chẳng biết mình định
chờ đợi điều gì, lặng lẽ lê bước ra khỏi căn phòng kính.
Rồi anh quyết định giấu lá thư vào trong lồng ngực.
Lúc đó hai ông bà đang ngồi chờ người lái tắc xi. Ông đấm khớp
chân mỏi nhừ, kêu lên:
- Anh ta làm gì mà lâu thế nhỉ?
Còn bà thì ngồi thu lu dưới ánh nắng hanh heo. Khi ấy nước
mắt bà đã khô và trong lòng không nghĩ ngợi gì, chỉ thấy trống vắng
và lạnh đến ghê người.
Nhưng khi người lái xe bước ra với nụ cười bẽn lẽn trên môi (đôi
tay run rẩy giấu trong vạt áo khoác), bà đột nhiên thấy mùa đông
còn lại không đáng sợ và cuộc chờ đợi dài dằng dặc lần này cũng
không đáng sợ nữa....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 121
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cây thông nhỏ
Đỗ Thị Hiền Hoà
Kỳ họp thứ nhất Hội đồng nhân dân tỉnh khai mạc vào ngày 12
tháng 12. Vân dậy từ 5 giờ sáng thu xếp việc nhà, lo bữa sáng và
trưa cho các con rồi vội vã đạp xe đi. Đoạn đường 15 cây số, ngược gió
bắc quả là vất vả với sức vóc của một phụ nữ ngoài bốn mươi tuổi.
Trời rét mà người Vân ướt đẫm mồ hôi. May quá Vân đã đến đúng
giờ.
Đây là lần đầu tiên Vân đặt chân tới trụ sở Uỷ ban nhân dân
tỉnh, nơi mà ở trường các cô vẫn gọi là tỉnh đường. Tỉnh đường không
sang trọng như cô tưởng nhưng có vẻ hấp dẫn riêng. Trong những
ngôi nhà cao tầng, nhân viên vào ra hối hả, tiếng chuông điện thoại
luôn réo vang. Những chiếc ôtô con lao vào cổng tỉnh mỗi lúc một
nhiều, cái xanh, cái trắng. Vân tò mò đếm được hơn hai mươi chiếc.
từ trong xe bước ra hầu hết các vị đều ăn mặc giống nhau com lê, cà
vạt, tay xách cặp, tay còn lại luôn chìa ra bắt chặt những bàn tay
khác. Các vị ấy cứ bắt tay, cười nói và rầm rập bước lên cầu thang.
Bỗng Vân chú ý đến một người trạc tứ tuần dáng cao mắt sáng
từ chiếc xe màu trắng bước ra. Vẫn đôi mắt long lanh kia, đôi mắt
như ôm cả thế gian trong lòng nó và lúc nào cũng như nuốt thỏm
Vân. Đó là đôi mắt của Phương. Tiếng chuông leng keng. Vân theo
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 122
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mọi người vào phòng họp, nhưng đầu óc thì quay cuồng trở lại hơn
mươi năm trước, thời còn trong quân ngũ.
Năm 1968, vừa rời ghế nhà trường, Vân làm đơn xin nhập ngũ.
Trong số ba mươi chiến sĩ gái. Vân là người nổi trội. Với dáng vóc
mảnh mai, gương mặt dịu dàng, vầng trán cao thông minh, Vân luôn
gây được ấn tượng đặc biệt cho mọi người. Là một trong số ít chị em
hết cấp ba, Vân được biên chế về bộ phận văn thư. Tuy không được
đến lớp học đánh máy mà do kèm cặp tại chỗ, sau nửa tháng Vân đã
điều khiển thành thục các con chữ. Đôi tay cô điêu luyện, như bàn
tay người nghệ sĩ trên phím đàn. Các công văn Vân trình bày vừa
chuẩn x ác, vừa đẹp mắt, khiến người đánh máy cũ nổi tiếng khó tính
cũng phải tấm tắc khen.
Vân nhanh chóng chiếm được cảm tình của nhiều người trong
đó có các cậu công vụ của trung đoàn. Cậu này có cái tên con gái,
Thanh Phương, đôi mắt to, đen luôn lấp lánh sáng. Cậu mến Vân
theo điều người lính, một điều "đồng chí Vân", nghe cứng nhăng
nhắc, nhưng bù lại đôi mắt đẹp của cậu nhìn Vân thì đích thị của
chàng trai đam mê.
Hết giờ làm việc Vân vừa mở cuốn "Văn nghệ quân đội" ra thì
tiếng Thanh Phương đã giục giã ngoài thềm:
- Đồng chí Vân! Mời đồng chí ra tập thể thao
- Tôi không thích thể thao.
- Không được. Lính E bộ là phải giỏi tất cả mọi lĩnh vực. Ra
nhanh kẻo bị ghi tên vào sổ trực ban đấy.
Vân đành miễn cưỡng ra sân. Sắp đến ngày hai tháng chín,
trung đoàn tổ chức thi văn nghệ, không hiểu đạo diễn nào tự phân
công cho Vân vai chính trong vở kịch của E bộ. Vân khăng khăng từ
chối. Cậu công vụ nhanh nhảu báo cáo thủ trưởng, với mong mỏi thủ
trưởng sẽ thuyết phục được Vân. Thủ trưởng nói với cậu ta:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 123
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Bảo đồng chí Vân rằng đây là lệnh của tôi. Đồng chí ấy phải
diễn kịch. Khi nhận được mệnh lệnh, Vân nghiêm túc trả lời: Đồng
chí báo cáo với thủ trưởng, tôi không đủ khả năng thi hành mệnh
lệnh ấy, xin nhận kỷ luật.Chỉ hai ngày sau Vân có quyết định xuống
trại chăn nuôi cách E bộ 5 cấy số. Nhiều người buồn và tiếc thay cho
Vân, nên mách nước:
- Xin lỗi thủ trưởng đi, rồi vui vẻ ra tập kích, gọi là văn nghệ
cho vui ấy mà, sao phải chịu đày đoạ như thế.
Vân lẳng lặng khoác ba lô lên đường, không một lời phân bua. ở
trại chăn nuôi Vân băm bèo, nấu cám, gánh nước rửa chuồng mỗi
ngày đều đặn hai lần. Xong việc cô tha hồ đọc sách, chép thơ vào sổ
tay hoặc thêu thùa khin gối, cô thấy thoải mái hơn nhiều. Cùng với
Vân, có người bạn gái tên Bạch, đang ở diện "cảm tình" được chỉ định
làm tổ trưởng. Một hôm nghe tin thủ trưởng sắp xuống thăm, Bạch
cuống cuồng thu dọn nhà cửa, chuồng trại, Vân bảo:
- Ngày thường như thế nào, hôm nay cứ vậy viiệc gì phải giả vờ.
Nay thủ trưởng xuống thì sạch sẽ, mai thủ trưởng về thì sao?
Bạch xuýt xoa:
- Dù sao cũng là có khách, mà khách lại là thủ trưởng, không
thể như ngày thường được. Tao phải dọn dẹp cho phong quang.
Thanh Phương đi cùng thủ trưởng, Bạch tíu tít pha nước mời
chào, rồi dẫn họ đi thăm chuồng trại. Vân thản nhiên ngồi băm bèo,
chỉ khẽ "chào thủ trưởng" rồi lại cúi xuống làm việc như thường.
Thanh Phương và Bạch đều mời Vân nghỉ tay uống nước, Vân
đáp:
- Cám ơn hai đồng chí, tôi đang làm nhiệm vụ, và tiếng dao
băm xuống mạnh hơn, có nhát dao dính chặt vào đòn kê, gỡ mãi mới
ra.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 124
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khi thủ trưởng ra về Thanh Phương nán lại ít chút, nói nhỏ đủ
Vân nghe:
- Thôi, xin bà, đừng giận cá chém thớt nữa. Thủ trưởng bảo có
muốn trở lại trung đoàn thì nói với tôi. Tôi sẽ báo cáo để thủ trưởng
xem xét.
Vân lạnh nhạt:
- Tôi hoàn toàn phục tùng sự phân công của tổ chức, không có ý
kiến đề đạt gì.
Hôm sau Bạch bảo Vân:
- Mày ngang thật đấy, mà cũng dại nữa. Như thế là mày thiệt.
Người ta là cấp trên, mất gì câu nói mà mày cũng tiếc.
- Mày nghĩ đơn giản quá. Không phải chỉ là vài câu nói là nhân
cách con người . Tao không muốn mình bị coi thường.
Mặc dù Vân không đề đạt nguyện vọng, nhưng ít ngày sau Vân
có quyết định trở lại trung đoàn đánh máy như cũ. Bạch nói:
- Số mày sướng, không muốn nó cũng đến. Còn tao chẳng biết
phải ở đây đến bao giờ?
- Mày tưởng thế là sướng ư? nếu mày xin với thủ trưởng thì tao
đồng ý đổi. Mày về trung đoàn, tao ở lại đây.
Bạch giẫy nẩy:
- Tao có biết đánh máy đâu, với lại tao xem ý, thủ trưởng quý
mày lắm.
Vân trở về E bộ lặng lẽ làm việc. Khi rỗi rãi cô tìm đến gian thư
viện nhỏ ở ban hai, mượn những cuốn tiểu thuyết mới về đọc, mặc
cho các bạn chơi thể thao, tập văn nghệ, hoặc kéo nhau vào xóm làm
công tác dân vận. Cậu công vụ tỏ rõ sự qua tâm đặc biệt, mỗi lần đơn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 125
http://www.ebooks.vdcmedia.com
vị tập dượt báo động đêm, hay hành quân dã ngoại, cậu đều rỉ tai
Vân trước.
Đơn vị giao mỗi người tăng gia 20 cân rau xanh, cậu nhận cả
phần của Vân. Còn thủ trưởng tuy kín đáo hơn nhưng cũng giấu được
sự cảm tình. Thỉnh thoảng ông ghé vào phòng văn thư ngồi trầm
ngâm hàng giờ, với một đống giấy tờ trước mặt, nhưng thực chất chỉ
để nhìn Vân đánh máy. Nhiều bữa cơm ông cố tình đợi Vân cùng
xuống nhà ăn, nếu đã vãn người, ông tự bê thức ăn từ bàn trung táo
của ông đặt sang bàn đại táo của nhóm chiến sĩ trong đó có Vân.
Cách vài chủ nhật, ông lại rút tiền bảo công cụ mua thêm thực
phẩm làm bữa ăn tươi, mời Vân cùng dự. Vân cố tránh, hôm thì nói
"Em đau bụng quá" và vẩy dầu gió khắp giường, mắc màn nằm từ
sáng đến tối. Có hôm biết thóp, Vân rủ mấy cô bạn vào xóm chơi
mang theo cuốn tiểu thuyết để có thể ngồi dưới bóng tre nào đó từ
sáng đến chiều. Tuy nhiên cũng nhiều hôm không sao từ chối được
Vân đành phải là khách quý của thủ trưởng. Thanh Phương ríu rít
suốt bữa: " Vân thấy món nộm thế nào, có hơn đứt mấy thím dưới
nhà bếp không? Thủ trưởng thích ăn nộm, mình trổ hết tài năng.
Còn món sốt vang này nhà bếp là chịu hẳn rồi. Mình p hải học
ba ngày ở nhà cụ Hoa kiều ngoài phố đấy". Vân chỉ cười chẳng nói gì.
Còn thủ trưởng thì luôn gắp thức ăn vào bát Vân. Những bữa như
vậy Vân ăn được rất ít và cảm thấy khó chịu bởi ánh mắt lạ lùng của
thủ trưởng. Thanh Phương thừa biết tình cảm thủ trưởng dành cho
Vân nên cậu càng sốt sắng tạo điều kiện để thủ trưởng vui. ăn xong
cậu bảo Vân: "Em ngồi đây rót nước mời thủ trưởng để anh thu dọn
bát đĩa trả nhà bếp". và cậu biến đi chừng nửa giờ. Mỗi lần tạo được
cho thủ trưởng vui, cậu cũng rất vui, vì cậu biết Vân không hề có
tính ý gì, với lại thủ trưởng đã ngoại tứ tuần, còn cậu ta là chàng trai
mới hai mươi mốt tuổi, rất xứng đôi vừa lứa với Vân.
Thực tình Vân có để ý đến Phương, bởi cậu khá đẹp trai . Vẻ
mặt và vóc dáng của Phương không cô gái nào có thể bỏ qua được.
Vân cũng ao ước có người bạn đời như thế. Nhưng không hiểu sao cứ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 126
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhìn Phương cười nói vâng dạ với thủ trưởng là Vân không chịu được.
Vân thường tìm những câu chuyện dân gian để chế giễu Phương. Có
lần Vân thủng thẳng nói: "Sao anh cứ xun xoe với cấp trên thế trông
xấu hẳn đi". Mặt cậu ta đỏ bừng, nhưng không hề tự ái. Cậu trả lời
đầy tự tin:
- Vân cho thế là xấu, còn tôi cho thế là cần.Vấn đề chỉ là quan
niệm khác nhau về cách sống thôi.
Vân bĩu môi, tỏ vẻ xem thường. Bất ngờ cậu ta tấn công lại tuy
vẫn vừa cười vừa nói:
- Có lẽ cậu được bố mẹ chiều chuộng lắm nên có lớn mà không
có khôn. Thảo nào ngày tớ mới nhập ngũ, hành quân qua làng cậu,
thấy cậu vẫn được mẹ cõng trên vai, ở đây cố rèn luyện cho chóng lớn
nhé.
Đó là một cách đánh chống làng của Phương. Khi Vân sắp đên
hạn ra quân, Phương nhẹ nhàng bày tỏ:
- Vân ạ! Với tôi luôn xung khắc, nhưng các cụ bảo những người
xung khắc mới sống gần nhau được bền lâu mà không buồn chán.
Vân nên xây dựng gia đình với tôi.
Vân hơi giễu cợt:
- Có thể đấy, nhưng cậu có bao giờ yêu quý tớ đâu.
- Ôi, Vân cứ nói thế. Giá ruột gan tớ như ruột bánh thì tớ bóc
hết cho Vân xem. Tính tớ phổi bò, nhưng tớ nhiệt tình với mọi người,
tớ rất yêu Vân. Nếu Vân không chê tớ xấu giai, con nhà nghèo thì
chúng mình báo cáo tổ chức.
- ừ cậu cứ báo cáo đi.
Nói vậy và Vân nhìn thẳng vào Phương khiến mặt cậu đỏ bừng.
Cái nhìn có lẽ nói đúng câu trả lời hơn, nên sau đó Phương buồn hẳn
và ít xuống phòng nữ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 127
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hết nghĩa vụ các chiến sĩ gái người thì chuyển ngành rồi lấy
chồng, người lấy chồng rồi xuất ngũ về quê. Riêng vân xin ở lại thêm
ba tháng để ôn thi vào đại học. Thủ trưởng đích thân liên hệ với ngân
hàng tỉnh cho Vân chuyển ngành nhưng Vân từ chối. Hôm chia tay
thủ trưởng lại mời cơm thân mật. Vân đến với vẻ mặt vui tươi chưa
từng thấy. Ngược lại thủ trưởng và Phương nét mặt cứ rầu rầu.
Giọng thủ trưởng càng buồn bã hơn:
- Vừa rồi mình thay mặt đảng bộ chỉ đạo chi bộ một, phải làm
mọi thủ tục kết nạp Vân cho xong, nhưng Vân lại rút đơn rồi ư? Sai
lại làm như thế?
- Báo cáo thủ trưởng, đơn giản vì tôi muốn giữ lại lá đơn đầy
tâm huyết của mình làm kỉ niệm. Chắc tổ chức cũng chẳng cần giữ
nó làm gì. Hơn nữa tôi sợ khi mình đi rồi những lời tâm huyết ấy sẽ
bị đốt ra tro, nên xin lại. Đâu ngờ những ngày cuối cùng thủ trưởng
lại quan tâm đặc biệt .
Phương đỡ lời:
- Vân cứ nói thế để thủ trưởng thêm buồn, suốt thời gian qua,
lúc nào thủ trưởng cũng quan tâm đến Vân. Có điều cậu hơi ngang,
giá ngày ấy cứ làm bản kiểm điểm, dù đơn giản cũng được thì sự việc
đã khác rồi.
Ngày ấy, sau hơn một năm rèn luyện, vấn được giới thiệu đi học
lớp đối tượng Đảng, dự định sẽ kết nạp lớp đảng viên Hồ Chí Minh
đầu tiên. Một hôm vì tò mò muốn xem thanh niên địa phương hát
dúm, Vân rủ chị Mơ, tổ trưởng nuôi quân cùng đi. Vân mặc thường
phục, áo trắng quần đen, thả đuôi sam dài. Mơ vận bộ thu đông, đội
mũ mềm tóc búi gọn. Hai người khoác tay nhau đứng nép bên bụi tre
nhìn vào sân vui. Lúc ấy là 10 giờ đêm.
Thủ trưởng có việc qua, nhận ngay ra Vân, còn người kia ông
đinh ninh là một chàng trai. Hôm sau Vân được chủ nhiệm chính trị
mời lên. Mặc dù cô hết lời thanh minh và được chị Mơ làm chứng
nhưng ông này vẫn không nghe. Ông dứt khoát nói : "Thủ trưởng cấp
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 128
http://www.ebooks.vdcmedia.com
trên yêu cầu đồng chí viết kiểm điểm về việc đi chơi đêm với nam
giới". Vân chỉ khóc mà không biết viết. Bản thân sự việc không có gì
nhưng người ta thấy ngán vì thái độ tiếp thu ít cầu thị của Vân. Thế
là thời hạn thử thách của Vân mãi kéo dài, nhớ lại chuyện không vui
ấy, Vân trả lời cứng cỏi:
- Nhưng hồi đó tôi không có khuyết điểm.
Thủ trưởng nghiêm giọng cắt ngang:
- Thôi, chuyện đã qua không nhắc lại nữa, có điều giờ Vân đi
bọn mình lo cho Vân nhiều lắm. Bọn mình luôn tạo điều kiện giúp đỡ
nhưng Vân không hiểu đúng nên sự phấn đấu chưa kết quả. Những
bước đường tiếp theo Vân phải cố gắng nhiều hơn.
- Vâng. Thủ trưởng yên tâm. Tôi luôn nhớ, mục đích của đời
mình đang ở phía trước.
Đích thị người ấy là Phương. Khi giải lao Vân thấy nhiều người
nữa đến bắt tay anh. Có người đưa cả tập văn bản xin anh chữ ký.
Vân đứng lặng cuối hội trường nhìn anh, không dám đến bắt tay như
những người kia. Mãi đến cuối giờ chiều Vân mới có dịp chào hỏi
người bạn cũ.
Nhận lời mời nồng nhiệt của Phương, hôm sau Vân đến thăm
văn phòng của anh. Căn phòng không rộng, nhưng toàn những thứ
đắt tiền. Từ bộ salon bọc da đỏ tía, đến chiếc quạt cây có điều khiển
từ xa, cái bàn dán phoóc bóng loáng, cái ghế bọc nhung có bánh xe
quay, tất cả làm Vân choáng ngợp và xa lạ. Không định so sánh
nhưng tự nhiên. Vân cứ nghĩ đến cái bàn mọt ruỗng của mình, cái
bàn của cô đã ngồi soạn nhiều trang giáo án và chám hàng ngàn bài
văn của bao thế hệ học trò.
Mỗi lần ngồi làm việc, Vân phải lấy tờ báo hay miếng bìa đặt
lên những lỗ thủng nham nhở mà lũ mọt khiêu khích cô. Chiếc ghế
trên bục giảng đã long mông từ bao giờ, trước khi ngồi cô cứ phải
xoay xoay lắc lắc cho bốn chân ghế can bằng và đứng vững. Cô sợ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 129
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mình vô ý ngã tên bục giảng thì cũng để lại ấn tượng xấu khó lòng
gột rửa. Nhà trường chưa đủ kinh phí để trang bị lại, nên các giáo
viên đành phải vui lòng.
- Kìa ngồi xuống đi, người đồng đội xinh đẹp. Bạn không khác
ngày xưa mấy, chỉ thiếu hai dải đuôi sam và chiếc mũ mềm thôi.
Vân nhẹ nhàng ngồi xuống chiếc ghế lạ. Phương rút điện thoại
từ túi áo đưa lên miệng, chỉ hai phút sau một cô gái trẻ, tươi rói, bê
chiếc khay sáng bóng đựng hai cốc nước đặt lên bàn. Cô ta đi ra, mùi
thơm từ quần áo, từ đầu tóc vẫn còn phảng phất trong lòng. Vân hỏi:
- Công vụ của sếp đấy ư?
- Đâu có. Cô ấy là nhân viên vin phòng của Sở. Này, Vân thấy
cuộc họp hôm qua thế nào?
- Mình bỡ ngỡ lắm nên nhận xét rất khó. Chỉ cảm thấy mọi việc
suôn sẻ quá, dường như tất cả được xếp đặt từ trước.
- Không phải là xếp đặt trước mà là việc chuẩn bị nhân sự được
làm rất kỹ và dự kiến chính xác. Nào, bây giờ cậu kể về đời sống,
công tác của cậu, có khó khăn gì cần giúp đỡ không?
Ban đầu Vân cảm thấy choáng ngợp và xa lạ, bây giờ càng thấy
lạc lõng hơn. Vân khẽ khàng nói:
- Mọi việc rất bình thường. Trước hết mình cần sếp tìm giúp địa
chỉ của thủ trưởng:
- Đơn giản quá. Thủ tưởng nghỉ hưu rồi, nhưng nhà ở gần đây,
chúng mình có thể gặp thủ trưởng ngay bây giờ. Mình điện xem cụ có
nhà không nhé.
Vân muốn gặp lại người thủ trưởng cũ vì cô thấy ngày xưa cô
hiểu lầm ông. Những tình cảm ông giành cho Vân đã xem thường.
Một lần ông nhờ Vân trông nhà hộ để ông đi giao ban. Biết Vân hay
đọc sách, ông sếp sẵn trên bàn nhiều cuốn sách quý, và có một cuốn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 130
http://www.ebooks.vdcmedia.com
sổ dường như vô tình chưa gập lại. Chữ ông khá đẹp. Vân không
tránh được tò mò. Trên đầu trang mở sẵn ông ghi: "Năm tháng sẽ
trôi qua, các cuộc chiến tranh sẽ chấm dứt ... sẽ thôi gầm thét, chỉ
còn lại bất diệt tấm lòng dịu dàng, trìu mến và trong trắng của em
..." (Con đường đau khổ). Phía đưới trang ấy ông ghi: "Có người gọi
mình là Grigôrim nhưng mình chẳng bao giờ có Acxinhia? ...". Vân
không đọc nữa, cô cho rằng thủ trưởng cố tình nói điều đó với mình.
Đó cũng là một cách tán tỉnh mà thôi. Lúc ấy cô mới 19 tuổi,
mãi đến lúc học xong đại học, rồi có gia đình Vân mới hiểu đó là nỗi
buồn, nỗi khát khao được chia sẻ của một người cô đơn.
Thủ trưởng ở trong căn hộ trên tầng ba của môt chung cư. Mái tóc
ông bạc trắng như cước, nhưng tác phong vẫn nhanh nhẹn như thuở
ông còn là chỉ huy trung đoàn. Gặp lại Vân ông lặng lẽ, tay xiết chặt,
tóc rung rung, mắt ánh lên những tia sáng lạ.
Phương ngồi dược ít phút thì xin phép về để điều khiển một
cuộc họp quan trọng. Thủ trưởng bảo:
- ừ anh về nhưng họp xong phải đến đây nhé. Chúng ta tổ chức
một bữa liên hoan mừng ngày hội ngộ.
Vân vội vàng lên tiếng:
- Xin thủ trưởng để cho khi khác. Hôm nay em phải về vì chiều
có tiết giảng đầu, với lại không được báo trước, các cháu sẽ đợi cơm.
- Nhưng khi khác là khi nào? Chẳng lẽ ba chúng ta gặp lại mà
không có bữa tiệc mừng. Xin phép nhá, dù sao tôi vẫn là thủ trưởng
của các vị. Các vị đừng có trái lệnh người già.
Vân bối rối, Phương mỉm cười đỡ lời:
- Em biết hôm nay anh rất xúc động và rất vui. Nhưng em cũng
bận mà Vẫn chưa chủ động. Em xin đề xuất chủ nhật tuần sau Vân
cho cả hai cháu lên đây, bữa tiệc sẽ kéo dài hẳn một ngày.
Trong lúc Phương nói, thủ trưởng cứ ừ ừ, rồi ông hỏi:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 131
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Được không Vân?
- Dạ, được.
- ừ, vậy thì tớ giao hết cho Phương chủ trì, tớ sẽ chủ chi. Thôi
cậu về họp đi.
Phương đi rồi, thủ trưởng bảo Vân:
- Thằng này khá lắm đấy. Bây giờ nó gánh nhiều trọng trách
nên bận thật. à mà ngày xưa chúng mày tình ý với nhau phải không?
- Thưa thủ trưởng, em thích đôi mắt của cậu ta. Mỗi lần nhìn
vào đôi mắt ấy em cứ thấy như mình vừa như được tắm mát. Giá như
cậu ta bớt lăng xăng quanh thủ trưởng thì có lẽ em yêu rồi.
- Mày vẫn như xưa. Nó chăm sóc, phục vụ thủ trưởng sao lại gọi
là lăng xăng? Có thể mày không yêu nó, nhưng nó rất yêu mày. Khi
mày đi rồi nó cứ ngẩn ngơ. Tao phải lựa gửi nó đi học lớp sĩ quan
chính trị. Giờ nó trưởng thành, nhưng vẫn giữ tình nghĩa thầy trò.
- Thế còn gia đình anh ấy? Em chưa kịp hỏi gì.
- Nó là con người có tài và có chí nên công tư vẹn cả đôi đường.
Nó lấy một cô mậu dịch viên xinh gái, giờ ra ngoài mở công ty riêng.
Nghe nói buôn bán phát tài lắm. Còn mày tốt cả chứ?
Vân cảm thấy yên tâm và muốn giãi bày tất cả với người thủ
trưởng giàu tình cảm của mình:
- Em có một gia đình đầm ấm, nhưng tình yêu thì lỡ dở.
- Lỡ dở thế nào. Nó phản bội mày ư?
- Không, người phản bội là em và người chung thuỷ cũng là em.
Chỉ tại ông trời éo le, cho hai người cùng một tính cách yêu
nhau. Chúng em yêu nhau từ năm học thứ ba đến năm cuối cùng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 132
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một hôm em đưa anh ấy về thăm quê. Hai đứa trèo lên rừng
cây thông Côn Sơn, tìm đến phiến đá rộng bên bờ suối, người xưa vẫn
gọi Thạch Bàn, nơi truyền rằng Nguyễn Trãi thường ngâm thơ, đọc
sách. Anh ấy nằm lăn trên đá, giang rộng chân tay, vui thích nói:
"Đây là trứng chim phượng hoàng, anh là chú phượng hoàng
con vừa nở". Em ngồi xa tủm tỉm cười. Bỗng một cô gái từ dưới lòng
suối đi lên, tay cầm cái liềm giọng khẩn khoản: - "Anh gì ơi, em nhờ
anh nâng hộ gánh ràng lên vai. Nó nặng quá". Anh ấy sốt sắng đi
theo cô gái và ở lạ dưới lòng suối khá lâu.
Cô gái nói khẩn khoản như thế, nhưng mắt cô ta cứ lúng liếng
và má thì hồng rực. Tệ hại hơn, suốt đường về anh ấy cứ tấm tắc
khen: "Cô bé khoẻ thật, gánh ràng nặng đến mức anh không nhấc
nổi". Em bực quá, không kìm nén được, bèn xẵng giọng: "Anh đừng
giả vờ nữa, ràng ràng là thứ cây nhẹ nhất. Dù bó to bằng cót thóc thì
vẫn nhấc bổng nhẹ nhàng. Anh thích ở đấy với cô ta thì cứ việc, sao
phải bịa chuyện làm gì". Anh ấy khăng khăng cái điều ấy là sự thật.
Cuộc cãi vã kéo dài đến lúc về nhà. Nghe chuyện mẹ em bảo: "Anh
chị không biết, cô ấy bó củi bên trong, ràng ràng chỉ phủ ngoài thôi,
vì kiểm lâm cấm chặt cây mà. Đó là những người bên kia sông, họ
chở thuyền sang lấy củi". Em bớt giận nhưng muốn chọc tức anh ta.
Về trường em viết mấy dòng. Cho vào phong bì cẩn thận:
Xưa ở Côn Sơn, rừng trúc mọc dày
Cho tiếng sáo nâng văn thơ vi vút
Nay ở Côn Sơn thông xanh bát ngát
Cho con người biết sống thanh cao
Đến Côn Sơn chẳng thấy thông reo
Chẳng thấy lá rừng phơi phới
Chỉ thấy một bông lau chấp chới
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 133
http://www.ebooks.vdcmedia.com
sao dám ví mình nở ra từ trứng phượng hoàng? ...
Sau một tiết học anh ta hừng hực từ trên lớp chạy về, gần như
quẳng vào bàn tay em một tờ giấy khổ rộng, có mấy dòng đối đáp:
Người Côn Sơn thích sống thanh cao
Như trúc, như thông nối đời bát ngát
Ngọn gió nào qua cũng rung tiếng nhạc
Nên ngỡ cuộc đời cũng giống như mơ
Trứng- Đá nở con - người - đá là ta.
Trái tim đá làm sao cảm nhận
Thì xứng với lau kia bạc phơ tóc hận
Tạo dáng tầm thường cho thôn đứng thanh cao
Thế là hai đứa giận nhau. Rồi khoá học kết thúc, anh ấy ra
trường đi đâu, không hề nói với em một lời. Em cũng chẳng hỏi một
câu. Tuy nhiên em biết rõ anh ấy về tình bạn, nhưng coi như không
biết. Sau đó em nhanh chóng xây dựng gia đình, vì tuổi cũng đã
nhiều và vì không muốn anh ấy thương hại em chờ đợi đơn côi. Trước
khi lấy chồng em đã viết mấy câu tự an ủi mình, định gửi cho anh ấy
khi nào cần thiết:
Đã là thông tất phải thanh cao
Chẳng cần đến một bông lau tạo dáng
Dù chẳng bao giờ phượng hoàng dừng cánh
Thì một mình thông hát với rừng xanh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 134
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Oái oăm thay khi em vừa có đứa con đầu lòng thì anh ấy tìm
về. Lúc ấy chỉ còn biết nhìn nhau mà khóc, khóc trong giận dữ, khóc
trong tiếng tiếc nuối.
Thủ trưởng nghe xong trút một hơi thở dài và thốt lên.
- Ôi cây thông nhỏ của tôi, hoá ra cả trong tình yêu mày cũng
ngang ngạnh và kiêu kỳ thế, thảo nào mày khổ.
Chủ nhật sau Vân ngủ dậy vừa kịp rửa mặt chải đầu, đã nghe
thấy tiếng còi bim bim ngoài cửa. Thì ra Phương cho xe xuống đón
mẹ con Vân.
Trong xe không có Phương mà có thủ trưởng. Ông đi bách bộ
quanh khu nhà tập thể giáo viên, rồi chép miệng:
- Họ còn vất vả quá.
Khi ôtô về đến nhà thủ trưởng, Phương đã chờ sẵn ở đó. Thủ
trưởng hỏi:
- Xong cả chưa?
- Báo cáo, tất cả sẵn sàng, chỉ đợi lệnh của thủ trưởng nữa thôi.
- Tốt! cái xe của cậu sang thật đấy nhưng mà khó chịu ghê.
Mình không quen với loại xe gắn máy điều hoà, chỉ ưa loại Uóat thôi.
Vân nói vui:
- Thế nên thủ trưởng mới về hưu, thế hệ Uóat đang lùi vào lịch
sử. Hôm nay sếp Phương cởi Complê, mặc áo đầu bếp chứ? Có món
nộm với sốt vang nữa không?
- Chịu! Chịu! bây giờ thì mình chịu hẳn. Với lại mình làm thì
chị em các nhà hàng họ kiện chết. Mình chỉ việc kê ra giấy những
thứ cần dùng. Họ sẽ mang đến ngay bây giờ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 135
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bữa ăn vui vẻ. Phương ít nói hơn ngày xưa. Thủ trưởng luôn
gắp thức ăn cho Vân và hai đứa trẻ. Còn Vân cứ băn khoăn mãi về
một điều, lâu sau mới ghé tai Phương hỏi:
- Sao thủ trưởng lại ở một mình?
- Cứ hỏi, thủ trưởng sẽ trả lời. Vân muốn biết gia đình thủ
trưởng ở đâu?
- à, các anh các chị ấy sổ lồng bay hết. Người vào Sài Gòn, người
lên Hà Nội. Còn bà xã nhà mình sau năm năm làm giám đốc sở, đã
nghỉ hưu, ở Hà Nội với con giai. Mình thích ở đây cho yên tĩnh. Ngày
ngày đọc báo, xem ti vi và tưới mấy chậu cảnh, vui đáo để. à này
Phương, mình vừa xuống trường của Vân, xem ra trường lớp và chỗ
ăn ở của giáo viên còn lúi xùi lắm. Khi nào họp bàn, cậu phải quan
tâm đặc biệt đến trường này.
Phương để vội bát xuống như sợ không nói ngay thủ trưởng sẽ
hiểu lầm:
- Thủ trưởng ạ, phần trường lớp, không chỉ lãnh đạo các cấp mà
toàn xã hội phải quan tâm. Riêng em muốn quan tâm đến chiến sĩ
gái của thủ trưởng. Em đã cho kiểm tra xem xét rồi. Hoá ra vị ấy vẫn
giữ cái tính ngang như ngày xưa, thành ra cho đến bây giờ vị ấy vẫn
còn đang tiếp tục phấn đấu đấy ạ.
Thủ trưởng thốt lên, vẻ sửng sốt lắm:
- Thật không Vân?
- Dạ, thật ạ. Nhưng điều đó là bình thường có gì mà thủ trưởng
xúc động thế?
Phương nói tiếp:
- Lãnh đạo nhà trường phản ánh rằng vị ấy tuy là giáo viên dạy
giỏi nhiều năm, nhưng hay làm trái ý lãnh đạo, nhiều khi con phản
đối quyết liệt thành ra họ rất ngại và không có hướng phát triển gì.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 136
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ngày xưa em nói với thủ trưởng yêu quý vị ấy thế mà còn
không chịu được, huống hồ bây giờ người khác?
Thủ trưởng lại buông một tiếng thở dài và chép miệng:
- Ôi! Cây thông nhỏ tội nghiệp! Giá mi sống mềm mại đi chút
nữa có hơn không.
Được thể Phương cao giọng:
- Tớ biết đến bây giờ cậu cũng không ưa tính tớ, nhưng với tư
cách đồng đội cũ, tớ nói thật, từ nay bỏ cái tính ương ương ấy đi.
Lãnh đạo họ làm gì mặc họ. Sai họ phải chịu. Mình là nhân
viên cứ chấp hành, việc gì phải ý kiến này ý kiến nọ. Báo cáo thủ
trưởng, em đã trao đổi với ban giám hiệu để họ hiểu rằng Vân là một
đồng chí tốt.
Vân vội giục hai con sang phòng bên xem ti vi để thoải mái
tranh luận với Phương. Ban đầu cô còn nhẹ giọng nhưng càng nói
càng sôi nổi:
- Nói như anh thì từ nay Vân này có mắt như mù, có tai như
điếc phải không? Thủ trưởng chắc chưa quên chứ, ngày chúng em
mới nhập ngũ, các thủ trưởng thường dạy rằng; "Là chiến sĩ cách
mạng phải sống trung thực, biết điều gì phải nói ngay, nói thẳng, nói
thật và nói hết". Những điều ấy đã trở thành nguyên tắc sống của em
rồi. Em không thể làm ngơ khi lãnh đạo vì mâu thuẫn cá nhân mà
buộc một giáo viên giỏi xuống giữ thư viện, điều giáo viên có chuyên
môn cao xuống dạy lớp thường để người thân vào dạy lớp chọn. Còn
ép cả giáo viên ưu tú về hưu sớm để tuyển những người có nhiều tiền.
Phản đối những việc làm ấy sao lại gọi là ương bướng?
- Nhưng bà con có được gì không?
- à tất nhiên là được nếm nhiều thử thách.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 137
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Phương là người biết kiềm chế. Anh không tranh luận tiếp, ngồi
im tay nắm chặt cái cốc bia Vân càng say sưa:
- Sếp Phương đừng có tự ái đấy nhé! Rất cám ơn những lời chỉ
bảo chân thành, nhưng tiếp thu hơi bị khó đấy. Sau gần ba mươi
năm gặp lại tôi không thành người như thủ trưởng và Phương mong
muốn, điều đó là đáng tiếc cho tôi. Song tôi không an hận vì những
việc đã làm. Mang tiếng ương bướng nhưng lòng tôi ngay, dạ thẳng,
chưa từng hại ai. Tôi có niềm tự hào của riêng mình, đó là tính trung
thực, thẳng thắn không bị bào mòn trong bất cứ hoàn cảnh nào. Tự
hào hơn, hàng ngàn học sinh của tôi đã mang theo phẩm chất ấy ra
trường, sẽ có ích nhiều cho đất nước.
Thủ trưởng gần như choàng tỉnh:
- ồ giáo viên văn có khác, nói hay lắm. Hơn hẳn cô văn thư ngày
nào. Phương, chúng mình nâng cốc, chúc mừng một nhà giáo tâm
huyết, chúc cho cây thông nhỏ của chúng ta mãi mãi xanh tươi.
Sau khi cạn một hơi thủ trưởng lại nói tiếp:
- Phương này. Hôm trước Vân có đọc một đoạn thơ mình cho là
hay lắm: "Người Côn Sơn thích sống thanh cao, như trúc như thông
ngang trời vẫy gió". Nó là người sinh ra trên mảnh đất thiêng nên nó
khác chúng mình, giống như cây thông mọc trên đồi sỏi, khô cằn,
không được tới vun và hưởng nhiều màu mỡ như bao cây khác,
nhưng thông vẫn tốt tươi.
Phương có vẻ trầm tư. Có lẽ anh không thích những cây thông
chỉ toàn lá nhọn như kim, mặc dù chúng quanh năm xanh mướt.
Dường như hiểu rõ tâm trạng Phương. Vân chủ động thay đổi chủ đề:
- Này sếp Phương! Ngày xưa anh bảo báo cáo tổ chức huyện
mình sao chẳng thấy. Đáng lẽ cứ mạnh dạn báo cáo thì bây giờ sếp
phu nhân rồi, mình sẽ chẳng nganh ngạnh gì đâu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 138
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Vân nói rồi cười rất tươi, dường như muốn khoả lấp những ưu
tư trong lòng đồng đội năm xưa.
- Thôi đừng giễu tớ. Cậu kén người cao siêu, còn tớ người trần
mắt thịt nên cậu xem thường.
Thủ trưởng ngả người trên ghế, lim dim nhìn hai chiến sĩ của
mình. Tiếng ông nho nhỏ như vọng đến mãi nơi xa.
- Phương này! Hãy tưởng tượng tất cả mọi người đều nhắm mắt
làm ngơ trước những điều trái thì xã hội sẽ ra sao. Cậu ngẫm kỹ mà
xem.
Nói rồi ông đứng lên kéo nhẹ lá rèm, khung cửa hiện ra. Nắng
trưa đang tròn bóng. Căn phòng bừng sáng như vừa được tân trang.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 139
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chiều dày bức tường
Phạm Sông Hồng
Tôi đang ở trong căn phòng cũ của mình.
Chỗ này ngày xưa tôi treo một bức tranh phong cảnh.
Bức tranh ấy đã làm tôi như được gần thiên nhiên hơn giữa các
toà nhà khối hộp góc cạnh khô khan và đơn điệu.
Còn bây giờ chị treo ở đấy cái lồng bàn nhựa xanh.
Chỗ kia là chỗ của chiếc lá phong tôi mang từ Nga về với bao kỷ
niệm. Rồi gió to, rồi nắng to, rồi độ ẩm lớn, tất cả đã ập tới đập vào
cái lá mỏng manh ấy cho đến khi nó chỉ còn lại những cái gân nhỏ
xíu yếu ớt và cuối cùng tan ra, bay đi. Nhưng với tôi bao giờ chiếc lá
phong vẫn cứ ở chỗ đó, ở chỗ của nó.
Còn bây giờ cái tủ đã che kín khoản tưởng ấy.
Chỗ kia nữa với những dáng người buồn vui trên bức tường, có
được từ những lần tôi nhìn rất lâu vào những vệt vôi vô tình và
tưởng tượng ra, nay phủ lớp ve xanh.
Chẳng còn ở đấy dáng người giống dáng tôi hồi bé.
Không thấy đâu hai mái đầu đang chụm lại thì thầm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 140
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cái mũi cao hếch với hàng mi rợp buồn ở góc tường kia làm tôi
thẫn thờ bao lần giờ nơi nao?
Tất cả, tất cả đều xa lạ, xa lạ quá ...
Cuộc đến thăm căn phòng cũ đã không như tôi tưởng.
Tôi cáo từ không ăn cơm với chị, người chủ căn phòng sau tôi.
Tủi thân, một chút cảm giác bị xúc phạm, tôi uể oải đạp xe giữa
trưa hè.
...
Về đến nhà mình, nhìn mọi vật trong phòng, tôi bỗng nhớ tới
người chủ cũ của nó. Không biết chỗ hiện nay tôi đặt giá sách người
chủ cũ đã gửi gắm tình cảm vào đó? Bức tường ấy đã chứng kiến
những gì trong phần đời của họ?
Chẳng hiểu lớp vôi quét đã phủ lên những kỉ niệm nào của
người chủ trước đây.
Rồi tôi chợt giật mình nhận ra: Lớp kỷ niệm của tôi trên những
bức tường sẽ luôn nằm ở giữa lớp kỷ niệm của người đến trước và
người đến sau tôi.
Và các bức tường cứ dày lên cùng với những lớp kỷ niệm ấy.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 141
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chuyện tình người điên
Phan Thị Thanh Tâm
Nàng xinh đẹp, tốt bụng, giàu nữ tính. Đám con trai luôn vây
quanh nàng, còn tôi thì say sưa quan sát cái cung cách nàng khéo léo
đẩy từng chàng ra một khoảng cách mà có lẽ nàng cho là tạm đủ.
Tôi còn nhớ in ngày đầu nàng về nhận công tác. Nàng như ngọn gió
lành đến với văn phòng buồn tẻ, cằn cỗi của năm gã đực rựa chúng
tôi. Nàng lập tức bắt tay vào quét dọn; sắp xếp lại mọi thứ rồi kiếm
đâu về một bó hoa vi-ô-lét cắm vào bình, đứng ra xa ngắm nghía xuýt
xoa:
- Các anh nhìn xem, màu hoa hợp với phòng đấy chứ!
- ừ, màu hoa đẹp thật, cứ rực lên như là màu... máu ấy! - Tôi
lạnh te đáp.
- Ơ!!! Máu... của anh màu tím?!
- Không, ấy là tôi nói màu máu của... bạch tuộc!
Cả sáu chúng tôi cùng cười vui vẻ.
Chắc vì tôi hơn tuổi nên luôn được nàng nghe lời và quan tâm.
Có lần nàng bảo:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 142
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Trai phòng mình, chỉ mỗi anh Trúc "già" là vẫn còn... không
vậy mà dáng đi thì khật khừ, nét mặt càu cạu, ăn nói nói cắn cảu...
có mà... ma nó thèm lấy...
- Mai nó thèm lấy hả? - tôi tỉnh bơ - (nàng tên Mai).
Hôm phòng tôi được tặng cái gương, nàng thích thú ra mặt, cứ
ngắm nghía mãi. Một ý nghĩ chợt đến, tôi trêu nàng:
- Soi vừa vừa thôi, cô không sợ xấu à?
- Sợ xấu! - nàng tròn xoe đôi mắt hiếu kỳ hướng về tôi.
- Đàn ông chúng tôi khi soi gương chỉ cốt để xem đã hoàn chỉnh
chưa còn đàn bà thì... Ôi, những mụn chứng cá chết tiệt, đôi môi nhợt
nhạt quá, cặp mắt vô hồn... đâm ra sợ...
- Em vẫn cứ soi hết cả phần của các anh đấy!
- Thì ai cấm, cô cứ nhìn kỹ vào gương mặt đi xem có phải gò má
cô bắt đầu sạm hơn không? Những nếp nhăn ở đuôi mắt vừa mọc ra
hay sao, mà hình như có cả... ria mép nữa kìa... - tôi tửng tưng nhát
gừng. Nàng suýt bật khóc.
Gần Tết, nàng nhắc tôi:
- Năm hết Tết đến rồi, sao anh không cắt tóc đi? Cứ để dài
ngoằng, rối bù như tổ quạ...
- Chẳng biết tóc ai dài hơn mà lại xui dại người ta cắt tóc chứ! -
Tôi cướp lời nàng xong khoan khoái thưởng cho mình một hơi thuốc
rồi nhả ra thành những vòng tròn khói ngộ nghĩnh.
- Cứ điếu nối điếu thế! Người ta nói, mỗi điếu thuốc giảm mất....
- Người ta nói bậy đấy - tôi lập tức chặn đứng bài giảng của
nàng. - Đã gọi là "thuốc" thì chẳng bổ dương cũng bổ âm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 143
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Nhưng em không chịu nổi mùi khói thuốc của anh!
- ấy thế nên cô mới gày nhom nhem như con cá mắm thế kia
chứ, cô hãy nghe tôi, hút thuốc đi cho nó... bụ bẫm lên một chút mà...
lấy chồng!
Thời gian lặng lẽ trôi, chúng tôi vẫn cứ triền miên trong những
cuộc tranh luận về mọi chủ đề như thế. Tôi rất thích chọc tức nàng.
Thường thì tôi chẳng mấy quan tâm đến nội dung nhưng lại tỏ ra
quyết chiến quyết thắng để hòng được thưởng thức cái lắc đầu chán
nản khi nàng "chào thua" vì chẳng còn gì có thể nói được nữa với tôi.
Dạo này, có một cậu con trai bảnh choẹ hay đến đón nàng sau giờ
làm việc. Trông cái điệu nàng nói năng, cư xử với chàng ta ra chiều
thật thân mật lắm.
Tôi soi gương nhiều hơn và xót xa nhận thấy những nếp nhăn
hằn sớm và những sợi tóc vội bạc...
Một chiều thứ bảy, khi thu dọn sổ sách trước lúc ra về, tìm thấy
tờ giấy nháp của tôi, nàng nói như reo:
- Kiến trúc sư còn làm thơ nữa kia đấy!
- Trả lại cho tôi ngay! - tôi xấu hổ gắt gỏng.
Nàng chẳng những đã không trả mà lại xem xong còn gấp cất
vào xắc. Đó là một trong nhiều bài thơ tôi viết cho nàng.
Những câu văn ngô nghê cứ chất chồng một chỗ và tôi nghĩ sẽ
chẳng bao giờ chúng đến đúng địa chỉ. Nguyên văn:
"Mượn"
"Cho anh mượn ánh mắt
Đêm về dõi sao trôi
Cho anh mượn làn môi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 144
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thì thầm cùng sóng vỗ
Trái tim em dễ vỡ
Để anh giúp giữ cho
Khỏi thấp thỏm âu lo
Chợ đường người thèm khát
Tâm hồn em trinh khiết
Cho anh mượn luôn nào
Dành nỗi nhớ nôn nao
Bạn đời ơi đính ước...".
- Chủ nhật trước, em thấy anh đèo một cô xinh như mộng đi
trên phố Mơ. ai đấy? - nàng tiếp tục.
- Người yêu chứ còn ai nữa! Dễ cô tưởng tôi ế rồi đây chắc! - tôi
vênh váo hả hê (đó là chị họ tôi ở xa, mới về thăm).
- Xe em hỏng... anh đưa giúp em về nhà được không? - Ngập
ngừng một lát nàng ấp úng.
- Mai thông cảm, chiều nay tôi trót hẹn với cô ấy rồi - ngay l ập
tức tôi ngạc nhiên trước vẻ đắc thắng ráo hoảnh của chính mình.
***
Không! Tôi không yêu nàng! Chắc chắn là như vậy! Tôi không
nhớ rõ vì sao, bằng cách nào mà chúng tôi lại ở bên nhau gần gặn
đến thế trong cái đêm trăng muộn huyền ảo ấy. Tôi đã đắm đuối
dâng cho nàng tất cả tâm hồn nghèo nàn của tôi với một đam mê kỳ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 145
http://www.ebooks.vdcmedia.com
lạ chưa từng có trong tôi. Và điều dại dột nhất đã xảy ra: Tôi nghẹn
ngào thưa thốt: "Anh yêu em!".Vẳng bên tai tôi, giọng nàng thổn thức
như vọng lại từ một thế giới xa xôi nào: "Em đã chờ đợi giây phút này
bao lâu nay, em yêu anh!". Rồi nàng hôn tôi...
Khi tỉnh cơn mê, tôi bàng hoàng nhớ lại tôi đã nói với nàng:
"Anh yêu em!". Tại sao tôi lại dối tr á, tôi có yêu nàng đâu!? Tôi cách
nàng xa quá, xa hơn tất cả đám con trai kia, tôi có quyền gì mà xúc
phạm nàng? Thế là tôi tìm cách trốn nàng, cũng trốn tránh đến cùng
như khi tranh luận ấy. Tôi biết nàng nhiều lần đến tìm tôi. Nàng ốm,
tôi không dám đến thim. Nàng ốm ngày càng nặng tôi vẫn không
dám đến để thú nhận lời nói dối của mình. Nghe người ta nói nàng
ốm tương tư! Rồi nàng chết! Tôi đem cả một ôm hoa vi-ô-lét đến đặt
trên mộ nàng...
***
Ngày đầu đi làm sau đợt nghỉ ốm khá dài, nàng cùng lọ hoa viô-
lét trên bàn là người đầu tiên đón tôi.
- Nghe mẹ nói hôm nay anh đi làm... Anh đã khoẻ hẳn chưa! -
nàng dịu dàng hỏi thăm và chìa cho tôi tấm thiếp cưới.
- Hôn nhân là kết thúc của tình yêu - theo thói quen tôi mở đầu
cuộc tranh luận mới. Không có tiếng trả lời. Tôi cay đắng nghĩ: đúng
là hôn nhân của nàng đã kết thúc giấc mộng tình yêu trong tôi. Tim
buốt nhói, chừng như tôi ốm lại.
- Anh xem đi chứ - nàng nhắc.
Tôi lướt đôi mắt vô cảm lên tấm thiếp, đúng là tên chàng kia
sánh cùng tên... cô bạn thân của nàng. Tôi nhoài về phía gương,
choàng ôm xiết lấy nàng...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 146
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mãi lâu sau mới nhận thấy bốn gã đực rực kia đang nhăn nhở...
soi gương.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 147
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Miền cỏ hoang
Trần Thanh Hà
Trong vườn, có một khoảng nhỏ bà trồng đủ các thứ rau: chân
vịt, mã đề, diếp cá, cả rau dền đất. Bà dùng thân lau nẹp thành liếp,
ken dày đến nỗi gà cũng không chui vào được. Suốt ngày bà ở ngoài
đám đất, cuốc xới, nhặt cỏ dại, thuốc nam hết cả. Mùa hè bà luộc rau
sam, rau chân vịt "ăn cho nó mát", nhưng đến bữa cả nhà chỉ ăn hết
góc đĩa, bởi nó cứ nhơn nhớt, nhàn nhạt thế nào ấy. Hơi nóng sốt một
tí là y như rằng bà nhai diếp cá bắt đắp lên trán, hôi ơi là hôi. Chỉ
bữa nào có cua đồng, mẹ nhổ rau dền đất nấu canh, cô Sửu mới khen
ngon.
Ngày cô Sửu đám cưới, đám thanh niên hè nhau đạp gãy cái
hàng rào của bà để vào xem cái video bố đem từ trên huyện về chiếu
bộ phim đánh chém nhau của Hồng Kông. Sáng sau ra vườn, thấy
đất bị dẫm đạp vô số dấu giày, rau cỏ nát bét lẫn với đầu mẩu thuốc
lá, bà sốt ruột chửi um, đến nỗi mẹ phải gắt bà mới thôi. Chiều lại đã
thấy bà mang cuốc chét ra cuốc xới. Chú Thao từ bên kia đồi vác
sang mấy bó lau, lụi hụi trồng lại cái liếp rào cho bà. Bố cằn nhằn:
"Không có việc b à nghỉ cho khoẻ, việc gì phải đất với cỏ". Bà thở dài,
dặn nhỏ: "Nhớ dội vào cái máng sau nhà cho bà để bà tưới cây".
Lối dẫn ra nhà chú Thao bing qua một vạt đồi cỏ léc cao quá
đầu người. Men bờ khe có hơi nước, léc xanh um tùm, lá to và dài,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 148
http://www.ebooks.vdcmedia.com
trông rợn cả người. Trong rừng không có loại cây nào lá sắc như cây
léc, chỉ cần vương nhẹ, nghe đau, y như rằng lá léc cắt. Thế nhưng
chú Thao không phát đường, cứ đạp léc xuống mà đi, thân léc gãy
máng vòng. Mùa khô, những người đi bứt lá về hễ mưa xuống trên
phiến léc thỉnh thoảng có vắt, sên, nên con đường hầu như bỏ hoang.
Lâu ngày, từ những gốc léc gãy, những mầm léc non lá tươi và mềm
vươn lên vẫy vẫy.
Chú Thao là người trở về cuối cùng của xóm. Ngày chú ôm chiếc
túi lép bước vào cổng nhà, thím Hồng đã hai mặt con, ở với chồng bên
chợ, cách sông và một thôi đường. Bà ôm lấy chú mà khóc, mà kể lể
thôi là kể lể. Mẹ và cô Sửu khóc thút thít. Chú đứng trước bàn thờ
mình, chẳng nói gì, cơ má trái giật giật. Mặt chú trông chẳng giống
mặt người trong ảnh, phía hay giật giật đen một mảng và đầy sẹo
nhỏ.
Bà nhắn qua chợ cho thím Hồng. Thím về có một mình, mắt đỏ
hoe. Vừa thấy chú Thao thím liền sụp xuống lạy. Cơ má trái của chú
càng giật mạnh hơn. Chú bảo: "Sự thể đã thế, đừng nghĩ ngợi gì. Cố
mà sống vuông tròn với người ta". Thím Hồng về, rồi lâu không thấy
sang nữa.
ở nhà được ít lâu, chú Thao làm cái nhà bây giờ. Căn nhà lúc
mới dựng nằm chỏng lỏn giữa bạt ngàn cỏ léc, đứng xa không trông
thấy. Chú Thao cặm cụi cuốc đất trồng khoai, trồng sắn. Đất tốt, chả
mấy chốc vườn chú đã có cái để thu hoach. Bây giờ, những cây xoài,
cây mãng cầu đã lớn nhanh lên khỏi ngọn léc. Nghe đâu chú còn định
xin xã cho khai phá mấy vạt đồi phía sau để trồng bạch đàn nhưng
xã không cho. Ông Bính chủ tịch nói là đất ấy nhiều bom đạn, đụng
vào lỡ xảy ra chết chóc, không ai chịu trách nhiệm. Chú gặp bố nhờ
nói hộ. Bố bảo: "Không dễ", chú nhắc lại: "Vâng, không dễ", rồi về.
Những chiều muộn chăn trâu bên này đồi nghe vẳng từ bên kia
tiếng sáo dặt dìu nôn nao. Tiếng sáo phảng phất trong sương khói
chiều nghe có cái gì quằn quại trong lòng. Cả rừng léc rập rờn theo
tiếng sáo. Lũ chăn trâu đứng ngẩn quên cả ngày đang tắt, quên cả
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 149
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đói và lạnh. Dứt tiếng sáo chúng mới lục đục lùa trâu về, thầm thì
kháo nhau: "Ông Thao trông mặt sợ thế mà thổi sáo hay tàn bạo,
nhỉ!".
Bà kể, ngày con gái thím Hồng xinh nhất làng Thượng, nhà đã
gả chồng rồi vẫn nhất quyết chối chỉ bởi mê tiếng sáo chú Thao. Đêm
văn nghệ nào có chú thổi sáo; thanh nữ đứng xem đông nghịt, hết
thảy đều ngây ngất. Tiếng sáo như có bùa quyến rũ hết con gái làng,
đến nỗi trai làng có bận doạ bẻ hết ống sáo chú Thao, cấm chú thổi.
"ấy vậy mà bây giờ...". Nói thế, bà lại khóc. Mỗi lần nghe bà khóc, cô
Sửu nhăn mặt: "Ai người ta cũng biết, mẹ kể làm gì".
Quãng gần Tết mấy cây chanh ghép trong vườn chú Thao trổ
bói. Giữa một vùng chỉ có cỏ là cỏ, hương chanh ngọt ngào, tinh
khiết. Ong rừng nương theo mùi hương rủ nhau bay về, rập rờn trên
những vầng hoa trắng. Chú Thao ngồi hàng buổi trầm ngâm, mắt vời
vợi mông lung trông ra bạt ngàn ngọn léc uốn cong theo gió, cơ má
giật giật.
Từ độ hoa chanh vườn chú Thao nở, cô Sửu thỉnh thoảng sai:
"Mày chạy vào nhà ông Thao kiếm ít hoa về gội đầu". Cô đâm nghiền
thứ nước bồ kết nấu thả vài cánh chanh trắng, hương thoang thoảng,
thanh và cay, gội xong nhiều ngày mà hương còn ủ trong tóc. Hoa
chanh nở có kỳ, nhưng cô Sửu bao giờ cũng có thể gội đầu là nhờ chú
Thao nhặt hoa rụng, hong khô, cất kỹ, mỗi bận lại cô Sửu một ít. Cô
Sửu có lần đùa: "Vì mấy cây chanh nhà ông Thao mà tao lấy được
chồng", cô hếch mặt: "Còn mày, đến thời không bù giá bằng hoa
chanh được. Bảo bố mày sắm cho ít vòng xuyến...".
Cô Sửu vốn không đẹp, da đen, vóc người to ngang, ăn nói đốp
chát. Học xong trung cấp nông nghiệp về xã làm kỹ thuật viên, cũng
chân lấm tay bùn như ai, nhưng hễ trai làng buông lời tán tỉnh là cô
bĩu môi ra chiều coi thường. Cô nói cô thích người trình độ. Ngoài ba
mươi, cô còn ở vậy. ấy thế nên cô nhận lời lấy anh kỹ sư cùng cơ q uan
bố.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 150
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bà cũng hay sai. Bà thường sai mang những thức rau trong
vườn cho chú Thao. Một lần sai đi bà lại đem chuyện chú Thao hồi
chưa đi bộ đội ra kể, nào là chuyện chú Thao tát cá về bắt bà nấu
canh rau tập tàng ra sao, nào là chuyện chú Thao cuốc đất khoẻ như
thế nào. Thôi thì đủ chuyện, dài có khi hết buổi, làm mẹ phải nhắc
khẽ: "Chạy ù đi rồi về học bài".
Chú Thao ít qua nhà nhưng hễ qua là thế nào chú cũng mang
cho chục trứng, miếng thịt nhím thịt chồn bẫy được, ngồi với bà một
chốc, nói dăm ba câu là đi ngay. Có lần cô Sửu bảo: "Hay anh lấy vợ
đi. Đã già đâu. Em sẽ mối cho anh con bạn học...". Không chờ cô Sửu
nói hết, chú Thao trừng mắt làm cô ấn gãy thỏi son đang tô môi dở,
xịu mặt. Chú Thao đi rồi cô mới toang toang; "Dở hơi, ông Thao ông
ấy giở hơi.
Thời này đàn bà rây ra, khối đứa thèm đàn ông không ai để
mắt. Ông Thao có hơi bị cháy mặt một chút nhưng cũng là đàn ông.
Có vợ có chồng vẫn cứ hơn thui thủi một mình. Biết toan tính, chăm
chỉ như ông ấy, chả mấy chốc mà giàu. Hay còn chung thuỷ với bà
Hồng? Bà ấy đã là vợ người ta, còn thương tiếc nỗi gì nữa không
biết...". Bố gắt: "Biết thì nói, không thì đừng. Cô là hay nói nhiều". Cô
Sửu đùng đùng: "Thấy phải là tôi nói chứ! Ông làm như ông thương
ông Thao lắm không bằng. Thương sao để ông ấy ra ở rừng một
mình? Sao không chạy cho ông ấy cái giấy thương tật?
Mà ông chỉ bảo với xã một tiếng là người ta cho ông Thao thầu
cái đồi léc, thế mà không. Để cho cỏ nó mọc bạt ngàn, người ta muốn
làm kinh tế lại không cho". "Đã bảo lắm bom...". "Bom cái gì? Ông
không phải sợ cho cái tính mạng của ông Thao, ông sợ cái khác. Đạo
đức giả tuốt?". "Cô đừng có hồ đồ. Im đi cho tôi nhờ!". Bố bực bội. Cô
Sửu không im, cô xỉa xói: "Ông đừng ỉ mà quát tôi nhé! Ông bắt ai im
được chứ tôi thì đừng hòng. Tôi biết tỏng trăm ngàn chuyện xấu xa
của ông. Tôi biết cả cái giấy đòi nhập ngũ là đề tên ông, nhưng vì ông
sắp đi nước ngoài nên phải cạy cục lo cho ông Thao đi thay.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 151
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Có ông Thao gánh hết thiệt thòi ông mới thành ông này ông nọ.
ấy thế mà giá ông Thao chết đi có khi ông lại dễ chịu hơn là thấy ông
ấy lù lù dẫn xác trở về". "Mày, mày, mày...". Bố lắp bắp, mặt đỏ ngầu.
Cô Sửu ngoảy mặt bỏ đi. Bà rên rẩm: "Vô phước, tao vô phước...". Mẹ
lặng im cắn môi ngồi một mình trong buồng. Bố nổ máy xe phóng ra
huyện dù chưa hết ngày chủ nhật.
Cô Sửu lấy chồng chưa đầy năm thì tay xách nách mang về
nhà. Mẹ kéo cô vào buồng, mặt tái nhợt: "Làm sao thế hả". Cô Sửu
khóc, nói trong nước mắt: "Em dại. Đã chót ở đến chừng ấy thế mà
không ở luôn, lấy chồng làm gì cho nó nhục...". Mẹ đảo mắt chung
quanh hoảng sợ: "Thì nho nhỏ thôi! Có gì cô nói đi xem nào". Cô Sửu
quệt nước mắt: "Cái số em nó khổ. Ngót ba chục tuổi đầu ai cũng cười
ế ẩm, lấy chồng trình độ, ăn trắng mặc trơn thiên hạ tưởng sung
sướng, nào ngờ vớ phải thằng cha bất lực. Biết em có bầu, nó đánh
chửi em thậm tệ...". Trời ơi là trời" - Mẹ bưng mặt.
"Tôi bỏ chồng. Ai nói gì thì nói". Cô Sửu tuyên bố khi có đủ mặt
cả nhà. Bà chu chéo, bà bảo rằng chính cô làm nhục gia phong, rằng
cô bôi tro trát trấu vào mặt bà. Bà khóc, bà chửi ầm cả nhà. Bố im
lặng hút thuốc, mãi sau mới nói: "Chuyện xấu, chẳng biết giấu đi, cứ
vạch áo cho người xem lưng. Cái làng này không khéo đến lúc cô Sửu
đẻ, họ kéo cả đến xem đứa bé giống ai...". "Muốn xem tôi cho xem
chứ! Tôi sợ gì mà giấu với giếm". "Hay hớm lắm đấy, cô lên phố mà
xem, mấy hôm nay đầu đường xó chợ, đâu cũng thấy tụ tập đàm tiếu
chuyện vợ chồng cô. Cô không ngượng nhưng mà tôi ngượng, tôi
nhục...". Cô Sửu cúi nhìn cái bụng sắp vượt mặt, lại khóc. Nhà buồn
như có đám.
Tháng Chạp thứ hai, hoa chanh vườn chú Thao nở. Cô Sửu
không còn sai chạy sang chú Thao lấy hoa chanh nữa. Cỏ léc vẫn rập
rờn xanh biếc một màu, ngàn ngàn lớp sóng xô đuổi nhau chạy qua,
xôn xao, khấp khởi. Heo may thổi lồng lộng buốt lên tận óc. Lại mưa
phùn hay đổ vào buổi chiều tối, giăng mắc lên làng mạc một làn
sương mờ dày đặc. Bà bây giờ chỉ còn ngồi trong tay trên bếp lửa, hết
sáng tới chiều, hết chiều tới tối, đêm bà ngủ mẹ cũng phải vùi than
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 152
http://www.ebooks.vdcmedia.com
dưới giường cho bà. Lâu bà không còn nhắc đái vào cái máng sau
vườn nữa. Khoảng đất của bà dền đất già nở từng bông hoa xanh
xám dài ngoằng ngoẵng, chen chúc với lũ cỏ hôi hoa mầu hồng hồng,
lá phủ một lớp lông mọc nham nhám. Cái liếp rào một lần gió lay là
xiêu vẹo chực ngã. Phần cái cuốc chét, cán gãy mẹ đã cho vào bếp
đun, lưỡi sắt hôm qua thằng cu Ki đã bán cho đồng nát.
Con cô Sửu xinh như tranh, chỉ mỗi hay đái dầm. Không thấy
hàng xóm đến xem mặt đứa bé như lời bố, chỉ có ông Bính chủ tịch
không con đến nhận thằng bé nhưng cô Sửu cười bảo: "Tôi đẻ, con tôi,
chẳng con ai cả".
Cô đặt thằng bé vào cái nôi buông mùng trắng rồi hát: "Cái vạc
mày ngủ cho ngon. Mai sau mày lớn, tìm cho ra gái ngoan mà hẹn
hò...".
Cô bảo: "Mày trông chừng em cho cô nhé! Cô chạy quàng đi một
tí. Lâu ngày nằm ổ, buồn quá! Cô vấn tóc trùm khăn kín mặt, đi.
Quá bữa cô mới về. Từ ngoài ngõ đã nghe tiếng cô oang oang: "Điên,
ông Thao nhà này điên mất rồi". Mẹ tất tả chạy từ dưới bếp lên. Cô
Sửu vừa tháo khăn vừa nói: "Đàn bà không chồng làng này thiếu gì.
Lấy ai chẳng lấy, lại đi rước mẹ con con mụ Nền. Mang gông suốt đời
mà không tránh khỏi miệng thế gian"....
à ra cô Nền về ở với chú Thao. Cô Nền nhà ở gần trường học,
không thấy nói có chồng nhưng có ba đứa con. Bọn học trò hay vào
nhà cô xin nước uống, lợi dụng bứt trái đu đủ non, dăm quả ổi xanh,
trốn học chấm muối ớt, có đứa táo tợn còn lấy cắp trứng gà, bồng cả
gà mẹ. Cô Nền biết nhưng không chửi, không mắng. Được thể bọn trẻ
lại làm quá. Cô là đối tượng trong những câu chuyện của đám đàn
ông tụ tập khi rỗi rãi. Họ đùa phát vào lưng nhau đôm đốp: "Em Nền
ấy à, cứ xuống xề kể lể nỗi bất hạnh là em mềm lòng cho tuốt...". Đàn
bà khinh nhờn cô ra mặt. Họ bảo cô đĩ thoã, họ bảo cô khốn nạn.
Quanh năm suốt tháng, ngoài lũ học trò chẳng có ai tới nhà cô ban
ngày ban mặt.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 153
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cô Sửu lay gối bà, than thở, chuyện chú Thao. Bà ngồi lặng im
hong tay trên bếp, chẳng ra nghe, chẳng ra không. Mắt bà đục mờ
như có phủ sương khói. Bà cười, phô hàm lưỡi trống trơn sóm sém.
Lâu bà mới hỏi mẹ: "Thế bao giờ đến giỗ thằng Sơn?". Mẹ dụi mắt,
nhắc khẽ "Chú ấy còn sống, đã về". à thế...". Mắt bà ánh lên một chút
sáng rất nhỏ, rất mỏng, rồi nguội tắt nhanh chóng, lại chỉ thấy sương
khói đục mờ. Mẹ và cô Sửu nhìn nhau, không ai nói.
Trong hơi may, trên những triền đồi hoang chỉ còn một lũ trẻ
chăn trâu. Chúng co ro trong áo tơi, da tái xám, giữa lồng lộng gió.
Trên muôn triệu lá léc xanh xuyên qua lớp lớp mưa phùn là trong
trẻo, là réo rắt, là huyền hoặc tiếng sáo. Chưa bao giờ tiếng sáo nỗi
niềm da diết đến thế. Không đứa nào lên tiếng. Chúng nắm chặt tay
nhau nhìn về hướng ngôi nhà nhỏ bên kia đồi. Phía đó, một làn khói
bếp mỏng bay lên, vẽ một đường cong mềm mại, rồi toả toả vào trong
chiều muộn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 154
http://www.ebooks.vdcmedia.com
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mục lục
Cỏ may.......................................................................................................2
Cửa sẽ mở..................................................................................................7
Đêm trở gió.............................................................................................. 14
Điều ước muộn màng.............................................................................. 19
Chuyện đời tôi......................................................................................... 26
Gọi tên anh .............................................................................................. 36
Hạnh phúc............................................................................................... 44
Hoa bất tử................................................................................................ 48
Hoa xoan muộn....................................................................................... 52
Huế mơ.....................................................................................................57
Hương xa..................................................................................................61
Khát ......................................................................................................... 69
Láng giềng............................................................................................... 74
Bản tình ca cuối cùng............................................................................. 80
Mưa vào ngày cưới.................................................................................. 90
Vết thương trong không gian ................................................................ 97
Bùa yêu..................................................................................................115
Cánh cửa thứ chín ................................................................................124
Hẹn duyên .............................................................................................140
Tình yêu không lời................................................................................145
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 2
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cỏ may
Trịnh Thị Lan
Nắng lơ mơ nhìn Chấm. Chấm nheo mắt vẻ thú vị. Cỏ may líu
ríu bên bước chân Chấm. Cuối xuân, đồng cỏ thẫm màu hơn, càng
bát ngát, hiền hoà.
Chấm mỉm cười một mình. Cứ như đang đi đến nơi cảm thực
tại. Đồng cỏ này là của Chấm, nhưng là con bé Chấm của mùa hè
năm trước kia. Cô Chấm, nhưng là con bé Chấm của của mùa hè
năm trước kia. Cô Chấm bây giờ có thể nào còn xô vào ôm cứng lấy
được những cậu bé cùng tuổi, rồi cùng ngã đùng ra, lăn cù cù trên
thảm cỏ để cướp cho bằng được chùm quả mây, quả dút dót. Chấm
khẽ nhún vai. Buồn cười thật! Chỉ có bốn, năm đứa con gái giữa một
lũ con trai lộc ngộc to tồ, thế mà bọn Chấm luôn luôn giành phần
thắng. "Đúng là lũ mặt săng đá!" - Có lúc thua đau, Vĩnh đã nổi
khùng lên mà nói như thế.
Lúc ấy, nào Chấm đã biết thế mạnh, điểm yếu của mình đâu,
thấy người khác lăn xả vào, Chấm cùng lăn xả vào, giành được phần
thắng thì nhảy cẫng lên, cười khanh khách, nếu bị đẩy bật ra, Chấm
sẵn sàng bệt ngay xuống cỏ, đạp chân lia lịa và "nhè mồm ra". Hoạch
bảo sợ nhất là khi cái Chấm nhè. Nó khóc dai kinh. Khóc mà chẳng
có tí nước mắt nào, chỉ toàn dỗi. Đã thế lại "khoẻ" dỗi vặt. Bao giờ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 3
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cũng thế, Hoạch là đứa đầu tiên ngừng cuộc giành giật để dỗ Chấm.
Chấm chẳng đếm xỉa những lời ấy. Cả lũ bạn chăn trâu xúm lại.
Cũng chẳng ăn thua. Chúng nản lòng, tản đi cả. Còn lại mình
Hoạch: "Thôi nào, đứng dậy đi!". Đến khi đó, dường như cực chẳng
đã, Chấm mới đứng dậy. Hay vớ vẩn thế nhưng chẳng đứa nào giận
Chấm cả. "Nó nhóc con nhất hội mà lị!". Hoạch cứ nói như phân bua.
Bao giờ chia phần, Hoạch cũng giành phần hơn cho Chấm. Đôi khi,
Chấm cũng hơi thấy mếch lòng vì Hoạch cứ mãi coi Chấm là trẻ
con....
Chấm lững thững trên đồng cỏ. Gió chiều lành lạnh. Đàn cò xếp
xong hàng ngũ hình mũi tên đang bắn về phía Tây. Trẻ mục đồng ồn
ã đánh trâu về.
- Ôi! Chị Chấm!
Cái Hà "sún" bé tanh tách kêu toáng lên. Hoạch quay lại nhìn
Chấm:
- Cu Điểm đã cho trâu về rồi!
....
Cái Hà quất thừng vào lưng trâu, chạy lồng lên cho kịp với
chúng bạn.
- Chấm về từ bao giờ?
- ... Chấm nhớ đồng cỏ quá nên ra thăm đó! Chấm tưởng chỉ
mình Chấm đi học không chăn trâu nữa, hoá ra cũng chẳng còn mấy
ai. Còn mỗi Hoạch!
- Hôm nay, tôi chăn đỡ cho Hoạch và Điểm thôi! Còn "chúng nó"
lớn cả rồi, ai còn đi chăn trâu nữa.
- Xì! Lớn gì! Chưa được một năm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 4
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hoạch nhìn vào mắt Chấm. Cô bé hay nhõng nhẽo vẫn thế:
Ngang như cua, vẫn rất dễ thương. Chấm đi chân đất, hai ống
quần dệt kín hoa cỏ may. ánh mắt kiêu hãnh nhìn thẳng lại Hoạch.
Chẳng biết cô bé đang nghĩ gì?
- Bây giờ Hoạch làm gì? Có còn chơi với Lý, Vĩnh, Gái, Hoè...
nữa không? Sao dạo này ít nói thế?
Hoạch giật mình. Anh chàng nghĩ về từng đứa bạn theo thứ tự
Chấm điểm danh. Anh bối rối:
- Chẳng làm gì cả... Mà tôi đang đóng gạch với mọi người.
- Đóng gạch? Để xây nhà.Và cưới vợ. Phải không?
- Sao Chấm lại hỏi tôi thế?
- Hoạch đừng xưng tôi với Chấm, nghe xa cách lắm. Ngày trước
Hoạch nói nhiều với Chấm cơ. Ngày trước là năm ngoái ấy mà! Sao
bây giờ Hoạch lại cứ.... Hoạch ít nói hẳn?
Hoạch đỏ nhừ mặt. Anh quấn đầu thừng vào mấy ngón tay, cúi
đầu không nói. Bỗng nhiên Chấm cũng lúng túng. Mới một năm qua
mà Hoạch khác đi nhiều quá. Nhưng với vóc dáng cao lớn, vạm vỡ
thừa hưởng ở người cha không dễ làm người ta khẳng định anh là
nông dân bởi vầng trán cao thông tuệ và sống mũi rất thẳng của anh.
- Sang năm đủ tuổi, tôi xin đi làm công nhân trên tỉnh.
Chấm không nói gì. Chỉ mấy giờ trước đây, suy nghĩ của cô rất
khác. Hình như giữa mình và Hoạch giờ đây đã có khoảng cách?...
- A! Một tên dế cụ! Mơ ước của cu Điểm đây!
Chấm chưa hoàn hồn, cau có nhìn Hoạch. Hoạch vẫn ngồi, trầm
ngâm nhìn con dế trong tay:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 5
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ngày trước, đấu dế với chọi cỏ gà là những trò vui nhất của
bọn mình. Hôm trước khi lấy chồng, Gái và cả lũ bạn ra đây, hồn
nhiên tìm cỏ gà để chọi....
- Buồn cười nhỉ? Gái đã lấy chồng thì Chấm biết nhưng không
hề biết chuyện này đâu.
- Không ai biết chuyện đó ngoài chúng mình. Rồi mỗi đứa sẽ có
mỗi nơi hết đó thôi. Tất nhiên, Chấm vẫn là người sướng nhất. Vĩnh
rất khao khát được học đại học. Chấm có biết không?
- Chấm biết! Chấm vẫn là đứa em út ít của mọi người đấy thôi!
- Tất nhiên rồi! Có thể Chấm thay đổi về cái gì, nhưng con mắt
nhìn mọi người, nhất là bạn bè thì đừng thay đổi Chấm nhé! Không
ai có hai thời ấu thơ đâu Chấm ạ!
- Vì thế mà ban nãy Hoạch trầm tư, ít nói? Chấm hiểu.
- Không phải... nhưng...
- Chấm sẽ đổi khác, Hoạch ạ! Nếu lên tỉnh, Hoạch đừng ngạc
nhiên, trách cứ Chấm điều gì! Nhưng về đây, Chấm vẫn chỉ thế này
thôi: chân đất, quần đen, quê hơn cả những người ở quê. Chấm yêu
đồng cỏ này ghê gớm, Chấm thèm ăn quả dút dót vô cùng.
Hoạch sững sờ. Anh chẳng nói thêm được gì. Những điều dự
định nói với Chấm, giờ anh đã quên béng mất. Anh chăm chú nhìn
Chấm. Bóng chiều loang loáng trong đôi mắt ngợp đen. Cô bé đã ngồi
đối diện với Hoạch từ lúc nào, chống tay xuống cỏ vững chãi. Trong
tay cô, một cọng cỏ gà khẽ rung rung, dù trước đó, Hoạch đã cố tìm
nhưng không thấy.
Đồng chiều đã thưa người. Con trâu đủng đỉnh đi trước, ve vẩy
đuôi khoan khoái. Chấm và Hoạch lững thững cùng đi về. Cỏ may
rạp dưới chân Hoạch, lại vùng dậy, xô tới áp vào chân Chấm. Chấm
khẽ hít hà. Không khí có hương vị lạ lắm! Đồng quê! Bảo rằng nó có
hương thì càng hít sâu càng thấy đậm đà. Thế mà có lúc Chấm tưởng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 6
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chỉ có mùi bùn tanh tanh, mùi phân ngai ngái trên những bờ vùng,
bờ thửa lầy lội.
Con dế trong tay Hoạch cựa mình ọ ẹ. Bất giác Chấm đưa tay
lên trán. Đầu Chấm vẫn còn u vì cú đụng đầu vào Vĩnh lúc cổ vũ
trận đấu dế năm ngoái đây!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 7
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cửa sẽ mở
Đặng Thị Thanh Hương
Mười hai giờ mười phút tầu sẽ chạy. Tôi gập người qua cửa sổ
níu Thành. Tàu vẫn chạy và Thành lùi lại phía sau. Sân ga nhoè ướt.
Vậy là xa rồi. Tôi nghĩ chắc không có ngày gặp lại Thành. Với
Thành, tôi chỉ là một dấu chấm mờ nhạt trong đời anh.
Một ngày mệt nhoài trên tàu, tôi về đến nhà. Phố thị hiu hắt
dưới ánh đèn vàng. Năm năm xa nhà, bây giờ là lúc phải trở về, bố
tôi bảo thế. Vừa ra tới trường lớn, năm sáu người đàn ông xúm vào:
"Mời cô", "Em gái về đâu, anh chở nào ...". Tôi chọn một người đàn
ông già nhất, lên xe. Mười phút sau, tôi đứng trước cửa nhà. Cây
bàng lá rụng đỏ ối dưới gốc. Tôi chợt thấy bồi hồi, những kỷ niệm thời
còn trẻ ùn về. Dưới gốc bàng này, lần đầu tiên tôi nói về ý nguyện đi
xa. Năm đó tôi vừa bẩy tuổi. Bố và mẹ chạy ra đón. Căn nhà xưa
rộng thênh và buồn. Mọi người trong nhà đi xa cả.
Tôi đã trở về sau một chặng thời gian dài đủ để xăm xoi kiếm
tìm. Nhưng kiếm tìm mãi vẫn chẳng thấy gì cho mình. Các cơ quan
nhà nước ở Hà Nội không còn chỗ chen chân. Tôi một kỹ sư hoá đầy
triển vọng, cuối cùng phải đi làm ở vài công ty trách nhiệm hữu hạn
do Thành giới thiệu. Hết thư ký văn phòng đến xử lý phần mềm máy
tính, những tài năng của tôi vẫn không được khởi động. Thế là chán.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 8
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi nhớ, đại thi hoà W.Sếchxpia nói một câu theo kinh thánh đại để:
Hỏi đi, sẽ được trả lời. Tìm đi anh sẽ thấy. Gõ đi, cửa sẽ mở. Tôi đã
hỏi, đã tìm, đã gõ đến hàng chục nơi mà trước mặt vẫn im lặng. Tôi
hoang mang. Hình như Sếchxpia cũng nhầm khi tin vào Đức Chúa.
Vậy là tôi phải trở về. Từ bỏ cái ước mộng thân cư thiên di như trong
lá số tử vi của tôi. Thế mà 25 tuổi, tôi vẫn chả làm nên cơm cháo gì.
Thành bảo: "Em không cần đi làm cũng được, tụi mình cưới nhau, em
ở nhà sinh con, thế là xong ...". Tôi cười: "- Vậy các công thức hoá học
em cho vào máy giặt để quay cùng tã lót à?". Thành chép miệng: " -
Đàn bà mà nhiều tham vọng là rất dở!".
Tôi đành chấp nhận thiếu một chút chức năng thiên phú và có
lỗi với Thành. Tôi trở về quê mang theo tình yêu đầu tiên trộn lẫn
vào các công thức hoá học. Thế là mất nhau. Nhưng tôi sẽ được một
cái gì khác, có lẽ lớn hơn tình yêu của Thành. Thành cay nghiệt?
- Anh cũng tin như thế!
Bố xin cho tôi vào sở công nghiệp tỉnh. Buổi đầu tiên đi làm,
trên bàn viết của tôi có một lọ hoa hồng rất đẹp. Mà kiếm được
những bông hoa như thế ở xứ sở nhà thật khó.
Đãng trạc ba mươi tuổi, là trưởng phòng của tôi:
- Ngày mai cô xuống nhà máy đường rượu. Cái thằng cha này
mấy năm nay làm ăn đì đẹt quá, cô tính cách nào tăng chất lượng lên
nhé.
Ngồi một ngày chưa yên trên văn phòng có bình hoa hồng Đà
Lạt quí hiếm ấy, tôi lại lóc cóc đạp xe lên đầu tỉnh. Thị xã nhỏ và dài.
Những con đường đều tăm tắp, hun hút mà chẳng thấy sự dọc ngang
như những vùng đất khác. Tôi đã đọc một câu thơ của ai đó:
Thị xã nhỏ như bàn tay con gái
Chiều xưa vuốt tóc diệu kỳ ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 9
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khốn khổ, thị xã của tôi mà nhỏ nhắn giống một bàn tay cô gái
như cái anh chàng thi sĩ kia ví von thì không đến nỗi. Sáng sáng,
chiều chiều tôi đạp xe hơn mười kilômét đến nhà máy. Những đống
mía khô quắt chất đầy sân. Giám đốc Lân bảo tôi:
- Khó khăn lắm anh ạ. ở đây người ta không trồng mía. Phải
cho công nhân đi thu gom từng nhà, chất lượng rất kém. Đó, cô nhìn
đống mía ngoài sân thì thấy, giống mía này cứng và ít đường. Mấy
năm trước, đường của n hà máy còn tiêu thụ được. Giờ đường Trung
Quốc tràn về, thế là hàng nhà máy tồn lại.
Kể ra ông Lân nói cũng có lý. Từ khi khai thông biên giới Việt -
Trung, tỉnh tôi là nơi địa đầu. Khắp khu chợ toàn hàng tầu. Từ quần
áo, giầy dép đến đường, bánh kẹo, hoa quả thôi thì đủ loại. Hàng Tầu
giá thành rẻ và hình thức đẹp hơn. Thời buổi mở cửa, dân thấy cái gì
kinh tế hơn thì dùng. Ai hơi đâu để ý đến sự tồn tại của một nhà
máy.
Tôi ra chợ mua một túi đường Trung Quốc. Đường Tầu trắng và
nhỏ hạt. Giá chỉ có sáu nghìn một kilôgam, trong khi đó giá thành
cân đường của nhà máy riêng nguyên liệu lên tới bảy nghìn năm
trăm đồng. Tôi đóng cửa nhà ba tuần, miệt mài với công thức được
học trong trường. Pha pha, chế chế rồi tôi cũng tìm được cách lọc bớt
những tạp chất trong đường của nhà máy làm ra. Nhưng để hạ được
giá thành cạnh tranh thị trường thì tôi chịu. Tôi gọi điện cho Thành,
Thành cười phá lên:
- Em có bị dở hơi không? Thời buổi này người ta lao vào kiếm
tiền. Mặt hàng nào có lợi nhuận cao nhất thì kinh doanh, hơi đâu mà
phân tích với chả cải tiến. Ngốc ạ, dẹp đi với anh. Anh đang có dự
định làm ăn lớn đây. Trông vào cái nghề mình có mà chết đói ...
Tôi cúp máy, lặng lẽ nhớ lại Thành mấy năm về trước. Anh
luôn là sinh viên xuất sắc của khoa. Anh say mê đeo đuổi những công
trình của mình. Cái gì làm Thành thay đổi đến thế?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 10
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi đành mò mẫm một mình. Công việc bù đầu, tôi cũng vơi đi
nỗi day dứt về Thành.
Tôi đem dự án trình Sở và ban giám đốc nhà máy. Ông Lân vỗ
đùi:
- Cô giỏi lắm. Vậy mà chúng tôi không nghĩ ra.
Hai tuần tôi và ông Lân chạy khắp nơi, hết vào uỷ ban tỉnh lại
tiếp cận ông giám đốc Sở tài chính để xin kinh phí. Nhưng để đâu hai
bác cháu cũng gặp sự khất lần với những lý do không kém phần tế
nhị.
Hai ngày sau, ông tìm tôi mệt mỏi:
- Ông phó chủ tịch nới với chú là việc gì phải vẽ vời. Không cần
cải tạo, chế biến gì cả. Dẹp việc sản xuất đường, nhập hàng Tầu về
bán có phải nhàn hạ mà lãi nhiều hơn.
Tôi chợt thấy nghẹn đắng. Vậy là công cốc. Nhưng cả tôi và ông
Lân không thể làm gì khác. Đào đâu ra ba trim triệu để mua máy
móc và thiết bị?
Sau thất bại ở nhà máy đường rượu, Đãng gọi tôi về.
- Thôi, công việc của cô là ngồi ở phòng nghiên cứu. Bao giờ có
chỗ hợp lý tôi lại bảo cho cô đi.
Bốn tháng sau, nhà máy của Ông Lân phải đóng cửa chuyển
giao cho việc kinh doanh chè đen xuất khẩu. Ông Lân nghỉ hưu, đưa
cả gia đình về xuôi.
Hết hai năm tập sự, tôi vẫn chưa được giao việc gì cụ thể. Mỗi
ngày tám giờ vàng ngọc, tôi tới văn phòng ngồi đánh máy các công
văn, giấy tờ. Đãng an ủi:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 11
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Thôi cô tạm đảm nhận công việc này một thời gian. Sắp tới xí
nghiệp dược cần một kỹ sư hoá để pha chế loại thuốc mới. Tôi sẽ bàn
lãnh đạo đưa cô về.
Trên bàn của tôi không còn thấy thêm một lọ hoa nào. Những
bông hồng ngày ấy không nỡ vứt, tôi treo lên tường khô quắt lại. Chị
Vân cùng phòng với tôi bảo:
- Đấy em cứ nhìn những bông hồng thì thấy. Ngày đầu nó cũng
đầy sức sống và rực rỡ biết bao. Thôi em ạ. Như chị đây này, lấy
chồng vào là hết muốn tìm tòi, nghiên cứu. Chị thấy anh Đãng để ý
đến cô đấy ...
Tôi bật cười vì sự ví von của chị. Tôi từ bỏ Thành, từ bỏ cuộc
sống thành phố để về đây, những tưởng sẽ làm được nhiều việc "ra
tấm ra món". Giờ thành một cô văn thư không chuyên nghiệp mới
thấy những công thức hoá học không khó hơn việc kỳ cạch gõ từng
phím trên máy chữ.
Thành đi nước ngoài nửa năm nay. Trước khi đi, ạnh gọi điện
thoại cho tôi:
- Sao rồi? Đã tìm thấy trên mảnh đất heo hút ấy chưa? Dù sao
thì anh cũng kính phục em đấy, cô bé ạ!
Thành không viết cho tôi một lá thư nào. Tôi nghe tin anh lấy
vợ và công việc kinh doanh rất phát đạt.
Tôi hai mươi bảy tuổi. Những ồn ào thuở mới ra trường cũng
lắng xuống. Mẹ tôi buồn bã: "Con gái lớn rồi, phải lấy chồng đi". Bố
tôi không nói gì. Ông vừa quyết định về hưu sau một cuộc họp tỉnh
uỷ.
Công trình lọc tạp chất đường của tôi đã phủ bụi. Đãng quên
mất lời tỏ tình với tôi. Anh lấy vợ. Vợ anh Đãng là con ông phó chủ
tịch tỉnh vừa học hết phổ thông trung học. Nói như chị Vân là xấu:
xấu ma chê quỷ hờn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 12
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Không thể chờ đợi, tôi tự mình mò sang xí nghiệp dược. Đúng
lúc cả xí nghiệp đi thu mua nhựa anh túc trên huyện. Tôi xin đi theo.
Đứng trước một rừng hoa anh túc đang nở rộ. Giàng A Sa. một
cán bộ huyện kể cho tôi nghe sự tích về cây anh túc. Chuyện kể rằng:
Xưa kia có một nàng công chúa sinh ra với nước da đen đúa. Vua cha
dấu bặt sự thật, nghiêm lệnh ai lộ ra sẽ bị chém đầu. Đến tuổi trưởng
thành, một hoàng tử lân quốc đến cầu hôn. Hôn lễ được cử hành rất
trọng thể. Đêm động phòng hoa chúc, công chúa bị bỏ tấm mạng che
mặt. Vị hoàng tử nọ ngất đi ngay đêm đó trốn biệt. Đau khổ và uất
hận, công chúa chết đi với lời nguyền: sẽ làm cho con người điêu
đứng, dù khinh ghét nhưng không a i có thể từ bỏ cô được. ít lâu sau,
trên mộ nàng mọc lên một loài hoa có đủ ba màu trắng, đỏ, tím. Đó là
cây thuốc phiện mà sau này người đời kinh sợ vì sự cám dỗ ma quỷ
của nó.
Câu chuyện Giàng A Sa kể ám ảnh tôi rất nhiều. Cây thuốc
phiện là môt dược liệu quý, nhưng sau vụ này cũng sẽ bị phá bỏ.
Tỉnh chủ trương trồng cây sơn tra thay cây anh túc.
Tôi trở về thị xã, lên gặp chú giám đốc sở xin chuyển về xí
nghiệp, nhưng không được đồng ý. Ông ta bảo tôi:
- Cô sẽ phát huy được những gì ở đấy khi không còn trông cây
thuốc phiện nữa?
Đêm ấy trời mưa rất to. Tôi nằm trên giường. Sấm chớp đập ầm
ầm ngoài cửa. Chợt tôi nhìn thấy nàng công chúa đen đúa đi từ mưa
vào giường. Cô ta ngồi xuống nắm lấy tay tôi, bàn tay đen của cô ánh
những ráng đỏ:
- Cô sẽ chẳng bao giờ làm được những dự định của mình đâu.
Cô thấy không? như ta thế mà lại hay. Sự ngu muội của con người
làm ta bất tử, ha ... ha ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 13
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cô ta cất một tràng cười man dại. Tôi hốt hoảng giật bàn tay ra
và vùng chạy. Một ánh chớp chói loà đập thẳng vào cửa sổ. Tôi tỉnh
dậy bàng hoàng bởi giấc mơ kỳ lạ.
Một tuần sau, tôi làm đơn xin thôi việc và lặng lẽ ra ga lên tàu
về Hà Nội. Bố mẹ không ngăn cản, chỉ thở dài. Bố đưa tôi ra cổng,
đứng tựa vào lưng cây bàng nhìn theo. Tôi chợt thấy bố và cây bàng
sao giống nhau thế. Cành cây khẳng khiu, bạc phếch và bố mái tóc
bạc trắng, dáng đứng lòng không cam chịu. Những chiếc lá bàng đỏ
ối rụng đầy gốc. Đã ba năm từ ngày tôi trở về.
Ba năm như chiếc lá bàng xanh mơn mởn của hy vọng, tôi lại ra
đi khi hy vọng ngả vàng. Dù niềm tin ra rời như những lá bàng nằm
hấp hối trong gió bấc.
Về Hà Nội, tôi lại xin vào xử lý phầm mềm máy tính cho một
công ty nước ngoài. Tôi giấu kín tấm bằng kỹ sư hoá xuống đáy va ly
cùng với những hoài bão thời tuổi trẻ.
Tôi lấy chồng, giám đốc một công ty trách nhiệm hữu hạn.
Nhiều đêm nằm ôm con, tôi cứ lẩm nhẩm một mình: Hỏi đi sẽ
được trả lời. Tìm đi, anh sẽ thấy. Gõ đi cửa sẽ mở ... chẳng lẽ rồi cuối
cùng tôi phải chọn một con đường đơn giản nhất, dễ dãi nhất?
Nhưng chưa có một cánh cửa nào cho những kiến thức của tôi
cựa quậy.
Tôi nghĩ đến nàng công chúa đen đúa với lời nguyền cay độc.
Tôi nghĩ về những cánh hoa anh túc đã héo tàn, mà sự cám dỗ
còn vương vấn. Chợt tiếng T hành cười vang: "Ôi, cô bé ngốc nghếch!"
Vâng, có thể là tôi ngốc nghếch khi cứ mãi kiếm tìm. Nhưng tôi
biết tôi sẽ không còn lại gì nếu tôi ngừng việc tìm kiếm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 14
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi tự an ủi mình: Rồi một ngày nào đó tôi sẽ nhận được câu trả
lời, cánh cửa sẽ mở. Nhưng, liệu đến lúc đó tôi có còn đủ nghị lực và
dũng khí để bước vào cái thế giới mà tôi hằng mơ ước hay không?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 15
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đêm trở gió
Chu Thị Thơm
Đã khuya, Thảo vẫn trằn trọc. Cô ngồi dậy, bật đèn bàn. ánh
sáng phản chiếu vừa đủ một vòm hẹp xuống trang giáo án cô mở
chiều nay. Phía sau chiếc ri-đô bằng vải hoa màu sáng, cu Hoà đang
ngủ. Thằng bé ngủ say, tay ôm chiếc gối. Mỗi lần rời con để dậy, bao
giờ cô cũng se sẽ đặt chiếc gối vào tay con. ở tư thế nằm nghiêng ôm
gối, bao giờ cu Hoà cũng ngờ là mẹ. Giấc ngủ bình yên lại đến với
nó....
Bất chợt cô nhận ra mình đã khóc. Đẩy lùi trang giáo án ra xa
cho khỏi nhòe nét chữ - mặt bàn lại loang loáng những giọt nước mặn
mòi chảy ra từ con tim rớm máu của cô. Bốn bề xung quanh trống
trải. Có tiếng gió đập mạnh vào cửa sổ. Hình như cơn bão đã về.
Thảo lại gần cửa sổ, ghì hai mẩu dây thép thít chặt lại cho khỏi bật
tung bởi đã lâu ngày hai cánh cửa đã hỏng.
Khắp căn phòng, đồ vật quen thuộc đến tàn nhẫn. Bộ bàn ghế
hàng ngày Trận và cô ngồi soạn bài. Tờ lịch có in hình cô hoa khôi
khoác bộ đồ tắm hai mảnh lúc nào cũng uốn éo mỉm cười với thiên
hạ. Chú mèo nhồi bông nằm nghiêng trong tủ kính, hơn một tháng
nằm chưa được nâng dậy. Những nụ hồng héo khô, trườn mình tội
nghiệp trên lọ hoa sứt miệng... Tất cả vẫn nguyên như ngày Trận từ
biệt ngôi nhà này để ra đi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 16
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một cuộc ly hôn. Cả cô và anh đều có những lý do cực đoan
không thể chấp nhận sự tồn tại cho cuộc hôn nhân hơn sáu năm qua.
Đã hơn một lần người đàn ông trở về thăm con. Vồ vập. Vội vã rồi hối
hả ra đi. Cu Hoà nhoài người ôm cổ bố và giơ tay đón những chiếc
kẹo cao su bố cho để rồi hai hôm sau vẫn còn kêu mỏi hàm.
Cô nòn nhớ ngày anh mang gia tài đã chia theo toàn án quy
định, cô đứng nép vào hiên nhà cho một tốp người giúp anh chuyển
đồ đạc. Hai xe công nông ì ạch chở tủ lạnh, giàn Sony, tivi, đầu video,
xô, chậu, nồi.... mang đi. Lúc để chiếc tivi đặt lên xe, cu Hoà hỏi: Bố
ơi, bố mang tivi đi đâu đấy. Trận xoa đầu con, cười:
- à bố mang đi sửa. Rồi sẽ mang về cho con xem.... Mà nếu bố
chưa kịp mang, mẹ sẽ mua cái mới cho con....
Đến bây giờ cu Hoà vẫn còn nhỏ. Trí nhớ của cậu bé hơn ba
tuổi về một chương trình hoạt hình trên màn ảnh nhỏ vẫn còn hằn
sâu. Nó luôn hỏi. Và, mỗi lần con hỏi, Thảo lại ứa nước mắt. Không
hy vọng, nhưng cô vẫn muốn tin anh sẽ mang vô tuyến về cho con
xem.
Nhưng gần đây, cu Hoà không hỏi nữa. Thảo mua rất nhiều đồ
chơi cho con. Tàu hoả. Xe tăng. Ô tô. Chút chít.... thằng bé đã quên
chiếc tivi có chương trình hoạt hình. Mỗi tối trước khi đi ngủ, hai mẹ
con chơi với nhau, phân vai lái tàu, lái xe và làm hành khách. Chơi
một lúc thằng bé đòi mẹ cho đi ngủ. Nó hít khắp người mẹ rồi choàng
lấy cổ mẹ. Thảo chỉ ru một lát, tay vỗ vỗ vào lưng cu Hoà là nó ngủ
ngay. Trong giấc ngủ ấy, có sự bình yên - sự bình yên của một kiếp
làm người.
Đêm nay Thảo không ngủ được. Bài soạn còn dở dang cho tiết
ngày mai. Nhưng trong tâm thức của cô bây giờ không có chỗ dành
cho trang giáo án - mặc dầu cô đã cầm bút trước trang sách hướng
dẫn giảng dạy. Cô lau những giọt nước mắt còn đọng trên bàn. Người
mệt mỏi, cô thao thức, linh cảm cơn bão đến hôm nay.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 17
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đã hơn mười hai giờ đêm.... Bỗng có tiếng xe máy ngoài ngõ.
Tiếng chó sủa dội lên một chốc rồi im. Thảo mở cửa, bật đèn ở sân.
Hai chú chó vẫy đuôi ríu rít. Trận hiện ra bất ngờ trước mắt cô. Giữa
khoảng khác của ánh chớp trong đêm đen, bốn mắt nhìn nhau, lặng
lẽ. Bước vào nhà, Trận hỏi:
- Thằng cu nó ngủ rồi à? Sao cô không nói gì hở? Tôi nghe tin nó
ốm nên xuống thăm nó....
Thảo nhìn phía sau xe, hy vọng sẽ nhìn thấy chiếc tivi mà anh
hứa sẽ mang xuống cho con. Nhưng phía sau chỉ là một khoảng trống
được hoà lẫn vào đêm đen.
- Nó ngủ rồi... - Cô trả lời.
Trận sờ trán cu Hoà. Rồi quay lại, cau mặt giận dữ: - Trán mát
thế này mà cô bảo ốm à. Làm mất công người ta gần mười cây số
trong đêm đến đây...
- Tôi có nói cu Hoà ốm đâu. Lần trước nó sốt, mấy em học sinh
đến thăm nói là sẽ nhắn anh. Có lẽ anh nghe nhầm đấy thôi....
Nhấp nhổm trên chiếc ghế một lúc, sực nhớ ra điều gì, Trận
ngồi bật dậy. Sợ cu Hoà thức giấc, anh bật bật lửa ga, giơ cao đi khắp
trong ngoài gian phòng để tìm một vật gì đó. Chốc chốc anh lại cho
tắt để khỏi nóng tay.
- Anh tìm gì vậy? - Thảo hỏi.
- Cái dây phơi tôi mua cách đây hai năm, hồi trước mắc ở trong
phòng đâu rồi?
- à, tôi buộc ở hiên - Thảo trả lời, không hiểu Trận hỏi dây phơi
trong đêm làm gì.
Lao ra ngoài như tên bắn, Trận vồ lấy sợi dây phơi bằng thép
được căng từ cột nhà ra cây xoan. Bàn tay Trận miết lên sợi dây. Từ
trong nhà, Thảo nghe giọng anh hỉ hả:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 18
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Sợi dây này tốt lắm đây. à, mà này tại sao nó ngắn đi một
đoạn. Cô lại lấy ra để dùng vào việc vớ vẩn phải không?
Thảo không còn nghe lời nào nữa. Cô chạy đến bên Trận, đưa
con dao cho anh để tháo những nút thép cuối cùng. Sau khi cuộn sợi
dây, quấn thành vòng tròn - Trận ghì chặt sợi dây buộc phía sau xe.
Ném cái nhìn giận dữ về phía Thảo, Trận hùng hồn tuyên bố:
- Đây là cái dây phơi của tôi. Tôi phải mang đi. Còn cái gì của
cô, tôi không thèm. Tính tôi luôn thích sự sòng phẳng.
Chiếc xe rồ máy chạy ngay sau đó. Thảo quay trở vào đóng cửa.
Cô để tất cả đống quần áo ướt của con lên thành ghế tạm thời thay
cho chiếc dây phơi. Ngay lúc đó, cu Hoà giật mình, thét gọi mẹ bởi
tiếng sấm ập đến. Ôm con vào lòng, cô vỗ về cho con ngủ tiếp.
Tiếng gió rít ngoài sân càng mạnh. Có hạt mưa. Cơn bão đã về.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 19
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Điều ước muộn màng
Phạm Văn Sơn
Hằng tuần, cứ chiều thứ bảy bà Nhâm lại ra đầu làng để đón
Huân, con trai, và thằng Chiến, cháu nội từ trên thị trấn huyện về
nghỉ ngày chủ nhật.
Hôm nay bà Nhâm hết đứng lại ngồi mà hai cha con thằng
Huân vẫn chưa về. Có lẽ Huân bận công việc gì ching? Hay là thằng
bé Chiến lại bị ốm... Đang nghĩ ngợi mung lung trong đầu thì bà
Nhâm nghe tiếng gọi:
- Bà nội ơi! Cháu về với bà đây.
Bà Nhâm chống gậy để đứng thẳng người, nhưng khốn nỗi cái
lưng không theo ý muốn của bà, tiếng gọi của cháu vang vọng trong
chiều tà, rồi đôi tay non nớt của cháu vang vọng trong chiều tà, rồi
đôi tay non nớt của nó ôm lấy cổ bà, thằng Chiến thì thầm bên tai:
- Bà chờ cháu đã lâu chưa?
- Cha tổ bố con anh, bà tưởng không về.
- Bà nội ơi! Xe đạp của bố cháu bị xẹp lốp, cháu phải đi bộ mỏi
chân quá, bà cõng cháu nhé.
Huân đi phía sau nghe thằng Chiến nói vậy liền mắng:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 20
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Chiến! Con đừng hư nào. Lưng bà còng thế kia, với lại bà yếu
rồi.
Nghe bố nói vậy, thằng Chiến im lặng đi bên bà nội nó, nhưng
chưa được lâu, thằng Chiến lại hỏi:
- Bà nội ơi, ngày bé bà có học bài Bà Còng đi chợ trời mưa
không? Sáng nay cô giáo cháu mới dạy cho lớp cháu đấy. Hay là bà
làm bà Còng, còn cháu làm cái tôm nhé.
Nói rồi thằng bé cầm lấy một đầu gậy vừa đi vừa bi bô:
Bà Còng đi chợ trời mưa
Cái tôm, cái tép đi đưa bà Còng....
Bà Nhâm bước thấp, bước cao đi trên con đường làng mấp mô
những dấu chân trâu, lòng tràn hạnh phúc...
Xung phong. Trung đội hai bắn hiểm trợ....
Bà Nhâm giật mình ngồi bật dậy, không gian đen kịt. Không
hiểu đang tỉnh hay mơ, bà véo vào đùi thấy đau. Bà tiếc nuối với giấc
mơ của bà. Giường bên kia vẫn tiếng hô của Huân. Bà Nhâm lần tay
vào túi áo lấy bao diêm và châm vào chiếc đèn để ở dưới đất phía đầu
giường.
Chiều nay thấy trời đổi gió, các khớp xương trong người hơi
đau, biết thời tiết thay đổi thế nào các vết thương của Huân cũng
hành hạ nó, bà để sẵn lưng chậu nước, chiếc khăn và phích nước sôi ở
góc nhà. Pha nước hơi nóng, bê lại cạnh giường Huân nằm, bà lấy
khăn nhẹ nhàng lau lên mặt con trai bà. Đẩy tay bà ra, Huân nói to:
- Không phải băng vết thương cho tôi, đồng chí cùng với anh em
nhanh chóng chiếm cho được cứ điểm....
- Khổ lắm con ơi! Chiến tranh đã qua hai chục năm rồi sao
tháng nào, năm nào con cũng xung với chả phong hở con!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 21
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Biết nói gì đi chăng nữa vào lúc này Huân cũng chẳng biết, bà
Nhâm lại càng mủi lòng thêm.
Mấy năm đầu khi mới về quê với bà, mỗi lần trái gió trở trời,
vết thương của Huân tái phát, nhiều người trong xóm còn đến giúp
bà, nhưng rồi mãi họ cũng thôi, bà chẳng dám trách ai, cùng lứa tuổi
với Huân nhiều người trong làng họ có vợ con, gia đình đàng hoàng,
đằng này.... Càng nghĩ bà Nhâm càng thương Huân nhiều. Đã bao
đêm bà không ngủ, và những giọt nước mắt lặng lẽ chảy.
Hơn bốn mươi năm về trước, trong niềm vui Điện Biên giải
phóng, tưởng chừng chồng bà sẽ có mặt trong đoàn quân chiến thắng
trở về. Nhưng không. Bà âm thầm chịu đựng nỗi đau, vượt qua bao
nhiêu khó khăn để nuôi Huân. Bao nhiêu tình thương bà dành cho
Huân.
Học hết cấp ba trường huyện vì nhà xa phải ở trọ, hết tuần
Huân mới về nhà, có tuần Huân về trễ, bà Nhâm lại chạy sang nhà
mấy đứa học cùng trường để hỏi. Ngày tháng cứ trôi nhanh, bà mong
cho Huân học hết phổ thông rồi thi vào đại học, nếu không, học lấy
một nghề nào đó để rồi mẹ con có điều kiện ở gần nhau.
Nhưng, vào những năm 68, 69 chiến tranh do đế quốc Mỹ gây
nên đã lan rộng cả miền Bắc, quê bà, rừng cọ đồi chè mà máy bay Mỹ
cũng thả bom làm chết bao người. Lớp lớp thanh niên lên đường
nhập ngũ. Gia đình bà thuộc diện chính sách, nên Huân không phải
đi nghĩa vụ quân sự.
Cuối năm cấp ba, như hằng tuần Huân về chuẩn bị gạo để sáng
thứ hai đi học, bà Nhâm cho gạo vào bao tượng như mọi khi, thấy vậy
Huân bảo bà:
- Con chuẩn bị thi hết cấp, cho nên phải học nhiều lắm, có lẽ
hai hoặc ba tuần nữa con mới về được. Mẹ lo đủ gạo cho con.
Tính ngày, số gạo đã hết nhưng không thấy Huân về, bà Nhâm
đứng ngồi không yên. Rồi một hôm người bưu tá đưa cho bà lá thư.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 22
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Từ trước đến giờ nào có ai gửi thư cho bà? Khi bóc ra đọc, thư
của Huân, ngoài những dòng xin lỗi, Huân báo tin cho bà, Huân đã
là một người lính hiện đang huấn luyện ở một nơi rất xa. Bà Nhâm
không tin vào mắt mình. Và cũng từ đó, tháng nào bà cũng nhận
được thư của Huân.
Năm 1975, tin miền Nam được hoàn toàn giải phóng, đất nước
đã thống nhất, bà Nhâm cùng vui niềm vui của dân tộc, nhưng nỗi lo
cũng đến với bà, ngày nào bà cũng mong nhận được t in của Huân, hễ
biết ai ở trong xã từ miền Nam trở về, bà lại đến hỏi về Huân. Ròng
rã gần một năm trời, bà Nhâm lúc nào cũng như trong mộng. Mong
tin con mãi, cuối cùng bà đã nhận được thư.
"Mẹ kính yêu!
Lẽ ra con viết thư về cho mẹ ngay từ ngày miền Nam được giải
phóng, con vẫn khoẻ mạnh, vì điều kiện công tác nên con chưa thể về
thămmẹ được...."
Nỗi lo về Huân không còn nữa, bà Nhâm lại làm lụng quên mệt
mỏi, chắt chiu từng đồng, nay nhờ người lợp lại mái nhà,mai thuê thợ
đóng giường.... bà chỉ mong bao giờ Huân về, ưng cô nào trong làng là
bà cho cưới ngay. Đã lâu rồi không có tiếng trẻ trong nhà.
Một hôm bà đi làm đồng về, vừa về đến ngõ thấy một người mặc
quần áo bộ đội đang ngồi đọc báo ở hè, bên cạnh chiếc ba lô là chiếc
nạng gỗ, bà Nhâm quẳng đôi quang gánh chạy bổ vào và ôm lấy.
- Trời đất! Sao con về không báo trước cho mẹ biết? Chuyện
khác thì mẹ không biết, chứ việc này anh chẳng khác bố anh chút
nào. Mà về đến nhà sao con không vào nhà? Chìa khoá mẹ vẫn để ở
chỗ mái nhà đó.
Cứ thế bà Nhâm nói như chưa được nói với con bao giờ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 23
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người thương binh không lường được sự việc này, cảm động
trước tình mẫu tử, chỉ còn một chân, anh chới với đôi tay và ôm lấy
bà Nhâm như chính mẹ đẻ của mình.
Biết nói gì với mẹ đây, khi đứa con trở về chưa phải là con mẹ?
Để bà Nhâm nguôi dân nỗi xúc động, anh từ từ gỡ đôi bàn tay của mẹ
và gọi:
- Mẹ, mẹ... à bác ơi! Cháu đây, cháu là thằng Toản, bạn thân
của Huân đây - Và cứ thế Toản gọi bà Nhâm bốn, năm lần, bà mới từ
từ ngẩng lên nhìn mặt Toản. Nhìn khuôn mặt không phải là Huân,
toàn thân bà Nhâm mềm nhũn, Toản đỡ bà xuống hè.
Thất vọng, bà Nhâm hỏi trong hơi thở:
- Thằng Huân... chết rồi phải không con?
Lấy tờ báo quạt nhẹ cho bà, Toản nói:
- Không phải thế đâu! Con mới ở khu điều dưỡng, theo địa chỉ
của Huân viết, con hỏi đường đến đây mà.
Sáng hôm sau, tiếng gà mới gáy lần thứ hai, bà Nhâm đã gọi
Toản dậy để đi thăm Huân.
Quãng đường hơn một trăm cây số, bà Nhâm và Toản phải lên
xuống xe hai lần mới đến được khu điều dưỡng thương binh.
Sau khi trình giấy tờ, Toản đưa bà Nhâm vào dãy nhà, nơi
Huân điều dưỡng đã mấy tháng nay. Bà Nhâm bước vào cửa, trên
chiếc ghế xích đu có đệm, một người nằm đang chăm chú đọc báo.
Toản lên tiếng gọi:
- Có phải Huân đấy không?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 24
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhận ra tiếng Toản. Huân quay ra định hỏi lại Toản câu gì đó
thì nhìn thấy bà Nhâm đứng bên cạnh. Biết không thể giấu mẹ mình
mãi được, Huân oà lên khóc:
- Mẹ! Mẹ, con nói dối mẹ nhiều quá, mẹ tha lỗi cho con.
Bà Nhâm lặng lẽ ngồi xuống cạnh và bỏ chiếc vỏ chăn phủ trên
người Huân. Bà giật thót người, đôi chân của đứa con trai yêu dấu đã
bị cụt hoàn toàn, trời đất giữa trưa hè nhưng giờ đây bỗng tối sầm
như trước cơn giông, trong giây lát, bà lấy sức còn lại kìm nén nỗi
đau, xót thương trong lòng để khỏi bật tiếng kêu ra cửa miệng. Bà từ
từ lấy vỏ chăn phủ lại cho Huân, quay lại nhìn khuôn mặt thân
thuộc của con mình, bà muốn ôm chầm lấy để cất lên những lời ru
như ngày nào Huân còn bé, mỗi lần bị ốm, hay trước khi đi ngủ
Huân thường thích nghe bà ru.
Bà Nhâm đứng dậy lấy chiếc khăn trong túi, thấm từng giọt
nước mắt trên khuôn mặt của Huân và nói:
- Thôi nào cưng của mẹ. Mạ đã bao giờ trách con điều gì đâu.
Chỉ tội... con bị thương sao không báo ngay cho mẹ biết, để mẹ đến
chăm con.
Ngừng một lát, bà Nhâm lại nói tiếp:
- Chiến tranh mà. Với lại hòn tên mũi đạn nó tránh mình chứ
mình đâu có tránh được nó. Con cứ yên tâm điều trị, mẹ ở lại đây với
con năm bữa nửa tháng rồi mẹ xin các bác để đưa con về nhà, đã lâu
rồi mẹ sống một mình, vắng vẻ lắm, con về cho có mẹ, có con, có tiếng
người trong nhà.
Cơn mê sảng của Huân dịu dần, mệt quá, Huân ngủ thiếp đi.
Bà Nhâm lom khom đi lại phía bàn thờ, châm mấy nén hương
và cắm vào bát hương thờ chồng, chắp hai tay trước mặt:
- Ông ơi! Âm dương cách biệt đã mấy chục năm trời, tôi biết ông
ở dưới đó lạnh lẽo và cô đơn. Nhưng biết làm thế nào được, nuôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 25
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thằng Huân khôn lớn tôi tưởng rằng sẽ lo cho nó yên bề gia thất, nào
ngờ chiến tranh... Bây giờ thằng Huân của chúng mình còn đó,
nhưng ông ơi! Nó vẫn cần sự chăm bẵm của tôi. Thôi đành vẫn phải
xa ông vậy. Ông sống khôn, chết thiêng, phù hộ, độ trì cho tôi sống
thêm được ngày nào hay ngày đó...
Cứ thế bà Nhâm cầu nguyện, trong ánh sáng mờ ảo của ngọn
đèn dầu, bóng bà Nhâm in thành vòng cung trên bức tường. Mùi
hương thơm lan toả, không khí trong nhà ấm dần lên. Ngoài trời, gió
mùa đông bắc đã tràn về, những cành cọ sau nhà va vào nhau nghe
xào xạc, không gian trở nên xáo động.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 26
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chuyện đời tôi
Lê Thu Thuỷ
Mười hai lần tôi mơ thấy nàng bay vào bầu trời. Mười hai lần
sau giấc ngủ tôi nhẩm lại bài thơ nàng gửi tặng tôi trong mơ:
"Em tìm về cố hương
Những đám mây kết võng đón em
Mẹ sẽ thôi buồn con mười hai bến nước
Dòng sông ơi, xin chạy ngược
Ta muốn cùng anh qua bờ bên kia..."
Tôi đem câu chuyện này kể với ông giáo kiêm nhà chiêm tinh
giảng đường và nhờ ông giải mộng. Bóp trán suy nghĩ một lúc, ông
phán:
- Hỏng rồi con ơi!
- Sao thầy? - Tôi sửng sốt.
- Thành công chỉ đến với con khi có cô gái này bên cạnh. Con thì
không thích vướng bận vào đàn bà. Mục đích tham vọng của con ta
biết con không bao giờ chia sẻ với ai.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 27
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lời ông giáo tôi nghe cũng vui vui. Rồi tôi quên bẵng ông cũng
như quên giấc mơ mười hai lần trùng lặp.
Buổi chiều hôm đó tôi đến gặp nàng. Lòng tôi trĩu nặng. Nàng
ngồi bên băng một mình, thấy tôi, nàng nói một cách thờ ơ:
- Cuốn băng nhạc cổ điển mà anh thích Vân cho đứa bạn mượn
rồi. Thôi Quang nghe cái này nhé. Vân tin rằng Quang không chán.
Tôi gật đầu đồng ý. Nàng bấm máy cátxét. Sau khúc dạo đầu,
một giọng nói ấm áp phát ra. Cảm giác bình an tràn ngập khắp căn
phòng từ cuốn băng đ ã cũ và hỏng khá nhiều chỗ. Nội dung không
nghe được rõ lắm. Tuy vậy sức truyền cảm lạ lùng ở giọng người phát
ngôn có khả năng lay động lòng tôi.
Hình như Vân cũng chìm trong một trạng thái tương tự.
Khoảng khắc ấy cũng q ua đi, cuốn băng bị xoá quá nhiều. Tôi
không hiểu nhìn Vân dò hỏi, nàng giải thích tôi rõ đấy là bài thuyết
pháp của một nhà sư. Tôi hơi ngỡ ngàng. Vân không nói gì thêm, tôi
chào nàng ra về.
Bóng tối loang dài các phố. Một nỗi buồn nao dạ ập đến cấu xé
tâm hồn tôi. Lặng lẽ tiễn tôi qua quãng đường dài. Vân nghĩ gì tôi
không rõ. Chỉ đôi mắt trắc ẩn của nàng cứ làm tôi day dứt.
Cuộc chia ly đã được báo trước. Tôi ra đi, mang tâm trạng của
thằng sin h viên không bao giờ tốt nghiệp. Tôi buồn, không phải vì
bạn bè cười tôi quá cuồng vọng, mà bởi ở chính thái độ dửng dưng
của nàng.
Bữa tiệc liên hoan mất quá nhiều nước mắt. Vân không đến.
Tôi không biết tâm trạng nàng thế nào? Tuy luôn bên nhau nhưng
nàng mãi mãi là một người xa lạ.
Hoà nói với tôi:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 28
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Vân gửi thư chia tay bọn mình. Nàng đi đâu không rõ. Đồ đạc
vẫn còn để nguyên lại.
Rồi Hoà bâng quơ:
- Vân như sống sau một lớp sương mù.
Thật ra tôi biết Vân lên thành phố cố quên mình là đứa bé
nghèo có gia đình cũng như không. Vân gồng mình sống với mọi
người. Đó là điều ai cũng biết. Vân cũng hiểu. Riêng mọi bi kịch nàng
đã trải thì không ai thấu đáo. Tôi gặp Vân nàng đã trải thì không ai
thấu đáo. Tôi gặp Vân quá muộn. Tôi ra đi vào cái lúc Vân cần sự chở
che của một người bạn khác phái. Vân đang sống trong khó khăn,
thiếu thốn mối đồng cảm. Điều làm tôi đau lòng là Vân hiểu tôi.
Những khát vọng nghiên cứu, sáng tạo, mong muốn dấn thân, thử
nghiệm sống, trạng thái bão hoà cảm xúc giữa tháng ngày đơn điệu.
Vân đọc thấu nỗi lòng tôi, Vân thương tôi vì tôi cô độc quá. Còn tôi lại
không muốn dắt díu Vân đi suốt cuộc đời.
Hà Nội mùa xuân vẫn còn giữ trong lòng cái lạnh cắt da cắt
thịt. Gần hai mươi năm, mọi vật mờ nét dần. Khuôn mặt nàng cũng
nhoà nhạt trong tôi. Giờ đây tôi đang tồn tại giữa Hà Nội như lời
khẳng định của Vân. Mặc dù trước kia tôi cho một mình đi không bao
giờ trở lại.
Gần hai mươi năm, tơi tả trên gai góc cuộc đời. Bạn bè còn đó
với những đổi thay. Gánh nặng gia đình hai vai, tôi không còn hơi
sức mà đàn đúm với chúng nó như xưa.
Cô bé ấy xuất hiện như để gợi lại một nỗi buồn riêng.
Sau khi bị buộc thôi dạy, nhà trường chuyển tôi làm chân bảo
vệ, suốt ngày ngồi chơi xơi nước ở phòng thường trực. Thấy tôi vô tích
sự, Thuỷ nhí nhảnh:
"Người đã ngồi ở đó
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 29
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Trong căn nhà thật buồn
Đốt trên đầu điếu thuốc
Những tháng ngày buồn nôn...."
Không cần chú ý đến niềm u uẩn trên mặt tôi, cô bé cứ liếng
thoắng:
- Chú Quang ơi! Cháu đi mua rượu cho chú nghen. Vừa nói
Thuỷ vừa cầm cái vỏ chai và lục ngăn kéo lấy mấy trăm tiền lẻ rồi
chạy vù ra quán.
Bao giờ trở về cô bé cũng rót sẵn rượu vào ly cho tôi và hồn
nhiên:
"Một ly nhâm nhi tình bạn
Hai ly uống cạn tình sầu...".
Chẳng cần biết tôi có khó chịu hay không cô bé cứ mặc nhiên
tung tẩy.
Ngoài giờ lên lớp cô bé cứ chạy lăng quăng ở phòng thường trực
suốt ngày. Nhiều khi tôi có cảm giác đã gặp Thuỷ đi mua rượu. Cô bé
một lần nói với tôi:
- Buổi tối đã buồn mà chú lại ngồi uống rượu một mình cháu
thấy thảm thảm làm sao ấy!
Biết nói thế nào với cô bé. Tôi phải vỗ giấc ngủ bằng rượu. Có
thức cũng chẳng biết làm gì.
Mấy thằng bạn làm ăn ngày càng thành đạt. Chiều chiều
chúng phóng xe hơi về tụ tập chỗ tôi bàn công chuyện, hẹn hò bồ
bịch. Đứa nào cũng quý Thuỷ như tôi.
Một lần Hoà hỏi Thuỷ:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 30
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Cháu bao nhiêu tuổi rồi?
Cô bé lắc đầu.
- Thế bố mẹ cháu làm gì?- Hoà quan tâm.
- Không biết - Thuỷ đáp - Cháu sinh ra từ nước và sẽ trở về với
nước.
Tôi giật mình.
"Em sinh ra từ mây và sẽ trở về với mây!"
Hai mươi năm trước Vân đã nói với tôi như vậy. Ngày ấy nàng
hai mươi tuổi. Nàng biến khỏi đời tôi dần dần như đã đến. Từng
mảnh hai mươi năm trước cứ đồng hiện , nhập nhoà....
"Vân thích nghề sư phạm chứ?" - Tôi hỏi.
Nàng không trả lời thẳng:
- "Anh thích ngành kiến trúc?".
- "Tất nhiên!" - Tôi cười.
- "Em chỉ muốn trở thành nhà văn. Khai thác mọi khía cạnh
trong cuộc sống mà viết" - Giọng Vân xa vắng.
Nụ cười của tôi tắt ngấm khi nét mặt đăm chiêu vắt ngang
vầng trán của nàng.
Tôi không hiểu sao nàng chơi thân với đám bạn tôi đến thế! Là
người sống bằng những linh cảm, nàng khó hiểu với cánh sinh viên
sư phạm. Thế nhưng đêm đêm nàng lại nhập bọn với chúng tôi, lang
thang mọi nẻo đường, xó xỉnh phố phường.
Vân ví cả nhóm là lũ đười ươi. Chuỗi ngày sinh viên: Hôm qua
mông lung; hiện tại vô sự, trống rỗng; tương lai mơ hồ. Cả bọn co
cụm lại phá phách, sống không khác người mộng du bao nhiêu. Hễ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 31
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chúng tôi hát thì Vân cũng hát, các ca khúc không đầu không cuối.
Rồi Vân múa may, tung chưởng, đọc thơ, đá bóng loạn xà ngầu như
một thằng con trai. Vân đánh đấm, xô đẩy với Hoà, Anh... đám thanh
niên không chút ngượng ngùng. Khi tách riêng với tôi, nàng lại nói
đến cát bụi, kiếp sống phù du, bèo bọt, cảnh tù túng, nỗi tuyệt vọng
về bản thân và niềm vui nếu được chết.
Hoà phản đối ầm ĩ tình yêu của tôi dành cho Vân. Theo Hoà,
Vân quá ngổ ngáo, không chút nữ tính. Với tôi thì Vân quá đỗi dịu
dàng.
Đến một ngày Hoà nhìn Vân buồn buồn. Tôi hỏi. Nó kể cho tôi
nghe điều nó đọc được trên bàn viết của Vân.
Một nàng Vân khác hiện ra trước mắt Hoà. Thì ra Vân tham
gia các cuộc chơi để thử thách mình, để củng cố đức tin về bạn bè. Để
biết mình có thể sống theo một số ý muốn người khác mà không đánh
mất mình. Cũng chỉ trong những đêm lang thang, Vân mới quan sát
phố phường kỹ lưỡng. Mới nhận ra được rõ ràng bên cạnh những biệt
thự lộng lẫy nguy nga là các dãy nhà, lều vá víu, ọp ẹp. Dân cửu vạn
làm thuê và đám bụi đời, du đãng lăn lóc khắp vỉa hè. Vân cũng hiểu
hơn những trăn trở cùng nỗi đau khuất lấp của bạn bè. Tự Vân cũng
phát hiện con người trái của minh: Vừa đức hạnh, vừa nổi loạn, vừa
tỉnh táo, vừa cuồng điên, vừa tự tin vừa bi quan vừa vị tha vừa bất
cần vừa từng trải vừa ngây thơ....
Hoà cho Vân có lý khi viết: "Khó nghèo câu thúc mọi cuộc
vui....". "Đã đến lúc ta phải rời cuộc chơi vô bổ...".
Vân trở về với đúng con người nàng: Khép kín, thờ ơ, tách biệt
với xung quanh. Nhóm tôi tan vỡ dần sao đó. Hoà, Anh bỏ đi chạy
"sô" kiếm tiền. Tôi lao vào học, đầu óc đầy những ước mơ và hoài bão
không tưởng. Nàng tiên đoán được sự thất cơ của tôi, nàng nhận ra
những khoảng trống bất trắc trên lộ trình mà tôi đang dấn thân đơn
độc. Không muốn tôi ra đi nhưng nàng không níu giữ. Nàng thừa
hiểu tôi sẵn sàng từ khước tình yêu để đuổi theo hư danh? Hay nàng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 32
http://www.ebooks.vdcmedia.com
biết chúng tôi thuộc về hai thế giới khác nhau, khó mà song hành
trong đường đời?
Mấy năm du học, tôi nắm vững lý thuyết kiến thức những vila
trên mây, thành phố trên mặt biển. Về nước, tôi vỡ lẽ ra rằng kiến
thức của mình có khả năng áp dụng trong nền kiến trúc Việt Nam
vào những năm ba nghìn. Chạy chọt mãi tôi cũng được nhận vào làm
giảng viên ở trường kỹ thuật nọ. Một thời gian tôi bị sa thải mà chính
tôi cũng không rõ lý do. Tôi rất buồn phiền. Nhất là khi nghe vợ và
con cái cứ cằn nhằn tôi là "ông thờ chữ". Một phần vì thói quen đọc
sách đến thành nghiện của mình.
Thuỷ nói:
- Không hiểu sao nhìn thấy chú, cháu cứ nghĩ đến các nhân vật
của Samuel Betkett(1)
Hễ thấy tôi ngồi ưu tư là cô bé tinh nghịch:
- Chú Quang ơi! "Trong khi chờ Go Dot"(2), chú hãy.... - Bao giờ
cũng có một việc ngộ nghĩnh nào đó mà cô bé nghĩ ra.
Hoà bảo tôi:
- Mình hiểu vì sao ông quý cái Thuỷ, nó giống Vân.
Thì ra vậy, lúc nào tôi cũng ngờ ngợ mình gặp Thuỷ ở đâu.
Nghe Hoà nói, tôi nhận ra Thuỷ là phiên bản cuộc đời Vân.
- Thuỷ quá vô tư, làm sao giống Vân được?
- Ngược lại về hai mươi năm, ông sẽ không cho như vậy - Hoà
đáp.
Tôi nhớ gã đàn ông - bố của Hoàng Hoa cùng phòng Thuỷ. Hắn
vẫn thường đến thăm con gái. Gương mặt đĩ thoã của hắn rất đáng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 33
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ghét, khi thấy mấy cô nữ sinh đáng tuổi con mình gã cứ nhìn hau
háu.
Thuỷ thường pha cà phê giúp chúng tôi. Có lần Hoà khen Thuỷ
- Hoàng Hoa kể:
- Bố cháu bảo chị Thuỷ là thiên thần. Thiên thần bị đoạ đầy.
Nhiều lần đến mười một giờ đêm, có chuông báo nghỉ, mọi
người về phòng cả, Thuỷ vẫn ngồi nán lại dù chẳng có việc gì.
Tôi giục Thuỷ đi ngủ kẻo không tốt cho sức khoẻ, Thuỷ rùng
mình:
- Cháu sợ phải đối diện với bóng mình, sợ bốn bức tường, sợ
chiếu chăn nhàu nát lắm....
Tôi chú ý đến Thuỷ nhiều hơn và thấy Thuỷ quá lạc lõng trong
khu nhà này. Không ý thức mình là một người đã trưởng thành, cần
phải hoà nhập, quan hệ mật thiết với mọi người; hay Thuỷ lại cho
rằng không có mình thì thiên hạ vẫn thế, chẳng có gì thay đổi?
Thuỷ làm sao sống được giữa đô thị phồn hoa? Cô bé quá đơn
bạc. Cảm giác buồn nôn trước cuộc sống lại nằm sau trong vô thức
của Thuỷ. Tuy không bao giờ nói ra điều đó nhưng tôi biết Thuỷ tởm
lợm trước các bữa tiệc thừa mứa mà đám bạn tôi thường say sưa bù
khú. Thuỷ từ chối thẳng thừng những lời mời mọc đánh chén của
chúng tôi.
Anh hỏi Thuỷ:
- Cháu chê à! Sao không lần nào cháu in dù bọn chú tha thiết
mời?
- Cháu không thích - Thuỷ đáp.
- Thế cháu thích ăn gì? Làm sao cháu sống nổi - Tôi hỏi tiếp.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 34
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Cháu quang hợp mà sống - Thuỷ cười phá lên.
- Cháu cứ thế này chú đâm xót xa lo lắng dùm. Bọn chú, nếu
không có những cuộc nhậu nhẹt vui say cùng bạn bè chắc tự sát vì
chán lâu rồi. - Tôi bộc bạch với Thuỷ.
- Cháu cũng đã một lần tự sát nhưng chết không dễ đâu chú ơi -
Thuỷ cứ nói chơi chơi nhưng tôi biết cô bé không đùa.
Tôi gieo mình xuống ghế như nghe thấy lời Vân:
"Em đã một lần tự trầm trong ý thức dị đoan rằng nước sẽ cuốn
hình hài mình ra biển. Rồi sóng sẽ mang sang một xứ sở không có
bến bờ. Em nghĩ chết là để giải thoát, linh hồn sẽ được về miền cực
lạc.
Thuỷ thở ra với tôi:
- ấy là khi gia đình cháu bị phá sản. Ba cháu đi tù, các anh chị
bỏ nhà đi hoang, má cháu mang bệnh. Cháu tuyệt vọng và mong kết
thúc mọi khổ đau. Cháu được cứu sống như là định mệnh quyết định
mình chưa được kết thúc cuộc đời lúc đó. Vì sao như thế cháu cũng
chịu, không thể hiểu.
Trong ngôi trường thật buồn, bao ngày đã trôi qua chầm chậm.
Ngày nào cũng na ná như nhau. Một thời gian sau tôi chán, nên
chuyển sang làm áp phe, buôn bán với bọn Hoà - Anh.
Nhiều đêm vui chơi về muộn, tôi thấy Thuỷ lang thang trên
đường với cánh nam sinh, tôi lo âu về cô bé một điều rất vô lý. Tôi
thầm so sánh bản lĩnh Thuỷ và Vân. Tôi mệt mỏi lắc đầu.
Một chiều nọ có việc ở trường, nhân tiện tôi ghé thăm Thuỷ. Tôi
ngạc nhiên khi những người cùng phòng với Thuỷ cho tôi biết Thuỷ
đã bỏ học đi đâu không ai rõ. Có người bảo Thuỷ chuyển trường, có
người bảo Thuỷ theo chồng, có người nói Thuỷ đi tu.... Tôi thất vọng
quay về. Chợt tôi se lòng khi nghĩ đến Vân.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 35
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hai mươi năm trước Vân cũng thế. Tôi chia tay Vân và nàng
hẫng hụt. Tôi được gì đâu ngoài chuỗi ngày sống vay mượn, lay lắt.
Lúc nào cũng khắc khoải đợi chờ. Cứ đón nhận những điều mình
không muốn một cách phi lý đến lố bịch. Còn số phận Vân nổi chìm
đâu đó ngoài miền h iểu biết của tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 36
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Gọi tên anh
Thương đặt chân lên bàn đạp, chúi người về phía trước, khẽ
nhấn. Chiếc xe từ từ chạy đi, về bất kỳ phía nào, miễn là không phải
thấy tôi đứng đó. Tôi đứng đó, nhìn theo anh mà biết mình chẳng thể
gọi anh trở lại. Cái gì đó nghẹn ngào dâng, tất cả dần trở nên nhạt
nhoà. Anh đó, mới hôm nào còn là của riêng tôi, nay đã xa xôi quá
thể.
Anh hiền như một trái táo, coi cũng muốn cắn vào! Bọn tôi
thường khúc khích chọc anh như vậy. Anh chỉ cười, cái lúm đồng tiền
nhè nhẹ. Bọn tôi không đoán nổi tuổi anh, lúc đầu đứa nào cũng
xưng xưng cậu cậu tớ tớ. Thằng Lam bạn anh trợn mắt nạt. Anh
cùng học năm thứ hai như bọn tô i nhưng hơn chúng tôi hai tuổi.
Nhưng hình như anh không chú ý đến điều đó lắm. ở cái lớp học
thêm này, có biết bao người từ các ngả về đây, cùng ngồi với nhau vài
tiếng, rồi thôi, ai về ngả ấy; có đáng gì!
Một lần cái ánh lừa anh ngồi ra sát mép ghế băng - nó cứ đòi
nói thầm điều gì đó mà theo nó là rất hay ho. Anh cứ cả tin cứ nhướn
cổ sang dãy bàn bên cạnh và tôi đột ngột đứng phắt dậy. Thật vớ vẩn
là tôi và anh đang ngồi chung một băng ghế, mất cân bằng, cái băng
"nghiêng hết ấy mấy về bên anh". Anh bị hẫng, ngã chèo queo dưới
chân cái ánh, may mà tôi kịp giữ cái ghế, nếu không anh và nó còn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 37
http://www.ebooks.vdcmedia.com
dính đòn ghế nữa. Thế là cả lớp cười nghiêng ngả. Đỏ tía mặt như
chú gà chọi, anh từ từ ngồi lên.
Dường như sau cái "hôn" đất, anh đã dính luôn vào đó. Chơi
nước bài lì, anh ngồi giữa lối đi. "Bà xã đâu ra đỡ chồng dậy nào". Cả
bọn ré lên, đùn đẩy nhau, tôi vội chuồn. Lúc lấy phấn và khăn lau về,
tôi thấy lớp có vẻ êm êm, thở phào. Cầu trời cho chúng nó quên con.
Và hình như ông Trời đã nghe thấy, suốt buổi học chẳng có gì xảy ra.
Đôi lúc tò mò tôi khều nhẹ con Oanh, nó chỉ cười chúm chím rồi suỵt
tôi. Tôi lại ngờ ngợ bọn quỷ đã nghĩ được trò gì đây.
Thật quả đâu có sai, cô giáo vừa ra khỏi lớp lũ nhền nhện đã
kéo nhau lại họp bàn đại sự. Nhiều khi những cái đầu yêu quái của
chúng nó nghĩ được khối trò hay và tôi cũng là một con nhền nhện
trong bọn chúng. Dường như không chọc phá được ai thì thật bọn này
không yên tâm, cứ như thể thế giới sẽ mất vui nếu thiếu chúng vậy.
Cái buổi "quốc gia đại sự" ấy, cùng với những chiếc túi quần thủng,
sạch nhẵn, thì trong những trò nghịch chúng tôi lại nạp thêm một
trò có vẻ cũng hay ho. Chỉ có điều, bây giờ cứ nghĩ đến điều ấy tôi lại
trách mình sao ngu ngốc đi đùa với lửa. Và tôi đã bỏng, không do
ngọn lửa thương yêu nào, tôi bỏng vì cái giá băng anh giành cho tôi,
có lẽ mai sau này tôi vẫn còn bỏng rát.
Sau khi đã phân tích một mớ lý do, đứa này thì đã có "tình
yêu", đứa kia thì "bố mẹ tao khó lắm", đứa khác thì tôn thờ chủ nghĩa
tự do... Nói tóm lại là có vô vàn lý do để chúng nó giành cho tôi cái
quyền và cả nghĩa vụ nữa, vì tôi là kẻ ủng hộ kế hoạch này một cách
nhiệt tình mà, là yêu anh. Với một mớ những lợi ích mà nằm mơ
cũng chưa bao giờ chúng nó "ban phát" cho ai một cách "oan uổng"
như thế. Lúc đầu tôi sợ, chối nguây nguẩy, rồi sau chúng nó cũng
làm mờ được mắt tôi bằng một phép ma nào đó mà tôi có lẽ chưa kịp
học. Tôi cũng hơi khoái khoái khi nghĩ mình được chơi một trò mạo
hiểm, tất nhiên tôi giao hẹn đó chỉ là đùa chơi. Và hợp đồng sẽ chấm
dứt khi anh nói ra cái điều mà khi thương nhau người ta vẫn hay nói
đó. Bọn nó đồng ý cái rụp, lại còn nỉ non kêu chúng thiệt hại nặng nề.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 38
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ha ha, ơi Tam Tạng hỡi Tam Tạng liệu nhà ngươi có còn gì khi rơi
vào tay bọn này!
Nhưng cục đất chẳng phải là cục đất, mà một tổ ong thì đúng
hơn. Nó làm mê mẩn người ta vì vị ngọt lịm đặc sánh của chất mật
vàng óng, nó lại châm chích người ta đến thương tích mà chưa thôi.
Từ ngày ấy, tôi và anh trở nên thân thiện hơn. Bọn nhền nhện cũng
thôi trò Hội đồng tổng cốc với anh, thôi dán giấy lưng anh. Tôi thì
bỗng trở nên dịu dàng lắm lắm nhưng cũng vì thế mà yêu quái hơn.
Tôi luôn cho anh rơi vào một cái bẫy nào đó để rồi cuối cùng
muốn chui ra anh phải năn nỉ, giận dỗi. Đôi lúc anh thắc mắc về sự
đổi thay kỳ kỳ của bọn nó. Nhưng tôi lấp liếm ngay. Anh lại tin vào
cái mồm bẻm mép của tôi như con chiên tin Đức Mẹ. Anh thường cười
hiền hiền hơn, lúm đồng tiền vẫn đẹp thế. Chính anh cũng không
hiểu vì sao từ bao giờ hai đứa tôi về sau mỗi buổi học, anh thay chỗ
bọn nó thật bất ngờ. Chúng tôi nói đủ thứ trên trời dưới đất và tôi
hiểu rằng lừa dối anh là một điều dễ nhất trên đời này.
Tôi vẫn đều đều báo cáo thành tích với bọn nó. Và theo lời bọn
nó thì hình như tôi càng ngày càng phát triển chiều ngang, "Nhưng
được cái vẫn xinh"! Bọn nó cũng lấy làm sung sướng vì anh ngày
càng chiều chúng nó quá mức. Chúng nó thường xuyên lấy tôi ra doạ
anh. Và thật tức cười, anh thường cuống quýt vì sợ tôi phật ý. Tôi
thầm gọi anh là Bờm, thằng Bờm không thích ba bò chín trâu, thằng
Bờm không thích ao sâu cá mè, Bờm chỉ thích nắm xôi be bé không
đáng kể. Tôi lấy làm lạ cho anh.
Thế rồi một ngày anh xuất hiện trên ngưỡng cửa nhà tôi, tự
dưng tôi luống cuống đến tội nghiệp. Tôi bắt đầu sợ trò chơi của
mình. Rồi tự trấn an, tôi phì cười khi thấy mình đổ gần một nửa ấm
đầy những chè. Anh tấm tắc khen chè nhà tôi.... chát. Thế là tôi lại
tìm lại con người "mồm miệng đỡ chân ta y" của mình. Mọi thứ lại trở
nên vui vui lạ. Bố mẹ tôi quý anh như bao đứa bạn khác của tôi. Mẹ
thường hay so sánh anh với các bạn của tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 39
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mẹ khen anh. Tôi chỉ biết cười. Thấy anh năng đến quá, cách
ăn nói của anh, những cử chỉ dành cho tôi trở nên khác trước nhiều,
tôi hoảng, tôi xin đình chiến, nhưng chẳng ai buông tha tôi, anh
không tha mà chúng nó cũng cười cười. Thôi đành theo lao. Tôi phải
tìm mọi cách để rút ngắn cuộc chơi này, mặc dù trong lòng mình, tôi
bỗng dưng thấy gắn bó với anh kỳ lạ. Nhưng có những phút giây cái
đầu lại nhắc nhỏ tôi, mà cái tính hiếu thắng không cho phép tôi là kẻ
gục ngã trong trò chơi của chính mình, nói tóm lại là tôi không được
dính chưởng của mình!
Tôi sang nhà anh chơi. Buổi đầu tiên, vẫn còn ngồi trên xe tôi
ghếch một chân lên vỉa hè nhà anh, tôi quan sát anh đang chơi đá
cầu với bọn trẻ con. ấn tượng về anh trong tôi lúc đó thật trẻ trung và
đáng yêu quá. Tôi vẫn nhớ như in ánh mắt, nụ cười ngỡ ngàng dường
như chưa chuẩn bị để đón một điều gì đó quá đột ngột. Anh vui đến
độ bỗng nhiên tôi thấy sợ sự giả dối của mình. Rồi thôi, con yêu quái
trong tôi đã nhanh nhảu nhảy ra miệng cười nói với anh. Tôi chọc
anh cười đến mức anh đánh rơi cả chén nước mời tôi vì luống cuống
thì tôi không cười được nữa.
Rồi tôi thích đến nhà anh chơi, tôi tìm thấy ở đó kho sách báo,
tôi tìm thấy ở đó nơi mình được nhõng nhẽo để rồi được chăm sóc,
hay tôi còn tìm thấy ở đó một thứ gì mà tôi không nói được bằng lời.
Tôi không biết nữa. Nhưng có một điều, đơn giản quá thể, tôi chẳng
bao giờ tìm cớ để đến anh chơi, tôi cứ tự nhiên đến rồi tự nhiên về,
chẳng cần khách sáo với bạn bè anh. Có lần anh hỏi tôi chắc đi đâu
rồi ghé vào anh có phải không, tôi ngờ nghệch nói không, bảo anh "tự
nhiên em thích đọc sách thì đến thôi".
Anh im lặng nhìn tôi, còn tôi im lặng nhìn... quyển sách hoặc
quay sang vui đùa với bọn trẻ hàng xóm của anh. Tôi rất ngại gặp
mắt anh. Tôi không chốn chạy con người anh, thậm chí tôi còn đùa
với tình cảm của anh, nhưng thực sự là tôi sợ ánh nhìn và lời nói quá
đỗi thương yêu của anh. Tôi sợ mình không đứng vững trước trận đồ
bát quái của tình cảm. Có lúc giở quẻ, tôi ngồi chiếu tướng anh, thấy
anh luống cuống tránh, tôi cười híp mắt. Tôi sung sướng phát hiện ra
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 40
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chân lý "Nếu anh sợ cái gì thì anh hãy đối mặt với nó, anh sẽ vượt
qua nó dễ dàng".
Quen thói chiến thắng kẻ khác, một lần tôi đang chiếu tướng
anh, anh bất ngờ nhìn thẳng vào mắt tôi, có cái gì níu giữ, có điều gì
dữ dội mà đằm thắm trong đôi mắt ấy mà tôi không chịu nổi mà cũng
không thể quay mặt đi. Trước đây tôi ngạo mạn bao nhiêu thì bây giờ
tôi gục ngã đáng thương bấy nhiêu. Thật lòng tôi thương anh nhưng
tôi cứ giả vờ không biết để bây giờ anh là kẻ nhốt giữ tôi trong vòng
tay anh.
Tôi quên mất con bé lắm chuyện ngày xưa, tôi quên mất mình.
Và tôi nói yêu anh khi anh nói yêu tôi. Khi quên mình, tôi yêu anh,
yêu những phút giây bên anh, yêu cả nơi chúng tôi vẫn hò hẹn, yêu
những chiều thứ bảy chờ anh đến. Tôi yêu cái quán cà phê nơi hai
đứa thường ngồi bên nhau ngắm mặt nước sông lăn tăn trong im
lặng mà nghe rõ trái tim đang đập chung một nhịp. Cái nơi ấy tôi
từng yêu.... để bây giờ tôi không dám nhìn vào chiếc bàn hai đứa
từng ngồi, kỷ niệm càng khơi sâu vết thương lòng, tôi sợ phải đi cùng
kỷ niệm mãi cuộc đời sau này khi anh đã xa tôi như bây giờ. Và khi
tôi nhớ ra mình là ai, mình là con bé hiếu thắng ngạo mạn, tôi lại
khoác lác cùng đám bạn bè. Tôi cứ tưởng cái gì đã là của ôi thì mãi
mãi là của tôi. Nhưng không, có một thời tôi và anh đã là của nhau
rồi đến một ngày hai chúng tôi xa nhau.
Tôi thật không bao giờ tha thứ cho tôi về sự ngông cuồng của
mình. Chỉ vì những lời khích của lũ bạn mà tôi nhảy lên gióng ngang
xe của một thằng bạn lượn qua trước mặt anh, lúc đấy đang đợi đưa
tôi về. Tôi vẫy tay cười với anh, anh ngỡ ngàng rồi cũng cười với tôi
và thằng bạn. Tôi thấy tức, hình như anh không biết ghen, hay anh
không yêu tôi như tôi yêu anh. Tôi giả vờ hỏi thằng bạn có mấy câu,
nó ghé sát tóc tôi và nói rất thương tôi. Tôi cười, trách nó. Tôi không
muốn có một kẻ nào khác ngoài anh.
Khi chúng tôi quay lại chỗ anh đợi thì nó bắt đầu làm tôi lo
ngại vì những hành động quá rõ yêu thương tôi trước mặt anh. Tôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 41
http://www.ebooks.vdcmedia.com
vội tránh và giục anh về. Tôi không thấy anh cười nữa. Trên đường
về anh hỏi tôi vài câu về người bạn và anh chạm vào tự ái của tôi, tôi
hơi thấy thú vị trước sự ghen tuông của anh nhưng tôi cũng bắt đầu
tức anh. Tôi nói mát mẻ mấy câu mà đến sau này nghĩ lại tôi thấy
nếu anh không giận tôi thì tôi cũng không thể nào chấp nhận anh.
Nhưng thực sự tôi ngạc nhiên trước sự hiểu lầm thái quá của
anh. Và tôi cho rằng mình chẳng có gì để phải thanh minh. Anh có lý
của anh, tôi có lý của tôi. Tôi chưa bao giờ phải nhường ai điều gì nên
tôi kệ anh muốn nghĩ thế nào thì thế. Anh người lớn nên anh không
tha thứ khi tôi chưa thấy mình sai. Sau hôm ấy, anh vắng mặt cả
tuần. Tôi kiêu ngạo nhưng tôi lại nhớ anh đến cồn cào ruột gan.
Càng nhớ anh tôi càng giả bộ ghét anh. Tôi muốn lấp đầy
những thời gian trống bằng việc đi chơi với bạn bè. ốm ngật ngừ tôi
cũng đi. Cái ánh cho tôi vẫn yêu anh và khuyên tôi nên làm lành
trước. Tôi phản đối kịch liệt trước mặt chúng nó, nhưng tôi cũng mò
đến nhà anh. Nhưng không hiểu do vô tình hay cố ý, hôm ấy tôi được
người ta nói cho hay rằng anh đã về quê chơi. Tôi hụt hơi. Cả quãng
đường đến nhà anh tôi đi với lòng quyết tâm, với niềm hy vọng thì
bây giờ quãng đường về sao mà nó gập ghềnh quá vậy. Tự ái dâng
lên, tôi quay về với lũ bạn nhền nhện của mình.
Chúng nó vẫn nghịch nhưng không còn yêu quái như ngày xưa
và quân số đã tăng lên gấp đôi, chỉ có tôi một mình. Có một lần mấy
đứa bàn chỉ có bọn nhền nhện họp nhóm riêng thôi để chia tay một
nhóm bạn đã từng tồn tại rất đẹp, để giờ đây mỗi đứa đi trên đường
của mình mặc dù vẫn gần nhau. Tôi ngập ngừng khi chúng nó dẫn
vào cái quán nơi ngày xưa anh và tôi vẫn hay ngồi. Tôi thấy nhói đau
khi có kẻ đang ngồi nơi ngày xưa là chỗ của anh và tôi. Nhưng tôi
không muốn cho lũ bạn biết.
Chúng tôi ôn lại những kỷ niệm và chúng nó hỏi tin về anh; tự
nhiên tôi bỗng thấy ghét anh đến thế, chính anh là kẻ đem đến nỗi
buồn mà bây giờ tôi đang phải gánh chịu. Tôi khàn giọng khi nói đùa
về anh. "Đùa thôi ấy mà"! Bọn chúng nó khao tôi vì đã chọc được ông
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 42
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tam Tạng nổi giận. "Chẳng có gì đâu, chúng mày thích còn tao đã
thắng!". Lời nói buông ra mà tôi thấy đắng nghét trong miệng. Ai đó
vừa bước khỏi quán, cái lưng áo ấy đúng là anh rồi, không thể là ai
khác được.
Đúng là anh đấy ư, anh đang cúi đầu bước đi, tôi bàng hoàng.
Tôi thèm đến khát khao được chạy theo anh gọi anh quay lại. Nhưng
không được, biết bao điều đang níu giữ tôi dính chặt trên chiếc ghế
này. Ôi giá lúc ấy anh quay lại nhìn tôi chỉ khoẳng khắc thôi, anh sẽ
thấy đôi mắt tôi đang rưng rưng với biết bao điều ân hận. Giá mà tôi
kịp nhìn thấy anh sớm hơn, tôi đã không nói những điều dối lòng như
vậy.
Và điều gì đến cũng đã đến. Anh tìm gặp tôi khi lớp vừa tan
học. Tôi thấy anh từ xa và bỗng cáu lên với thằng bạn đang lăng
xăng lấy xe giúp tôi. Tôi tiến về phía anh, mặc dù anh không hề gọi
tôi một lời, dường như có một sợi dây vô hình nào đó kéo tôi đi về
phía anh. Anh đứng đó, đầu ngẩng cao, chiếc xe cuốc bàng bạc quen
thuộc bên cạnh, dáng vẫn hiền hiền nhưng hờ hững với tôi. Anh đã
nói thật nhiều, anh đứng đấy với mái tóc xoã nơi vầng trán suy tư,
ánh mắt đôi khi trách móc, đôi khi lại hờ hững quá thể.
Anh đấy ư, đâu còn là kẻ hiền lành, tội nghiệp trong mắt tôi.
Tôi đứng im, cảm giác cay xè sống mũi làm tôi không chịu nổi, nếu
nói tôi sẽ khóc mất. Tôi thấy mình chẳng thể tìm được một lời thanh
minh. Tôi trong mắt anh đấy! Tôi dối lừa tất cả. Tôi đâu có biết dù
anh giận tôi đến thế nào nhưng vẫn luôn chăm sóc lo lắng cho tôi qua
bạn bè. Dù đã bao lần lừa dối anh để đi chơi với bạn, anh biết nhưng
vẫn tha thứ. Dù đã bao lần anh nghe được những lời tôi nói đùa về
anh với lũ bạn. Đó là những phút giây ngông nghênh không suy nghĩ
của tôi, anh vẫn bỏ qua, vì thấy bên anh tôi chân thành lắm lắm. Vậy
mà nỡ lòng nào tôi lại cho thêm giọt cuối cùng vào cái ly đã tràn đầy.
Anh chân thực với tôi còn tôi giả dối ư? Tôi đây ư, con bé leo lẻo
ngày nào sao giờ đứng chết trân trước những lời trách móc ấy. Tôi
không khóc, tôi không muốn ai thương hại tôi. Tôi không nói gì, tôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 43
http://www.ebooks.vdcmedia.com
không yêu tôi, không yêu anh, tôi đang biết mình không thể níu giữ
những gì không phải của mình, mình không đáng được nhận. Và anh
đi sau khi nói "chào em" (lần cuối?) Nếu lúc ấy tôi khóc, nếu lúc ấy
tôi gọi anh. Có lẽ....
Tôi nuốt tất cả những cay đắng vào trong. Tôi đứng sững mãi
như vậy. Trước mắt tôi đâu là con đường của anh, đâu là con đường
dành cho tôi, chẳng có gì rõ ràng, tất cả nhoè nhoẹt rồi nói với lòng,
sao trời xanh quá thể, tại sao ta không vào kia cho đỡ nắng. Và tôi đi
về phía tán cây ấy, nơi bạn bè tôi đang vẫy gọi.
Anh vẫn thường bảo tôi hãy cho qua những gì đã qua, mỗi lần
tôi phạm một sai lầm nào đó chơi với anh tôi luôn có cơ hội để phạm
hết sai lầm này đến sai lầm khác, tôi cứ lún sâu vào với sự ngỗ
nghịch đến ngạo mạn của mình. Nhưng anh không nhắc tôi, không ai
nhắc tôi, tôi không biết mình và chỉ đến khi trọng tài thổi còi tôi mới
hiểu mình đã phạm lỗi không thể nào tha thứ và thẻ đỏ là điều đáng
phải nhận. Một cầu thủ tồi như tôi mà không biết mình đá dở, phải
thế mà tôi cứ kiêu căng về mình làm tôi quên rằng điều chân thành
bao giờ cũng cần cho cuộc đời. Và bây giờ tôi phải làm lại mình để
không còn bị thẻ đỏ cho mùa thi đấu tiếp theo mà không biết đến bao
giờ mới trở lại cùng tôi.
Dù vậy, tôi vẫn luôn gọi anh bằng cái tên không của riêng ai:
"Thương ơi!".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 44
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hạnh phúc
Lê Thu Mai
Tôi không thích cái tên của mình lắm, thực sự là như vậy. Đơn
giản là tôi không thấy cái tên Giao Hạ ấy có một chút gì hay hay cả.
Vậy là nhiều lúc tôi cảm thấy ghen ghét nó. Mẹ tôi bảo tại tôi sinh
vào tháng tư (ôi, cái tháng tư quái quỉ). Bạn tôi đứa khen là "một cái
tên đẹp" đứa lại trêu "đồ dở dở ương ương". Đã có lúc tôi ao ước là
được chọn cái tên cho mình.....
Điều an ủi đối với tôi là cả lớp, đúng hơn là cả khối, chẳng có
đứa nào tên giống tôi cả. Tôi vào cấp ba, lớp mười, rồi lớp mười một
mang theo cả tính "dở dở ương ương" của mình. Mỗi lần nhìn tôi mở
nhạc, ba tôi lại lắc đầu: "Giao Hạ của ba là con gái cơ mà. Thằng
nhóc nào vậy?". Tôi toét miệng cười: "Con chả thích cái tên đó tẹo
nào. Trả ba mẹ đó". Ông xoa xoa mái tóc ngắn cũn của tôi, lại lắc đầu
rồi đi ra.
"Trong cuộc chơi xổ số, chỉ người được giải đặc biệt là người vui
sướng khác người nhất". Bọn tôi tuyên bố rất hùng hồn" như vậy. Có
thể có lúc tôi cũng có một niềm vui như vậy. Giải đặc biệt chỉ có một
và giành cho một người. Hình như tôi đã lẩm bẩm "cái tên mình đẹp
chán" và hình như tôi đã cầu mong rằng đừng đứa nào có cái tên như
tôi nữa. Hình như....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 45
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Vậy mà sang học kỳ II, tôi đã phải chia một nửa niềm vui đó
cho Nguyên Hạ. Đó là một đứa con gái mới chuyển vào lớp tôi, hiền
khô như cục bột, lúc nào cũng ngơ ngơ ngác ngác. Mặt nó thật sự
nghệt ra khi tôi kéo nó ngồi xuống bên cạnh và bảo thằng Hưng "chịu
khó" xuống bàn dưới. Thỉnh thoảng trước kia mỗi khi n ghĩ tới có một
đứa nữa đến, đùng đùng lấy mất cái "giải độc đắc" của mình là tôi đã
muốn... ghét.
Nhưng bây giờ, cứ nhìn Nguyên Hạ là tôi chẳng thể ghét nổi.
Tự nhiên tôi thích chơi với nó. Khi nghe tôi nói vậy, nó tròn mắt ra
nhìn rồi nhoẻn cười. Nó chả giống tôi lấy một chút, ngoài cái tên (mà
cái tên cũng chỉ gần giống). Tóc nó dài, thẳng, hơi hoe vàng, mỏng
dính, ép sát vào lưng như một dòng chảy nhỏ, lờ lững và buồn xa
xim. Nó trầm tư, đôi lúc còn thở dài. Bạn bè cùng lớp vẫn bảo tôi với
nó là "qui luật bù trừ". Nó có thể ngồi hàng giờ để nghe tôi "thuyết
trình" về bất cứ cái gì mà tôi "nổi hứng". Có hôm, nó làm tôi phát cáu
về kiểu trầm tư "bà cụ non" đó. Tôi nhìn vào mắt nó rồi lắc đầu (như
ba tôi vẫn làm). "Mày buồn quá. Tóc mày càng buồn. Mày phải cắt
tóc đi mới được. Nhất định phải cắt. Tao khó chịu....". Đáp lại cái
giọng hậm hực của tôi, nó hỏi như là không: "Thế à?"
Tôi rủ nó tới nhà để "xem cái này hay lắm" Nó ngốc nghếch
nghe theo ngồi im trên chiếc ghế và nhắm mắt lại chờ đợi. "Xoẹt",
mái tóc của nó bây giờ chỉ còn chấm vai. Nó thảng thốt, mặt hơi tái
đi, môi nó run run. Nhưng tôi không để nó kịp nói gì, tôi phủ đầu
bằng một loạt nhận xét rằng tóc nó để dài không hợp, rằng bây giờ
người ta để tóc ngắn cho trẻ, rằng.... Nó chẳng nói gì. Chắc là nó đồng
ý. Tôi trổ hết tài năng của mình để uốn uốn, sấy sấy mái tóc của nó
và phải luôn mồm liến thoắng như là dỗ dành, đôi lúc còn xen vào
mấy câu như "Em ở đâu hỡi mùa thu tóc ngắn, giữ hộ anh...". Lúc
này tôi sợ nhất là nó khóc. Cuối cùng, mọi việc đều tốt đẹp.
Tóc nó để ngắn trong xinh xắn hơn, rắn rỏi hơn một chút.
Nhưng nhìn nó tôi vẫn thấy băn khoăn. Không, tôi chưa làm được gì
cả. Nó vẫn là nó, yếu đuối lặng lẽ và buồn. Có thể tôi đã lấy đi được
nỗi buồn trên tóc nó, nhưng tôi đã không thể lấy được nỗi buồn trên
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 46
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gương mặt nó, trong mắt nó, trong tâm hồn nó. Tôi nhìn vào cái bóng
của nó trong gương, chợt thở dài rồi cụp mắt xuống vì ý nghĩ thất bại.
Nó chẳng vì mái tóc tôi cắt cho mà khác đi. Tôi thấy mình như có lỗi.
Dường như mái tóc dài, buồn như một dòng chảy lờ lững ấy lại là cái
để tôi tìm thấy nó, nhận ra ở nó một cái gì.....
Nó bất chợt nhìn lên, lúc lắc mái tóc, cười thật ngỗ nghĩnh rồi
hỏi tôi:
- Hạ này, cậu có biết hạnh phúc là gì không?
Tôi đứng như chôn chân, tròn mắt nhìn nó. Tôi sửng sốt thật sự
khi nghe nó hỏi. Hạnh phúc là gì ư? Tôi đã bao giờ tự hỏi như vậy
chưa? Hạnh phúc của tôi và cả gia đình, là bạn bè. Còn hạnh phúc
của nó?
Giọng nó bỗng trầm xuống:
- Ngày mai Hạ tới nhà mình nhé. Mai là ngày giỗ mẹ mình.
Tôi nắm chặt lấy cái lược, cố tìm một câu gì để an ủi nó mà
không được. Cổ tôi nghẹn lại. Bóng nó khuất dần sau những cây phi
lao gầy gộc, mong manh.
Ba của Hạ là một người có khuôn mặt khắc khổ. Ông yêu Hạ
bằng tình yêu của cả cha và mẹ. Những bức tranh của ông bao giờ
cũng chìm trong cảm giác cô đơn, trơ trọi mất hút giữa cái mênh
mang của đất trời. Tôi chỉ thấy mắt ông ánh lên một chút khi thấy
Hạ cười.
- Cháu ạ, Hạ nó kể về cháu nhiều lắm đấy. Bác rất cảm ơn về
những gì cháu làm cho Hạ.
Ông mỉm cười khi nói với tôi. Những nếp nhăn cứ hằn lên
quanh đôi mắt. Ông nhìn chúng tôi nồng ấm, yêu thương.
Buổi trưa, chúng tôi lên đồi. Mộ của mẹ Hạ nằm dưới những
cây thông cao, hướng ra biển. Tôi và Hạ ngồi cạnh nhau. Những cơn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 47
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gió mang theo cả vị mặn, mùi của biển t hổi vào làm bay bay hai mái
tóc ngắn. "Hạ ạ, khi mẹ mất đi, mình cảm thấy niềm vui, hạnh phúc
của ba con mình đã đi theo mẹ. Ba mình cũng vậy. Tất cả đều chìm
trong nỗi buồn mà mình có lúc tưởng là mãi mãi. Mình biết, bạn đã
cố gắng kéo mình ra khỏi nỗi buồn ấy. Nhưng khi đó mình không đủ
sức. Bây giờ mình đã hiểu rằng hạnh phúc vẫn ở quanh mình. Ba yêu
thương mình lắm và có lẽ mẹ cũng sẽ buồn lắm nếu biết được là vì
mình mà ba mình khổ. Mình sẽ không để ba phải sống mãi trong nỗi
buồn ấy. Còn bạn nữa, bạn cũng rất tốt với mình cơ mà. Mình sẽ
hạnh phúc khi mình mang lại hạnh phúc cho mọi người. Phải vậy
không?".
Gió thổi làm cho lá thông ngả vào nhau, tấu lên một bản nhạc
nhẹ nhàng như tiếng ai gọi từ xa vọng về. Những chiếc lá khe khẽ trở
mình. Có một chiếc lá theo cơn gió liệng qua. Tôi và Hạ cùng giơ tay
bắt lấy, chiếc lá có màu đỏ thắm lạ kỳ. Hạ giơ nó lên, soi dưới một tia
nắng. Sắc đỏ ấy bỗng bắt vào, ánh lên trong mắt Hạ một màu như
màu của hạnh phúc....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 48
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hoa bất tử
Đặng Minh Châu
Hắn lại đến. Tôi không sao hiểu hắn
Ba tháng nay, không tối nào hắn không đến, dù trời nóng nực
hay mưa gió to đến mức nào đi nữa. Lúc đó, trông hắn như một đứa
trẻ nghịch nước, quần áo chỗ ướt chỗ khô, những lọn tóc ướt xoã
xuống vầng trán thông minh rộng mở, nổi bật, đôi mắt đầy tự tin
kiêu hãnh. Điều đó khác hẳn ngày thường.
Cả thời gian dài tôi nhẫn nại ngồi nghe hắn tâm sự hoặc ngồi
yên "hưởng" sự im lặng thẫn thờ của hắn. Đó là những ngày bình
thường.
Hôm nào trời mưa, hắn lặng lẽ ôm đàn và hát những bài hát
chứa đầy tâm trạng. Sự hoà quyện tuyệt vời của tiếng đàn cùng
giọng hát truyền cảm đó thực sự lôi cuốn. Và tôi như bị rơi vào một
cõi mê bồng bềnh vô định. Phải chăng hắn có sự giao cảm lạ kỳ với
trời mưa và muốn bộc bạch với lòng mình hay đơn giản chỉ muốn át
đi tiếng mưa rơi não nề đó. Điều đó có lẽ chỉ riêng mình hắn biết.
Sự có mặt thường xuyên của hắn đã làm tôi khó chịu bởi bị mất
quá nhiều thời gian dành cho học tập. Và sự tiếp đón của tôi ngày
càng nhạt nhẽo. Dần dần tôi đã mặc cho hắn ngồi đơn độc trên ghế
suốt mấy tiếng đồng hồ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 49
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hắn vẫn đến, không một lời trách móc, không một ánh mắt
van xin.
Khi tôi ốm, hắn lặng lẽ chăm sóc tôi cẩn thận, chu đáo và dửng
dưng trước mọi phản ứng của tôi.
Suốt cả năm trời, hắn vẫn thế, vẫn lặng lẽ đến với tôi, lặng lẽ
trước những người đén tán tỉnh tôi, lặng lẽ trước sự thờ ơ của tôi và
lặng lẽ trước những thay đổi trong tôi.
Tôi hững hờ trước sự có mặt của hắn và rồi tôi không còn để ý
đến điều đó nữa.
Một hôm, trở về nhà trong tâm trạng buồn bã thất vọng, đặt
mình xuống ghế một cách nặng nề, tôi cảm nhận sự trống trải thiếu
vắng của căn nhà. Và tôi chợt nhận ra sự vắng mặt của hắn.
"Anh ấy đã không đến một tuần rồi chị ạ - Em tôi nói - Anh ấy
gửi lại cho chị cái này nhưng em nghĩ chị không thích nên chưa đưa".
Nhận trên tay em tôi chiếc hộp xinh xắn, tôi luống cuống mở
nắp hộp, và thật bất ngờ: Đó là một hình lăng trụ bằng thuỷ tinh bên
trong là những giọt nước trong suốt như không những được lan toả từ
một bông hoa bất tử màu nắng úa. Tôi sững sờ buột miệng: "Sơn".
Những tháng ngày nặng nề trôi trong sự đợi chờ mòn mỏi. Sự
thiếu vắng của Sơn khiến tôi không chịu đựng nổi: Tôi bị ốm. Không,
tôi cần sự chăm sóc của Sơn, tôi cần sự có mặt của Sơn ở bên tôi lúc
này. Phải chăng điều đó Sơn không cảm nhận được, Sơn không biết
hay cố tình coi như không biết. Con người ấy không thể dễ đổi thay.
Tôi tin vào đôi mắt ấy, tin vào sự sâu sắc, chân thành của con người
ấy.
Tôi đi tìm Sơn. Tôi còn nhớ mang máng địa chỉ Sơn đã nói.
Đứng trước cánh cổng sắt lạnh lùng, khó khăn lắm tôi mới trấn tĩnh
được và lấy hết can đảm, tôi nâng tay gõ cửa:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 50
http://www.ebooks.vdcmedia.com
..."Sơn nó đi đâu vẫn chưa về".... như trút được cả ngàn cân
đang đè nặng trên ngực, nhưng tôi nhận thấy mình chững lại.
Hôm nay trông chị đẹp quá, có hẹn với anh nào rồi phải
không?". Cô em gái nhìn tôi đầy soi mói châm chọc. Nó ngạc nhiên
trước sự thay đổi đột ngột của tôi, bởi đây là lần đầu tiên nó thấy tôi
ngồi vào bàn trang điểm. Tôi muốn gặp lại Sơn với một lý do "vô
cùng" chính đáng. Vâng, tôi muốn xin lỗi và cảm ơn Sơn.
..."Sơn không có nhà đâu cháu"...
Bước chân quay về như một kẻ mộng du, tôi thấy mình chới
với.... "Em không biết, tôi yêu hoa bất tử đến cháy lòng, nhưng khi
chạm vào nó tôi cảm nhận như chạm vào lá khô. Cả những giọt
sương long lanh cũng không làm cho hoa đổi sắc, nhưng không hiểu
sao tôi vẫn yêu, vì phải chăng đó là bất tử". Sơn đã nói với tôi như
thế.
"Không, Sơn ơi xin đừng tặng cho em loài hoa bất tử đó. Em
không phải là kẻ lạnh lùng sắt đá. Hãy tặng cho em loài hoa dịu
dàng và khát nắng như trái tim em lúc này, dù nó không phải là bất
tử".
Sơn vẫn không có nhà, tôi chỉ muốn gặp lại dù là lần cuối. Tôi
muốn được nhìn thẳng vào đôi mắt ấy.
Lui xe vào mép tường cổng, tôi lặng lẽ chờ đợi. Thời gian trôi
chậm chạp nặng nề đến nghẹt thở, chín giờ rồi mười giờ, không thể
trở về nhà muộn hơn được nữa. Tôi bật khóc.
Lau khô nước mắt, rồi nhẹ nhàng dắt xe vào nhà. "Sao chị về
muộn thế, em đợi chị mãi. Hôm nay em gặp anh Sơn đèo một cô bé có
vẻ tình cảm lắm, hình như họ yêu nhau. Thôi, chị hãy quên anh ấy
đi!".
...!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 51
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Sao chị bình thản vậy? Chị đã chẳng nhớ anh ấy mà, chị tưởng
em nói đùa sao?".
"Thôi ngủ đi em, khuya rồi". Nó nhòm vào mặt tôi như không
tin vào chính mắt của mình.
Em tôi ngỡ ngàng cũng phải thôi, vì nó đâu có hiểu tôi chính là
bông hoa bất tử trong khối lăng trụ thuỷ tinh kia, những giọt sương
nhẹ nhàng hay những giọt mưa xối xả cũng không làm cho hoa đổi
sắc, không làm cho hoa mềm mại dịu dàng hơn. "Đấy là cái chết đang
giả vờ làm hoa không chết" cho dù nó là hoa bất tử.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 52
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hoa xoan muộn
Hoa Sao
Tôi là một con ngố - điều này không ai phản đối. Với mái tóc
cắn ngắn xù như lông nhím (trước kia tôi cũng có mái tóc dài). Tôi rất
ghét tóc dài, nó luôn là chỗ cho tôi trút giận. Xoẹt... không đắn đo
những lọn tóc vàng, tóc ngọc bà tôi rất quý rơi lả tả xuống nền. Chị
"cắt tóc" muốn làm gì thì làm, tôi bắt chéo chân ư hử rất đắc thắng
nhìn những sợi tóc đen nhánh nhờ mỗi tuần bà bắt gội nước lá bưởi -
bà đâu biết tôi rất ghét nó - căm thù nó là đằng khác.
Quần áo tôi mặc toàn đồ bò, không hề có thứ vải nào xen lẫn
vào tủ quần áo của tôi. ở lớp, bạn bè đứa thích, đứa ghét, đứa thích ít
hơn đứa ghét. Cả hai bên đều im lặng nhìn tôi. Mặc kệ, chỉ có một
đứa con gái "chấp nhận" tôi, nó tên là Phượng. Hết. Tôi không buồn
vì không có bạn bè, còn thích nữa là đằng khác. Có khối trò vui thú vị
hơn lũ bạn mắt hau háu kia. Nhưng tôi không quan tâm đến học
hành, tôi thích ăn nhưng không siêng học. Còn toán tôi ghét cay các
định lý, định "liếc", đen-ta với "đen tôi" gì đó và thầm rủa ông nào
phát minh ra nó. Giờ toán cuốn vở nháp đầy đặc những trò ngố. Đại
loại "Chúa ơi...". Về gia đình tôi là người tự do. Ba mẹ tôi hình như
sinh ra để ghét nhau và yêu nhau nữa... Có một lần, ba mẹ cãi nhau,
ba chạy ra khỏi nhà trong giông bão, mẹ chạy theo... Tôi không tài
nào hiểu nổi có chuyện gì giữa hai người.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 53
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Họ chia tay nhau, nhưng có một buổi chiều tại căn nhà bà
ngoại cho riêng tôi, họ bàn cãi về việc ai nuôi tôi. Cả ba và mẹ đều
tranh nuôi tôi. Tôi không dự câu chuyện giữa hai người, chỉ ngồi một
góc nhai ô mai và nghe hai người nói chuyện. Mẹ bảo "nó phải sống
với em, em là mẹ nó" thì tôi chạy như lao vào buồng riêng, đóng chặt
cửa với một băng nhạc gì không biết, sang băng và bật to hết cỡ, nằm
lăn xuống giường và khóc. Nhưng tôi đâu có nghe được nhạc, tôi tò
mò đứng dậy nhìn qua khe cửa. Họ nhìn nhau, nắm tay nhau rồi cả
hai giằng mạnh, lùi xa và cùng đi ra cửa. Hình như ba mẹ còn yêu
nhau....
Tôi thấy nghẹn đắng ở cổ họng, hụt hẫng, chơi vơi. Tôi không
biết làm gì để níu kéo hai người. Tôi không hiểu. Không hiểu vì sao
ba mẹ vừa yêu nhau vừa ghét nhau đến thế? Nhưng mâu thuẫn hơn,
tôi không muốn sống chung với họ - đó là một điều đau khổ vĩnh
viễn?! Vâng. Đúng thế.
Một năm nay tôi sống một mình trong ngôi nhà hai lầu vừa
thân quen như thuở bà còn sống vừa rờn rợn. Ba và mẹ đều gửi tiền
cho tôi, tôi không biết họ ở đâu, hoàn toàn không. Lúc nào chán tôi
vẫn thường đạp xe lang thang và không biết là đi đâu.
Tôi gặp anh... tại thư viện. Không phải vì siêng học, tôi muốn
đi thử coi cái nơi ồn ào kia người ta làm gì. Những người siêng học
thì đến ghi lia lịa, những tốp bạn hẹn nhau vào một ngày đến thư
viện rồi h àn huyên tí tách, cười nói làm xung quanh phải khó chịu.
Có đôi yêu nhau suốt buổi chỉ thỏ thẻ nhìn nhau. Có người là
kỹ sư, tiến sĩ lặng lẽ ngồi đọc rồi ra về. Tôi không thuộc dạng nào cả,
chỉ đến không ồn ào cũng không lặng lẽ. Tôi ngồi một góc riêng vờ
đọc nhưng lại nhìn vơ vẩn, đôi lúc lại cười một mình. Anh đến ngồi
cùng bàn vì hết ghế. Tôi mặc kệ. Nhưng anh bắt chuyện. Tôi đồng ý
là bạn anh không hờ hững cũng không hào hứng. Anh thường cười
ranh mãnh, nụ cười đáng ghét....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 54
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Anh là sinh viên trọ học ở một căn gác, những lúc đến thăm
anh, tôi thường nhảy chân sáo một hơi đến gác tư. Và chào anh theo
kiểu duyệt binh rồi lục lọi lung tung căn gác ngổn ngang, bừa bộn
sách vở. Lại nổi máu siêng dọn dẹp lại phòng, nhưng chỉ được vài
nhát chổi là tôi vứt. Anh chỉ nhìn tôi cười ranh mãnh. ở anh tôi thấy
mình thiếu nhiều. Anh toàn có những gì tôi không có. Xuất hiện
đúng lúc và rút lui đúng lúc. Đôi lúc tôi so sánh anh khập khiễng với
Ret Bất Lơ - Nhân vật trong "Cuốn theo chiều gió" và tôi là Xcáclét.
Tôi bắt đầu quan tâm đến anh, anh hay đến nhà tôi đột ngột
làm tôi luôn bất ngờ. Tự nhiên réo điện thoại v à hét "30 nhé nhóc",
tôi áp máy và chờ. Chẳng thấy ma-cà-bông nào hết. Tức lộn ruột. Tôi
viết một trăm lần tên anh trên giấy rồi gạch nham nhở cho bút gãy
ngòi. Và vênh mặt đắc thắng. Vừa lúc đó giọng ông đưa thư ngoài
cửa: "Hắt xì bùa ơi, cháu có thư". Ông vẫn gọi như vậy vì tôi thường
ló cái đầu bù xù và hắt xì hơi liên tục. Vừa mở cửa: hát... xì... hắt... xì
tối tăm mặt mũi đến khi trận "hắt xì" vừa dứt thì trời đất ơi, nụ cười
tinh quái làm tôi suýt ngất:
- Cháu có thư... hề hề...
Tôi phì cười hết giận, nụ cười làm tôi cười theo. Anh ranh mãnh
dúi cho tôi mấy trái cóc. Tôi lập tức liến thoắng kể cho anh nghe
hàng đống chuyện "ngố" lặt vặt của tôi, anh cũng vậy (sao lúc đó
"hiền từ" đến vậy?") kể cho tôi nghe về quê anh, má anh, loài hoa anh
yêu thích. Tôi chưa bao giờ được nghe những chuyện như vậy. Lạ
hoắc. Không hiểu sao một con ngốc luôn mâu thuẫn chính mình,
không bao giờ khóc trước mặt người khác kể cả khi bà mất.... Không
phải vì tôi không thương họ. Nhưng tôi không khóc được. Dù là giọt
nước mắt giả dối. Vậy mà trước anh tôi khóc ngon lành. Tôi bỗng
thèm khát một vòng tay ôm ấp, một bữa cơm bên bếp lửa, một bữa
mưa mẹ ngồi vá quần áo. Không, không bao giờ, chưa bao giờ được
như anh. Anh hạnh phúc hơn tôi nhiều dù chỉ còn có mẹ. Còn tôi....
Bố mẹ tôi chưa bao giờ hiểu đứa con họ thương yêu. Anh biết, nên
mỗi lần từ quê đến, anh thường mang theo chùm hoa xoan tím.,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 55
http://www.ebooks.vdcmedia.com
những lá mít chỉ còn cái hình gân. Tôi có một bộ sưu tập hoa lá từ
anh tặng.
Anh không đến đã một tuần. Tôi và anh giận nhau. Đúng hơn
là tôi, tôi gây sự trước. Nhưng tôi không thèm làm lành trước. Tôi
thừa biết anh không giận lâu. Và một tuần... hai tuần....
Ba tuần....
Tôi nhớ anh kinh khủng, từ khi biết anh, tôi mới nhận thấy
mình cô độc và thèm khát tình cảm. Anh đã biến tôi thành cô bé vui
tươi, anh đem đến cho tôi, những gì tôi không có, bù đắp cho tôi
những gì tôi còn thiếu.... Tôi chưa bao giờ nghĩ là mình cần có anh vì
tôi bướng bỉnh, nhưng vắng anh tôi đã phải thú nhận trước mình về
điều đó. Tôi run run mở nhật ký. Từng ngày, từng ngày, hồi tôi quen
anh đến giờ. Từ sổ rơi ra bao nhiêu là hoa xoan. Một bông hoa xoan
rơi....
Hai bông....
Màu tím nhạt chưa không như mơ hồ, như phảng phất, vừa ngỡ
ngàng vừa mông lung khó tả. Vừa hăng hắc và dìu dịu đầy quyến rũ.
Anh mất. Viêm phổi. Tin này làm tôi hụt hẫng, chơi với như đi
trong bồng bềnh sương khói. Tôi như điên dại lao đến căn nhà anh.
Tra chìa khoá mà anh nhờ tôi giữ phòng khi mất khoá. ống khoá
"tách" khô khốc. Căn phòng trống trơ, đầy bụi và mạng nhện vì thiếu
anh. Quơ vài nhát chổi không đủ sức gợi lại kỷ niệm.... Ngồi thụp
xuống tôi khóc như mưa. Kỷ niệm dội về nhạt nhoà, nhạt nhoà....
Một cơn gió lạnh tràn qua cửa sổ lật tung từng trang sách. Tôi
lao ra khỏi phòng. Tôi sợ chính căn phòng mà hồi xưa ấm áp bừa bộn
vì có anh.
Tôi về quê anh, lang thang qua những con đường đầy hoa xoan
nở... Màu hoa tím cuối mùa xơ xác, nhợt nhạt. Tôi thấy anh lẫn trong
màu hoa ấy và anh lại cười ranh mãnh:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 56
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Hết giận chưa nhóc.... hề... hề....
Tôi đấm anh thùm thụp, nhưng sững lại thì cả anh và màu hoa
tan biến. Chỉ còn những cánh nhợt nhạt, tan tác cuối mùa bay bay
trong gió vi vu. Rồi tôi lại thấy anh, lại lẫn nhạt nhoà trong màu
hoa. ảo giác nhẫn tâm định đánh lừa tôi lần nữa. Nhưng không, dù
đau khổ nhưng tôi biết anh không còn nữa. Không còn nụ cưòi "hề
hề" và bộ mặt ranh mãnh. Nhưng tôi không khóc nữa, nước mắt sẽ
làm tôi yếu đuối. Tôi cũng không buồn. Mà im lặng nhớ về anh. Nhớ
về những cánh xoan tím lốm đốm và cái mùi vừa dịu vừa hăng hắc
quyến rũ ấy. Và còn mãi trong tôi nhạt nhoà những cánh tím cuối
mùa... lả tả giữa màu hoa ấy là anh: ranh mãnh của thời nhớ và yêu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 57
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Huế mơ
Hoàng Anh Tú
Anh có rảnh không? Hai bảy Tết em sẽ về quê ngoại ăn Tết.
Nếu anh rảnh về cùng em cho vui.
- Về Huế?
- Vâng! Huế rất hợp với chiếc dạ dày của anh đấy.
- Được thôi: hai bảy Tết.
Sau hơn một ngày ngồi tàu, cuối cùng thì tôi với Thảo cũng đặt
chân xuống Huế. Trời mưa lất phất, tụi tôi đón xe đò đi. Từ nhỏ, tôi
đã có tiếng là hay ăn. Hầu như tôi cũng đã thử tất cả những món ăn
cổ trong Hà Nội. Nhưng duy chỉ một lần, tôi cảm thấy buồn bã và bực
tức vô cùng khi nghe người bàn nói về những món ăn Huế. Mọi người
quen gọi tôi là nhà sưu tập các món ăn. Vậy mà... Cũng may, lần này
Thảo lại rủ tôi về Huế, quê ngoại của em. Mải nghĩ, đến lúc sực tỉnh,
xe đỗ lại, tôi mới giật mình khi thấy đây là ngoại thành chứ chẳng
phải Huế. Tôi quay lại hỏi Thảo:
- Chúng ta hình như đi sai đường?
Thảo lắc đầu và chỉ về phía một ngôi nhà hai tầng được bao bọc
bằng mảnh vườn xinh xinh: "Nhà em kia rồi!". Tôi bực tức: "Từ đây
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 58
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cách xa Huế năm cây số không lẽ em muốn tôi ngày hai buổi chạy bộ
ra đấy ăn hay sao?". Em chau mày: "Ông đúng là ông Háu ăn nhất
thập kỷ!". Tôi nói sẵng lại: "Dĩ nhiên rồi!..." Rồi như chợt nhớ ở đây
tôi chẳng có thân thích họ hàng với ai cả ngoài em. Tôi lắp bắp xin lỗi
em một cách vụng về. "Thế ở đây có loại đặc sản nào không". Em
cũng nguôi ngoai một chút: "Chôm Chôm!". Tôi gật đầu một cách
ngốc nghếnh tự an ủi mình. Thôi thì không có cơm thì phải ăn cháo
thôi! Chôm chôm cũng còn hơn là những bông hoa ẽo uột đang mọc
dọc những con đường ở đây.
Sau khi đã cùng em vào "vấn an" ba mẹ của em, tôi giựt giựt
tay em thì thầm: "Chôm chôm đâu!?". Em cười rồi kéo tay tôi ra vườn
sau. Em bắc loa tay lên gọi. "Chôm chôm ơi! Chị Thảo về này!". Tôi
ngạc nhiên "ủa! Chôm chôm ở đây được điều khiển bằng tiếng gọi?".
Em bụm miệng cười rồi chỉ tay về phía cuối vườn. Tôi nhìn theo
cánh tay em chỉ. Chẳng thấy quả chôm chôm nào ngoài một con nhóc
đeo kính cận. Con nhóc vừa thấy chúng tôi, nó reo lên: "A chị Thảo.
Còn đây là...?". Thảo cười và chỉ vào tôi giới thiệu "Đây là ông Hoàng,
một nhà văn Hà Nội - rồi em quay người chỉ vào con nhóc - Còn đây
là Chôm Chôm người mà ông đang nóng - lòng - muốn gặp đấy!". Tôi
sững người. Thì ra là vậy, bực tức tôi nói sẵng: "Thiếu gì tên sao
không đặt mà lại đặt là Chôm Chôm làm tôi nhầm". Con nhóc bụm
miệng cười: "Rứa ông tưởng em là trái chôm chôm?". Tôi thở dài gật
đầu xác nhận.
Con nhóc tên là Hạnh Huyền hiện đang là nữ sinh lớp mười hai
trường Quốc học. Nhìn kỹ thì em cũng khá xinh. Mái tóc chấm vai.
Đôi kính không làm em già đi chút nào. Sau khi giao tôi cho em.
Thảo tất tả đi thăm lại bạn bè cũ. Hạnh Huyền được giao nhiệm vụ
giới thiệu Huế cho tôi. Nhờ vậy mà tôi biết thêm chùa Tịnh Tâm bị
sụp một mái. Lăng Tự Đức rộnglớn và trang nghiêm. Sông Hương có
những nơi ngập rác rưởi. Và quan trọng hơn nữa, tôi còn được em dắt
đi ăn những món ăn rất Huế như chè thịt heo, bánh cuốn Kim Long,
bánh Khoái.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 59
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ông đang nhớ nhà?
Chợt em hỏi tôi. Và cũng chẳng để tôi kịp trả lời. Em nói tiếp:
- Rứa ông biết Beatles chứ? Em sẽ gọi ông là John!
Tôi thả tọt chiếc bánh Khoái vàng rụm vào miệng "nó không
phải là bị don don chứ? Nhưng thôi, nếu em muốn, tôi cũng sẽ gọi em
là Kẹo Lạc bởi tôi cũng rất thích kẹo lạc".
Em nhún vai:
- Cũng được thôi, nhưng ông đừng thích em là được rồi.
Tôi chau mày. Em đưa chiếc đũa khuấy đều bát tương đặt trên
bàn: "Nhà văn thường đa tình nhưng chỉ yêu bằng một nửa tâm hồn
và một nửa trái tim!". Tôi phá lên cười: "Còn con gái thường là hoa
hồng. Nhất là với em. Thường khiến người ta chảy máu vì những cái
gai!"
Những ngày Tết ở Huế thật là thơ mộng suốt đêm giao thừa,
ngày mùng một, mùng hai. Tôi thưởng thức "vị" thơ mộng hơn là "vẻ"
thơ mộng của Huế. Chiếc dạ dày của tôi được vui mừng sưu tập thêm
những món ăn mà kể ra đây sẽ có khối người thèm. Hôm nay cũng đã
là mùng ba, tôi chỉ còn ở Huế một ngày hôm nay nữa thôi. Mai phải
ra ga về Hà Nội, để không phí phạm thời gian em rủ tôi lên Thiên An
chơi.
Tránh những chỗ đông người, em và tôi ra bên con suối nhỏ
dưới chân một ngọn đồi. Đang ăn bánh mì, chợt em quay lại hỏi tôi.
- Sau ngày Tết ở Huế điều gì làm ông thích thú nhất.
Tôi cười tinh quái:
- Huế đã để lại cho tôi nhiều ấn tượng. Dạ dày của tôi thì nhớ
Huế, còn trái tim tôi hình như... nhớ em.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 60
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Em cười:
- Vâng! Trái tim của ông nhớ và biết ơn em!
Tôi ngạc nhiên:
- Tại sao lại phải biết ơn?
Em nhún vai đẩy cặp kính lên:
- Bởi em là người đã giúp dạ dày của ông luôn nhớ Huế!
Tôi cười "Quả là em còn gai hơn cả bà chị của em. Tôi sẽ nhớ -
nhớ rất rõ Huế đã có em - Những cái gai ngọt ngào".
Em cười bẽn lẽn rồi bất chợt cắn mạnh vào tai tôi.
Tôi kêu lên vì đau, em lý giải:
- Em không muốn có bất cứ lời nói của cô gái nào lọt vào tai
ông. Và em muốn ông luôn nhớ rằng Huế đã làm ông no, và đau bởi
những chiếc răng hơn là những cái gai.
Vâng! Tôi luôn nhớ Huế và nhớ cả em nữa.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 61
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hương xa
Dương Thượng ứng
Tôi buông vội nàng ra. Nàng mở tròn mắt nhìn tôi. ánh mắt
ngạc nhiên rồi đượm buồn. Chuyện xảy ra quá đột ngội làm tôi không
biết nên nói gì. Nàng hình như cũng muốn nói điều gì đó mà không
nói ra được. Thời gian trôi trong im lặng. Bỗng nàng rút từ trong túi
ra một lá thư, một mảnh giấy thì đúng hơn, đặt vội lên bàn, rồi vùng
đứng dậy, mở cửa và đi thẳng. Tôi ngồi lặng người cho tới khi tiếng
gót giầy của nàng đã khá xa mới liếc vào hàng chữ cuối lá thư: "...Em
sắp đi lấy chồng nhưng không quên anh". Tôi chẳng buồn đứng dậy
cứ ngồi nguyên trên giường nghĩ miên man những chuyện xảy ra
giữa tôi và nàng trong mấy tháng qua....
Chẳng nhớ hôm đó có việc gì mà tôi lang thang gần khu Triển
lãm quốc tế giữa Bucarét. Người đi kẻ lại nườm nượp tôi vẫn kịp
nhận ra một cô gái á đi lẫn trong đám bạn gái Âu. Nàng có dáng
người thon thả, nét mặt thanh tú. Chiếc mũi hẹp hơi hếch chen giữa
đôi mắt to, tinh nghịch. Nụ cười luôn nở trên môi mọng đỏ. Nàng
đẹp, chỉ phải cái nước da nếu gọi là bánh mật thì đúng thứ mật hơi bị
quá lửa.
Tính tò mò khiến tôi muốn biết nàng người xứ nào. Đoán là
người Trung Quốc, tôi rảo bước tới gần và cất tiếng chào: "Nỉ hảo!".
Nàng quay lại nhìn tôi, nhăm mũi cười, rồi nháy mắt bên phải và đi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 62
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tiếp. Nàng huyên thuyên với đám bạn bằng tiếng Pháp, thỉnh thoảng
đá tiếng Anh, cả tiếng Rumani nữa. Chắc họ là người tứ xứ. Tôi
không bỏ cuộc, tiếp tục rảo bước bên cạnh nàng chỉ quay lại, nhắm
mũi cười, rồi nháy mắt bên trái và đi thẳng....
Tưởng mọi chuyện kết thúc ở đây, không ngờ khoảng tuần lễ
sau, khi tôi đang đi dọc bờ sông xem người ta câu cá thì có tiếng "xin
chào" từ phía sau. Tôi quay lại và quá ngạc nhiên, vì lại là nàng mà
nàng lại nói tiếng Việt. Hỏi đi đâu thì nàng bảo: "Chiều nào mình
cũng ra đây thở ôxy". Tôi hơi ngớ người, nhưng hiểu ngay là người đi
thở không khí trong lành. Hoá ra nàng ở bloc phía trong. Chúng tôi
đi dọc bờ sông nói chuyện. Nàng kể qua chuyện lạc mẹ hồi năm bảy
lăm, cùng bố chạy về rồi ông lấy vợ, nàng sống tự lập, nay sang Buc
vì một áp phe nào đó. Tuổi chừng hai lăm, kém tôi chút ít.
Đến gần cầu tôi hỏi nàng vượt đường dài hay chui gầm. Nàng
chẳng trả lời, cứ phăm phăm xuống sát bờ sông và đi qua gầm cầu.
Dưới cầu khô ráo nhưng hơi tối, lại lắm chuột. Từng bầy chuột cống
nối đuôi nhau chạy rầm rập. Một đôi chuột to sù vừa cắn nhau chí
chóe vừa chạy qua chân nàng. Tưởng phen này nàng sẽ rú lên và ôm
chầm lấy tôi, nhưng không, nàng lại đuổi theo bọn chuột chạy một
mạch qua bên kia gầm cầu. Tôi cứ lững thững một mình. Trên cầu,
một chiếc tram-vai chạy qua kêu rầm rầm như máy bay ném bom xa.
Tôi vừa nhô đầu lên khỏi dốc nàng đã đón hỏi: "Bạn gọi là gì
nhỉ?". Tôi nói tên Bình. Nàng cũng tự giới thiệu: "Mình tên cũ là
Hương, mẹ đặt cho, vì đẻ mình ở một vạn chài trên sông Hương.
Nhưng sang đây người ta gọi khác rồi". Tôi hỏi là gì, nàng bảo: "Là
Bạch Tuyết". Tôi không nén nổi, bật cười. Nàng cau mày hỏi cười gì.
Tôi bảo: "Cười tên... tên cái cầu ấy mà"
Suýt nữa tôi buột mồm nói là cười cái tên Bạch Tuyết, vì trót
nghĩ tới làn da của nàng. Nàng lại hỏi: "Cầu Colentina có gì đáng
cười". Sợ nói quanh co nàng sẽ nghi ngờ, tôi đành lấp liếm bằng câu
chuyện được nghe từ nhỏ: "Cầu Long Biên ở Hà Nội còn có tên Tây là
Đu-me, để kỷ niệm ông Đoumer. Có ông thày người Tây hỏi học trò ta
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 63
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tên chiếc cầu ấy. Cả lớp chẳng ai trả lời được. Thày bực mình đi đi lại
lại, nện gót giầy đôm đốp. Một cậu học trò đâu người miền trong bực
quá văng tục: đù mẹ! Ông thày quay lại, mặt mày rạng rỡ: Đù mẹ, tốt
tốt!.... Và cho điểm khá cao". Nghe tới đó, nàng cười phá lên rồi kéo
tay tôi chạy băng qua công viên. Tôi vừa chạy vừa nghĩ tới cảnh trai
gái đuổi nhau trong phim truyện, có điều chưa thấy đàn bà con gái
kéo tay đàn ông chạy bao giờ.
Chúng tôi gặp lại nhau hôm sau, rồi hôm sau nữa, kể chuyện
thời thơ ấu cho nhau nghe.
Thì ra nàng có một tuổi thơ đầy gai góc. Sống thiếu mẹ nàng
rất buồn. Ông bố cũng buồn, nhưng ông đã giải quyết bằng cách lấy
một bà đầm gốc Pháp hơn ông gần chục tuổi. Bà săn sóc ông chu đáo,
nhất là khoản uýt-ky. Ông bảo rượu vào để quên cái quá khứ đáng
nguyền rủa, và có lẽ cũng vì vậy mà quên luôn mình có đứa con gái
pha dòng máu Việt. bà mẹ đầm tuy không xử tệ với nàng cho nàng
ăn học tử tế, chỉ có điều bà thường không nhớ trong nhà có đứa con
gái khi ở nhà thì lầm lì, khi ra khỏi nhà thì như sáo xổ lồng.
Trong trường, nàng có mấy đứa bạn người Việt. Tuy nhiên, hầu
hết đều ra đi từ nhỏ cho nên vốn liếng Việt ngữ chẳng đứa nào đọc
được một mẩu chuyện hoặc viết nổi một lá thư bằng chữ Việt. Chưa
kể có mấy đứa bạn, cha, mẹ là người Việt hẳn hoi, nhưng vì thường
dùng tiếng nước ngoài cả khi ở nhà cho tiện, rốt cục con cái giỏi tiếng
nước ngoài mà quên hẳn tiếng Việt. Riêng nàng thì khác, mong học
được tiếng Việt để hy vọng có ngày về thăm mẹ, nên hằng ngày còn
nghe đài nước ngoài phát tiếng Việt. Nội dung nàng chẳng quan tâm,
chỉ cần nghe cho quen.
Tôi với nàng trao đổi nhiều chuyện, trừ chuyện tình yêu trai
gái. Tôi nghĩ lứa tuổi nàng chắc chắn đã có người yêu, hoặc nếu hiện
tại không có thì chỉ là tạm chia tay. Một hôm nàng hỏi tôi với giọng
rụt rè: "Muốn đến nhà Bình, nhờ giúp một việc. Được không?". Tôi
hơi chột dạ, nhưng nghĩ chắc c hắn không phải việc xấu liền đồng ý.
Nhưng khi hỏi việc gì thì nàng cười bảo đến nhà hẵng hay.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 64
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tối hôm sau, lúc tôi đang xem ti vi thì có tiếng gõ cửa. Vừa kéo
chốt nàng đã ùa vào. áo đầy tuyết. Người toả ra mùi hương là lạ.
Nàng trao cho tôi một túm hoa dại, nói gấp trong hơi thở: "Tặng
Bình, đến nhờ Bình giúp đây". Nàng vừa đi vào vừa nhìn quanh như
quan sát căn buồng của cánh đàn ông độc thân. Tôi vừa cắm xong lọ
hoa thì nàng rút trong túi hai lá thư đưa cho tôi. Thư giử từ Việt
Nam. Tôi ngạc nhiên, thư của nàng liên quan gì tới tôi. Chả nhẽ
nàng không đọc được. Nàng thường đọc sách Pháp, Anh cả sách
Rumani lại nói tiếng Việt thạo thế cơ mà. Có lẽ hiểu được ý n ghĩ của
tôi, nàng cười: "Lạ lắm hả! Mình nói được tiếng Việt là nhờ có bạn bè,
nhờ nghe radio, còn chữ thì ai dạy?".
Thì ra vậy. Tôi đọc giúp nàng hai lá thư của mẹ, trong thư có
nhắc tới Misen nào đó. Định hỏi nhưng không tiện nên thôi. Xong
mấy việc thì đã mười hai giờ đêm. Nàng chào tạm biệt nhưng cứ nấn
ná mãi chưa về. Bỗng nàng ngập ngừng hỏi tôi có dạy nàng đọc, viết
tiếng Việt được không.
Lúc đầu tôi hơi ngại, vì cả hai đều sống độc thân. Nhưng nghĩ
lại thấy mình đàn ông, sợ quái gì. Vả lại đây là việc đáng làm. Hôm
chúc mừng năm mới, và trong buổi họp về giáo dục gần đây, các bác
trong Sứ quán và phụ huynh chả nhắc nhở các cháu người Việt ở bên
này nên cố gắng nói được, đọc được, viết được tiếng Việt là gì. Mà đây
lại là dịp được gần nàng, được hít thở mùi hương dễ chịu nàng mang
lại.
Thế là liên tiếp mấy tuần lễ trừ thứ bảy chủ nhật, tối nào nàng
cũng đem theo sách vở đến chỗ tôi. Căn buồng gọn sạch hẳn ra, lại
thường xuyên có lọ hoa făng, thứ hoa đẹp mà không thơm, để khỏi
pha trộn với mùi hương khác.
Nàng học khá nhanh. Đọc ít sai, đọc tới đâu hiểu tới đó, trừ tên
một số công ty. Gặp từ khó như "khú đỉn", "mộc tồn" thì hỏi. Tôi phải
tìm cách trả lời ngắn gọn nhất. Viết thì khó hơn. Tuy có thuận lợi là
đã học một số tiếng khác, nhưng cũng vì thế mà gây rắc rối trong việc
ghép vần. Có lẽ nàng chịu ảnh hưởng tiếng Pháp, tiếng Rumani nên
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 65
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cầy, cấy thì viết cèi, céi, yêu mẹ quá viết iêu mẹ coá. Bảo thế tiện
hơn, việc gì phải dùng y, qu cho phức tạp. Tôi nói chữ quốc ngữ ta
đang dùng là do cụ Alexadre de Rhôde soạn ra, qua bao lần cải tiến
đã dùng quen rồi, nay ta học ta phải theo. Nàng vẫn chưa nghe. Có
lần tôi phải lấy tiếng Pháp, thứ tiếng được thế giới coi là chuẩn mực
ra làm ví dụ: Trái tim và cái đuôi đều đọc "cơ", nhưng một đằng viết
cocur!, một đàng viết queue thì sao. Nàng bí, nhưng vẫn cứ nói mặc
họ, ta cứ đơn giản.
Buồn cười là lúc học dấu. Dấu hỏi, dấu ngã nàng sai đã đành, vì
sinh ra ở Huế. Nhưng đến dấu huyền, dấu sắc cũng lẫn lộn mới lạ mà
chủ yếu là lẫn chiều hướng. Nàng nhờ tôi lúc nào đến dấu huyền thì
đập vào vai phải để viết chéo từ trái sang phải. Còn đến dấu sắc thì
đạp vào vai trái. Việc này không khó nhưng hơi rắc rối. Phải ngồi sát
người nàng để sử dụng được hai tay. Lại phải tập trung chú ý kẻo
đập nhầm chỗ. Lúc này mới thấy tiếng Việt nhiều dấu huyền, dấu
sắc thật.
Gần nàng mới thấy nàng sống có tình nghĩa. Một tháng mà hai
lần viết thư cho mẹ. Viết cho bạn cũ nữa. Nàng viết sẵn ở nhà, đem
tới tôi chữa lại. Nội dung phong phú, lời văn dí dỏm, chỉ phải giọng
văn và cách ghép vần đều rất Tây. Bạn bè chẳng hiểu được vì cùng
sống ở Tây, chỉ không biết bà mẹ sông Hương mà đọc thì sao đây.
Liệu có thông cảm cho hoàn cảnh học tiếng mẹ đẻ khó khăn, và hiểu
hết sự cố gắng quá sức của nàng để đạt được từng ấy không.
Người ta bảo gần nhau thì tình cảm nẩy nở. Tôi mến nàng,
mong luôn được gần nàng. Nàng cũng quý tôi, có điều không có gì đặc
biệt, mà hình như còn coi tôi là "đàn em" nữa.
Một buổi chiều nàng đến hơi muộn, không đem theo sách vở.
Tôi định trách nhưng nàng đã cười nịnh và rủ tôi đi chơi. Chúng tôi
lại chui gầm cầu, lại đuổi chuột. Về hết dốc, nàng đã lôi tuột tôi vào
cửa hàng Măc Đônan, trong phòng ấm hẳn, không còn biết bên ngoài
đầy gió tuyết. Nàng bảo tôi ngồi vào bàn bốn ghế. Nàng sắp hàng. Tôi
ngồi ghế trong cùng để tiện nhìn ra hồ. Mặt hồ đóng băng trắng xoá.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 66
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Gió cuộn tuyết phả mạnh từng đợt vào cửa kính hai lớp, kêu giần
giật. Xa xa bầy quạ đen chó hoang dượt đuổi, bay từng quãng rồi sà
xuống tranh nhau miếng mồi trong đám tuyết. Cảnh vật đẹp nhưng
có phần man dại.
Tôi sực nhớ tới nàng. Ngoảnh lại thì đã thấy nàng và một anh
chàng cao to đang cười nói với nhau rồi. Nàng bảo anh chàng mang
khay bánh đi trước, nàng bê khay kem theo sau. Đến trước mặt tôi,
nàng giới thiệu tôi là thày dạy tiếng Việt, còn anh chàng là Misen.
Tôi nhớ ngay cái tên đã có lần gặp trong thư nàng gửi mẹ. Thì
ra họ quen nhau lâu rồi. Nhưng tại sao nàng giấu tôi? Thấy tôi mặt
lạnh băng hắn chìa tay ra. Tôi đành đưa tay. Bàn tay đã to lại nắm
quá chặt làm tôi đau điếng, giật mạnh tay về. Hắn chào tôi bằng
tiếng Anh lơ lớ thật khó nghe. Tôi né người cho hắn ngồi xuống, chiếc
ghế kêu cọt kẹt. Tôi liếc xéo qua hắn, người đâu mà thô thế, chẳng
cân xứng với vóc dáng thon thả của nàng. Có mùi khen khét phả ra,
tôi phải quay mặt về phía nàng. Kem lạnh cũng chẳng làm cho tôi
mát được tý nào, lại hơi đăng đắng nữa.
Hai người cứ tíu tít nói chuyện với nhau. Tôi thấy mình như bị
lạc lõng. Ngồi mãi sẽ vô duyên, nên cáo bận ra về trước. Nàng chưng
hửng nhìn tôi. Tôi cũng hơi áy náy, nhưng khi thấy hắn cứ thản
nhiên nuốt kem ừng ực thì tôi không chịu được nữa, gật đầu chào
nàng rồi mở cửa bước ra ngoài.
Tôi đi ven theo bờ hồ trong công viên, thở mấy hơi dài. Gió lùa
bông tuyết vào mắt, vào cổ làm tôi ớn lạnh. Người nhẹ nhõm, tỉnh
táo. Chợt nghĩ tới chuyện vừa xảy ra, tôi cảm thấy buồn cười. Tại sao
mình lại đột ngột bỏ đi. Hay là mình ghen? Vô lý thật. Tôi quyết định
quay về với họ. Nhưng khi đi gần tới cửa hàng thì thấy họ đã ra tới
sân. Nàng tựa đầu vào cánh tay của anh ta, mồm huyên thuyên
không ngớt. Tôi lại tức, thầm nghĩ: đi chơi với mình bao nhiêu lần có
bao giờ nàng tựa đầu vào vai mình. Tôi quay ra hướng khác, vượt
đường cái, về nhà.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 67
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hôm đó tôi đi nằm sớm nhưng không sao ngủ được. Cố quên
chuyện lúc chiều mà nó cứ lởn vởn trong đầu. Tôi đinh ninh thế nào
nàng cũng lại đến và mọi chuyện sẽ qua đi. Thế nhưng đã hơn một
tuần lễ trôi qua mà vẫn chưa thấy bóng nàng. Mấy lần đi tìm nhưng
không biết nàng ở căn hộ số mấy. Tôi vừa buồn vừa ân hận nhưng
đành chặc lưỡi nghĩ bụng: thời gian sẽ xoá nhoà tất cả...
Câu chuyện xảy ra là như vậy nên việc nàng đến hôm nay thật
bất ngờ đối với tôi. Lúc ra mở cửa thấy nàng tôi mừng đến sững sờ.
Nàng cũng vậy, tuy có vẻ buồn. Nàng lặng lẽ ngồi sát tôi. Mùi hương
quen thuộc lại toả ra. Tôi cố nhớ xem mình cảm nhận mùi hương ấy
từ bao giờ....
Tôi đang nghĩ miên man thì nàng quay mặt về phía tôi, mắt từ
từ nhắm lại. Đôi môi mọng đỏ sát dần... Tôi lúng túng không biết
phải làm gì. Thường tình thì đây là trạng thái trước khi hôn nhau.
Tôi sinh trưởng ở vùng quê nên tuy lớn tuổi cũng chỉ mới thơm vào
má nhau chứ đã hôn kiểu đời mới bao giờ. Không thể để tình trạng
này kéo dài, tô i bèn ôm chầm lấy nàng rồi hít lấy hít để mùi hương
quen thuộc toả ra từ mái tóc nàng. Cứ như vậy bao lâu tôi không nhớ
nữa.
Có lẽ hành động kỳ quặc của tôi khiến nàng ngạc nhiên. Nàng
đẩy nhẹ tôi ra và nhoẻn miệng cười. Rồi đôi mắt từ ngạc nhiên
chuyển dần sang đượm buồn và tiếp theo là những điều xảy ra đã nói
từ đầu....
Tiếng gót giày xa dần. Tôi lại nhấc tờ giấy lên, đọc từ đầu: "Gẩi
anh Bình" Lần đầu tiên nàng gọi tôi bằng anh. ".... em sắp đi lấy
chồng, nhưng không quên anh".
Tôi bất giác mỉm cười trong lòng lâng lâng vui buồn lẫn lộn.
Vui vì đã giúp nàng đọc được, viết được tiếng Việt. Từ nay nàng
có thể bày tỏ tình cảm với mẹ, hiểu và gắn bó với quê mẹ hơn nữa.
Tuy vậy, lòng tôi cũng không khỏi xốn xang, vì rồi đây chắc là khó
gặp nàng. Nàng nói không quên tôi, tôi cũng khó quên nàng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 68
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tiếng gót giầy im hẳn. Một mùi hương thoang thoảng, bay
xa.....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 69
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khát
Nguyễn Đình Phong
Tôi vào đời với một hành trang chưa đủ nặng.
Cái mang theo là cái chẳng - có - gì.
Sự mê say ngẩn ngơ biến tôi thành khờ dại.
Phép thắng lợi tinh thần - đâu chỉ là chuyện của AQ"
Hắn nghêu ngao vậy. Tất n hiên không dại gì mà nói lớn. Khe
khẽ đủ cho cái thằng tôi trong hắn nghe thôi. Hắn cười nhạo thằng -
tôi đó, pha chút kiêng dè. Thằng tôi đó cũng cười nhạo lại hắn, và
thường nằm im như bất lực. Không biết được thằng nào có lý hơn
thằng nào. Bởi, đôi khi xảy ra việc - thằng có lý thì không thắng, và
thằng dành phần thắng lại không có lý.
Hắn đi đâu? Hắn nói là đi tìm chính hắn. Người nghe đâm
phân vân rằng có nên tin hắn không đây. Mẹ kiếp, chẳng khác gì
chuyện thằng Ngốc ngồi trên lưng bò đếm đàn bò và hoảng hốt vì
thấy thiếu một con. Vợ Ngốc cười ngất bảo rằng đang thừa một con
thì có. Đây không phải chuyện cười nên có lẽ không nên cười hắn.
Cười hắn nhỡ ra b ị hắn cười lại thì thật là dại. Người bận tâm
và cẩn thận cứ để tâm song chưa vội đưa ra lời khuyên. Kẻ vô tâm
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 70
http://www.ebooks.vdcmedia.com
không để ý, nhỡ biết thì quên mẹ nó đi ngay rồi biết đâu một lúc nào
đó trong đời lại vô tình lâm vào tình thế như hắn.
Người đời thường hay đánh mất mình lại không biết nên không
có sự tìm. Kể cả biết vẫn cứ thản nhiên không thèm nhìn. Họ bận tìm
tiền hơn. Đơn giản là có tiền mua tiên còn được huống hồ điều vặt
khác. Tìm tiền hơi khó nói chi đến chuyện kiếm chác được. Tiền cần
tới mức đôi người sẵn sàng bán cả mình luôn nếu được giá. Kẻ khát
tiền hơn sẵn sàng bán ngay cả lúc đã xuống giá hay mất giá hẳn. Dù
mất giá thì khó bán và bán được cũng khó mua. Trời ơi! Đồng tiền
thật là một sinh thể kì quái và luôn phản trắc sinh lắm chuyện cho
thằng chủ nó. Đúng ta là kẻ nô lệ thì đúng trật tự hơn. Ta say mê,
ngưỡng vọng, tôn thờ đồng thời căm thù nó. Kẻ đầu tiên phát minh
ra đồng tiền làm khổ mọi người đầy hiệu quả.
Và kẻ nào hiện thời đang không tiền dính túi cũng đáng chê
trách nốt vì hắn ta cũng làm khổ mọi người không kém.
Thôi chuyện về tiền bỏ qua không nói nữa. Trong khi kẻ nhiều
tiền cứ việc vung tay tiêu phí không đếm xỉa gì đến tiền, thì có kẻ có
ít hoặc không có lại càng không bao giờ đếm xỉa đến tiền. Có đâu
mà dám đếm rồi xỉa ra. Có ít quá đâm càng không dám vì sợ hết.
Hắn thất thểu trên đời với hành trang không hề nặng thật.
Làm quái có cái gì đáng kể mà nặng kia chứ. Cái duy nhất - quan
trọng nhất - nhẹ nhất - và cũng vô bổ nhất - chỉ có và chỉ là một bình
nước. Tất nhiên là thứ nước lã nhạt toẹt. Không bao giờ có thể là một
loại nước khác - có thể ngọt ngào hoặc có thể say sưa - dù rất muốn,
rất đáng thèm, đáng khát khao. Với loại nước lã, đơn thuần thì hắn
chỉ khát. Loại nước kia, hắn khát- khao bởi khát mà chẳng ai khao.
Tự hắn không có khả năng khao hắn. Hắn cứ khát - khao, khao
- khát vô biên. Thôi thì đành lấp chỗ trống - tức là lấp đầy cái dạ dày
trống rỗng bằng cách tu thật lực chỗ nước lã tự xoay xở. Thứ nước mà
vật lý học gọi là không màu không mùi, không vị, và quan trọng nhất
là không tiền. Ngay đến thế mà đôi khi còn khó xoay xở. Thường
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 71
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thường hắn đành tu ừng ực một thể loại có màu, có mùi và có vị quái
quỉ gì đó từ một nguồn không xác định và kém tin cậy. Mặc! Khi đã
khát - không cần kén chọn.
Không cần kén chọn - vẫn là cơn khát. Không phải vô cớ mà
người ta nói rằng phải gọi Trái Đất là Trái Nước mới đúng. Trái đất
có ba phần tư nước trên bề mặt cơ mà. Đã lâu lắm rồi chỉ có mỗi một
trận đại hồng thuỷ rồi thôi chưa hề gặp lại. Phải chăng vì thế người
đời cứ thèm khát lung tung. Phải đâu có mỗi mình hắn là sầu. Hơn
nữa, hắn không sầu. Hắn công khai sự thèm khát của hắn, còn kẻ
khác thì giấu giếm. Khổ thế. Khát đã khổ rồi lại cứ phải giấu phải
nhịn mà không nhịn không giấu càng khổ hơn.
Đâu chỉ khát nước mà thôi. Họ khát nhiều thứ lắm. Khát nước
là điều vặt trong cơn khát chung thân của kiếp người, trong miền
khát thiên kỷ của giống người. Nhưng mà hãy coi chừng, chớ nên lầm
lẫn phương tiện và mục đích để đánh đồng các giá trị. Nước - chưa
bao giờ là thứ - không - đáng - kể; nếu không nói là bao trùm vạn vật
và khởi thuỷ sự tồn tại của hết thảy. Có ai cắt nghĩa được rằng vì
không có nước nên mới khát - hay bởi có nước rồi cơn khát mới nảy
sinh ra.
Này, thằng cha kia có vẻ là một tay nghiện ngập dữ. Hắn mò đi
đâu cũng kè kè bên người một bình sóng sánh khi đầy khi vơi không
bao giờ thấy cạn. Nhìn kìa! Hắn đang ngửa cổ tu thản nhiên giữ
thanh thiên bạch nhật, như cõi đời này chỉ có mỗi hắn và nước mà
thôi.
- Bậy! Đời coi như không có hắn thì đúng hơn. Mà đâu phải
chất cay. Nước lã đấy. Nước lã không mất tiền, hắn không bao giờ có
tiền nên chỉ tu nước lã, tao biết.
- Mẹ kiếp! Nước lã thật à? Vậy mà hắn tu say sưa như đệ tử
Lưu Linh vậy. Chắc đời cha ông hắn ăn mặn khiếp nên đời hắn khát
bù. Cuộc đời thổ tả thật!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 72
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Vớ vẩn! Đời cha ăn mặn đời con khát nước chỉ là một câu đùa
cho vui mà mày cũng tin. Ai làm nấy chịu. Đó là luật đời và luật
sống. Quýt làm cam gánh chuyện đó xưa rồi. Tao ngờ hắn có một nỗi
buồn thổ tả nào đó cần giải toả thì đúng hơn. Trút vào đâu bây giờ,
Hả? Vứt mẹ nó nỗi buồn nhân thế to tát cao siêu đi, chỉ cần mày tu
phân nửa lượng hắn tu, sẽ thấy ngay một nỗi buồn dù bé tí đến thảm
hại mà mày không giải toả được là xong đời.
- Tu thì buồn hay buồn mới tu? Đừng tu nhiều cho đỡ buồn có
hơn không?
- Đi mà hỏi nó. Mày không tu vẫn cứ buồn như thường. Tao
cũng đang rất buồn nên đang thèm được ngửa cổ tu đây. Dẫu tu xong
có buồn vẫn khoái. Còn tiền không đi tu mấy vại men đỡ buồn?
- Mẹ kiếp! Mày biết thằng cha chẳng bao giờ có tiền. Tao cũng
biết mày giống hệt nó. Hãy về nhà tao có một cái giếng và một cái
ao. Hãy uống cho thoả thích rồi trẫm mình tốt hơn. Uống để mà tỉnh
chứ đừng uống để mà say sẽ thấy đời rất cay. Em ạ!.
Để đánh mất mình mò mẫm đi tìm trong mê lộ cuộc đời. Sự lạc
lối như là hiển nhiên. Cái bản thể thất lạc đáng thương kia đang chui
rúc nới xó xỉnh nào? Cái xác phàm cứ nghênh ngang giữa đời tìm
kiếm chẳng khác nào một sự chui rúc mới. Hắn nhân danh - hắn - đã
- mất mò mẫm xét truy nguyên mình. Sự ly tan trớ trêu cứ như là trò
đùa của tạo hoá. Điều mà hắn mất công đi tìm càng chạy xa khỏi
hắn. Không một ai biết, chỉ là sự cảm thấy mà thôi, cả hắn.
Kẻ đáng thương ấy sẽ đi về đâu, tới đâu? Cũng không biết nốt.
Nhưng ai sẽ thương ta khi ta chẳng thương mình? Thương người như
thể thương thân - Đúng! Nhưng tại sao không phải là, và được là -
thương thân như thể thương người?
Kẻ đáng thương vẫn cứ thấy cuộc đời đáng thương.
Và cuộc đời lại thấy hắn thật đáng thương!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 73
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ai biết rằng ai đúng? Và biết ai biết rằng ai biết?
Sự khát sinh học đơn thuần khát. Khi đã khát có thể uống bất
kỳ loại nước nào có thể và ngay cả không thể. Khi không khát vẫn có
thể uống. Nhưng chỉ với loại có thể mà thôi.
Sự có thể khi không thể - ấy là tạm. Sự tạm xảy ra thường cần
vậy, đương nhiên vậy.
Không thể khi có thể - thì sao? Kẻ dám nói không - cần có một ý
chí mạnh. Hoặc, một dạng thức mới của sự gàn.
Khát sinh học đương nhiên được sống tạm ngay cả khi tưởng
chừng không thể. Sự tạm chấp nhận được vì nói hiển nhiên duy trì sự
sống.
Còn bao kẻ, tạm tràn lan như không còn là tạm, mà như thật
như cần chính thế không khác được. Tạm sống. Tạm say sưa. Tạm
chân thành. Tạm yêu và tạm ghét. Những niềm tin tạm bợ vẫn có thể
đi suốt một kiếp người. Tạm - đóng đinh vào mỗi con người ngây thơ,
ảo tưởng như không - thể - khác.
Riêng sự chết không khi nào, không bao giờ là tạm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 74
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Láng giềng
Hoàng Cường
Đang vo tròn trong vùng ấm áp của chăn đệm và cảm giác thoải
mái bởi cuộc vui bè bạn đêm qua, chợt thức giấc vì tiếng nhạc từ
phòng bên vọng qua, Khiêm hờ hững nhìn căn phòng sơn màu xanh
còn mờ mờ trong vùng tối. Tia nắng chiếu qua khe cửa một vệt dài,
bất giác nhìn đồng hồ bàn đã hơn tám giờ rưỡi. "Thế là muộn anh
không còn chờ nữa...", tiếng nhạc từ bên kia vách gỗ vọng sang rõ
ràng là như thế. Cô phì cười một mình: "Có lẽ hắn đi rồi!".
Thế là xong một cái hẹn! Chuyện này đối với Khiêm không có gì
đáng buồn. Hai mươi tư giờ có ít cũng năm bảy cái hẹn, qua điện
thoại cũng có, nhắn tin cũng có và căn phòng này có thể có khách bất
cứ lúc nào. Những lời tán tỉnh nhạt nhẽo, những bộ mặt lần khần,
hơi sức đâu mà để tâm cho mệt. "Hà đi học về muộn, Khiêm ăn cơm
trước, đừng chờ!", mẩu giấy nhỏ để lại trên gối bên cạnh. Đầu tóc rối
tung, chăn gối xộc xệch cô bé quyết tâm vùng dậy lúc chín giờ năm
phút.
Nắng sớm tươi màu rực rõ trong sân, những cánh hoa ngắc ngứ
trong miền hoài cảm. Không gian yên ắng, sự yên ắng hiếm hoi trong
buổi sáng đẹp trời. Sinh viên ở trọ đi học hết, Hiền - cô "quản gia"
nhỏ nhắn đang lục tục trong bếp. Khiêm đi vòng ra hiên thấy
Phương đang lúi húi bên mấy chậu hoa nhỏ, anh đang tưới nước và
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 75
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tắm nắng cho hoa. Phải công nhận là chậu hoa thật đẹp: Một chậu là
chiếc đĩa sành, chậu kia là cái chén sứ đặt trên đĩa sứ, hoa được
trồng luôn vào đấy, bên trên được đắp rêu xanh. Hai vật nhỏ nhắn
thanh tao ấy thỉnh thoảng được chủ nhân mang ra ngoài tưới tắm và
được cắm thêm một vài cành hoa nhỏ xinh được cắt từ vườn nhà. Có
khi là một cành hồng, for get me not, cẩm chướng, thạch thảo; Có khi
chỉ là cải vàng, cải trắng để bổ sung vào cái nền có sẵn là rêu xanh
điểm vài cánh sen đá và mai cẩm tú được đắp như một quả đồi nhỏ.
Chán ngắt! Khiêm trở vào phòng và ấn nút play, bài hát please for
give me (hãy tha thứ cho anh) do nam ca sĩ nổi tiếng Royan Ađama
trình bày dội lên những âm thanh ngây ngất sôi động.
Có tiếng kẹt cửa, một cái đầu rối thò ra, tiếng dép loẹt quẹt trên
nền. Jui-đa đã dậy, Ma-ri cũng dậy theo. Vẫn cảm thấy thiếu một cái
gì đó. Khiêm trở ra phòng khách, nửa cái bánh mỳ và ly cà phê pha
loãng Phương để phần cô vẫn còn. Khiêm thản nhiên dùng phần của
mình.
Sinh viên lục tục kéo về, tiếng cười nói cũng rộ lên.
Họ rộn ràng tán chuyện rồi chuẩn bị bữa trưa, Jui-đa và Ma-ri
một bếp. Đôi sinh viên này sống với nhau như vợ chồng. Jiu-đa khá
bảnh trai, cao lớn, miệng lưỡi choang choảng và uống rượu như hũ
chìm. Ngược lại Ma-ri trông như con mèo ướt, thậm thụt, rón rén và
lúc nào cũng có vẻ như đang lo sợ. Ma-ri cung phụng và chiều chuộng
Jui-đa như một nô tì.
Chẳng biết học hành ra sao, chỉ thấy phòng Ma-ri luôn đóng
kín cửa, khi mở ra thì cũng là lúc Jui-đa thỉnh đám bạn bang mới,
xách rượu từ đâu đến bày trận. Những lúc như vậy không gian vỡ ra
như chợ phiên. Còn thường thì đôi này xì xụp với nhau cơm rau,
mắm muối, thế là xong bữa và sống thật... an cư. Của đáng tội! Sự
chu cấp từ phía gia đình Ma-ri phải chi dùng cho hai người còn phải
thêm cái khoản phụng sự cho những bữa nhậu của Jiu-đa thì làm sao
cho đủ? J iu-đa thì đôi mắt luôn hấp háy, mồm xoen xoét: "Chị Hiền
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 76
http://www.ebooks.vdcmedia.com
à! Chị Hiền....", bốn tháng tiền nhà chưa trả nhưng cứ một điều hai
phải như thế thì khó quá đi mất.
Hiền chẳng qua chỉ là người bà con thay mặt chủ nhà để quản
lý, kỳ thực chủ nhà là anh Hiến ở cách đây hàng trăm cây số. Ngôi
nhà này mua bán cũng chưa dứt điểm, anh chàng Hiến thuộc mẫu
người "thủ cựu", ngày trước đi thanh niên xung phong giờ về làm
vườn vẫn hoài vọng "một thời chinh chiến", khi tiếp nhận đám sinh
viên ở trọ này đã ngao ngán lắc đầu. Gia đình thì đơn chiếc, ruộng
vườn dưới kia không ai trông nom, Hiến phải đánh điện ra Bắc nhờ
bà chị họ vào đây giúp. Thi thoảng đánh xe máy lên đây ngủ lại một
vài đêm rồi cứ chậc lưỡi như thạch sùng, xong, lại chúi đầu vào
nghiên cứu Khổng giáo, càng nghiên cứu cổ thư càng lắc đầu, chậc
lưỡi như thạch sùng, xong, lại chúi đầu vào nghiên cứu Khổng giáo,
càng nghiên cứu cổ thư càng lắc đầu, chậc lưỡi, phó mặc cho bà chị tự
chi thu và quản lý ngôi nhà cho thuê này.
- Tưởng (Jui-đa), mày có lấy dây đun nước về bên đó không?
- Có ạ, để em mang sang ngay ạ! Tối hôm qua mượn không có
anh ở nhà. à mà anh Phương có thuốc cho em xin một điếu?
- Đây, điếu thứ hai mươi mốt.
- Em xin ạ ! - Jui-đa nhón điếu thuốc lấm lét chuồn ra cửa.
Có tiếng con gái khóc sụt sùi, thì ra Hà vừa chia tay người yêu.
"Những giọt nước mắt hạnh phúc!" - Phương thầm nghĩ. Tuổi trẻ của
anh ở rừng ở biển, hết bộ đội lại làm cán bộ đoàn, hơn ba mươi tuổi
mới vào đại học phải tập tễnh viết lách để kiếm sống. Cuộc sống của
hai cô gái phòng bên đáng yêu quá! Họ học hành, vui chơi và đau
khổ. Cả hai đều là con cán bộ, nói giọng Bắc lai nghe dễ thương quá!
Họ gọi nhau bằng "chị", cứ như là hai cô tiểu thư thời Pháp thuộc mà
có lần Phương đã đọc ở cuốn tiểu thuyết nào đó. Anh ao ước có được
một đời sống như họ nhưng biết làm sao được khi tuổi đời làm cho
anh phải trăn trở. Hơn thế nữa Phương đã có vợ con ở quê - Đó là một
cuộc hôn nhân cứu vãn một đời người. "Sao anh không yên phận ở
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 77
http://www.ebooks.vdcmedia.com
quê mà sống với vợ con?". Có lần Khiêm đã hỏi Phương như thế. "Nếu
đã yên phận thì anh đã không che giấu được tâm sự riêng tư cứ chực
trào dâng như thác dữ. "Anh yêu em cô bé à! Nhưng thôi, em hãy cứ
sống với đời sống của mình đi!". Như thế sẽ tốt hơn, bởi Phương còn
trách nhiệm với chính bản thân mình và cái gia đình bé nhỏ của anh.
Phương đã tìm thấy cái mà đáng lẽ hơn mười năm trước anh đã
có được, nhưng liệu có ích gì?... Hà chăm chỉ và rụt rè như một cô bé
ngoan, Khiêm thì mạnh bạo và tinh nghịch. Cô bé học ngoại ngữ thì
thích nghe nhạc mạnh, cô bé học luật thì thích nghe nhạc nhẹ. Còn
Hiền thì ngây thơ như một đứa trẻ, cô thôn nữ này mới bước đầu làm
quen với đời sống thị thành, tuy đóng vai "bà chủ" nhưng có biết gì
đâu. "Khiêm ơi có điện thoại đấy!". Hiền réo gọi như đó chính là tin
vui của mình không bằng. Khi khác thì: "Anh Hùng ơi! Có séc đấy
nhé! Khao đi!".
Thỉnh thoảng đám con gái nhàn rỗi nằm ngang dọc trên giường
của Hiền, không biết chúng nó nhí nhắn điều gì mà cứ cười rinh rích.
Đêm Noel cả nhà trọ đi xem lễ còn một mình Phương ở nhà, chợt
nghe từ phòng Hiền tiếng nói dấm dứt: "Kêu đi chứ! Sao lại nằm im
thế này?!". Anh ghé mắt qua cánh cửa khép hờ, gian phòng Hiền
chăn chiếu xộc xệch, đôi mắt Hiền đỏ mọng, cô đập đập vào chiếc
máy điện thoại vừa van vỉ nhưng nó vẫn nằm im bất động. Trở về
phòng mình Phương mang qua một cánh hồng đỏ thắm, anh đánh
tiếng, Hiền giật mình quay đi rồi lí nhí:
- Mời anh Phương vào chơi ạ!
- Chúc em một đêm Giáng sinh tốt đẹp! - Phương tự động cắm
hoa vào chiếc ly trên giá.
- Rất cảm ơn anh! - Hiền xúc động.
- Mùa này chắc ngoài Bắc lạnh hơn trong này nhiều Hiền nhỉ?
Thế đấy, Phương quan tâm đến tất cả mọi người và đôi khi anh
cũng đùa tếu. Có những bữa ăn cơm chung anh cứ trêu Hiền cười đến
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 78
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chảy cả nước mắt, rồi gắp thức ăn bỏ cho cô, Hiền cứ chối đây đẩy
"Em chả...." nhưng trong ánh mắt ấy ngời lên niềm vui. Với Phương
thì lúc nào Hiền cũng "em chả", "không đâu ạ!", "có đấy chứ ạ!".
- Mời Khiêm ăn cơm luôn! - Không em không ăn đâu.
- Sao em khiêm... tốn thế?!
- Đâu có, khiêm ăn thì mới tốn chớ! - Cô bé vênh mặt lên kiêu
hãnh với lời đối đáp của mình, Hiền thoáng buồn.
Đang ăn dở bữa cơm trưa thì Tuấn ở đâu xộc vào vừa thở hổn
hển vừa nói một hơi:
- Tôi biết vậy, tôi chẳng phải tha nó lên bệnh viện làm chi cho
khổ. Vừa đưa nó vào phòng cấp cứu khoảng mười lăm phút sau bà y
sĩ mặt dữ như chằn ra lệnh: "Đi tìm ngay thằng bồ của nó về đây! Đồ
yêu gì mà sinh viên lại mắc chứng "êsteris"...
Tuấn kể một mạch, hoá ra c on Thuỷ ở phòng số 5, thuê hẳn một
phòng, thường thì có thằng bạn trai nó ở đó. Bất phước khi xảy ra
"tai nạn" chỉ có mỗi mình Tuấn ở nhà, cu cậu hoảng quá cõng ào lên
bệnh viện luôn. "Làm mất của tôi một ngày công, bữa đó lỡ hứa với
người ta rồi chớ!" - Cái mà cậu sinh viên kiêm "cửu vạn" này muốn
nói là như thế.
Tất cả những thứ ấy làm sao cho Phương quên được một người
phụ nữ ở quê! Một tâm hồn có nhiều trăn trở, Phương viết báo, la m
thơ, viết nhạc, chụp ảnh, anh đi luôn luôn, rảnh rỗi một chút thì
trang trí nhà cửa, chăm sóc cây cảnh. Nhưng những nỗ lực đó không
thể nào lấp đầy gian phòng bảy mét vuông mà anh đang sống. Một
anh bạn sinh viên lớn tuổi ở cùng phòng với Phương suốt ngày ngập
chìm trong men rượu, chỉ làm cho đời sống khó khăn thêm. Mỗi lần
Phương cầm đến cây ghi ta là y như rằng anh ta hát như điện dại, cứ
bài nọ nối tiếp bài kia làm cho Khiêm không thể nào tập trung vào
bài học. "Thôi thì cứ mặc cho anh ta "gây sự" với chính mình!".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 79
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhưng một lần nào đó bài "Cô láng giềng" đã làm Khiêm
không ngủ được, bài hát tiền chiến xa xưa sao lời ca thiết tha đến
vậy!
Nghe đâu ngôi nhà lại sắp phải đổi chủ nữa rồi. Đêm nay trăng
sáng quá, nhưng không gian được yên tĩnh. Tiếng ồn ào giội xuống
từ trên gác xép, đám "et-vê" đang cái nhau chí choé theo cách triết lý
"con gà có trước hay quả trứng có trước", chen lẫn với tiếng gõ nhịp
theo tiếng gõ nhịp theo tiếng đàn trên sàn gỗ thùm thụp. Tiếng của
thằng Tưởng ồm ồm "Tóm lại là phải lừa nhau để sống"! Cả ngôi nhà
như một đoàn tàu chạy qua đoạn ray hỏng đang rung lên bần bật.
Căn phòng anh đang ở như một toa tàu kín mít ngột ngạt.
Trong khi đó ở toa kế bên dập dìu trong giai điệu mỹ miều: Every
thing I do, I do it for you! Phương muốn quát thật to "Nhưng với lý do
gì cơ chứ?!" Cố ghìm nén cơn bực dọc vô cớ, anh khoác áo và lặng lẽ
lên đồi. Trăng mênh mông, khí lạnh bao trùm không gian màu sữa...
Bảy giờ sáng, bài hát quen thuộc "Thế là muộn anh không còn
chờ nữa".... lại vang lên. Khiêm vùng dậy như một bản năng được
đánh thức. Gian phòng bên trống hoang, lòng cô gái thoáng chút
bâng khuâng, chẳng có cuộc hẹn nào mà như đã lỡ hẹn với ai.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 80
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bản tình ca cuối cùng
Nguyễn Thị Tuyết
Chị không thể hiểu được đâu! - Châu nghẹn ngào bảo tôi thế.
Tôi dịu dàng an ủi Châu - Chị hiểu. Chị hiểu em ạ. Cho nên chị rất
thương em, nhưng... - Tôi chẳng biết nói "nhưng" thế nào bây giờ?
Châu và tôi lớn lên trong cùng ngôi nhà này. Đó là hai phòng
của một căn nhà lớn. Gia đình tôi và gia đình Châu, kẻ trước người
sau, mỗi nhà mua một bên. Chúng tôi chỉ việc vít cái cửa thông giữa
hai phòng lại, còn thì từ hàng hiên, sân nhà đến cổng đều chung
nhau . Tôi lớn hơn Châu ba tuổi. Chúng tôi vừa như hai chị em gái
lại vừa như hai nguời bạn. Châu nổi tiếng cả ở phố xóm lẫn ở trường
là xinh gái với đủ các biệt hiệu: "Châu hoa khôi", "Châu Kiều", "Châu
Đức Mẹ", "Châu ái Khanh" và "Châu nữ chúa" và "Châu... chấu".
Nét mặt Châu nhẹ nhõm thanh tú. Mắt cô to, đen ướt lúc nào
cũng lấp lánh như cười . Mũi cô thẳng và cao, miệng nhỏ với cặp môi
mọng đỏ, cái răng trái hơi khểnh rất duyên. Nước da Châu là niềm
mơ ước của bọn con gái, trắng hồng mịn màng tươi mát. Mái tóc cô
mượt óng. Những khi vội Châu không cần chải chỉ lấy tay vuốt rồi lắc
lắc mấy cái là y như chải. Châu có một sắc đẹp trời phú cộng thêm
với cái đầu thông minh và phong cách sống rất có cá tính. Cô thích
một cái gì đó không phải vì cái đó được nhiều người ưa thích hoặc
đang là "mốt" thịnh hành mà chỉ vì cô thích và nó hợp với cô mà thôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 81
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi nghiệm thấy đàn bà càng đẹp càng được chú ý thì càng cần
có cá tính. Khi họ đã được tôn thờ thì những cá tính ấy cứ như được
huyền thoại hoá. Tôi còn nhớ khi mà khắp phố phường, các cô gái
đua nhau cắt tóc kiểu Đông Gioăng trông khuôn mặt nhẹ nhõm, rất
khả ái, không còn ai để tóc dài và đeo ruy băng nữa thì Châu lại để
tóc dài đeo một cái ruy băng tím thẫm có bông hoa nhỏ màu tím nhạt
bên cạnh. Thế là ở trường rồi ở phố bắt đầu có những cô gái tách
mình ra khỏi đội ngũ Đông Giăng kia và để tóc kiểu "Châu nữ chúa".
Bạn bè của Châu tôi b iết cả nhưng chẳng làm sao mà nhớ cho
hết được: Đủ mọi ngành nghề, tầng lớp, lứa tuổi. Là người thông
minh, không kiêu căng nhưng Châu rất biết mình. Cô thân ái, vui vẻ
với tất cả các bạn, nhưng không chịu để ai xúc phạm mình bao giờ.
Đối với tôi lại càng thế. Châu gắn bó thân thiết với tôi nhưng
cũng hay bắt nạt, tôi phải chiều cô ấy. Chúng tôi thường bắc ghế ra
hàng hiên rồi tán chuyện đến hai, ba giờ sáng; có lúc cãi nhau to vì
một nhân vật nào đó trong tiểu thuyết hay phim ảnh. Châu tự tin,
nói cười giữa đám bạn bè vây quanh. Còn tôi xấu gái, vô duyên lại
khó tính và cô đơn. Tôi vừa quý mến vừa khâm phục Châu lại vừa tủi
phận mình.
Đến tuổi trưởng thành, tôi biết hầu hết số bạn trai vây quanh
Châu đều yêu cô. Từ chàng học trò kém Châu vài tuổi đến ông thủ
trưởng đầu hói đã có vợ, từ anh chạy hàng đi xe cá ươn đến vị giám
đốc có ôtô tài xế riêng đưa đón... Tất cả đều sẵn sàng cưới Châu nếu
cô đồng ý. Với tất cả Châu đều nháy mắt mỉm cười duyên dáng lịch
sự ánh mắt lấp lánh vẫy chào làm cho tất cả cứ phát cuồng lên vì hi
vọng.
Tuy thế, tôi cũng biết có người Châu thích, có người không. ấy
là những khi có sự trùng hợp vô tình; hai anh chàng cùng đến một
lúc, cùng mời Châu đi chơi - những trường hợp ấy thì nhiều. Tôi biết
Châu dành sự ưu tiên cho đám sinh viên đại học đẹp trai rồi đến các
anh, các chú cao tuổi có chức, có tiền sau mới đến các bạn học cùng
lứa tuổi. Trong đó, đặc biệt được Châu quan tâm là Sự, một anh
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 82
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chàng cận thị đẹp trai, nghe đâu con một vị bộ trưởng đã "xin chết" vì
Châu. Ngược lại trong các tay đua vòng ngoài loàng xoàng ít được để
ý có một anh chàng chạy hàng Trung Quốc về giao khắp thành phố.
Chàng thuộc vào hàng "chú", "đầu ba". 34 hay 33 gì đó, tên là
Tình, Tình đã có tuổi, hình thức xoàng, học hành chẳng đâu vào đâu,
"bản mặt" không có gì ghê gớm: không quyền chức cũng chẳng giàu
sang, chỉ được cái lì. Chàng tuyên bố: Đẹp giai không bằng chai mặt.
Đã mấy lần anh ta vào cửa trước, Châu vòng lối sân sau trốn
sang nhà tôi, nhờ tôi trả lời hộ:
- Châu đi vắng.
Nhưng anh ta gan lì ngồi đợi ở trước cổng khiến Châu phải vượt
tường sau lẻn ra đi chơi với Sự. Có khi Châu đi đến đêm mới về, Tình
vẫn đứng đấy.
Châu ái ngại.
- Sao anh chờ em lâu vậy?
Tình bảo:
- Tôi chờ chỉ để Châu biết là tôi đã chờ.
Với những chàng khác, Châu hờn giận, dỗi nhau luôn, có khi
khóc lóc đau khổ chứ với Tình chưa bao giờ phải phật ý: Châu kiểu gì
anh ta cũng chiều.
Trong xóm bắt đầu xì xào, người thì bảo: "Có con gái như Châu
thật như chứa bom nổ chậm trong nhà". Các cụ già thì tắc lưỡi: "ấy,
trăm mối khéo rồi tối lại nằm không". Thậm chí có đứa thối mồm còn
bảo Châu "trăm thằng". Cho mình là hiểu Châu nhất, tôi bảo:
Không phải tại nó mà tại bọn đàn ông gã nào cũng háo sắc.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 83
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Trong thâm tâm tôi đoán Châu lấy Sự. Tôi mong Châu lấy Sự
hay ít ra cũng phải lấy một anh chàng "cỡ ấy" để cho xứng, để tôi có
quyền tự hào và "chúng nó" mở mắt ra.
Đùng một cái, Châu lấy Tình!
Đúng là tôi ngã ngửa người ra. Không còn hiểu ra làm sao nữa.
Tôi hỏi nó như quát:
- Mày làm sao thế hở con ẩm sọ?
Nó nói rất nghiêm chỉnh:
Em không ẩm sọ.
- Thế thì tại sao?
Tôi hỏi thế, bụng nghĩ: "ế như tao đây tao cũng chẳng thèm.
Mày mê cái nỗi gì?".
- Thế chị tưởng em sẽ lấy mấy chàng công tử bột vẫn đi chơi với
em ấy ư? Thứ ấy thì để mà đi chơi thôi chứ làm chồng làm sao được?
Lấy về để mà hầu suốt đời ư?
- Chả lẽ tất cả đều thế c ả sao? Thế còn Sự?
- Anh ấy là để mơ mộng tôn thờ, để yêu thôi. Anh ấy như thế có
biết bao nhiêu cô gái vây quanh. Bố mẹ anh ấy cũng đã nhắm cho
anh ấy chỗ này chỗ khác. Em dù có lấy được anh ấy cũng sẽ phải
giằng giật suốt đời để giữ chồng. Giữa đám trăm hoa như thế, người
đàn ông khó mà chung thuỷ với vợ.
Tôi nghe nó nói mà phát bực mình nghĩ "con hâm" Nó lại còn
lên giọng:
- Chị cứ nhìn chị Hoà ấy. Lấy phải anh chồng trẻ đẹp để bây giờ
suốt ngày thuê người đánh ghen mà giữ chồng. Em chả chơi. Bây giờ
phải thực tế một chút.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 84
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Nhưng tại sao mày lại lấy người mà mày không hề yêu.
- Em không yêu họ nhưng em được họ yêu, yêu hết mình, yêu
đến không thể phản bội được. Hơn nữa, người như anh ấy chắc chắn
sẽ là một người chồng tốt: chịu khó, vợ con được nhờ.
Sau khi hai người cưới nhau, bố mẹ Châu vốn gốc Hà Nội giờ về
hưu, hai cụ lại về Hà Nội sống, cho vợ chồng Châu căn nhà này.
Thành ra, tôi vẫn là hàng xóm, bạn gái, chị gái Châu.
Quả đúng "vợ con được nhờ". Tình chăm vợ, chiều vợ hết chỗ
nói. Từ nấu nướng giặt giũ, quần áo chăn màn... Tình làm tất, Châu
đi dạy học về đến cổng, dù đang làm gì, nước sôi lửa bỏng đến đâu,
Tình cũng bỏ hết chạy ra bê xe vào cho vợ, lấy cho vợ chậu nước rửa
mặt rồi vào nhà pha sẵn cốc nước mát để đấy. Châu mó vào cái gì,
Tình cũng "ấy để đấy cho anh". Mà việc gì anh chàng cũng la m được.
Tiền thì Tình chịu khó "cày" lại biết thu vén nên đủ tiêu, Châu
chẳng đòi hỏi nhiều. Châu vui thích lắm. Đi làm về cô chỉ việc ăn rồi
ngắm vuốt, hát tưng tửng hay đọc tiểu thuyết hoặc sang hàng xóm
chơi. Tôi trút một hơi thở dài:
- Thôi, thế cũng được.
Bữa ấy vợ chồng cô làm cơm liên hoan, tổ chức ngay ở nhà,
Châu có mời tôi, ông bà nội và các em Tình. Tình vào bếp nấu nướng
rồi sắp bát đĩa bê mâm lên; gọn gàng, nhanh nhẹn còn hơn của một
phụ nữ. Tình mời mọi người vào mâm và bắt đầu ngồi gắp cho vợ.
Anh chất lên bát Châu đủ mọi thứ đầy ú ụ. Ông bà nội đưa mắt nhìn
nhau và quay đi.
Cô em chồng nguýt Châu một cái. Tránh con mắt nhìn của mọi
người, Châu để bát xuống, gắp vợi ra.
Tình lại chất lên bát vợ, bảo:
- Em ăn đi?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 85
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Châu nhìn mọi người cúi mặt xuống. Như nuốt phải cục đá, cô
bỏ bát định đứng lên thì Tình vội vã đứng dạy theo bỏ mặc khách
khứa ngồi đó. Châu cực chẳng đã, đành ngồi lại.
Tình yêu vợ hết mình, cái "mình" với những bản tính rất thực
của anh. Ngoài những giờ đi kiếm tiền, anh chỉ ở nhà phục vụ vợ. Bất
kỳ gà gáy nửa đêm, Châu buột miệng cần gì là anh kiếm ngay thứ
đó. Bản thân mình, anh chẳng cần gì. Anh chăm Châu lắm. Hôm
chúng tôi đi coi thi xa, để bảo đảm giờ giấc, chúng tôi quyết định buổi
sáng tất cả cùng đến cổng trường để ô tô đón chở đến nơi coi thi, trưa
ở lại trường bạn và chiều tối xe la i đến đón. Mọi người đã lên ôtô ngồi
đâu vào đấy, Tình mới đưa vợ đến thành ra Châu phải ngồi phía sau.
Tình vội vã dừng xe bên lề đường, nhảy lên ôtô làm om xòm, nhất
định đòi cho vợ mình ngồi lên phía trên đầu xe. Anh ta lôi vợ xềnh
xệch từ dưới lên, chen lấn, đẩy người ở ghế trên ra ấn Châu ngồi
xuống.
- Tiền nào chả là tiền. Ngồi lên đây cho khỏi say xe.
Châu cúi mặt trước cái nhìn của mọi người. Tôi vội nói chuyện
lảng, nói một câu khôi hài nhưng Châu không cười được. Trưa ấy, khi
hội đồng coi thi còn đang họp rút kinh nghiệm buổi thi sáng thì Tình
lôi thôi lốc thốc đi cái xe còn thồ nguyên cả thùng hàng đến. Tình vò
cái mũ cáu bẩn đưa lên lau mồ hôi và xông vào giữa phòng học. Túi
áo ngực lem nhem của anh cộm lên, loang ướt một vệt mỡ to. Tình lôi
từ trong ấy ra một khoanh giò, với tay qua hai dãy bàn đầy người
đưa cho Châu. Một vài tiếng cười vô ý bật lên. Tôi nhìn Châu sắp
khóc mà thương nó quá.
Yêu thế đấy, nhưng mà họ cũng cãi nhau. Những cuộc cãi nhau
bằng thứ ngôn ngữ... thấm đẫm tình yêu mà dân xóm phố phải gọi là
"hát tình ca".
Lần đầu tiên và sau khi hai vợ chồng đi đám cưới về. Tôi nghe
Tình rền rĩ:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 86
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh yêu em, em biết không? Anh không thể chịu nổi. Anh yêu
em... Yêu em mà Châu. Em hãy tin là trên đời này chỉ có anh là yêu
em chân thành nhất, sâu sắc nhất.
Hôm sau, Châu ngượng nghịu bảo tôi:
- Anh ấy yêu em quá đấy mà.
Thì ra trong suốt buối tối ấy, Châu như một nàng tiên lộng lẫy,
lôi cuốn theo mình bao nhiêu cặp mắt.
Các chàng trai đến gần Châu làm quen. Tình vượt lên chặn
trước mặt Châu quàu quạu nhìn đối thủ, lôi vợ đi chỗ khác. Khi nhạc
nhảy nổi lên, các tay vũ hảo hạng kéo Châu đi, Tình chỉ còn biết
đứng nhìn. Anh không biết nhảy. Nhìn vợ trong vòng tay người khác
lại chẳng biết họ đang thủ thỉ những gì, Tình không sao chịu nổi,
xông vào dắt Châu lôi tuột về nhà... Châu tha thứ cho chồng dễ dàng,
lý do, "anh ấy yêu em quá".
Từ hôm ấy, Tình rất ít cho vợ đi đâu. Thời khoá biểu của Châu,
Tình nắm rất chắc. Châu hiểu chồng và không muốn om xòm lên, cô
đi về rất đúng giờ.
Nhưng hôm ấy, Tình không thấy vợ về đúng giờ. Châu chỉ có
hai tiết nhưng vì có hai học sinh đánh nhau trong giờ, cô phải ở lại
cùng giáo viên trực ban giải quyết. Tình nhìn đồng hồ và lao đến
trường. Sân trường vắng, nhìn vào văn phòng cửa khép h ờ thấy vợ
mình ngồi với một người đàn ông khác. Tình băng qua sân vọt tới cửa
văn phòng giáo viên, học sinh trong các lớp học nhốn nháo xô ra cửa
lớp: Tình quần áo lôi thôi, đầu tóc bù xù, miệng la hét ầm ĩ và trong
người a nh ta rơi ra một thanh sắt dài. Bảo vệ nhà trường giữ anh ta
đưa vào văn phòng.
Bình tĩnh lại, Tình mới thấy có hai học sinh đang làm bản kiểm
điểm ở góc văn phòng. Châu không tìm ra lỗ nẻ để mà chui xuống
trước bao nhiêu học sinh, các đồng nghiệp, cô lủi thủi ra về. Tôi
không biết nói thế nào với cô đành nhắc lại lời Châu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 87
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh ấy yêu em quá đây mà.
Châu im lặng nhìn đi nơi khác. Lát sau Tình về, tôi nghe
những lời nghẹn ngào run rẩy của Tình:
- Anh yêu em, anh sợ mất em... Châu ơi.
Hình như Châu vẫn im lặng nên tôi thấy Tình vẫn vò đầu bứt
tóc rền rĩ mãi đến khi Châu phải thốt lên giọng khê đặc.
- Thôi... được rồi - Châu nuốt nghẹn vào lòng.
Châu cứ rầu rầu như tầu rau h éo từ đấy. Càng ngày cô càng ít
bước chân ra ngoài. Đi một mình thì về lại om xòm lên mà đi với
chồng thì... Châu không còn cười giòn và hát tưng tửng như xưa. Cô
cũng chẳng ngắm vuốt nữa. Bao nhiêu giày đẹp, áo quần, váy đầm
Tình mua cho, Châu mặc thử vào người, đứng trước gương ngắm,
trước còn mỉm cười làm duyên, sau thì đứng thừ mặt ra rồi lặng lẽ
trút bỏ xếp vào góc. Châu cố nói vui:
- Cứ ở nhà cả ngày như em, cần gì phải may quần áo nữa.
Trước đây Châu bảo tôi:
- Bà ơi, kén vừa vừa thôi, lấy xừ xằng một ông chồng đi.
Bây giờ nó cười buồn bảo: "ở một mình lại hay".
Châu trở nên tư lự, buồn và ít nói. Cô không trách giận hay chê
bai gì chồng, cũng chẳng vui mừng trước những lời hàng xóm khen
Tình. Tôi thấy như hàng xóm với mình là một gia đình nào khác,
không phải là nhà cái Châu, "Châu Đức mẹ", "Châu ái khanh",
"Châu nữ chúa", "Châu... chấu".
Bỗng một hôm, trời sắp mưa, nhà Châu có khách. Một người
đàn ông trẻ, đẹp, đeo kính cận bước vào. Tình còn đang lom khom với
đống quần áo chạy mưa. Châu ngồi tư lự trước cuốn Annakarênina.
Thấy người khách, Châu tái mặt bàng hoàng thốt lên:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 88
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh Sự.
Tình vứt vội đống quần áo chạy lại ngang trước mặt hai người
hất hàm:
- Anh là ai?
Châu giới thiệu hai người và mời khách:
- Anh ngồi xuống đi. Anh...
Câu chuyện tẻ ngắt, đứt đoạn vì Tình ngồi lù lù, quàu quạu
giám sát. Dường như hiểu được, Sự nhìn Châu xót xa, thương yêu,
nuối tiếc và đứng dậy cáo từ. Anh lấy trong người ra một cuốn sách
đưa Châu:
- Tôi mượn Châu mà quên đi mất... Thành ra lâu quá. Hôm nay
tìm thấy, tôi mang gửi lại Châu.
Châu cầm cuốn sách tần ngần: Từ trong cuốn sách, một bông
xấu hổ đã ép khô nhưng vẫn giữ nguyên dáng xoè nở rất đẹp rơi ra.
Châu nhặt cánh hoa, tay cô run quá. Cô nhìn Sự, mắt chớp chớp sắp
khóc. Tình tím mặt đứng lên nhưng Châu không thấy. Nỗi ân hận,
tiếc nuối trào lên, đôi mắt cô đã bắt đầu long lanh lệ, tay cô vẫn níu
chặt Sự. Sự còn đủ bình tĩnh nhắc: "Châu...", Châu oà khóc.
Một cái tát trời giáng cúa Tình làm văng cặp kính cận của Sự.
Tình lồng lộn lôi Sự đẩy r a khỏi cửa chửi:
- Cút mẹ mày đi. Vào đây làm gì?
Châu tĩnh trí lại, cô tìm cặp kính chạy ra đưa cho Sự, nhìn anh
bằng cái nhìn đau đớn và quay vào với khuôn mặt vô hồn đẫm nước
mưa. Tôi vội chạy theo đưa cho Sự bộ quần áo mưa, nhưng anh
không cầm. Đứng nhìn lại ngôi nhà chúng tôi một lát, anh cắm cúi
bước. Châu vừa bước vào nhà.
- Cô giết tôi đi. Cô có hiểu không.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 89
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh giết tôi đi. Tôi không muốn sống nữa.
Mấy ngày sau, cô xuất hiện trước mặt tôi với chiếc túi xách gọn
gàng trong lúc chồng đi vắng. Nhìn cô, tôi đoán ra phần nào. Châu
lặng lẽ đưa cho tôi một bức thư ngỏ rồi ôm chặt lấy tôi. Tôi hỏi:
- Em đi tìm Sự ư?
Châu lắc đầu:
- Em không tìm ai cả. Em chỉ muốn thoát ra khỏi cuộc sống
này. Bức thư Châu viết cho chồng chỉ có mấy câu:
"Em cám ơn tất cả những gì anh đã dành cho em. Anh là người
đối xử tốt nhất với em. Sẽ hạnh phúc vô cùng cho cô gái nào yêu anh
mà được làm vợ anh. Còn em... em không yêu... Xin anh tha thứ cho
lỗi lầm của em là đã đi lạc vào đời anh một đoạn. Đừng tìm em, em đi
đây".
Chẳng ai an ủi được Tình. Sau những trận vật vã đau đớn Tình
cũng bỏ đi đâu không rõ. Ngôi nhà bỏ không với tất cả đồ đạc tiện
nghi khá đầy đủ của một cặp vợ chồng hạnh phúc: Bàn ghế, xoong
nồi cho đến tủ quần áo đầy ắp áo váy, hộp trang sức bộ v.v...
Có lẽ Tình đi tìm Châu nên anh không hề cất dọn một vật gì.
Trước khi đi, Tình có lời xin lỗi tôi và gửi "mụ gái già trái chứng" chìa
khóa, giấy tờ của ngôi nhà. Vì đã hứa trông nhà hộ nên thỉnh thoảng
tôi sang quét dọn. Không có ai chết trong ngôi nhà ấy nhưng cứ bước
chân sang là tôi rợn tóc gáy. Tôi hiểu: ở đó đã chết một trái tim, một
tình yêu một nguồn sống của một người đàn ông. Bên tai tôi luôn có
tiếng bản tình ca cuối cùng với giọng đàn ông nức nở còn đó: "Anh
yêu em. Hãy về với anh. Anh chết mất". Nhưng đến nay vẫn chưa
thấy ai trở về.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 90
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mưa vào ngày cưới
Nguyễn Việt Hà
Ngày cưới tôi, mưa không nhiều, nhỏ và mịn.
Đấy là điều may; sách số nói thế và giáo sư Trần, bạn bố tôi
cũng nói thế. Tôi lấy chồng, không ngỡ ngàng, không yêu cũng không
ghét. Chồng tôi hiền lành nói được chút chút tiếng Việt. Mọi người
thường cười những câu bập bẹ của chồng tôi, nhưng là cười yêu. Hôm
chồng tôi nói với giáo sư Trần muốn được là "tử sĩ, để luyện thêm
tiếng Việt, giáo sư cười rung mớ tóc bạc: "Anh Isêkura này, người
Việt khi gọi những kẻ có học luyện thi là sĩ tử. Còn như anh nói, anh
sẽ thành "I-sê-thây-ma".
Suốt một năm trước ngày cưới, chồng tôi là sếp nhất của tôi.
Chờ một ngày văn phòng nhiều người nghỉ phép, vị đại diện trưởng
quỳ xuống vừa tỏ tình vừa cầu hôn khi tôi đang ngồi soạn thảo văn
bản trước màn hình Computer: "Anh đã muốn yêu em. Sẽ cưới anh
nhiều nhé". Tôi không phải là tiểu thư Natasa nên không thấy hồi
hộp trước phiên bản có lối tư thế của công tước André. Để cho giống
tiểu thuyết, tôi ngước nhìn trần hai phút nhè nhẹ gật đầu. Khi biết
tin, bố mẹ tôi đều tăng huyết áp. Hạnh phúc là dopinh.
Tôi bước ra khỏi khách sạn trên tấm thảm nhung xanh chạy
suốt bậc tam cấp đến cánh cửa chiếc Toyota trắng sữa viền hoa hồng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 91
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đỏ. Mưa dịu đẫm một bên voan. Những người thân của tôi ngây ngất
mùi Henessy và Champagne đứng một hàng dài trong mái hiên rộng.
Lúc này ông cậu tôi phó tổng giám đốc Ngân hàng công thương, đến
gần hỏi nhỏ về tiền lương của chồng tôi. Hạnh phúc đơn giản là giàu
sang. Chồng tôi gập ngườl chào quan khách, vòng bụng làm tư thế
đôi phần khiếm nhã. Tôi bâng quơ nhìn qua đường và chợt rùng
mình, không phải vì lạnh, tôi đã thấy anh rồi. Có ai đấy mở hộ cửa xe
hoa, tôi vội vã chui vào, kệ cậu thợ ảnh đang gào lên đòi chụp một
kiểu ảnh đã dặn trước "ngập ngừng lần cuối".
Chồng tôi âu yếm ngồi cạnh tôi, vẻ mặt vẫn chưa hết thích thú
trước những tập tục của một truyền thống văn hoá lạ. Tôi đăm đăm
nhìn qua cửa kính mờ đục anh vẫn đứng rũ rượi bên gốc sấu già và
mớ tóc loã xoã bết nước mưa. Tôi và anh yêu nhau đã dài, có thể nói
dài nhất trong các cuộc tình của tôi. "Về đi anh". Lần cuối gặp nhau
tôi cũng nói vậy.
"Em không yêu anh nữa sao".
"Không hẳn thế"
Anh bỏ cái bút vẽ, run run châm điếu thuốc. Anh cũng run run
khi nói chuyện với bố mẹ tôi, nghề nghiệp của anh, bố mẹ tôi nặng
đầy ác cảm.
"Con yêu cái thằng ấy thật à".
Mẹ tôi vừa kẻ mắt vừa hỏi. Tôi không trả lời, hơi thấy khó chịu.
ở tuổi ngoài bốn mươi, người ta không nên đánh phấn son quá dày.
Mẹ tôi đang theo học một "cua" nhảy đầm, bố tôi bật đèn xanh.
Vị trí công tác của bố tôi hay phải dự những bữa tiệc chiêu đãi các
quý phu nhân đành tuân thủ nguyên tắc "phi khiêu vũ bất thành
lady". Bố tôi sùng đồ ngoại nhưng lại dạy tôi thâm thuý bằng câu ca
dao nội: "Lấy chồng cho đáng tấm chồng. Bõ công trang điểm má
hồng ring đen". Lấy chồng là một đề tài triền miên quấy rầy phụ nữ.
Nó cũng giống như đàn ông bị ám ảnh bởi công danh sự nghiệp. Thế
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 92
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhưng, muốn đạt được danh hay lợi, người ta có thể đê tiện, không
hiểu lấy chồng có làm thế được không.
Xe hoa bắt đầu chạy chầm chậm. Giây phút rưng rưng của một
đời con gái. Tôi vô cảm. Chồng tôi hôn lên tóc tôi âu yếm, đưa tay xoa
nhẹ bụng tôi. Sau lần đi Đà Lạt nửa công tác nửa đi chơi. Tôi có bầu.
Tôi thông báo ngắn gọn bằng tiếng Anh cho người cùng đi, vẻ mặt vị
trưởng đại diện văn phòng thương mại đẫm đầy hạnh phúc. Tôi
không thở dài vì tôi đã biết nhiều. Chồng tôi bốn mươi tư tuổi lẻ ba
tháng, sáu năm luôn khao khát baby. Đã hai lần li dị, một lần được
lời chín mươi tám ngàn "đô" và một lần bị lầm bị thiệt cỡ ngần ấy.
Đầu tư rất nghiêm túc vào hôn nhân mà vẫn không sao tạo
dựng được thế hệ sau. Chồng tôi đam mê trẻ con một cách bệnh tật.
Cả khoảng dài của thiếu thời chồng tôi ở Cô nhi viện: Nói theo Phân
tâm học, đấy có thể là một ẩn ức ngầm. Giáo sư Trần lý giải, những
người A' Đông đa phần chịu ảnh hưởng của Nho giáo từ sâu thẳm vô
thức. Mạnh Tử dạy "tam đại bất hiếu vô hậu vi đại nghĩa" là không
con tội to lắm. Tôi khó chịu nhiều cái cách ăn nói của nhà Nho, hoá
ra phụ nữ chỉ là máy đẻ. Giáo sư Trần cười, giải thích sự dị biệt của
các quan điểm nhận thức xã hội xuyên dọc thời gian. Đàn bà từ Đông
sang Tây chưa cần kể đến trinh nữ tiết phụ mà ngay cả dâm phụ
lăng loàn đều coi chuyện chồng con là quan trọng. Giáo sư Trần thôi
không nghịch tóc tôi, nói nghiêm túc "Em sẽ là một bà mẹ tốt". Tôi
không biết, tôi không thấy mình thay đổi gì nhiều từ lúc có bầu. Có lẽ
tôi chưa kịp yêu con tôi vì tôi chưa kịp chuẩn bị làm mẹ.
Tôi giật mình ra khỏi vẩn vơ. Ngã tư chiều mưa đèn đỏ không
người. Tôi nói với bố mẹ không cho ai đi theo đưa dâu, mọi thủ tục
làm trọn vẹn ở khách sạn. Qua gương chiếu hậu tôi thấy cái xe
"cuốc", với dáng lêu nghêu quen thuộc. Anh vẫn chưa chịu về, chẳng
nhẽ anh mệt mỏi đến vậy sao. Anh nói yêu tôi chắc vì tôi đẹp. Còn
tôi, tôi có yêu anh không. Có một hồi anh thích vẽ tranh khoả thân,
cô bé người mẫu nhiều nét tròn mê anh lắm. Tôi k hông ghen. Tôi hồn
nhiên lần cuối cùng vào chừng giữa năm lớp mười trung học. Tôi và
mẹ bắt gặp bố tôi ở chung phòng với một người đàn bà lạ. Mẹ tôi chưa
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 93
http://www.ebooks.vdcmedia.com
kịp lu loa, bố tôi đã vứt ra một xấp ảnh có mẹ tôi đang ôm một người
đàn ông khác.
Cho đến giờ tôi chẳng còn tin vào bất cứ cái gì. Tình yêu, tình
mâu tử tình bằng hữu. Những khái niệm sang trọng và chỉ thuần tuý
sang trọng. Mọi chuyện cũng chẳng thiêng liêng, cũng chẳng nhả
nhí. Tôi có yêu anh không. Vẻ hoang dã nghệ sĩ của anh an ủi tôi vào
đúng thời điểm buồn chán nhất. Anh vẽ nhiều nhưng thiếu một điều
căn bản, tài năng.
Anh trót học mỹ thuật và phải hành nghề nghệ thuật. Xã hội
ngây thơ thường thích gọi sinh viên tốt nghiệp trường Yết Kiêu là
hoạ sĩ. Tranh của anh vặn vẹo, một thứ uốn éo làm dáng. Đấy không
phải là nhận xét của tôi mà của nhiều đồng nghiệp cùng trường anh.
Nhưng anh không nản, vẫn hăm hở vẽ. Anh tin chắc một điều xung
quanh sự cô đơn của thiên tài bao giờ cũng đầy rẫy sự ghen tị bất tài.
Con người kể cũng buồn cười. Đàn bà cố nghĩ mình là đẹp. Trí
thức cố chứng tỏ là uyên bác. Nghệ sĩ sợ bị coi là bất tài. Tôi bảo anh,
anh phải kiếm tiền, có tiền nguời ta sẽ nghĩ về anh khác. Anh khinh
bạc "tiền là cái gì". Tôi hỏi lại giáo sư Trần, giáo sư nói đơn giản
nhưng tôi nghĩ là đúng. Tiền là phương tiện tốt nhất để đưa đến
hạnh phúc.
Một thời gian dài, đối với tôi, giáo sư Trần là thần tượng. Mái
tóc muối tiêu dài vừa đủ bồng bềnh quanh vầng trán rộng. Kiến thức
tuyệt vời và năng khiếu ngoại ngữ tuyệt vời. Giáo sư làm đau lòng
các cô gái mới lớn và làm hài lòng các nàng quả phụ có tiền. Giáo sư
là bạn của bố tôi và sau đó là người tình của mẹ tôi. Tôi hết "sốc" rồi.
"Hỡi ơi, tôi không bao giờ được trẻ. Khi tôi trẻ, tôi đã già một
nghìn tuổi hơn tất cả những người già". Không hiểu Nietzche hay
Kafka đã nói vậy. Tôi không còn thiếu nữ năm tôi học dở lớp mười
hai và lúc tôi tất nghiệp đại học, tôi tốt nghiệp về nhiều mặt. Các bạn
gái cùng lớp của tôi nhiều người phải giấu, phải che. Biết sao được.
Không ít những ông bố, bà mẹ về già mới chịu đứng đắn nổi cơn dị
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 94
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ứng khi thấy phong hoá suy đồi. Báo Tiền Phong trong hàng chục số
liên tiếp mở diễn đàn cho thanh niên nam nữ tranh cãi về chữ trinh.
Tham gia hăng hái nhất là những phụ nữ ế chồng. Tôi yêu đàn ông
hơn đàn bà, tất nhiên là những đàn ông thông minh. Tôi vò mớ tóc
bạc của giáo sư, nũng nịu hỏi:
"Anh có thấy vấn đề gì về đạo đức không"
"Em đáng sợ lắm"
"Anh ngại mọi người biết à".
"Nếu mọi người biết, anh sẽ nổi tiếng như ông già Goethe".
Tôi là thư ký cho giáo sư. Quan hệ giữa chúng tôi thoả thuận là
bí mật. Những người có học hay ở chỗ luôn có đủ chữ nghĩa để biện
minh cho các hành vi của mình. Hồi yêu tôi - cứ cho là như vậy Giáo
sư viết một loạt bài khảo cứu rất sâu sắc về tâm thức người Việt.
Tình yêu không những là động lực của thi ca mà còn là động lực
của khoa học. Trong ngành dọc của mình, giáo sư Trần nổi tiếng là
người có nhiều ý kiến. Đương nhiên có vài trùng lặp kể cả ý người
khác. Tôi thích trí thức hơn nghệ sĩ, đặc biệt là những nhà nghiên
cứu khoa học xã hội, họ vay mượn nhưng sáng tạo. Giáo sư Trần nói:
"Sự trung thực cực đoan không có chỗ đứng trong khoa học. Em
đọc nhiều nhưng đừng nên tin sách".
"Thế có nghĩa tất cả chỉ là giả dối".
"Anh không biết"
Tôi tò mò nhìn giáo sư. Câu trả lời phảng phất của một công án
Thiền. Ngộ tính của tôi thấp, tôi chưa đạt đến cảnh giới của sự biết.
Hồi ấy, có lẽ tôi yêu sự uyên bác bàng bạc khó hiểu ở giáo sư. Tuy
nhiên, tôi tin giáo sư thật thà vì đa phần khi bàn về học thuật cả hai
chúng tôi đều nằm trên giường không mặc quần áo gì cả.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 95
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chồng tôi bắt đầu hút thuốc, loại Dulhill đỏ. Mùi khói nặng
làm tôi tỉnh táo. Mưa có vẻ dày hạt hớn.
Chúng tôi sẽ về cái villa nhỏ chồng tôi mới thuê ở sát mép hồ
Trúc Bạch. Tôi hồi hộp quay lại đằng sau. Một sự mơ hồ rất lạ nào đó
kích động. Vẫn thấy anh cái xe "cuốc" láo đáo đi sau với một khoảng
cách nhất định. Anh ấy yêu mình, anh ấy thực sự yêu mình. Tại sao
tôi lại không tin vào điều ấy ở sâu trong tôi rung rinh xanh non như
cái thuở đi học be bé vẫn thường tin trong mỗi quả thị đều có cô Tấm.
Trước hôm đi Đà Lạt, tôi qua nhà anh. Căn phòng nhỏ trên gác
hai bừa bộn những tranh dang dở "Em sẽ lấy chồng vào cuối thu".
Anh lặng người cầm tay tôi. Bản "Hạ trắng" tha thiết với kèn
saxphone từ cái cassette đặt chênh vênh trên nóc tủ. Anh nấc khe
khẽ rồi oà khóc. Tôi rút gói Dulhill châm bâng qươ một điếu cố không
nhả khói. Anh yếu đuối quá "Người ấy chắc là nhiều tiê n". Giọng anh
khàn khàn.
"Chồng em là người nước ngoài".
Anh đột ngột hôn tôi, vòng tay hầm hầm níu kéo. Cũng như
nhiều người đàn ông người yêu tôi vẫn có kiểu ham muốn ấy. Tôi gỡ
nhẹ tay anh, sự vớt vát làm tôi ghê. Khi yêu, người ta đều mong
muốn trinh bạch. Tôi không còn và cái số của tôi mãi mãi không được
gặp. Nhưng hôm nay tôi hi vọng là ngày hạnh phúc.
Đến đầu đường Thanh Niên, xe hoa đi nhanh hơn. Tôi hạ cửa
kính xe, mưa bay ngược đầm đậm tạt. Tôi ngoái hẳn người, không
còn thấy anh nữa. Tôi rưng rưng buồn. Xe hoa dừng trước ngôi nhà
hai tầng xinh xắn quét vôi màu be nhạt. Tôi cởi voan, chồng tôi mở
cửa xe. Tôi đã có gia đình, hôn nhân không hẳn là hạnh phúc. Chợt
nhiên tôi bảo: "Em phải quay về nhà". Chồng tôi ngạc nhiên. Tôi giải
thích tập tục nghìn đời của người Việt, con gái sau khi đón dâu bắt
buộc phải về một mình chào bố mẹ. Chồng tôi chiều và tin tôi. Tôi
đưa chồng tôi bó hoa cưới và nói sẽ đi chừng ba chục phút. Chồng tôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 96
http://www.ebooks.vdcmedia.com
vội vã chạy ra bảo cậu lái xe, cái Toyota trắng sữa chạy chầm chậm
quay lại con đường chúng tôi vừa đi.
Mặt Hồ Tây sóng sánh màu sáng mặc dù trời vẫn nặng mây.
Tôi thấy nhớ anh, tha thiết nhớ. Hạnh phúc là tình yêu. Xe đi dọc
Thụy Khuê đỗ trước cửa nhà anh. Tôi rút tờ năm mươi "đô" đưa cậu
lái xe dặn ngồi chờ. Cái cầu thang lên căn phòng gác hai quen thuộc
ẩm ướt rêu. Tôi không gõ cửa, luồn tay qua lỗ nhỏ hất then như bao
lần tôi đã từng mở. Người yêu của tôi không ở một mình. Tôi cắn môi.
Trong quả thị vẫn chỉ là hột thị. Chàng hoạ sĩ của tôi đang gục đầu
vào lòng cô người mẫu có nhiều nét tròn. Anh ngẩng khuôn mặt bết
nước mưa hay nước mắt ngơ ngác nhìn tôi. Tôi bước xuống cầu thang
từng bước một. Trời vẩn gió sũng đầy hạt nước. Hình như ngày cưới
của ai cũng có mưa.

TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 97
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Vết thương trong không gian
Tôi, cao mét bảy sáu, ria rậm, tóc dài buộc túm đuôi gà, giọng
khàn, có thể cởi trần với chiếc quần bò chẽn mà không hổ thẹn. Tôi,
với cây ghi-ta, có thể lên gân toàn thân, sô-lô tới mười phút khiến
khán giả nín thở, phó thác linh hồn để tôi dẫn dắt đi tới cùng trời
cuối đất. Và khi kết thúc trường đoạn "quỷ khiếp thần kinh" đó bằng
một hợp âm chát chúa cùng tiếng hú rung chuyển rừng núi của Bana,
tôi đứng dạng chân hiên ngang, tay giơ miếng mê-đi-a-to lên như
anh chàng Đan-cô giơ cao trái tim bốc cháy của mình, khuôn mặt dại
đi đau đớn, đón nhận tiếng gào thét của những người ái mộ. Tiếng
gào thét như một cơn sóng thần tung tôi tới tột đỉnh vinh quang.
Anh nhăn mặt ư? Không, cái nghiệp nó thế. Lang thang, gào
thét quên đời. Hưởng cả niềm vui và nỗi buồn trong những chuyến
lưu diễn. Ai đó cứ thử vào nghề của tôi mà xem; gọi là ma nhập, đồng
ốp, là vị thần có cánh hoặc con quỷ có đuôi... gì gì cũng được chỉ trừ là
mình. Đúng, không còn là mình nữa. Tôi thích lang thang.
Có lẽ vì tôi được sinh ra trên một con thuyền trong chuyến tản
cư về quê ngoại bằng đò dọc. Có lẽ vì tôi đeo nghiệp xướng ca. Có lẽ. .
. vì nhiểu lý do nào khác nữa mà tôi chưa biết đến. Nhưng tôi biết rõ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 98
http://www.ebooks.vdcmedia.com
rằng vì lang thang mà tôi đã nếm trải đủ chuyện tức cười và những
điều buồn phiền trong các chuyến đi.
Mùa đông năm 1983. Trong chuyến về từ Pra-ha, ở sân bay, tôi
gặp gã bạn thân là vận động viên môn vật; một gã cơ bắp, mặt lúc
nào cũng lừ lừ như muốn túm cổ áo người ta giằng giật rồi ngáng
chân. . . hắn mặc blu-dông da,ngoài khoác chiếc măng-tô bằng da, tay
xách ca táp to, vai đeo mấy cái túi như đồ nghề phóng viên, túi nào
cũng nhồi tròn cứng, dây đeo căng như muốn đứt. Tôi vỗ vào bộ ngực
đầy sắt thép của hắn thăm dò. Hắn ngừng nhai kẹo cao-su nói khẽ,
ra vẻ tự hào:
- Xích, líp, bi, moay-ơ, lưỡi cưa thép. . . hai áo da nữa!
Cả một gia tài! Hán đã lên gồng cái thân xác đô vật mang hơn
ba mươi cân mà đi đứng vẫn ra vẻ nhàn nhã, mặt mũi hả hê với cuộc
hành xác tự nguyện. Tôi cũng vậy, ở phòng chờ, tôi đã phải lê bước
nặng nề, tay chân cứng đơ như một rô- bốt.
Dù thế, tôi vẫn thích lang thang.
Bây giờ, ta có thể đi nước ngoài với chiếc va-li nhỏ đựng vài bộ
quần áo, tập thơ mỏng; ít đô đủ để nếm những loại rượu ngon, puôcboa
cho các cô phục vụ và mua vài thứ sú-vơ- nia. Trong phòng chờ ở
sân bay, ta có thể ngả người trên ghế mềm, mắt đung đưa nhìn theo
những cô đầm trẻ mặc váy ngắn, tưởng tượng ra những điều thú vị;
miệng khẽ huýt sáo giai điệu một bài hát nào đó. Và ta không cần
biết dây mai- so, nồi áp suất, bi xe đạp... là gì. Tôi đã tận hưởng cái
hạnh phúc ấy trong chuyến đi Tiệp Khắc gần đây nhất theo đoàn ca
nhạc tạp kỹ, của một chương trình giao lưu văn hoá.
Vì thế, tôi càng thích lang thang.
Nhưng không phải tôi thích lang thang chỉ vì những niềm vui
tôi đã gặp trong mỗi chuyến đi như đã kể trên. Mà sau này tôi thích
lang thang còn vì một hi vọng rằng tôi sẽ được gặp lại Em. Tôi tin lý
thuyết xác suất và trái đất là hình cầu, như người ta vẫn nói. Nếu
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 99
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gặp lại Em lần nữa, tôi sẽ rẽ cuộc đời mình sang một hướng khác, dù
hoàn cảnh có như thế nào đi chăng nữa.
Chuyến về từ Pra-ha hôm đó, qua màn bụi trắng giá băng
ngoài cửa sổ máy bay, tôi thấy trên cây cầu vượt vắng tanh bên nhà
ga, một bóng người nhoè nhoẹt trong gió tuyết. Tôi nhìn bằng cảm
giác và thấy mơ hồ khuôn mặt quen thuộc. Tim tôi thắt lại. Đến phút
chót em mới đến sân bay. Em đến chỉ để nhìn theo chiếc máy bay
mang tôi đi. Và chắc em nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ biết có cuộc
tiễn đưa ấy. Nhưng tôi đã nhìn thấy em bằng linh cảm. Tôi chỉ muốn
nhào ra khỏi máy bay, vứt lại tất cả mọi thứ xích, líp, bi, đũa, vải
vóc... để ở lại với em. Nhưng không thể như thế được. Sẽ có bao nhiêu
rắc rối, nếu tôi thực hiện ý định ấy.
Khi đêm xuống, máy bay cất cánh. Gió mạnh từng cơn dồn cuốn
màn tuyết dày trên quảng trường thành hình thù một con thú lớn
lông trắng đang vật vã vì đau đớn. Tôi vẫn thấy mơ hồ cái bóng nhoè
nhoẹt xiêu vẹo ấy trên cây cầu vượt với bộ váy áo màu đỏ sẫm như
một vết thương trên mình con thú tuyết khổng lồ kia. Cái bóng nhỏ
nhoi trơ trọi tội nghiệp.
Máy bay lấy dần độ cao vượt thoát cơn gió tuyết. Tôi nhìn một
lần nữa xuống kinh thành Pra-ha cổ kính trong đêm với bạt ngàn
đèn điện trên những đại lộ dọc bờ sông Vi-ta-va, trải khắp ngọn đồi
Stra-hôp, lóng lánh đủ loại màu sắc kỳ ảo của hồng ngọc, bích ngọc,
mã não, hạt trai, bạch ngọc, kim cương... và trong đám châu báu ấy
có em - viên ngọc cô độc bất hạnh của tôi.
Em tên là Ngọc, Nguyễn Hồng Ngọc.
Thế là lần này đến Tiệp Khắc, suốt thời gian ở Pra-ha, tôi đã
không thể thư thái như đã tưởng. Nỗi buồn nặng trĩu như trọng
lượng những thứ hàng hoá linh tinh mà tôi và gã đô vật đã cố mang
theo trên người trong chuyến bay ngày ấy.
Mà thực ra những năm qua, có bao giờ tôi quên em. Ngay cả
những lúc gào thét trên sân khấu những bài hát về cao nguyên nắng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 100
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gió, giông bão, đắm mình trong dòng thác ánh sáng và âm thanh hỗn
loạn, ngay cả những lúc uống bậy "ly coc-tai tình ái" với một cô bé vũ
công trong đoàn, hay với một nữ khán giả ái mộ cuồng nhiệt, tôi vẫn
nhớ đến em.
***
Hẹn gặp ở quán Lính hầu Bi-ba lúc sáu giờ tối. Đó là câu quảng
cáo gắn trước cửa ra vào, in trên miếng bìa tròn lót vại bia, nhấp
nháy trên mặt đứng của cái hầm rượu nổi tiếng Pra-ha. "Có thể
không biết Pra-ha, nhưng không thế không biết Bi-ba". Có người đã
nói thế, dĩ nhiên đó là một gã tửu đồ.
Anh lính hầu Bi-ba vui tính của nhà vua khi về vườn đã mở
một quán rượu quán Bi-ba rất nổi tiếng vì những tiết mục tạp kỹ
đậm chất lính tráng. Đến đó, phải đặt bàn từ trước.
Lần đến Tiệp trước ấy, ở quán Bi-ba, tôi đã được hưởng không
khí của thời trung cổ trong một hầm rượu châu Âu. Những bước
tường dày bả vữa một cách cẩu thả, ám khói, đầy những hình vẽ của
những gã lính say rượu không hề học hội hoạ: trái tim bị xuyên
thủng, tiên cá, thuyền buồm cổ, đại bàng... và những vết bẩn do
những cốc rượu bị ném vỡ trong những cuộc ẩu đá, xem những dòng
chữ nguệch ngoạc viết bằng than, phấn màu, son môi... Với các thứ
tiếng. Dưới ánh sáng chập chờn của những ngọn nến, tôi tìm thấy
một dòng tiếng Pháp: "Anh không biết ngày mai sẽ ra sao. Vậy thì
hôm nay hay uống say đi!' Và: "Ta, tướng cướp Đuy-boa, đã say mèm
ở đây sau khi đánh chìm hạm đội của vua Phéc-đi-năng đệ ngũ".
Rất ấn tượng và gợi cảm; nhưng chẳng ai hoài hơi lục tìm trong
lịch sử một gã cướp biển Đuy-boa hay ông Phéc-đi-năng đệ ngũ vì đó
chỉ là cách trang trí của mấy tay hoạ sĩ thời nay.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 101
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Như những quán rượu cổ, Bi-ba có các ca công vui tại bàn. Bỗng
nhiên lửa bùng lên. Lính cứu hoả chạy rầm rập. Khách nhốn nháo.
Sau mới hiều, mấy tay nấu bếp đội mũ lính đầu rồng trình diễn hài
kịch "Lửa cháy đổ dầu thêm" để quay chín một con thỏ bằng rượu
mạnh, ngay trước mặt khách.
Tôi không mấy hào hứng vì những trò như thế, cho đến khi một
nhạc công mang phong cầm xuất hiện chơi một giai điệu phóng
khoáng, lôi cuốn. Theo sau là cô gái tóc đen buông xoã, lông mày kẻ
đậm, da hơi sẫm màu, tai đeo vòng, mặc váy dài nhiều nếp màu đỏ.
Tôi huých khẽ anh bạn cùng đoàn:
- Nhìn kỹ đi! Di-gan bằng xương bằng thịt đấy, những nghệ sĩ
giang hồ lừng danh! Những kẻ bị Chúa đoạ đầy suốt đời lang thang,
bị xua đuổi khắp nơi, nhưng lại được Người ban cho phúc lớn là có
những tài năng phi thường bẩm sinh. Những con nguời duy nhất biết
nhào trộn niềm vui với khổ đau thành một thứ bánh thánh để nuôi
dưỡng thể xác và tâm hồn. Những kẻ...
Tôi chợt ngừng bặt đoạn độc thoại ngẫu hứng khi cô gái mà tôi
coi là Di-gan ấy cất tiếng hát lanh lảnh:
"Dạt trôi khắp nơi... Đời gió cuốn theo cát bụi và tôi..."
Trời ơi, cô gái hát tiếng Việt bài "Khúc hát giang hồ", bài hát
mà ngày xưa tôi chép cho em? Đó là Ngọc. Tại sao lại như thế này?
Tôi muốn kêu to lên gọi tên em. Nhưng tôi kịp nhớ ra rằng tôi có thể
bị cảnh sát bắt về tội uống say, gây rối, nếu như tôi gạt đám đông
đang bùng bùng bia rượu vỗ tay theo em hát kia; để nhào đến bên
Ngọc, xiết chặt tay em.
Ngọc hai tay chống nạnh, lắc hông, đung đưa đôi vai, nện đế
giày sầm sập trên sàn gỗ; khuỷu tay, ngón tay gõ liên hồi một cách
tài tình vào những mặt bàn, lưng ghế dọc đường nhảy. Những đồ
trang sức trên mình em lóng lánh. Mắt em rực sáng, cổ vươn cao, nét
mặt đượm buồn nhưng kiêu hãnh, thách thức. Bài hát với giai điệu
trầm huyền hoặc, gợi ra hình ảnh những bóng người bơ phờ mệt mỏi,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 102
http://www.ebooks.vdcmedia.com
khép chặt vạt áo choàng, cúi rạp mình ngược gió, lê bước như những
kẻ lưu đày trên thảo nguyên trơ trụi vô tận, như tôi đã từng miêu tả
để gợi cảm hứng cho em tập hát bài này.
Ngọc hát và nhảy múa mạnh mẽ như giận dữ điều gì đó lại như
đang bị săn đuổi, cuống cuồng chạy trốn đến tuyệt vọng. Mỗi kiểu
nhảy lạ kỳ, giống điệu cla-két nhưng náo động hơn, khiến cho đến
đoạn cuối bài hát, cả quán rượu ào lên những tiếng dậm chân, vỗ tay.
Tiếng hát chợt dừng bặt. Cơn lốc cát bụi mù mịt thảo nguyên
đã ngừng đột ngột, và một khóm hoa rực lửa bỗng hiện ra. Ngọc với
bộ váy áo đỏ đứng lặng giữa chừng một tư thế múa, tay giơ cao chiếc
khăn mỏng màu lửa. Động tác của tôi ngày xưa, của chàng Đan-cô
vừa móc trái tim bốc cháy trong lồng ngực của mình ra làm ngọn
đuốc.
Tôi như trong cơn mơ, xô đến bên Ngọc, nắm lấy tay em: "Ngọc!
Sao em lại ở đây?". Ngọc đứng chết lặng, vẻ mặt diễn cảm cho bài hát
và điệu nhảy vụt biến nhanh chóng. Ngọc trở lại là em như ngày xưa,
buồn và kiêu kỳ.
***
Giữa năm bảy sáu, đoàn ca nhạc quân đội chúng tôi biểu diễn ở
Sài Gòn. Thành phố mới giải phóng được một năm. Từ những thùng
loa bày la liệt trên các hè phố vang những lời ca buồn lê thê như là
các ca sĩ vừa hát vừa khóc. Cả những bài lính chiến cộng hoà hùng
hồ kiểu phường tuồng nữa. Mới nghe thấy lạ tai hay hay, sau nhàm,
phát bực mình, sốt ruột. Â'y là tự nhiên thế, chứ chẳng phải do được
giáo dục tư tưởng gì. Đoàn chúng tôi đã hát những bài ca cách mạng
và những bài hát ngoại quốc với giai điệu sảng khoái. Cũng là cách
đem lại sinh khí cho một môi trường ca nhạc tù hãm, u ám.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 103
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một đêm, chúng tôi hát ngoài trời. Đêm phương Nam như
huyền bí, không khí thoảng nồng hăng, ngai ngái như chất men gây
hứng khởi. Đến lượt mình, tôi hát và tự đệm ghi-ta. Một cậu phụ hoạ
bằng bộ trống của Mỹ mới sắm có cường độ âm rất mạnh, ở những
đoạn cao trào nghe dữ dội như chớp giật núi lửa.
Khán giả thoạt đầu tỏ thái độ thăm dò, nghĩ rằng chúng tôi chỉ
hát nhưng bài "tiến lên", "xốc tới"... sau họ ngạc nhiên khi thấy
chúng tôi hát tình ca và những bài hát quốc tế kinh điển. Đến bài
"Khúc hát giang hồ" bài hát như dành riêng cho chất giọng của tôi,
lần đầu tiên trong đời ca sĩ, tôi được biết tới sự hâm mộ cuồng nhiệt
đúng nghĩa. Một cô gái mặc áo dài đỏ rực rỡ len qua đám đông dày
đặc chạy lên sân khấu, dúi vào tay tôi bó hoa nát tươm vì chen lấn.
Và cô gái mắt ướt đẫm đã vít cổ tôi, hôn tới tấp khắp mặt tôi.
Tôi kịp nhận ra cô có nước da bánh mật, đôi môi mọng, sống mũi cao
và cặp mắt buồn nhưng có vẻ kiêu hãnh, thách thức. Tôi đã tuyên bố
với các đồng nghiệp rằng sẽ suốt đời không rửa mặt, để mãi mãi lưu
giữ những vệt nước mắt và những vết môi son của cô gái đã ái mộ tôi
hết mình.
Khi tìm được nhà ông chú ruột, tôi gặp lại chính cô gái ấy. Đó là
Ngọc con riêng người vợ sau của chú tôi. Ngọc cũng là ca sĩ. Một nữ
ca sĩ của những phòng trà, đang chờ nổi tiếng như Khánh Ly. Tôi
hãnh diện thông báo điều đó với các đồng nghiệp và vênh vang:
- Được một ca sĩ xúc động khóc khi nghe ta hát là một thành
công lớn nhất đời. Các người hãy cố gắng để gần được như tôi.
- Trái lại, ca sĩ đó khóc thương cho một bài ca hay đã bị một tên
thợ hát hạng bét tàn phá! - Thằng cha chơi trống muốn làm tôi cụt
hứng.
Nhưng rồi sau đó tôi thực sự hoang mang, nghĩ rằng hình như
tay đánh trống đã nói đúng. Ngọc không hề tỏ ra có cảm tình với tôi,
thậm chí còn như căm ghét khi nhìn thấy tôi. Có lẽ sự ái mộ nồng
nhiệt đêm ấy là phấn hứng bất thường, một dạng stress ở những cô
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 104
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gái mới lớn? Có điều khốn khổ cho tôi là chính sự nồng nhiệt ngẫu
hứng của Ngọc đêm ấy đã lấy mất hồn tôi.
Thằng Hùng, con người vợ trước của chú tôi cũng gườm gườm
nhìn tôi thù ghét. Nó là một gã cảnh sát dã chiến mới đi học tập cải
tạo về. Thằng trẻ con ấy nghĩ rằng mình là kẻ bất đắc chí, một kiểu
Hăm-lét nội. Tôi điên tiết vì cái thói bắt chước những nhân vật bi
kịch trong những cuốn tiểu thuyết tâm lý xã hội, đã mấy lần muốn
cho nó một trận nhưng rồi tôi phải cố nhịn.
Ông chú nhạc sĩ chuyên sáng tác tình khúc mô-đen tiền chiến
và là người theo thuyết vô vi, coi nhẹ mọi chuyện trên đời, đã nói với
tôi:
- Con đừng chấp. Chúng nó bị nhồi sọ từ bé những điều nhảm
nhí về Việt Cộng. Thằng Hùng tuy thuộc bộ máy công lực bảo vệ đô
thành Sài Gòn, nhưng chỉ là thằng nhãi cầm súng nhựa chạy theo
một gánh hát, chứ bắn giết gì được ai, lý tưởng lý tung gì đâu? Còn
con Ngọc có ba đẻ là thiếu tá không quân tử trận ở Khe Sanh, một tai
nạn binh nghiệp, như mọi tai nạn nghề nghiệp khác. Nhưng hai đứa
dị ứng với bộ đồ Quân giải phóng của mày. Thì cũng như bệnh sởi
của trẻ con ấy, sẽ khỏi thôi. Chúng nó vẫn là "em út!' của mày.
Tôi thấy yên tâm. Tuy nhiên tôi cũng tìm cách nói chuyện với
Ngọc:
- Em nhìn kỹ anh xem có hung ác như áp-phích của bọn tâm lý
chiến không? Nếu em muốn nghe, anh có thể hát bằng tâm hồn bài
ruột của Elvis Presley, hay những bài gạo của ABBA... Em trai của
anh cũng hi sinh ở Khe Sanh. Cô ruột anh chết vì bom Mỹ khi đang
cấy lúa trên đồng, để lại những đứa em anh bơ vơ. Bố anh là liệt sĩ
hồi "chín năm". Anh không bao giờ quên. Nhưng những chuyện ấy đã
qua rồi. Còn nhiều việc phải làm hơn là thù hận.
- Còn mày. - Tôi nói với Hùng cũng đứng đó. - Những người chết
mà tao vừa nói ấy cũng là ruột thịt của mày. Bây giờ, anh em không
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 105
http://www.ebooks.vdcmedia.com
phải tiếp tục nhằm bắn vào nhau cho những tham vọng của mấy
thằng bụng bự lạ hoắc bên kia trái đất; mày còn khó chịu gì nữa?
Nhưng có lẽ tôi là một giảng viên kém, nên bài tẩy não ấy
không mấy kết quả. Ngọc và Hùng vẫn giữ thái độ lạnh nhạt vói tôi.
Còn tôi thì mỗi ngày lại tìm thấy một điều đáng yêu ở Ngọc. Cô am
hiểu sâu sắc về âm nhạc và văn học, tính tình mạnh mẽ, có bản lĩnh.
Bà mẹ Ngọc là một diễn viên cải lương có tiếng, ảnh hưởng tốt
đến Ngọc. Bà rất tâm đầu ý hợp với ông chú nhạc sĩ của tôi. Nhưng
bà và ông chú tôi không có con chung. Những ngày ấy đời sống khó
khăn lắm. Chú tôi đã phô-tô những bản nhạc tiền chiến và đem
những sách lý thuyết âm nhạc, tiểu thuyết cũ để bà vợ trộn lẫn với
các loại sách bói toán tướng số, truyện võ hiệp... bán ở vỉa hè. Ngọc
giúp má bán hàng, thỉnh thoáng tham dự nhạc hội thanh niên với
những bài hát mới. Hùng suốt ngày ra quán gặp bạn cùng cảnh ngộ
uống rượu. Tôi đem tiền lương và tiêu chuẩn thực phẩm của mình về
phụ thêm với gia đình chú.
Nhưng Ngọc đã coi tôi như một kẻ xâm lược. Một lần tôi đang
nằm đọc truyện chưởng, cô bước vào phòng với vẻ lễ phép cường điệu
như chọc tức tôi:
- Thưa ông sĩ quan giải phóng. Dượng con mời ông xuống dùng
bữa trưa. Tôi phản ứng theo nghề nghiệp biểu diễn của mình, ngồi
bật dậy, cất giọng hách dịch:
- Tốt lắm! Cô em hãy đem thức ăn lên đây và đứng bên hầu
rượu. Nhanh lên, đừng để ta nổi giận!
Ngọc chạy xuống gác. Lát sau tôi nghe thấy dưới nhà tiếng cười
rộ của chú tôi và má của Ngọc. Hồi quan hệ giữa chúng tôi cũng được
cải thiện. Một sớm chủ nhật, tôi về nhà ông chú sau vài tuần đi biểu
diễn xa. Ngọc đón tôi vui vẻ khác thường:
- Em mong anh Hai về để cảm ơn đấy.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 106
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Chuyện chi kỳ vậy, út?
- Tôi bắt chước giọng Sài Gòn
- Khi không lại cám ơn. út không đặt bẫy qua đấy chứ"
- Lại còn ra vẻ coi như không có gì. Mà anh đừng nhại giọng
Nam Bộ. Tụi con gái chúng em lại thích nghe giọng Bắc Kỳ.
- Được, thì nói giọng Bắc. Nhưng Ngọc cảm ơn anh vì cái gì?
- Vì tập nhạc chép tay rất đẹp anh tặng em. Có nhiều bài em
thích lắm.
Tôi gõ trán:
- Có điều gì lầm lẫn chăng. Đúng là anh có bỏ quên tập nhạc ở
đâu đó.
- Bỏ quên trong ngăn kéo bàn viết của em? Quên đã viết những
câu bên lề bài ca "Khúc hát giang hồ" rằng Anh sẽ suốt đời đem theo
những vết môi hôn và những giọt nườc mắt nhiệt thành của em!
- Ngọc cảm động nói.
- Thôi được rồi. Anh xin chịu tội, nếu như chuyện đó làm em
bực mình.
Ngọc im lặng. Tôi chờ câu nói: "Không! Em không bực mình, mà
ngược lại...". Nhưng Ngọc không nói câu đó và không nói gì hết. Cô
chậm chạp bước lên gác.
Chiều hôm ấy, Ngọc nhờ tôi giúp thể hiện bài hát đã gây xúc
động cho cô trong cái đêm ấn tượng nhất đời ca sĩ của tôi.
Như nhiều ca sĩ Sài Gòn cũ, Ngọc bị ảnh hưởng nặng lối hát
thảm thiết cố định dành cho mọi bài hát có giai điệu buồn. Cũng
giống lối diễn xuất quá tự nhiên thành thạo của các diễn viên cải
lương nhà nghề.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 107
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Em đừng hát theo cách buồn bã đơn điệu như thế. - Tôi nói với
Ngọc. - Hãy hình dung ra những người Di-gan mệt mỏi bơ phờ, khép
chặt vạt áo choàng, cúi rạp mình ngược gió, lê những bước chân lưu
đầy trên thảo nguyên trơ trụi, vô tận. Hãy tưởng tượng rằng em ở
trong đám người đó. Em đau đớn và kiêu hãnh vì được ở trong số
những người bị Chúa trừng phạt suốt đời lang thang, nhưng lại được
Chúa ban cho những khả năng kỳ diệu... vì chính nỗi khổ đau cay
cực đã nuôi dưỡng những tài năng. Đó là sự an ủi của đấng tối cao
đối với những số phận bất hạnh. Em hãy hát như những người Digan
hát bài ca dành cho họ.
Ngọc lặng nghe, nét mặt cô bỗng trở nên u uất hoang dại và
kiêu hãnh. Rồi cô hát, cặp mắt ướt, tiếng hát từ trong ức phát ra, tự
nhiên như lối hát của những ca sĩ đồng quê phương Tây:
Dạt trôi khắp nơi... Để gió cuốn theo cát bụi và tôi...
Khi Ngọc hát xong, tôi lặng người đi một lúc, sau mới xúc động
khẽ nói với Ngọc rằng ngay cả I-ma-xu-mắc, nữ ca sĩ da đỏ nổi tiếng
của Mỹ cũng không thể hát hay hơn em. Ngọc sung sướng bảo tôi:
"Giải phóng quân mà cũng biết nịnh đầm!".
- Anh đã bị mất hồn từ lúc em tặng hoa cho anh.
- Tôi nói. - Bắt đầu từ một rung động nghệ sĩ tức thời, sau đấy
là những đồng điệu về tâm hồn.
Ngọc không nói gì. Mà cần gì phải nói khi đôi mắt đã biểu hiện
tất cả. Chúng tôi hôn nhau, không phải cái hôn trên sân khấu hôm
nọ.
Nhưng có một rào ngăn vô hình giữa chúng tôi. Trước khi
chuyển sang Đoàn Ca nhạc Quân giải phóng, tôi ở một đơn vị pháo
phòng không và đã tham dự trận Khe Sanh nổi tiếng. Khẩu đội của
tôi đã hạ tại chỗ một trực thăng HU-lA và bắn trọng thương một
phản lực cơ F4H. Chiếc máy bay ấy, sau cũng rơi ở khu rừng gần đó.
Thằng em tôi ở bộ phận quân giải phóng đã chết vì rốc-két bắn từ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 108
http://www.ebooks.vdcmedia.com
máy bay đối phương. Có thể chính quả đạn rốc-két ở máy bay của ba
Ngọc đã giết chết em trai tôi? Có thể chiếc máy bay ba Ngọc lái đã
tan tành vì đạn pháo của tôi? Những chuyện dù thuộc về quá khứ ấy
sẽ như quả bom nằm sâu trong quên lãng, có dịp vẫn có thể phát nổ.
Rồi có một chuyện đã đến thật bất ngờ.
Một tối, Hùng rủ tôi ra quán cà-phê. Cuối cùng thì cũng có sự
thay đổi đáng mừng cho tình huynh đệ của chúng tôi. Tôi nghĩ thế và
thân mật bảo thằng em: "Lẽ ra anh em mình phải đi nhậu tay đôi
một bữa, nếu như mày nói sớm với anh. Tao đủ tiền bao mày tới bến".
Nó im lặng một cách khó hiểu cho đến khi chúng tôi ngồi ở một góc
vườn ít ánh điện. Tôi bảo Hùng:
- Không biết nói thế này có vô chính trị không, chứ tao với mày
"Cộng sản, Quốc gia" gì thì cũng là anh em. Đúng không? Như vậy
ông già sẽ không còn buồn về chuyện thế sự nữa.
- Vứt mẹ nó chuyện chính trị đi? Tôi muốn nói với anh về một
chuyện khác. - Hùng bỗng dưng nổi đoá, dằn mạnh tách cà-phê,
khiến tôi sửng sổt. Nó thở hắt ra - Chuyện Ngọc!
Tôi lờ mờ hiểu. Và thằng em tôi đã nói với giọng cay độc:
- Anh cứ làm những gì mà kẻ thắng trận muốn làm, thậm chí
anh có thể chiếm cả cái nhà mà ông già tôi có ý định chia đôi cho tôi
và anh. Nhưng... Ngọc là của tôi?... Anh đừng có giở trò đấu hót. Tôi
nói để anh biết, tôi và Ngọc sẽ vượt biên. Còn lại tất cả là của anh.
Chúng tôi sẽ vượt biên, vượt biên...
Hùng nói to như quát, làm tôi hốt hoảng:
- Câm mồm đi, thằng khùng! Chuyện vượt biên mà mày sủa ầm
lên như chó ấy! - Nhà tôi gồm những người dễ nổi nóng. Nhưng thực
ra tôi đâu có nổi nóng. Tôi choáng váng như bị nện một gậy vào đầu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 109
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chúng tôi ngồi im lặng một lúc lâu. Hùng rít đến sáng rực đầu
điếu thuốc lá, soi rõ khuôn mặt khổ sở đanh lại như sắt. Rồi nó nói,
giọng khác hẳn:
- Anh Hai ơi, em xin anh. Em thương Ngọc từ khi em đi học tập
cải tạo. Ngọc đến thăm nuôi, săn sóc em như má, như chị, như vợ.
Lúc đó em mới thấy mình chẳng còn gì cả, chỉ có Ngọc. Ngọc là tất cả
đối với em. Bây giờ anh để yên cho chúng em đi.
- Tao đâu có biết chuyện đó. Được rồi. Mày khỏi lo về Ngọc. Cả
chuyện nhà cửa nữa. Ngay ngày mai tao về đoàn ở. Tháng sau đoàn
ra ngoài Bắc rồi, đi nước ngoài. Mày và Ngọc việc gì phải bỏ hai ông
bà già đi đâu cho cực? - Tôi nói ra vẻ một ông anh độ lượng, cao
thượng. Nhưng tim tôi lại gào lên câu hỏi: "Mày nói là mày thương
Ngọc. Thế còn Ngọc? Hay là cô ta chỉ coi đó là tình anh em? Hai đứa
ở một nhà từ bé, như ruột thịt, với những chuyện thông tục thường
nhật, dễ gì đổi thành tình yêu!".
- Anh cứ để mặc chúng em. Chỉ cần thỉnh thoảng anh thăm
nom hai ông bà già cho chúng em. Em cầu xin anh Hai đấy. Em
không bao giờ nghĩ rằng anh Hai lại phá em, nên mới có cuộc nói
chuyện này.
Tôi còn có thể nói gì được nữa?
Hôm sau, tôi nói với mọi người rằng đoàn chúng tôi được lệnh
chiều nay đi công tác miền Trung rồi ra Bắc. Hùng hớn hở như một
đứa trẻ được chiều theo ý muốn.
Ông chú đang uống rượu, đã lơ mơ, gật"gù bảo tôi:
- Con cứ đi. Đời trai giang hồ, chí lớn bình thiên hạ. Cứ đi đi?...
ờ, mà chí lớn chí bé gì chúng mày?
- Cái thuyết vô vi của ông lại trỗi dậy. - Kỳ này xong ba cái vụ
hát xướng rồi chuyển vào đây. Tao với thím về Sóc Trăng. Nhà này
một nửa của mày. Chú cưới vợ cho, rồi mở cho cửa hàng băng đĩa
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 110
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhạc. Tao đã hứa với vong hồn ba mày là tao sẽ lo mấy cái chuyện
vặt đó cho mày.
Ngọc lặng lẽ giúp tôi thu dọn hành lý.
- Anh Hai! Sự thật là thế nào? Ngọc hỏi tôi. Linh tính của một
người đang yêu đã mách cô biết có điều gì không bình thường. Tôi
nhìn vào mắt Ngọc và hiểu được cô sẵn sàng đi cùng tôi với cuộc sống
lang thang ca hát. Nhưng Hùng là em trai tôi, nó đang vô vọng.
- Không có gì đặc biệt cả?
Tôi cười, đeo cái túi du lịch lên vai rồi cung tay chào Ngọc theo
kiểu "chưởng":
- Hiền muội, hãy bảo trọng? Hẹn tái ngộ.
Tôi đã rời khỏi nhà ông chú như chạy trốn một sự phiền toái.
Ra Bắc ít lâu, tôi được ông chú báo tin Hùng và Ngọc đã vượt
biên.
Tôi thấy có điều gì đó giống như sự thanh thản. Nhưng cũng từ
đó tôi chọn hát những bài hát về lửa, về những cơn giông bão và về
vùng cao nguyên cằn khô khắc nghiệt.
Tôi nhanh chóng nổi danh trên các sân khấu ca nhạc.
***
Bây giờ thì tôi đang ngồi với Ngọc, trong quán rượu "Lính hầu
Bi-ba".
- Em nói đi, vì sao em ở đây?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 111
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- "Không có gì đặc biệt cả". Ngày xưa anh đã trả lời như thế khi
em hỏi về một điều hệ trọng đối với em.
- Lúc đó anh không thể nói khác được. Vì Hùng rất cần em. Còn
bây giờ, hãy cho anh biết về em đi - Tôi nói như van vỉ.
- Chúng em đến Tây Đức, rồi phiêu bạt qua Hung-ga-ri. ở đó,
Hùng đã bỏ em để sang Mỹ cưới con gái ông sếp cảnh sát cũ của anh
ấy.
- Chú anh đã kể. Anh muốn biết về em hiện giờ.
- Anh đã có vợ con rồi phải không? Dượng cho em biết thế. -
Ngọc vẫn không nói về mình.
Tôi thở dài: "... Nhưng chúng mình vẫn là anh em kia mà. Em
hãy về nước đi. Dượng vẫn thương em như con đẻ. Về đi! Dượng sẽ lo
mọi chuyện cho em".
Ngọc uống cạn ly vang đỏ, ngắm chiếc ly không một lúc rồi
đứng lên, mỉm cười:
- Má mất rồi. Em chẳng còn gì ở đấy để về. Em đã có cuộc sống
khác. Chồng em kia kìa! Anh ấy là người Di-gan. Lấy nhau ở Hung. -
Ngọc đưa mắt về phía gã chơi phong cầm lúc nãy đang vừa kéo đàn
vừa nhảy như choi choi. Một gã béo lùn có cái đầu to xù tóc xoin tít,
bộ ria rậm đen nhánh như mực.
- Định mệnh đấy! Có lẽ vì em thích cái bài ca của người Di-gan
mà anh đã hát.
- Không phải? Em nói dối! Nói dối! - Tôi hốt hoảng giữ tay Ngọc
một cách tuyệt vọng. - Đừng tự đoạ đầy như thế! Anh xin em. Anh
bay chuyến bảy giờ tối ngày kia, nhưng anh có thể xin ở lại lo việc hồi
hương cho em. Anh có bạn thân ở sứ quán.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 112
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Không cần phải thế. Em vẫn bình thường mà. Còn anh cũng
nên về ở hẳn với dượng em để ông đỡ cô quạnh. Được, mất gì thì cũng
đã được mất rồi. Đừng lang thang nữa, cực lắm. - Ngọc ho khan.
Khuôn mặt thoáng tái đi. Chắc em không quen những mùa
đông băng giá. Và rượu, và những cuộc nhảy múa ca hát kiếm sống
thâu đêm đang tàn phá sức khoẻ của em.
- Thế còn em thì sẽ chịu mãi được nỗi cực khổ vì lang thang? -
Tôi hỏi.
- Chắc rồi cũng có lúc em không chịu được, lúc đó em sẽ chết. -
Ngọc cười, như nói đùa - Có lẽ chết rồi, hồn em vẫn lang thang. Em
thiêng lắm đấy nhé. Em sẽ tìm đến anh, luôn ở bên để phù hộ cho
anh nổi tiếng hơn nữa. Nhưng nhớ đốt nhiều tiền vàng cho em làm lộ
phí... Lâu lắm rồi mới nhớ đến tục đốt vàng mã của người xứ mình.
Có lần em muốn đốt cho má em mà không có.
Tôi định nói rằng rồi tôi sẽ đốt vàng mã cho má em, nhưng tôi
im lặng vì cơn nghẹn ngào dâng đầy lồng ngực. Ngọc như miễn cưỡng
rút bàn tay ra khỏi tay tôi rồi "ôm quyền" chào theo kiểu "chưởng"
như ngày xưa tôi đã đùa cợt em lúc chia tay:
- Bái biệt? Xin đại huynh hãy bảo trọng! - Ngọc ngập ngừng. -
Có thể... muội sẽ đến phi trường tiễn huynh.
Nhưng mãi đến khi máy bay cất cánh, tôi mới mơ hồ thấy bóng
Ngọc váy áo đỏ sẫm đứng lặng trên cây cầu vượt vắng tanh.
Cho đến bây giờ tôi vẫn tự hỏi rằng, trong chuyện này, tôi có
phải là người cao thượng, độ lượng không?
Khi bà thím tôi mất, tôi về đội khăn tang thay cho Ngọc, theo
ước nguyện cua bà, Có lẽ trước lúc theo Hùng vượt biên trong tâm
trạng tuyệt vọng, Ngọc đã nói hết với mẹ về tôi. Hay vì cảm tính của
người mẹ đã mách bảo bà? Ma chay xong, trong bữa cơm, ông chú say
rượu, chửi tôi: "Thằng ngu xuẩn! Không, mày là thàng hèn nhát, ích
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 113
http://www.ebooks.vdcmedia.com
kỷ, độc ác! Đúng, đồ hèn nhát! Hèn nhát! Hèn nhát!... Ngọc ơi, con
ơi!," Ông bưng mặt khóc rưng rức như kiểu những người quá say.
Câu "Hèn nhát" được thét liên tục như những cái tát làm mặt tôi rát
bỏng.
Sau này, trong một lần ngồi uống rượu với ông chú, tôi nói rằng
những tính từ không hay ho mà ông ném tới tấp vào mặt tôi lúc đó là
vô lý và bất công.
Ông chú nhìn tôi như nhìn một quái vật khốn khổ:
Trước khi vượt biên, con Ngọc ngơ ngác như mất hồn. Nó hỏi
tao: "Anh Hai chỉ rung động chốc lát kiểu nghệ sĩ chứ đâu có thực
lòng yêu con. Anh ngán con vì ba con là thiếu tá nguỵ, chứ anh ấy
thừa biết con chỉ coi Hùng như anh ruột, phải thế không dượng?".
Đấy, mày thử trả lời hộ tao! Còn thằng Hùng, nếu con Ngọc ở lại, thì
nó đâu có đi!
Gió mạnh từng cơn dồn cuốn màn tuyết dày thành hình thù
sống động của một con thú lớn có bộ lông trắng đang vật vã vì đau
đớn. Trong khoang máy bay, tôi như nghe thấy tiếng rú rít thê thảm
của con thú bất hạnh ấy. Và tôi vẫn thấy trên cây cầu vượt, bóng em
nhỏ nhoi trơ trọi, nhoè mờ trong làn bụi băng giá, bộ váy áo màu đỏ
sẫm như một vết thương ứa máu trên mình con thú tuyết khổng lồ
kia. Vết thương trong không gian lạnh buốt.
Chiếc máy bay đưa tôi vượt qua mùa đông châu Âu trở về với
nắng ấm. Dưới kia là những thành phố, làng mạc và những cánh
rừng tuyết phủ. Một ý nghĩ dày vò tôi rằng sẽ có một ngày em vĩnh
viễn nằm lại đâu đó trên con đường lưu đày vô định ở một xứ xa lạ
giữa cơn bão tuyết mù trời. Và tôi nhớ đến câu nói của em lúc chia
tay trong quán rượu Bi-ba: "Có lẽ chết rồi, hồn em vẫn lang thang.
Em thiêng lắm đấy. Em sẽ luôn ở bên anh, phù hộ cho anh nổi tiếng
hơn nữa. Nhưng nhớ đốt nhiều tiền vàng cho em làm lộ phí, để hồn
em tìm đến với anh..."
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 114
http://www.ebooks.vdcmedia.com
***
Tái bút: Người ca sĩ trong câu chuyện này bây giờ đã rời sân
khấu, về mở lớp dạy thanh nhạc cho trẻ con. Dù anh vẫn tin thuyết
xác suất và quả đất tròn, nhưng anh không được gặp lại Ngọc nữa. Vì
anh không còn có dịp lang thang như ngày xưa.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 115
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bùa yêu
Thuỳ Dương
Ngày trẻ, bà ngoại là cô gái đẹp trong làng - Nhưng đường tình
duyên chẳng hề may mắn.
Hai đời chồng, bà có hai cô con gái và ở vậy từ năm 29 tuổi. Khi
đã già, bà lại nuôi cháu cho con gái. Bà thường kể đủ thứ chuyện khi
dỗ tôi và em gái ngủ. Lớn lên trong tôi chỉ còn rõ nhất câu chuyện về
cô Thảo đẹp nhất làng, yêu người trai nghèo không lấy được đã nhảy
sông tự vẫn. Đêm tối trời, cô thường hiện lên hết khóc rồi lại hát, kết
các loại bùa yêu thả chúng bay khắp nơi...
Mùa thu. Trời xanh nao lòng và nắng vàng cũng ngơ ngẩn. Tôi
chạy chân trần đuổi bắt những con c huồn chuồn ớt. Đâm sầm vào bụi
cúc tần, tôi bắt gặp màu vàng nồng nàn của những búi tơ hồng vấn
vương. Những chiếc lá vàng lơi lả mà chú tiểu trong chùa vun lại, đủ
cho tôi chơi nửa ngày không chán. Trong không trung, thỉnh thoảng
có sợi tơ trăng mỏng mảnh nhẹ nhàng bay ngang, lúc căng dài lúc co
tròn lại. "Bùa yêu..." tôi hét lên và chạy đuổi theo. Khó khăn lắm tôi
mời bắt được chúng. Đám bạn trong làng ngơ ngác nhìn tôi. Một bà
lão móm mém đi qua nhổ một bãi quết trầu, day day đôi mắt mờ đỏ
lắc đầu "Trông như cô Thảo ngày xưa ấy ư... Rõ khổ!"
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 116
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mẹ đón tôi về thị xã (thực ra cách nhà bà ngoại có 2-3 cây số).
Sau mấy năm đi Tây cùng chồng - trông mẹ đẹp ra và chẳng hề thay
đổi. Chỉ có điều mẹ luôn luôn trong trạng thái nôn nóng và bồn chồn:
"Bố mày ở lại bên đó và chạy theo con... Cái đồ gái Tây thô bỉ... Rồi
mẹ đến phải sang nữa thôi!". Tôi tròn mắt nhìn mẹ, một nữ trí thức
xinh đẹp, quần áo lúc nào cũng hợp mốt, duyên dáng, lại có thể thốt
ra những lời đó sao. Mà tôi đã nói bao lần rồi mẹ chẳng chịu nghe
cho. Tôi không thể gọi ông ta - chồng của mẹ - bằng bố. Ai thì cũng
chỉ có một người bố duy nhất - dù người đó đã bỏ hai đứa con gái 7
tuổi và hơn 2 tuổi ra đi.
Căm giận bố, mẹ đã cấm cửa ông, gửi phắt chúng tôi về bà
ngoại và cũng đi tít mít. Bây giờ mới về được vài tháng thì đã thế...
"Nim nay con đã vào đại h ọc, rồi mẹ sẽ chuẩn bị cơ sở để con có thể
tự lập được và lo cho cả em. Mẹ phải sang để cột lão ta lại...". Chẳng
nhìn tôi, mẹ cứ lẩm bẩm như một mụ hàng xén đang tính toán với
gánh hàng của mình. Ư` thì mẹ đi. Chị em tôi dường như không quen
rồi đến phải quen và đã quen với những ngày tháng dằng dẵng xa
mẹ. Tôi cũng đã quen tháng tháng ra bưu điện lĩnh mấy cân hàng rồi
mang đến nhà người quen bán đi, trang trải mọi thứ cho ba bà cháu,
trả tiền học thêm cho hai chị em...
Chỉ khổ thân cho mẹ - sao cứ bồn chồn, bứt dứt không yên thế!?
Có phải do yêu mà mẹ cứ long đong mãi sao? Tiếc rằng mẹ chẳng có
bùa yêu... Không giữ được tình yêu với bố, mẹ lao đi tìm và tìm bằng
được những người giống, hoặc hao hao giống bố. Ông bố dượng hiện
thời của chúng tôi là một ví dụ không phải đầu tiên nhưng cũng chưa
hẳn cuối cùng. Mẹ yêu ông ta, than thở, trách giận ông ta lẫn với hờn
ghen, giận dữ đối với bố. Bao nhiêu năm rồi chúng tôi chưa gặp mặt
bố, chỉ nhận những món quà do ông gửi qua bưu điện. Nhưng mẹ lại
biết rõ từng đường đi nước bước của ông, những mối tình và trắc trở
mà ông gặp. Mẹ kể lại những điều ấy với bà, với chị em tôi giọng hả
hê, đắc thắng xen lẫn sự ghen tuông không giấu giếm.
Thật là kỳ lạ. Rồi mẹ lại đi khi biết tin bố tôi cũng trở sang bên
ấy và người chồng của mẹ có một cô bồ mới. "Con gái lớn rồi phải biết
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 117
http://www.ebooks.vdcmedia.com
giữ thân con ạ. Tốt nhất là đừng có xiêu lòng trước những lời tán tỉnh
của bọn con trai. Bao giờ lấy chồng con sẽ chọn người đàn ông nào
yêu con nhất. Đàn bà mà yêu nhiều rồi sẽ khổ..." "Như mẹ phải
không?"
Tôi thầm hỏi trong lòng và ôm lấy mẹ, cảm thấy hơi ấm nồng
nàn từ đôi bầu vú mẹ phả vào ngực và cảm nhận được cả những cái
run rẩy từ đôi vai để trần của mẹ. Năm thứ hai đại học thì tôi yêu.
Anh ấy đẹp, và dường như hứa hẹn, lấp lánh một tài năng nào
đó. Tôi đến nhà anh và reo lên khi thấy bó hoa cắm ngoài phòng
khách. Những bông hoa trắng xanh khiêm nhường thường mọc chốn
đồng quê có cái tên hết sức bình dị thật thà. Nhưng với tôi chúng
mang một cái tên đặc biệt khác: Hoa sương. Bởi những bông hoa
chẳng khác nào những chiếc mạng nhiện mắc đầy sương "Hoa sương
ư? Em hay thật...". Anh cười kéo tay tôi "Mốt thời thượng đấy mà -
người ta chở từ quê ra thành phố đủ các loại hoa, cỏ dại khờ?". Trong
phòng của anh duy nhất chỉ có một bông hoa hồng trắng ngậm
sương, "Đây mới chính là anh - em biết không - và là cả em nữa!".
Chúng tôi hôn nhau bên bông hồng. Hương hoa quyện trong hương vị
của nụ hôn đầu tiên - ngọt ngào, man mác, chẳng thể nào quên.
Bốn tháng, sau những lần hò hẹn, những nụ hôn dài mê mải
đắm say, tôi bỗng nhận được một lá thư ngắn ngủi và đầy sự có lý
của anh. "Chúng ta phải chia tay. Đừng hỏi anh vì sao em yêu ạ,
cũng như anh không hỏi vì sao những loài hoa dại đã có tên mà em
vẫn cứ đặt những cái tên ngộ nghĩnh, dễ thương khác cho nó. Chúng
ta đã có những giờ phút có thể gọi là hạnh phúc, dễ chịu bên nhau.
Em đã đem niềm vui c ho anh và anh với em - cũng vậy. Thế là hoà và
vì điều ấy, xin em đừng tìm gặp hay căn vặn gì anh. Chúc em may
mắn và hạnh phúc!". Câu cuối cùng như cười giễu tôi. Hạnh phúc ư -
Có thể hạnh phúc được không khi phải chia tay với mối tình đầu của
mình, với chàng trai đầu tiên mà mình yêu? Tôi bỗng nhớ lại câu nói
của anh ta hôm nào: "Những loài hoa cỏ dại khờ mang từ quê ra...".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 118
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Có lẽ tôi lúc ấy cũng ìà một kiểu mốt thời thượng của anh ta...
Tôi phá lên cười, xé tan lá thư và ném nó vào gió. Những mảnh giấy
trắng như những cánh bướm bay tan tác, lung tung. Nước mắt tôi
tràn ra, chảy ướt cằm.
Chiều thu. Tôi lang thang trong dãy phố nhỏ, ấm thấp và u ám.
Những chiếc lá vàng thả chầm chậm, quấn lấy bước chân. Tôi thèm
được trở lại ngày xưa, chân trần chạy khắp nơi, chẳng hề biết trên
đời lại có nỗi buồn trĩu nặng lòng và dư vị ngọt ngào lân cay đắng của
mối tình đầu vương vấn mãi, Bỗng một gương mặt nhăn nhúm ló ra
từ ô cửa sổ: "Mời cô vào trong này. Cô vào đi!"
Như một cái máy, tôi bước vào ngôi nhà cổ có đến hàng trăm
năm, tường đã chóc lớp vứa trát, lộ ra cả màu gạch hồng hồng. Ông
già lôi ở đâu đó ra một chiếc thước dây đã xỉn màu, chẳng nói chẳng
rằng loay hoay đo đo, tính tính. "Cô là người của mùa thu. Tôi sẽ may
cho cô bộ váy áo kết bằng nắng vàng và tơ trời mùa thu. Tôi đã để
dành và chờ đợi từ 60 mùa thu trước. Tuần sau, vào buổi chiều này,
cô nhớ đến lấy... Nhớ chưa!". Tôi vâng dạ chào ông ấy ra về. Cũng
chẳng thấy ngạc nhiên, dù chưa hề có ý định may sắm gì trước đó.
Đôi chân cứ tự đưa tôi đến khu phố cổ. Chẳng dám gõ cửa, tô i e
dè đứng trước căn nhà khép kín. Bỗng có cô gái đẩy cửa bước ra:
"Trao cho cô gái đến đây bác tôi dặn đi dặn lại như thế. Tiền nong à?
Tôi không thấy bác nói gì hết. Tôi không dám nhận đâu Bác tôi già
rồi, sống một mình và kỹ tính lắm. Được nếu có ai về quê - tôi sẽ hỏi
giúp chị...".
Tôi giũ tung bọc giấy. Một bộ váy áo vàng nồng nàn điểm
những sợi trắng mỏng manh. Tôi khoác chúng lên người. Trong
gương, một cô gái mắt mở lớn, sáng lóng la nh - một màu vàng say
như sắc mật. Làn da mịn như ngà ửng sáng. .. Cô gái nhoẻn miệng
cười - những đốm trắng cũng nhấp nháy cười theo. Tôi khép cửa bước
ra đường. A'nh nắng thu nhảy nhót theo bước chân. Bao người đi
đường nhìn tôi có nhiều người đi xa còn ngoái đầu nhìn lại... Tôi, bộ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 119
http://www.ebooks.vdcmedia.com
váy áo màu vàng và cùng với nắng thu cuốn nhau đi nhẹ êm, không
ồn ã.
Anh ta đứng trước mặt tôi, cái người tôi đã yêu với mối tình đầu
ấy, và chết sững nhìn. Tôi dường như thấy nhẹ nhõm trong lòng. "Em
đi đâu vậy? Dạo này em sao rồi?" "Em ư - bình thường thôi mà!". Anh
ta nắm lấy tay tôi thì thào: "Trời ơi - sao mà màu mắt em lại vàng
óng lên thế". Trước đây sao anh chẳng nhận thấy và chẳng hề biết nó
đẹp đến như vậy... Chúng mình đi cùng nhau được không?" "Không
đâu - em đang bận". "Bận gì nào - anh sẽ cùng làm với em!" "Em còn
bận thương nhớ Mùa thu - có làm với em được không?". Tôi phá ra
cười giòn giã, vô tư khi nhìn lại guơng mặt tẽn tò ngớ ngẩn của anh
ta. Sao ngày xưa tôi lại thấy gương mặt ấy hứa hẹn điều gì đó như tài
năng nhỉ? Thời gian trôi qua rồi. Lúc tôi yêu và chờ đợi - sao anh ta
chẳng đến. Giờ đây tôi không còn là cô bé ấy nữa và anh đã trở thành
người xa lạ.
Bà ngoại bê lên một bát canh rau tập tàng hái trong vườn nhà,
mấy ngọn dền cơm, nắm lá ớt, khoai lang rau muống, rau đay và mấy
nụ mướp... Trên mâm chỉ độc có một bát tép rang khế và chiếc nồi
gang còn vương tàn rơm, thơm hôi hổi mùi cơm mới. Tôi sà vào xới
cơm. Canh bà nấu ngon hơn tất cả những thứ trên đời tôi đã từng ăn.
Bà vừa quạt cho tôi vừa mắng yêu: "Cha mẹ nhà chị - rõ là lớn
quá rồi. Cơm gạo nuôi quả là không phí. Thế có đám nào chưa - nói
bà nghe xem...". "Sắp rồi bà ạ... Chỉ ít lâu nữa là cháu dẫn về để bà
xem mặt". Bà quay đi thở dài: "Con gái trông thế kia - khéo lại cao số
cũng nên. Mà con mẹ thì dễ đến ba năm rồi mà chẳng về qua nhà lấy
một chốc!". Tôi ôm ngang lưng bà, cái lưng mảnh khảnh đã còng
còng. "Cháu lớn rồi, sắp đi làm đến nơi. Cháu sẽ lo được cho bà và cái
Nhu mà...". Mắt bà rân rấn: "Phần bà đâu có lo gì Lo là lo cho mày
kia kìa... con ạ".
Cái Nhu chở tôi ra bến. Nó láu táu: "Chị có nhớ chuyện ngày
xưa bà kể không - Cô gái đẹp đêm đêm hiện lên bờ sông thả bùa yêu
ấy... Cái anh trai làng không lấy được cô đã bỏ đi biệt xứ - giờ mới trở
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 120
http://www.ebooks.vdcmedia.com
về đây. Eo ơi giờ ông ấy đã ngoài 70 tuổi rồi, chẳng vợ chẳng con gì
cả...". Tôi giật thót cả tim - vậy ra ông ấy đấy ư. Nhưng có khi không
phải. Trên đời này thiếu gì chuyện trùng hợp.
Sắp tới lúc xe chạy, cái Nhu mới bảo: "Em sẽ thi Cao đẳng sư
phạm chị ạ. Vừa học gần nhà, ra trường có thể xin dạy ngay tại thị
xã". Tôi không tin vào tai mình nữa. "Sao em lạ thế. Sức em đủ để
vào đại học kia mà. Trên ấy lại có chị có em. Mẹ cũng đã nhờ người
tìm mua cho chúng mình một căn hộ nhỏ".
Nó kiên quyết lắc đầu: "Em thích nghề giáo viên - lại muốn ở
gần bà. Em đã quyết định rồi. Tối nay em sẽ viết thư cho mẹ".
Tàu chạy, nhìn bóng em gái bé nhỏ, lọt thỏm giữa sân ga, nước
mắt tôi trào ra: "Nhu ơi nghĩ lại đi em. Chúng mình sẽ được ở bên
nhau...".
Thư Nhu viết ngay tối hôm tôi lên trường: "Chị đừng lo gì cho
em. Em không giống mẹ và cũng không giống chị. Mẹ luôn luôn theo
đuổi cái mà mẹ đã đánh mất. Chị luôn đi tìm những điều chị khao
khát - dù có thể chính chị cũng chẳng hiểu nó là cái gì Còn em đơn
giản hơn nhiều. Em bằng lòng với những cái mà mình có. Em sợ
những cuộc phiêu lưu, sợ đánh mất mình và hạnh phúc của mình...".
Thư của tôi gửi về tới tấp. Những suy nghĩ trăn trở và cả những
dự định về tương lai của hai chị em mà tôi vẽ ra đầy hào hứng đã
không được nó chia xẻ. Bình tĩnh và cương quyết nó làm theo ý mình.
Mẹ tôi bay về một tháng cũng chẳng thay đổi được gì. Bởi ngoài
quyết định của nó, bà ngoại là người ủng hộ mạnh mẽ không kém.
Mẹ và tôi đành bó tay.
Tôi gặp anh trong một dạ tiệc. Anh có sức hút đặc biệt đối với
tôi. Tôi cảm nhận rõ một dòng điện xuyên suốt từ anh sang tôi. Bất
cứ anh ở góc nào đang làm gì, dù chẳng hề nhìn thì tôi cũng biết rõ...
Lại có cảm giác rằng anh sẽ làm được một điều gì đó to lớn hoặc phi
thường lắm. Tôi chẳng hề hỏi mình xem anh có đẹp trai hay không -
như những lần tôi vẫn nhận xét một cách hờ hững nhưng người đến
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 121
http://www.ebooks.vdcmedia.com
với mình. Trong tôi lúc này chỉ duy nhất có một điều đang được nhắc
đi nhắc lại hàng trăm, hàng ngàn lần. Anh ấy đấy!
Nhưng tôi biết giấu cảm xúc của mình - hay chính tôi tưởng
thế. Trong trang phục đen, dường như tôi kiêu kỳ và bí ẩn. Chỉ một
lần duy nhất đứng đối diện nhau, tôi đã nhìn chiếu vào mắt anh. Tôi
thả cho cảm xúc của tôi được tự do. Ngay sau cái nhìn đó tôi quay đi,
rời bàn tiệc.
Đêm. Tôi ngủ thật ngon lành. Sáng ra trở dậy tôi bỗng xôn xao
về một điều gì... Mùa thu đã trở về sao? Tôi lục tung tủ quần áo và
bắt gặp màu vàng rực rỡ của bộ váy áo ngày nào.
"Ôi mùa thu..." Tôi giật mình ngẩng lên khi nghe ai đó gọi. Là
anh. Anh nhìn vào mắt tôi. Tôi cũng nhìn lại. Trong mắt tôi là những
đốm lửa vàng nóng sáng đang nhảy nhót lung linh. Dường như
chúng tôi đã gặp, đã yêu và đã tin nhau từ lâu lắm rồi - ở một nơi nào
đó, từ một kiếp nào trước đó và cho đến tận bây giờ vẫn bên nhau!
Tôi nhảy bổ về nhà chỉ để kể cho em gái nghe những cảm xúc
kỳ lạ của mình. Nó chăm chú nghe và mỉm cười đầy vẻ bà cụ non:
"Niềm khao khát và tình yêu của chị đã gặp nhau, hoà làm một. Chị
có nghe bà vẫn bảo không: Gái ham tài, trai ham sắc. Điều đó bà nói
về chị đấy?".
Tôi vội vàng quay trở về Hà Nội. Anh đã đợi tôi ở sân ga từ lúc
nào. Tôi ngả đầu vào tấm lưng rắn rỏi, hít hít cái hương vị dễ chịu
toả ra tử anh và lòng dâng lên một cảm giác lạ lùng. Chỉ muốn nhắm
mắt ngủ trên lưng anh - yên ổn - hạnh phúc.
Tôi ngạc nhiên rồi sửng sốt khi bắt gặp cô gái lạ chờ trước cửa
phòng ở của mình. "Tôi dã lấy hết can đảm để có thể đến gặp chị.
Anh ấy là của tôi từ rất lâu rồi, từ ngày tôi còn là một cô bé thích chơi
trò hoàng tử công chúa. Ngày ấy chúng tôi đã có chung một đứa con
là cậu búp bê tóc xoăn miệng rộng. Anh ấy bảo không thể để thằng
bé không cha như anh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 122
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lớn lên anh hứa sẽ lấy tôi làm vợ - suốt đời. Mọi việc đã gần
như thành sự thật thì chị xuất hiện... Chị có thể gặp được người như
anh ấy hay tốt đẹp hơn cả anh ấy. Chị thừa sức để làm điều đó.
Nhưng tôi thì chẳng bao giờ... Tôi chỉ có mỗi anh ấy thôi - Chị hiểu
không...?"
Cố giấu vẻ tuyệt vọng trong đáy mắt, cô gái cúi mặt và lặng lẽ
bỏ đi. Tôi không thốt được lời nào để bảo vệ mình, bảo vệ tình yêu
của mình. Bàn chân tôi chạm nền đá hoa cứ run rẩy không vững. ở
bên anh, suốt đời tôi sẽ chẳng cảm thấy yên ổn và hạnh phúc nữa
mỗi khi nhớ đến ánh mắt tuyệt vọng của cô ta!
Nhu đã ra dáng một thiếu phụ lắm rồi. Cái bụng tròn tròn nhu
nhú, hai tay ve vẩy khoan thai mỗi bước đi. Chị em tôi dắt nhau đi
chợ. Nó thèm ăn đủ các thứ linh tinh. Tôi dốc tiền ra mua cho nó
hàng lô hàng lốc các thứ quà, ăn đến mấy ngày chả hết. Nó bắt tôi
ngồi rồi tự mình thu vén dọn dẹp căn nhà nhỏ sạch sẽ tinh tươm đến
phát sợ rồi chốc chốc lại ngong ngóng ra phía cửa. Tôi phát nhẹ vào
vai: "Sáng nay chồng em đã nói là trưa không về - sao còn mong gì
nữa". Nó cười ngượng nghịu: "Em biết vậy mà vẫn cứ mong...". Bà
đón chúng tôi từ ngõ, nghe tôi kể tội nó bà móm mém cười: "Thì nó
bao giờ chẳng thế. Chồng bận công tác đưa sang đây với bà mà cứ
ngóng ra ngóng vào. Mà chị mày lớn đầu còn dại, chẳng hiểu cái gì
sất. Khi con Nhu đòi học cao đẳng bà biết ngay. Nó với thằng Huy
quý yêu nhau từ thời còn lê la nghịch đất. Sáng nào thằng ấy chẳng
sang rủ con Nhu đi học... Chả là con bé này sợ ngỗng đuổi mà...".
Bà lại nấu canh rau tập tàng, ép chúng tôi mỗi đứa ăn thêm
lưng bát cơm rồi gạt đũa chép miệng: "Mẹ mày thì có lẽ bà chết mới
về. Chị em ruột thịt phải thương xót đùm túm nhau con ạ - Mà con
bảo đưa người yêu về cho bà xem mặt đâu? Chúng mày tổ chức đi, bà
còn khoẻ, bà lên bế cháu cho...". Bà vừa nói chuyện vừa gà gật ngủ.
Bà đã già quá rồi còn gì... Tôi cảm thấy trên vai mình thêm một gánh
nặng phải mang. Cái Nhu kéo tôi vào buồng, vạch khoe tôi cái bụng
tròn thu lu nổi rõ một đường sọc nâu nâu. Gương mặt nó nghiêng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 123
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nghiêng như lắng nghe mầm sống cựa quậy trong mình và tràn trề
hạnh phúc, Bỗng dưng tôi liên tưởng em gái tôi với cô xa lạ hôm nào.
Thả lá thư vào nhà anh, tôi thấy trống trải và bơ vơ lạ lùng. Giờ
này chắc anh vẫn mỏi chân chờ tôi ở chỗ hẹn. Anh trở về nhà đi. Rồi
bùa yêu sẽ hết anh sẽ chẳng thể nhớ gì về em. Và anh sẽ, trở về với
cô gái ấy - người đã gắn bó với anh từ những ngày thơ ấu...
Tôi cùng với bộ váy áo mùa thu nhiệm màu cứ đi lang thang
trong thành phố. Vừa đi vừa nức nở, tôi cồn cào mong sẽ có một người
nào đó - như anh nhận ra tôi và khẽ gọi: "Ơi Mùa thu!"
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 124
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cánh cửa thứ chín
Trần Thuỳ Mai
Nghề nghiệp của anh buộc anh phải đi rất nhiều nơi, còn cuộc
sống của tôi lại luôn ở đây: những ngày rất dài trong khu vườn lặng
lẽ. Một ngày, một giờ, một khoảnh khắc nào đó, đột nhiên hai cuộc
đời riêng rẽ bỗng đi chéo qua nhau.
Đó là một ngày cuối năm, ngày khởi đầu của tiết lập xuân. Anh
gọi điện nhầm đến nhà tôi. Mặc dù biết đã nhầm, anh không gác
máy. Và chúng tôi nhận ra nhau.
Sau đó ít lâu, chồng tôi bảo: "Bệnh của Quyên dạo này khỏi rồi
sao?". Tôi chỉ cười lặng lẽ. Chứng thống kinh hành hạ tôi hơn hai
năm nay. Những cơn đau khiến cơ thể tôi lạnh giá. Sau nhiều tễ
thuốc đắng không chút kết quả, ông lang già cuối cùng đã khuyên tôi
tìm tới sự tập luyện của tâm linh.
Buthayoga, đó là thứ nghệ thuật làm nóng cơ thể từ sự khởi
động của cái tầm thường bị vùi sâu che khuất. Trong bốn bức tường
rêu này tôi có đủ thời gian và sự tĩnh lặng để làm việc đó. Nhưng linh
hồn tôi không tĩnh, tôi không phải là đạo sĩ. Tôi chỉ là một người đàn
bà.
Giờ đây, tôi dần dần ra khỏi cơn đau. Nhờ một sự tình cờ. Một
giọng nói. Đó là anh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 125
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Có lần nào đó, tình cờ anh nhắc đến ngày lập xuân ấy! Quyên
có biết vì sao anh không gác máy không? Vì bỗng nhiên anh nghe
trong giọng nói tưởng như bình thường của em một điều gì đấy, giống
như tiếng kêu cứu của một người từ.
Còn tôi, ngược lại. Từ giọng nói anh, tôi thấy màu xanh và
những đám mây. Sau này tôi mới nhớ ra, đó là cảm giác khi thấy
đường chân trời. Tôi đã có cảm giác ấy một lần, thuở còn bé, khi về
thăm quê ngoại.
***
"A lô, Quyên đấy hả? Này, có phải em thường nghe người ta tả
mặt trời mọc trên biển không? Vậy mà bây giờ anh đang nhìn thấy
mặt trời lặn trên biển".
"Sao thế? Vậy là mặt trời lặn ở phía đông?".
"Không... - Anh cười, như thể đang nhìn thấy vẻ mặt ngơ ngác
của tôi. - Chỉ vì hôm nay anh đang ở Hà Tiên. Nơi đây biển ở phía tây
đất liền, thế thôi". Trong tiếng anh cười, như có tiếng sóng biển, có
ánh hoàng hôn cháy rực trên sóng và phản quang của một vùng đất
xa rất xa - Nơi tôi chưa từng thấy bao giờ Tôi có thể thấy gì, ngoài
khu vườn nhỏ bị che kín. Nhưng ở đây, mặt trời, biển và sóng đang
hiện ra trong bốn bức tường của tôi: Tôi đi bên anh, trên bờ cát. Nắng
buổi chiều rất tươi đổ bóng chúng t ôi trên những làn sóng mịn. Rồi cả
hai cùng ngồi trên chiếc thuyền con, rẽ sóng về phía hòn Phụ Tử. Tóc
tôi bay rối tung, trong khi anh chỉ cho tôi nhưng hòn núi đá nhấp
nhô trong vịnh Thái Lan. Tất cả đều nhuốm màu mặt trời chiều, mặt
trời đỏ au đang từ từ lặn sâu vào sóng biển.
Ngoài cổng, Hoà đã về. Tôi ra mở cửa cho chồng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 126
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chiếc Chaly trắng nổ máy xành xạch. Như mọi lần đi làm về,
Hoà hỏi, giọng bình thản:
- ở nhà có việc gì không?
Cũng như mọi lần tôi trả lời:
- Không, chẳng có việc gì.
Tôi lấy nước cho Hoà rồi vào bếp sửa soạn bữa cơm. Hoà thả
người xuống xích đu đọc báo. Làm sao Hoà biết, tôi vừa từ vịnh Thái
Lan trở về, và giờ này trong tâm trí tôi vẫn chói rực một mặt trời trên
biển tây.
Anh là người đầu tiên giúp tôi biết người ta có thể sử dụng điện
thoại để san sẻ cuộc sống với nhau, chứ không phải chỉ đề trao đổi
những thông tin ngắn gọn. "Hôm nay Quyên có gì vui không?". Tôi cố
lục tìm trong ngày dài của mình một điểm sáng nào đó.
Những cuộn len. Những tấm áo đan dở. Sự mưu sinh tủm
mủm...". A, nhớ ra rồi, trước nhà em có một cái ao, sáng nay có một
bông súng hồng vừa nở". "Hôm nay, người hàng xóm đến cho một con
mèo màu lam đẹp lắm. Anh có tin có một con mèo màu lam không?".
Có hôm anh gọi cho tôi đúng vào lúc nấu xong bữa ăn chiều.
"Quyên vừa nấu những gì, nói cho anh biết, cho anh thèm". Tôi kể
cho anh n ghe: canh mít nấu tôm, cá bống kho tiêu, rau muống luộc...
Anh hít hà trong điện thoại. Tôi rủ: "Đến đây ăn cơm". "ừ, nhớ để
phần anh nghe".
Dần dần tôi bắt đầu tập cách thổ lộ những gì đã nén quá sâu
trong tâm trí, điều trước đ ây tôi chưa hề quen. Tôi nói với anh về thời
thơ ấu, khi mẹ đã bỏ đi và cha tôi đùm bọc đàn con trong một tình
thương mà tôi linh cảm có lẫn lộn cả oán thù. Mỗi lần có lỗi, tôi bị
đánh mà không được khóc. Giờ đây trước những nỗi đau, tôi đã quen
với lối khóc không trào lệ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 127
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi đã câm nín như thế cả vào ngày đứa con trai lên mười được
người em chồng đưa về San Diego làm con nuôi. Tôi ôm con vào ngực
trước khi trao cho Hoành, bây giờ ngực tôi còn mãi hơi ấm nóng của
đứa trẻ, khiến những phần còn lại của cơ thế tôi mãi mãi lạnh giá.
Chồng tôi thoả mãn. Một căn nhà hương hoả, một công việc ổn
định, một người vợ hiền, một đứa con trai may mắn được đỡ đầu và
chắc chắn sẽ thành đạt. Hoà bảo tôi: "Vợ chồng mình sẽ sinh thêm
đứa nữa". Nhưng tôi không sinh nở. Chứng thống kinh hành hạ tôi.
Mỗi tháng một lần, cơn đau bắt tôi cắn răng, không rên rỉ. Mỗi lần
ngồi tập môn Buthayoga, tôi thành khẩn nguyện cho mình khỏi
bệnh. Những ngón tay, theo đà thúc đẩy của một thứ ký ức siêu
nhiên nào đó cứ xoa mãi trên bụng, trên thắt lưng tôi Nhưng cánh
cửa tâm linh không hề mở. Những ngón tay chịu không chạm nổi vào
những vùng khuất lấp trong tôi.
Nhưng bây giờ, trong bốn bức tường rêu đã có cả biển trời.
Những cơn đau đã dịu xuống. Đã dứt. "Alô, Quyên đó hả? Hôm nay
có gì vui?". "Hôm nay là ngày rằm, người ta gánh hoa sen đến bán.
Quyên mua hai bó hoa vừa trắng vừa hồng. Mua hạt sen để trưa nay
nấu cháo chay". "Ngày rằm, Quyên ăn chay, còn anh ăn ở rừng
Xuyên Mộc. Người ta làm thịt rừng chiêu đãi, giết hai con nhím, một
con cheo!'. "Ghê quá?". "ừ, lúc nãy sắp bị giết, con cheo cứ ứa nước
mắt. Nhìn thấy thương quá, không ăn được miếng nào. Thôi, Quyên
hãy tới đây đi ở đây có một dòng suối nước nóng, ngâm chân xuống
thì uống bao nhiêu rượu cũng không say. Anh sẽ chỉ cho Quyên cây
dầu lớn, có hoa rụng trắng xoá cả bãi cỏ".
Tôi cùng anh lang thang trên bãi hoa dầu trắng phau, rồi đi ra
suối Bang mắc võng trên dòng nước. Tiếng suối chảy lúc trong vắt,
lúc trầm đục đủ cung bậc. Trên đầu tôi, trời cao và xanh bao la.
"Quyên ơi, em đã đến đây thì cũng có thể bay lên trời với anh được".
Chợt tôi thấy mình vút lên trời xanh. Tôi thấy anh ở bên tôi. Chúng
tôi đang bay lên, và đang lơ lửng trước vực thẳm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 128
http://www.ebooks.vdcmedia.com
***
Đó là ngày anh không chịu dừng lại ở tưởng tượng để chỉ đòi ăn
canh mít non và cá bống kho tiêu qua đường dây điện thoại. Anh nói
với tôi huyền thoại về chín cánh cửa. "Ngày xưa có người lạc vào sơn
động và kết duyên với chúa Tiên. Một hôm chúa Tiên đi chầu Trời,
giao cho chàng ta một xâu chín chiếc chìa khoá và dặn chàng mở cửa
nào tuỳ thích, chỉ trừ cánh cửa thứ chín. Trong tám ngày chàng lần
lượt mở tám cửa, mỗi khung cửa dẫn vào một cảnh giới tuyệt vời như
trên thiên đường... chỉ còn cánh cửa thứ chín, chàng trai tự nhủ,
mình không được mở ra. Nhưng...".
Cánh cửa thứ chín. Cánh cửa biết mở ra là tai họa mà mọi
người cuối cùng đều đã mở. "Quyên ơi, Quyên hiểu anh muốn nói gì
không?". "Em hiểu. Em thấy sợ".
"Tại sao?". Tôi không biết làm sao giải thích nỗi sợ hãi của
mình. Dường như đã đến lúc tôi có thể nhận diện thứ tình cảm trong
lòng mình: Đấy chính là tình yêu đang mỗi lúc mỗi lớn lên, và tôi
linh cảm cuộc đời tôi sẽ sụp đổ dưới sức nặng của tình yêu ấy.
Một ngày cuối hè, anh lại đi qua phố cổ. Anh muốn gặp tôi. Tôi
ấp úng, cố gắng diễn tả cho anh biết rằng người ta thường khuyên
đừng đùa với lửa. Đùa với lửa, sẽ bỏng tay, và tôi tự biết mình không
chịu nổi xót xa.
Nhưng anh hứa không làm tôi bỏng. Không phải những hồi
chuông điện thoại làm rối tâm tư tôi. Làm rối linh hồn tôi, chính là
nỗi khát khao được nhìn thấy dù trong một phút, cuộc đời bao la mà
trước nay tôi mơ i chỉ nhìn trong tưởng tượng.
Chín giờ tối, đúng vào đêm hạ chí cuối cùng, tôi ra khỏi nhà,
qua cánh cổng gỗ cũ xưa, rồi đi men theo bờ hồ trước mặt. Hoa sen
cuối mùa lan toả mùi thơm trong ánh trăng. Anh đang chờ tôi bên
kia hồ, dưới gốc cây xà cừ. Bóng đêm lẫn bóng trăng bao trùm thân
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 129
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thể tôi. Hai chân run run, tôi lúng túng, hoảng hốt, cảm thấy thất
thố vì đã đến một nơi quá bất lợi cho mình. Nhưng ngay lúc ấy tôi
cũng không kiềm chế được mong muốn lao sâu vào khám phá một
thế giới - Anh, anh cũng là một thế giới.
Anh bước lại bên tôi, hay tôi đang chạy đến với anh, tôi không
biết nữa. Rồi tôi cảm thấy tay anh, mắt anh, môi anh, tất cả rất giản
dị, rõ nét và rất giống hình ảnh trong trí tưởng tượng của tôi. Anh
rất ấm, và rất dịu dàng.
Đúng như lời hứa, anh dã không làm tôi bỏng.
Tôi không bỏng. Tôi cháy.
Lúc tôi trở về nhà, cánh cổng nặng khép hờ rên rỉ dưới tay tôi.
Hoà đã ngủ say, tờ b áo rơi trên ngực.
Suốt đêm tôi như đang nằm duỗi trong một đám sương mù,
lâng lâng, êm ái. Cũng trong đêm ấy, ước mơ được rực cháy suốt
quãng đời còn lại chợt như một ám ảnh điên rồ thiêu đốt tâm trí tôi.
Trời mờ sáng, tôi ra sân, đi lảo đảo như người mộng du. Vượt qua
cánh cổng, vượt qua cây xà cừ, vượt qua con đường sương trắng, tôi
như người điên đập cửa căn phòng lạ.
Người đàn ông của tôi hiện ra trước mặt.
Trong lúc đi trên đường, bên tai tôi cứ lùng bùng những điều
định nói cùng anh. Tôi sẽ nói rằng tôi không thể tiếp tục sống trong
bốn bức tường lạnh lẽo. Tôi sẽ nói muốn cùng anh đi vớt mặt trời trên
biển tây. Tôi sẽ chịu bỏng, chịu cháy, để được đau đớn, được yêu
thương. Tôi muốn chịu đựng mọi thứ trên đời, ngoại trừ sự tẻ lạnh.
Nhưng lúc này, dưới ánh sáng quá rõ của ban ngày, anh hiện ra rất
xa lạ với hình ảnh anh trong bóng trăng. Một người đàn ông đến từ
một cõi đời khác. Tôi thấy mình đứng trên hành lang, trước người
đàn ông này một cách vô lý, ngớ ngẩn và trơ tráo. Kêu lên một tiếng,
tôi đâm đầu chạy ra đường.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 130
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Có tiếng xe đâu đó thắng gấp...
Không hiểu sao lúc đó tôi không biết sợ. Mãi đến lúc ngồi trên
xích lô qua đường phố dài, cả người tôi mới bắt đầu run lên, cơn run
rẩy không cưỡng được của nguời suýt chết.
Hoà đang cho chim ăn trước hiên nhà. "Em đi đâu sớm thế""'.
Giọng Hoà bình thản như mọi câu nói vào mọi giơ , mọi ngày khác.
Tôi gắng gượng thốt lên một lời nói dối qua loa rồi bước vào nhà.
"Sáng nay anh đi làm sớm, em cho anh ăn mì với hai quả trứng". Hoà
bảo, không ngoái lại. "Vâng, bánh mì với hai quả trứng". Tôi vào bếp
với đôi chân chưa hết run. Hoà không biết nấu ăn, cũng không hề có
thói quen ăn tiệm. Anh không thể nào xoay sở được nếu không có tôi.
"Ngày mai là ngày hiệp ky, nhớ chuẩn bị đồ lễ đưa sang từ
đường". "Vâng, em nhớ". Tôi trả lời, những câu trả lời như tiếng vang
không âm sắc.
Khi chiếc Chaly trắng xành xạch đi rồi, tôi để rơi mình xuống
ghế. Cơn đau chợt quặn thắt, mồ hôi rịn ra ướt cả hai tay tôi.
Một hồi chuông reo.
"Quyên ơi, em nghe đây: một người tù hèn nhát thì sẽ mãi mãi
là một người tù".
Tôi không dám nghe. Tay tôi run rẩy tháo rời dây điện thoại.
Anh đã nói đúng, nhưng rất có thể chính anh cũng có bốn bức tường,
hai cánh cổng ở đâu đó, và dù đi khắp nơi trên thế gian anh cũng
không ra khỏi những thành trì, như tôi...
Cả tuần sau, máy điện thoại tắt ngấm. Tôi hiểu thế nào là sự
trống rỗng của lặng im. Căn phòng lạnh, yên lặng đè lên tim tôi như
một khối nặng trịch vô hình. Sự yên lặng khắc k hoải, đau nhói âm
thầm trong lúc đi, đứng, nói cười, cố sống cuộc đời bình thường.
Vẫn biết chân trời là nơi không đến được, nhưng dù sao tôi cũng phải
có một chân trời.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 131
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đến ngày thứ tám, tôi nối lại đường dây. Nhưng chiếc máy
không hoạt động nữa. Chồng tôi đã trả số thuê bao. "Anh thấy nó
chẳng có lợi lộc gì mà nhiều khi lại thêm mất ngủ. Chưa bao giờ anh
thấy khoẻ như tuần qua, khi máy hư". Tôi lặng lẽ nhìn chồng với đôi
mắt của người chết đuối. Cơn đau hành hạ tôi. Tôi âm thầm chịu,
không rên rỉ.
Đêm ấy tôi nằm mơ thấy một con nai trúng tên, nằm khắc
khoải chờ chết trong một xó rừng.
Sáng sớm hôm sau, trong lúc tập Buthayoga, hai tay tôi chợt
rời thắt lưng, tự hướng về phía đầu, xoa mãi vào huyệt bách hội.
Chợt như có dòng nước lũ xoáy mạnh làm vỡ cả con đập chắn ngang.
Hoàn toàn không ngờ trước, tôi bỗng oà khóc, khóc tức tưởi, không
sao cưỡng được. Những giọt lệ trào ra từ khoé mắt, những cơn rền rĩ
thoát ra từ lồng ngực. Tôi khóc to, khóc thảm thiết, một thứ khóc vô
thức kỳ lạ, giữa lúc tâm trí phiêu bồng như đang chìm giữa sương
mù.
Cơn khóc dừng khi tôi chìm vào giấc ngủ mê. Khi tỉnh dậy, tôi
biết môn Buthayoga lần đầu tiên đã chạm đến điều gì đó trong linh
hồn tôi.
Chứng thống kinh của tôi đã dứt.
Những hồi chuông điện thoại đã tắt. Không còn mây trời, biển
và rừng trong bốn bức tường xây kín.
Không còn gì nữa, và tôi cũng không còn đợi.
Tôi cam tâm dừng mình lại trong hai cánh cổng:
Cánh cửa thứ chín của mỗi đời người.
Tối hôm sau, trong bữa ăn, chồng tôi bảo:
Sáng hôm qua mình tập cái môn dưỡng sinh quỷ quái gì mà cứ
rền rĩ y như có ai chết không bằng.Tôi lặng yên. Làm sao nói cho Hoà
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 132
http://www.ebooks.vdcmedia.com
hiểu được, một thế giới vừa bị lấp vùi. Tôi đã tự chôn mình cùng với
thế giới ấy, và giờ đây tôi đang khóc tôi.
Nghề nghiệp của anh buộc anh phải đi rất nhiều nơi, còn cuộc
sống của tôi lại luôn ở đây: những ngày rất dài trong khu vườn lặng
lẽ. Một ngày, một giờ, một khoảnh khắc nào đó, đột nhiên hai cuộc
đời riêng rẽ bỗng đi chéo qua nhau.
Đó là một ngày cuối năm, ngày khởi đầu của tiết lập x uân. Anh
gọi điện nhầm đến nhà tôi. Mặc dù biết đã nhầm, anh không gác
máy. Và chúng tôi nhận ra nhau.
Sau đó ít lâu, chồng tôi bảo: "Bệnh của Quyên dạo này khỏi rồi
sao?". Tôi chỉ cười lặng lẽ. Chứng thống kinh hành hạ tôi hơn hai
năm nay. Những cơn đau khiến cơ thể tôi lạnh giá. Sau nhiều tễ
thuốc đắng không chút kết quả, ông lang già cuối cùng đã khuyên tôi
tìm tới sự tập luyện của tâm linh.
Buthayoga, đó là thứ nghệ thuật làm nóng cơ thể từ sự khởi
động của cái tầm thường bị vùi sâu che khuất. Trong bốn bức tường
rêu này tôi có đủ thời gian và sự tĩnh lặng để làm việc đó. Nhưng linh
hồn tôi không tĩnh, tôi không phải là đạo sĩ. Tôi chỉ là một người đàn
bà.
Giờ đây, tôi dần dần ra khỏi cơn đau. Nhờ một sự tình cờ. Một
giọng nói. Đó là anh.
Có lần nào đó, tình cờ anh nhắc đến ngày lập xuân ấy! Quyên
có biết vì sao anh không gác máy không? Vì bỗng nhiên anh nghe
trong giọng nói tưởng như bình thường của em một điều gì đấy, giống
như tiếng kêu cứu của một người từ.
Còn tôi, ngược lại. Từ giọng nói anh, tôi thấy màu xanh và
những đám mây. Sau này tôi mới nhớ ra, đó là cảm giác khi thấy
đường chân trời. Tôi đã có cảm giác ấy một lần, thuở còn bé, khi về
thăm quê ngoại.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 133
http://www.ebooks.vdcmedia.com
***
"A lô, Quyên đấy hả? Này, có phải em thường nghe người ta tả
mặt trời mọc trên biển không? Vậy mà bây giờ anh đang nhìn thấy
mặt trời lặn trên biển".
"Sao thế? Vậy là mặt trời lặn ở phía đông?".
"Không... - Anh cười, như thể đang nhìn thấy vẻ mặt ngơ ngác
của tôi. - Chỉ vì hôm nay anh đang ở Hà Tiên. Nơi đây biển ở phía tây
đất liền, thế thôi". Trong tiếng anh cười, như có tiếng sóng biển, có
ánh hoàng hôn cháy rực trên sóng và phản quang của một vùng đất
xa rất xa - Nơi tôi chưa từng thấy bao giờ Tôi có thể thấy gì, ngoài
khu vườn nhỏ bị che kín. Nhưng ở đây, mặt trời, biển và sóng đang
hiện ra trong bốn bức tường của tôi: Tôi đi bên anh, trên bờ cát. Nắng
buổi chiều rất tươi đổ bóng chúng tôi trên những làn sóng mịn. Rồi cả
hai cùng ngồi trên chiếc thuyền con, rẽ sóng về phía hòn Phụ Tử. Tóc
tôi bay rối tung, trong khi anh chỉ cho tôi nhưng hòn núi đá nhấp
nhô trong vịnh Thái Lan. Tất cả đều nhuốm màu mặt trời chiều, mặt
trời đỏ au đang từ từ lặn sâu vào sóng biển.
Ngoài cổng, Hoà đã về. Tôi ra mở cửa cho chồng.
Chiếc Chaly trắng nổ máy xành xạch. Như mọi lần đi làm về,
Hoà hỏi, giọng bình thản:
- ở nhà có việc gì không?
Cũng như mọi lần tôi trả lời:
- Không, chẳng có việc gì.
Tôi lấy nước cho Hoà rồi vào bếp sửa soạn bữa cơm. Hoà thả
người xuống xích đu đọc báo. Làm sao Hoà biết, tôi vừa từ vịnh Thái
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 134
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lan trở về, và giờ này trong tâm trí tôi vẫn chói rực một mặt trời trên
biển tây.
Anh là người đầu tiên giúp tôi biết người ta có thể sử dụng điện
thoại để san sẻ cuộc sống với nhau, chứ không phải chỉ đề trao đổi
những thông tin ngắn gọn. "Hôm nay Quyên có gì vui không?". Tôi cố
lục tìm trong ngày dài của mình một điểm sáng nào đó.
Những cuộn len. Những tấm áo đan dở. Sự mưu sinh tủm
mủm...". A, nhớ ra rồi, trước nhà em có một cái ao, sáng nay có một
bông súng hồng vừa nở". "Hôm nay, người hàng xóm đến cho một con
mèo màu lam đẹp lắm. Anh có tin có một con mèo màu lam không?".
Có hôm anh gọi cho tôi đúng vào lúc nấu xong bữa ăn chiều. "Quyên
vừa nấu những gì, nói cho anh biết, cho anh thèm". Tôi kể cho anh
nghe: canh mít nấu tôm, cá bống kho tiêu, rau muống luộc... Anh hít
hà trong điện thoại. Tôi rủ: "Đến đây ăn cơm". "ừ, nhớ để phần anh
nghe".
Dần dần tôi bắt đầu tập cách thổ lộ những gì đã nén quá sâu
trong tâm trí, điều trước đây tôi chưa hề quen. Tôi nói với anh về thời
thơ ấu, khi mẹ đã bỏ đi và cha tôi đùm bọc đàn con trong một tình
thương mà tôi linh cảm có lẫn lộn cả oán thù. Mỗi lần có lỗi, tôi bị
đánh mà không được khóc. Giờ đây trước những nỗi đau, tôi đã quen
với lối khóc không trào lệ. Tôi đã câm nín như thế cả vào ngày đứa
con trai lên mười được người em chồng đưa về San Diego làm con
nuôi. Tôi ôm con vào ngực trước khi trao cho Hoành, bây giờ ngực tôi
còn mãi hơi ấm nóng của đứa trẻ, khiến những phần còn lại của cơ
thế tôi mãi mãi lạnh giá.
Chồng tôi thoả mãn. Một căn nhà hương hoả, một công việc ổn
định, một người vợ hiền, một đứa con trai may mắn được đỡ đầu và
chắc chắn sẽ thành đạt. Hoà bảo tôi: "Vợ chồng mình sẽ sinh thêm
đứa nữa". Nhưng tôi không sinh nở. Chứng thống kinh hành hạ tôi.
Mỗi tháng một lần, cơn đau bắt tôi cắn răng, không rên rỉ. Mỗi lần
ngồi tập môn Buthayoga, tôi thành khẩn nguyện cho mình khỏi
bệnh. Những ngón tay, theo đà thúc đẩy của một thứ ký ức siêu
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 135
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhiên nào đó cứ xoa mãi trên bụng, trên thắt lưng tôi Nhưng cánh
cửa tâm linh không hề mở. Những ngón tay chịu không chạm nổi vào
những vùng khuất lấp trong tôi.
Nhưng bây giờ, trong bốn bức tường rêu đã có cả biển trời.
Những cơn đau đã dịu xuống. Đã dứt. "Alô, Quyên đó hả? Hôm nay
có gì vui?". "Hôm nay là ngày rằm, người ta gánh hoa sen đến bán.
Quyên mua hai bó hoa vừa trắng vừa hồng. Mua hạt sen để trưa nay
nấu cháo chay". "Ngày rằm, Quyên ăn chay, còn anh ăn ở rừng
Xuyên Mộc. Người ta làm thịt rừng chiêu đãi, giết hai con nhím, một
con cheo!'. "Ghê quá?". "ừ, lúc nãy sắp bị giết, con cheo cứ ứa nước
mắt. Nhìn thấy thương quá, không ăn được miếng nào. Thôi, Quyên
hãy tới đây đi ở đây có một dòng suối nước nóng, ngâm chân xuống
thì uống bao nhiêu rượu cũng không say. Anh sẽ chỉ cho Quyên cây
dầu lớn, có hoa rụng trắng xoá cả bãi cỏ".
Tôi cùng anh lang thang trên bãi hoa dầu trắng phau, rồi đi ra
suối Bang mắc võng trên dòng nước. Tiếng suối chảy lúc trong vắt,
lúc trầm đục đủ cung bậc. Trên đầu tôi, trời cao và xanh bao la.
"Quyên ơi, em đã đến đây thì cũng có thể bay lên trời với anh được".
Chợt tôi thấy mình vút lên trời xanh. Tôi thấy anh ở bên tôi. Chúng
tôi đang bay lên, v à đang lơ lửng trước vực thẳm.
***
Đó là ngày anh không chịu dừng lại ở tưởng tượng để chỉ đòi ăn
canh mít non và cá bống kho tiêu qua đường dây điện thoại. Anh nói
với tôi huyền thoại về chín cánh cửa. "Ngày xưa có người lạc vào sơn
động và kết duyên với chúa Tiên. Một hôm chúa Tiên đi chầu Trời,
giao cho chàng ta một xâu chín chiếc chìa khoá và dặn chàng mở cửa
nào tuỳ thích, chỉ trừ cánh cửa thứ chín. Trong tám ngày chàng lần
lượt mở tám cửa, mỗi khung cửa dẫn vào một cảnh giới tuyệt vời như
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 136
http://www.ebooks.vdcmedia.com
trên thiên đường... chỉ còn cánh cửa thứ chín, chàng trai tự nhủ,
mình không được mở ra. Nhưng...".
Cánh cửa thứ chín. Cánh cửa biết mở ra là tai họa mà mọi
người cuối cùng đều đã mở. "Quyên ơi, Quyên hiểu anh muốn nói gì
không?". "Em hiểu. Em thấy sợ".
"Tại sao?". Tôi không biết làm sao giải thích nỗi sợ hãi của
mình. Dường như đã đến lúc tôi có thể nhận diện thứ tình cảm trong
lòng mình: Đấy chính là tình yêu đang mỗi lúc mỗi lớn lên, và tôi
linh cảm cuộc đời tôi sẽ sụp đổ dưới sức nặng của tình yêu ấy.
Một ngày cuối hè, anh lại đi qua phố cổ. Anh muốn gặp tôi. Tôi ấp
úng, cố gắng diễn tả cho anh biết rằng người ta thường khuyên đừng
đùa với lửa. Đùa với lửa, sẽ bỏng tay, và tôi tự biết mình không chịu
nổi xót xa.
Nhưng anh hứa không làm tôi bỏng. Không phải những hồi
chuông điện thoại làm rối tâm tư tôi. Làm rối linh hồn tôi, chính là
nỗi khát khao được nhìn thấy dù trong một phút, cuộc đời bao la mà
trước nay tôi mới chỉ nhìn trong tưởng tượng.
Chín giờ tối, đúng vào đêm hạ chí cuối cùng, tôi ra khỏi nhà,
qua cánh cổng gỗ cũ xưa, rồi đi men theo bờ hồ trước mặt. Hoa sen
cuối mùa lan toả mùi thơm trong ánh tring. Anh đang chờ tôi bên
kia hồ, dưới gốc cây xà cừ. Bóng đêm lẫn bóng tring bao trùm thân
thể tôi. Hai chân run run, tôi lúng túng, hoảng hốt, cảm thấy thất
thố vì đã đến một nơi quá bất lợi cho mình. Nhưng ngay lúc ấy tôi
cũng không kiềm chế được mong muốn lao sâu vào khám phá một
thế giới - Anh, anh cũng là một thế giới.
Anh bước lại bên tôi, hay tôi đang chạy đến với anh, tôi không
biết nữa. Rồi tôi cảm thấy tay anh, mắt anh, môi anh, tất cả rất giản
dị, rõ nét và rất giống hình ảnh trong trí tưởng tượng của tôi. Anh
rất ấm, và rất dịu dàng.
Đúng như lời hứa, anh dã không làm tôi bỏng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 137
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi không bỏng. Tôi cháy.
Lúc tôi trở về nhà, cánh cổng nặng khép hờ rên rỉ dưới tay tôi.
Hoà đã ngủ say, tờ báo rơi trên ngực.
Suốt đêm tôi như đang nằm duỗi trong một đám sương mù,
lâng lâng, êm ái. Cũng trong đêm ấy, ước mơ được rực cháy suốt
quãng đời còn lại chợt như một ám ảnh điên rồ thiêu đốt tâm trí tôi.
Trời mờ sáng, tôi ra sân, đi lảo đảo như người mộng du. Vượt qua
cánh cổng, vượt qua cây xà cừ, vượt qua con đường sương trắng, tôi
như người điên đập cửa căn phòng lạ.
Người đàn ông của tôi hiện ra trước mặt.
Trong lúc đi trên đường, bên tai tôi cứ lùng bùng những điều
định nói cùng anh. Tôi sẽ nói rằng tôi không thể tiếp tục sống trong
bốn bức tường lạnh lẽo. Tôi sẽ nói muốn cùng anh đi vớt mặt trời trên
biển tây. Tôi sẽ chịu bỏng, chịu cháy, để được đau đớn, được yêu
thương. Tôi muốn chịu đựng mọi thứ trên đời, ngoại trừ sự tẻ lạnh.
Nhưng lúc này, dưới ánh sáng quá rõ của ban ngày, anh hiện ra rất
xa lạ với hình ảnh anh trong bóng tring. Một người đàn ông đến từ
một cõi đời khác. Tôi thấy mình đứng trên hành lang, trước người
đàn ông này một cách vô lý, ngớ ngẩn và trơ tráo. Kêu lên một tiếng,
tôi đâm đầu chạy ra đường.
Có tiếng xe đâu đó thắng gấp...
Không hiểu sao lúc đó tôi không biết sợ. Mãi đến lúc ngồi trên
xích lô qua đường phố dài, cả người tôi mới bắt đầu run lên, cơn run
rẩy không cưỡng được của nguời suýt chết.
Hoà đang cho chim ăn trước hiên nhà. "Em đi đâu sớm thế""'.
Giọng Hoà bình thản như mọi câu nói vào mọi giờ, mọi ngày khác.
Tôi gắng gượng thốt lên một lời nói dối qua loa rồi bước vào nhà.
"Sáng nay anh đi làm sớm, em cho anh ăn mì với hai quả trứng". Hoà
bảo, không ngoái lại. "Vâng, bánh mì với hai quả trứng". Tôi vào bếp
với đôi chân chưa hết run. Hoà không biết nấu ăn, cũng không hề có
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 138
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thói quen ăn tiệm. Anh không thể nào xoay sở được nếu không có tôi.
"Ngày mai là ngày hiệp ky, nhớ chuẩn bị đồ lễ đưa sang từ đường".
"Vâng, em nhớ". Tôi trả lời, những câu trả lời như tiếng vang
không âm sắc.
Khi chiếc Chaly trắng xành xạch đi rồi, tôi để rơi mình xuống
ghế. Cơn đau chợt quặn thắt, mồ hôi rịn ra ướt cả hai tay tôi.
Một hồi chuông reo.
"Quyên ơi, em nghe đây: một người tù hèn nhát thì sẽ mãi mãi
là một người tù".
Tôi không dám nghe. Tay tôi run rẩy tháo rời dây điện thoại.
Anh đã nói đúng, nhưng rất có thể chính anh cũng có bốn bức tường,
hai cánh cổng ở đâu đó, và dù đi khắp nơi trên thế gian anh cũng
không ra khỏi những thành trì, như tôi...
Cả tuần sau, máy điện thoại tắt ngấm. Tôi hiểu thế nào là sự
trống rỗng của lặng im. Căn phòng lạnh, yên lặng đè lên tim tôi như
một khối nặng trịch vô hình. Sự yên lặng khắc khoải, đau nhói âm
thầm trong lúc đi, đứng, nói cười, cố sống cuộc đời bình thường.
Vẫn biết chân trời là nơi không đến được, nhưng dù sao tôi cũng phải
có một chân trời.
Đến ngày thứ tám, tôi nối lại đường dây. Nhưng chiếc máy
không hoạt động nữa. Chồng tôi đã trả số thuê bao. "Anh thấy nó
chẳng có lợi lộc gì mà nhiều khi lại thêm mất ngủ. Chưa bao giờ anh
thấy khoẻ như tuần qua, khi máy hư". Tôi lặng lẽ nhìn chồng với đôi
mắt của người chết đuối. Cơn đau hành hạ tôi. Tôi âm thầm chịu,
không rên rỉ.
Đêm ấy tôi nằm mơ thấy một con nai trúng tên, nằm khắc
khoải chờ chết trong một xó rừng.
Sáng sớm hôm sau, trong lúc tập Buthayoga, hai tay tôi chợt
rời thắt lưng, tự hướng về phía đầu, xoa mãi vào huyệt bách hội.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 139
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chợt như có dòng nước lũ xoáy mạnh làm vỡ cả con đập chắn ngang.
Hoàn toàn không ngờ trước, tôi bỗng oà khóc, khóc tức tưởi, không
sao cưỡng được. Những giọt lệ trào ra từ khoé mắt, những cơn rền rĩ
thoát ra từ lồng ngực. Tôi khóc to, khóc thảm thiết, một thứ khóc vô
thức kỳ lạ, giữa lúc tâm trí phiêu bồng như đang chìm giữa sương
mù.
Cơn khóc dừng khi tôi chìm vào giấc ngủ mê. Khi tỉnh dậy, tôi
biết môn Buthayoga lần đầu tiên đã chạm đến điều gì đó trong linh
hồn tôi.
Chứng thống kinh của tôi đã dứt.
Những hồi chuông điện thoại đã tắt. Không còn mây trời, biển
và rừng trong bốn bức tường xây kín.
Không còn gì nữa, và tôi cũng không còn đợi.
Tôi cam tâm dừng mình lại trong hai cánh cổng:
Cánh cửa thứ chín của mỗi đời người.
Tối hôm sau, trong bữa ăn, chồng tôi bảo:
Sáng hôm qua mình tập cái môn dưỡng sinh quỷ quái gì mà cứ
rền rĩ y như có ai chết không bằng.Tôi lặng yên. Làm sao nói cho Hoà
hiểu được, một thế giới vừa bị lấp vùi. Tôi đã tự chôn mình cùng với
thế giới ấy, và giờ đây tôi đang khóc tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 140
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hẹn duyên
Nguyễn Thị Anh Thư
Vậy là Lan đã đến quá chậm. Vì thời tiết xấu, chuyến máy bay
Boing 747 của hãng hàng không Pháp từ Pari đi Hà Nội đã phải
hoãn lại mất 5 giờ đồng hồ. Hà Nội vừa qua cơn bão, không khí mát
lạnh hơi nước. Cây cối tả tơi và mặt mọi người vẫn còn vương nét
bàng hoàng. Như sau này bà được biết thì có tới hơn một trăm cây
sấu và xà cừ thuộc dạng cổ thụ đã bị đổ trong trận bão này. Và cả
Hiệp nữa, người đàn ông đáng kể nhất, khoảng trời xanh kỳ diệu
nhất trong cơn bão lốc đời bà đã ra đi. Ông đã không thể chờ đợi bà
thêm được hai giờ nữa trong số năm giờ mà số phận tàn nhẫn lại gieo
rắc thêm lên mối tình của họ.
... Nửa thế kỷ trước, bà là một cô hàng xén, mười sáu tuổi xinh
đẹp, duyên dáng nổi tiếng tháo vát, đảm đang. Một tay cô với một
gánh hàng nuôi nấng một bà mẹ ốm yếu với một đàn em nhỏ dại.
Hiệp là con bà giáo goá hàng xóm. Bạn bè từ thuở ấu thơ, nên
duyên bao giờ chẳng rõ. Hai người đàn bà goá coi hai trẻ như con một
nhà, những mong ngày một ngày hai chúng nên gia thất. Những
ngày đi học, Hiệp thường gánh hàng hộ Lan ra phố huyện. Lan
thường chăm chút quần áo, sách vở cho anh. Công việc nặng nhọc
cần có bàn tay đàn ông đều có chàng trai khoẻ mạnh đứng ra xốc vác.
Bạn bè Hiệp thường gọi đùa Lan là "chị giáo''. Trong số những người
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 141
http://www.ebooks.vdcmedia.com
hay trêu chọc nhất phải nói tới Bình. Bình cùng học một lớp với Hiệp,
và là con một địa chủ giàu có trong vùng.
Cuộc đời tưởng cứ êm đẹp mãi nếu bỗng không có tai ương đổ
ập xuống đời họ. Mật thám Pháp ập vào lớp khám xét bắt Hiệp mang
đi vì trong cặp sách của anh có truyền đơn Cộng sản. Anh bị giam
trong xà lim cấm cố không được gặp thân nhân vì là phần tử nguy
hiểm. Bình, người bạn học cùng lớp không ngờ lại rất hết lòng với
Hiệp, chẳng quản liên lụy, Bình tìm mọi cách tiếp tế cho Hiệp, lại
đút lót bọn tay chân để Lan được nhìn thấy Hiệp trong vài phút.
Bình đã tự nguyện trở thành bạn chí thiết của Hiệp và trở thành
người thân cận trong gia đình hai bà goá không nơi nương tựa. Rồi
nghe nói Hiệp bị chuyển đi nhà giam Hoả Lò ở tận Hà Nội. Bình
cũng biệt tăm.
Hai tháng sau, Bình trở về, gày rộc, hốc hác báo tin: Anh tổ
chức vượt ngục cho Hiệp. Cuộc vượt ngục thành công, nhưng không
may Hiệp bị thương quá nặng đã hi sinh trên tay anh bên một bờ
sông giáp biên giới Cao Miên. Lúc hấp hối, Hiệp đã trối trăng gửi
gấm mẹ già và Lan cho Bình chăm sóc Bình đã thề sẽ cống hiến trọn
đời mình cho sự sống và hạnh phúc của Lan. Lan chỉ tin khi Bình
chìa ra cho cô xem một mảnh vải bẩn thỉu được xé ra từ vạt áo trên
đó có mấy chữ bằng màu nguệch ngoạc "Rất yêu em! Bình giúp anh!"
Cô đau đớn khóc ngất từng cơn. Trước tin dữ, mẹ Hiệp lặng lẽ qua
đời. Bình đứng lên làm đám cho bà rất chu đáo như thể Bình chính
là con trai bà, và nghiễm nhiên tự coi mình là vị hôn phu mời của
Lan. Lan chỉ còn biết khóc ròng trước ý nguyện của người đã khuất.
Nhưng cũng phải hai năm sau, cô mới chính thức trở thành vợ
của Bình sau bao nhiêu giàng buộc về kinh tế, ơn huệ cũng như lời
thúc giục, trách móc của Bình.
Tháng l0 - 1954, khi đứa con đầu lòng của hai người bị chết yểu
vừa được 5 tháng, một cô em họ đi dân công hoả tuyến nhắn về "...
anh Hiệp vẫn còn sống. Anh hiện là tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn
quân chủ lực. Nhưng anh đang bị thương rất nặng, chưa tỉnh. Bác sĩ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 142
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chưa cho ai gặp. Em vội đi theo đoàn không đợi được. Chị lên ngay.
Địa chỉ: Trạm quân y Thái Bình".
Không một lời để lại cho gia đình, ngay trưa hôm đó cô bỏ đi
tìm Hiệp. Lan hiểu rằng có một điều kinh khủng gì đó đã xảy ra
trong cuộc tình tay ba giữa Hiệp - cô - Bình. Cô cần biết sự thật. Sau
một tuần lặn lội cô đã tìm được anh. Anh vừa qua cơn hiểm nghèo.
Thật không tả xiết nỗi xúc động, vui mừng của anh khi được gặp
Lan. Cô không nỡ đập tan niềm hạnh phúc của anh. Anh vẫn không
hề biết gì về chuyện cô đã có chồng. "Em biết không, chính thằng
Bình, cái thằng con nhà Trùm Khoát, học cùng lớp với anh, đã tố giác
anh với bọn mật thám. Cuộc vây bắt ở lớp học là do nó chỉ điểm.
Chính nó đã bỏ truyền đơn vào cặp của anh. Những tờ truyền đơn ấy
anh đã đi rải hết từ đêm. Nó nhặt lại rồi nhét vào cặp sách của anh.
Anh không ngờ...". Choáng váng cả người, Lan đau đớn vô cùng.
"... Lại cũng chính nó đã mua chuộc bọn mật thám để bọn chúng
đánh chết anh. Nhưng tụi đao phủ chỉ tra tấn anh tàn nhẫn đến mức
phải chở đi nhà thương Phủ Doãn. ở đó tổ chức của ta đã cứu được
anh ra vùng tự do. Sau khi lành vết thương, anh được trên cử đi học
một khoá huấn luyện ở Côn Minh, Trung Quốc mất ba năm. Vì bí
mật quân sự anh không được phép liên lạc với gia đình...". Bàng
hoàng trước sự thật nghiệt ngã, ngay đêm đó, Lan lặng lẽ bỏ về sau
khi để lại một bức thư trình bày mọi việc và ngàn lần xin anh tha
thứ.
"....Em không còn xứng đáng với anh. Em đã trở thành vợ một
tên phản bội, chỉ điểm, vợ của kẻ thù của anh và giờ đây cũng chính
là kẻ thù của em. Em chẳng còn mặt mũi nào để nhìn lại nguời em
yêu dấu, người mà em tôn thờ. Hãy coi như em không còn sống trong
cõi đời đầy ô nhục và bẩn thỉu này. Đừng tìm em...".
Lan đi luôn xuống Hải Phòng, với ý định sẽ lên bừa bất kỳ một
chuyến tàu nào đó để rời xa quê hương, mong xoá đi được mối tình
đầy bi thảm và tủi nhục của mình. Sau bảy ngày vất vưởng vạ vật
trên bến cảng, cô mới chen nổi lên được một chuyến tàu há mồm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 143
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Trên bờ, đã một ngày, loa phóng thanh vẫn kiên trì nhắc đi
nhắc lại: "Anh là Nguyễn Hữu Hiệp tìm vợ là Bùi Ngọc Lan. Về ngay
anh đợi." Cô bịt tai bằng mấy mẩu thuốc lá người ta vất đi. Nước mắt
không ngừng đầm đìa trên mặt. Cô đã trở nên nhơ nhuốc!
Vào tới Sài Gòn, tiền hết, không nơi nương tựa. Lan gục ngã vì
đói, khát và kiệt sức trước một cổng chùa. Nhà chùa đã mở lòng từ bi
cứu giúp và bao dung cô suốt hai năm. Chán ngán sự đời, Lan xin vị
thượng toạ cho cô được xuống tóc quy y, nhưng Người khuyên cô hãy
từ bỏ ý định đó. Vì theo Người, Lan còn nhiều duyên nợ với trần tục.
Ba năm sau, có đôi vợ chồng chủ hiệu nhỏ, đã cao tuổi rất nhân
hậu, vốn là đệ tử thân cận của chùa hay chuyện, liền hết lòng nhờ
thượng toạ gá duyên cầm sắt cho chàng bác sĩ trẻ, người con độc nhất
của họ. Lan đã kể hết cuộc đời cô với bao trắc trở, khổ đau cho họ
nghe. Mến vì nết, trọng vì tình, đôi vợ chồng già và vị bác sĩ trẻ càng
yêu thương cô hơn. Vậy là Lan nên duyên với bác sĩ Tuấn để năm
năm sau cô đã là mẹ của hai đứa trẻ bụ bẫm xinh xắn. Dưới bàn tay
thu vén đảm đang, tháo vát của cô, cửa hiệu thuốc nhỏ của gia đình
Tuấn đã nhanh chóng phát đạt và mở rộng. Đến giải phóng năm
1975, Lan đã trở thành bà chủ của công ty thuốc Tân dược Ngọc Lan
có chân rết toả ra khắp các tỉnh miền Nam, miền Trung và là một
bạn hàng có uy tín của các công ty lớn của Mỹ, Pháp.
Bắc, Nam sum họp đã khiến các em Lan tìm được chị. Chỉ đến
lúc đó, sau bao năm xa cách, bà mới biết rằng mối tình đầu của bà
vẫn còn sâu nặng hơn bà tưởng. Ông Hiệp chẳng những đã tha thứ
cho bà mà còn đi tìm bà khắp nơi. Khi tuyệt vọng, ông đã ở vậy nuôi
mẹ già cùng đàn em nhỏ của bà. Để vơi đi nỗi buồn khổ, Hiệp lao vào
phấn đấu vừa học vừa làm. Với tài năng và trí tuệ sẵn có cộng với
tinh thần nỗ lực bền bỉ, Hiệp rất được cấp trên tín nhiệm. Ông liên
tiếp được đề bạt tăng cấp, chẳng mấy chốc đã trở thành một tổng cục
trưởng trẻ nhất đầy năng lực của Bộ.
Bao năm đã qua, các em bà đã học xong đại học, có công ăn việc
làm tử tế cũng là lúc bà mẹ hấp hối. Cụ cám ơn ông bằng ba vái lạy
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 144
http://www.ebooks.vdcmedia.com
và xin ông hãy nghĩ đến bản thân. Cụ xin ông hãy lo nhanh chuyện
riêng tư kẻo cuộc đời lỡ dở của ông sẽ làm lương tâm cụ cắn dứt
không nhắm mắt nổi "... nếu con không lo, xuống dưới âm, mẹ sẽ
chẳng dám nhìn mặt mẹ con, vì gia đình mẹ có tội đã làm mất dòng
dõi nhà họ Nguyễn Hữu..."
Trớ trêu thay thằng bé đầu lòng của ông mới vừa đầy hai tuổi
thì miền Nam giải phóng. Bà viết một lá thư thật dài kể lể hết nỗi
lòng thương nhớ. Rằng chồng bà đã rõ hết sự tình, và cho phép bà
được lựa chọn. Song trước cửa Phật, bà đã cùng ông Tuấn thề nguyền
sẽ in ở trọn kiếp, cho nên nay bà chỉ có thể mời ông vào chơi để tạ ơn
sâu nghĩa nặng. Nhận được thư, Hiệp vô cùng đau đớn. Ông cũng
viết lại cho bà rằng ông không thể gặp lại bà được nữa, bởi lẽ cả hai
đều đã có gia đình riêng, đều có những trách nhiệm với những người
thân, không thể tuỳ tiện xoá bỏ. Hơn nữa ông không thể tới gặp bà
được nữa bởi ông vẫn còn yêu thương bà da diết. Sợ rằng nếu gặp lại,
ông sẽ quên đi hết nghĩa vụ và trách nhiệm của mình. Chỉ xin sau
này trước khi nhắm mắt xuôi tay, ông được cầm lại tay bà trong chốc
lát.
Vậy mà giờ đây bà lại đến quá muộn. Sau khi nhận được thư
của Hiệp, bà và chồng mình hiểu rẳng chỉ có thể rời bỏ xứ sở may ra
cả hai gia đình mới được yên lành. Bà đã đi Pháp cùng gia đình. Và
bây giờ đây, khi nâng đôi bàn tay đã giá lạnh của Hiệp, bà hiểu rằng
kiếp s au, nếu lại có kiếp sau thì sẽ chẳng có gì có thể chia cắt nổi tình
yêu của họ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 145
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tình yêu không lời
Võ Thành Trung
Thời sinh viên, những năm đầu 70, chúng tôi còn nghèo lắm.
Gạo mỗi tháng 13kg chẳng đủ no. Ai khá giả thì cũng chỉ có hai bộ
quần áo lành lặn để mặc đi học. Chúng tôi là dân tỉnh lẻ, ở nội trú.
Giường hai tầng cứ san sát nhau. Cha mẹ tôi là nông dân, có tới sáu
người con gái, ngoài chuyện lo làm đủ gạo ăn, không còn sức để nghĩ
đến chuyện gì khác. Cha mẹ suốt ngày ở ngoài đồng, bán mặt cho
đất, bán lưng cho trời, quanh năm vất vả mưa nắng. Rất may là tôi
sáng dạ, học hành thông minh nên đã thi đậu vào đại học Bách
Khoa. Hôm tôi đi, cha nói:
- Đời cha cơ cực, thấy con học hành tấn tới, thế là cha mãn
nguyện lắm rồi. Con cố gắng mà học cho bằng chị bằng em. Đừng lo
gì cho các em và cha mẹ ở nhà...
Mẹ tôi thức cả đêm, khâu cho tôi chiếc quần lụa đen để kịp
sáng ngày mai mặc lên đường. Năm em gái tôi, đứa kế tôi mới mười
bốn tuổi, đứa út mới lên sáu, cứ sụt sùi khóc cả đêm... Tôi không dám
ngoảnh đầu nhìn lại phía sau, sợ cha mẹ thấy tôi khóc sẽ không yên
lòng...
Năm thứ nhất khoa vô tuyến, khoa toán và khoa lý cùng học
một chương trình toán, lý đại cương. Tổng số sinh viên lên đến hơn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 146
http://www.ebooks.vdcmedia.com
một trăm năm mươi người nên chúng tôi nghe giảng tại giảng đường
C, giảng đường lớn nhất của trường. Tôi nhỏ bé nên hay ngồi ở hàng
ghế đầu cùng với các bạn nữ, và vì tính nhút nhát, không bao giờ
dám quay đầu lại nhìn tụi con trai cùng lớp, nào có biết ai cùng lớp
và khác lớp.
Năm học đầu tiên kết thúc, tôi đạt hạng ưu. Cô gái quê mùa
nhút nhát bắt đầu được các thầy cô chú ý hỏi bài mỗi khi có vấn đề
hóc búa. Không phải làm lụng vất vả như ở nhà nên tuy không có gì
ngoài cơm và rau muống nhưng tôi lại béo ra, da hồng hào trắng trẻo
hơn. Tôi tròn mười tám tuổi nhưng bạn bè cứ trêu chọc là "thiếu
niên mới lớn". Tôi vẫn còn mặc cảm của một cô gái quê nghèo nên cứ
mải miết lo học, sáng lên lớp nghe giảng, chiều vào thư viện đọc sách,
tối lại tìm lớp trống để học bài cho tới khuya. Ngày nào cũng vậy, lúc
nào cũng đi với cái Thanh, cùng lớp, quê ở Nam Định. Thế rồi một
hôm Thanh bảo:
- Có một anh sinh viên, da trắng trẻo, người Hà Nội chiều nào
trong thư viện cũng ngồi đằng sau mày hoặc la  sát bên cạnh...
Tôi sợ đến nỗi không dám nhìn liếc sang bên cạnh khi biết có
người ấy ngồi bên mình. Khi anh ấy trả sách, Thanh huých vào bên
sườn, tôi mới dám nhìn phía sau lưng anh. Dáng anh cao, mảnh
khảnh. Bất ngờ anh quay lại, mỉm cười tinh nghịch như đã biết trước
và muốn chiếu tướng người đang nhìn trộm mình. Bốn mắt gặp
nhau, một luồng điện sinh học làm tôi xao xuyến, đỏ bừng cả mặt.
Tôi xấu hổ vội vã cúi ngay đầu xuống...
Tôi bắt đầu để ý đến anh, biết anh ở Khoa toán kinh tế, hơn tôi
một năm, luôn là học sinh giỏi. Anh là con một trong một gia đình trí
thức, cha là thứ trưởng một Bộ, còn mẹ là bác sĩ. Hồi ấy, sinh viên
Hà Nội, ai có xe đạp là đã khá giả rồi, vì chiếc xe đạp là cả một gia
tài của một gia đình. Thế mà anh đi chiếc xe đạp Peugeot của Pháp
và thỉnh thoảng lại đèo một cô bạn gái cùng lớp, trông rất thân mật.
Tôi cố xua đuổi mọi ý nghĩ về anh như xua đuổi nỗi sợ hãi tội lỗi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 147
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đêm đến, dạ hương thơm thoang thoảng có lẫn mùi ngai ngái nồng
tanh bùn của sông Tô Lịch chạy ngang trước khu tập thể nữ.
Tôi cứ ngỡ mình là một cô bé xấu xí ngốc nghếch, giống như
mùi bùn đó, còn anh xa cách và quyến rũ như hoa dạ hương... Và
đêm nào tôi cũng nhớ đến anh, nghĩ về anh như một giấc mơ đẹp bởi
chúng tôi quá khác biệt nhau. Ngày lại tiếp ngày, chiều chiều trên
thư viện, anh vẫn ngồi cạnh tôi đọc sách. Tôi lặng lẽ, không quen
biết, nhưng trong người cứ rạo rực, xốn xang. Tôi hiểu mình đã yêu
anh. Tôi muốn quay mặt sang nhìn anh mà không dám, muốn hỏi
nhưng lại sợ hãi. Một năm trôi qua trong mối tình đơn phương. Tôi
thường lặng lẽ nhìn theo anh khi anh đi cùng cô bạn gái xinh xắn vui
vẻ, trông họ thật đẹp đôi.
Cuối năm thứ hai, lệnh tổng động viên trong toàn quốc sinh
viên Bách Khoa nhập ngũ rất đông. Hôm đưa tiễn, tôi thấy cô bạn
gái của anh tay cầm chiếc khăn mùi xoa, khóc nức nở. Khi đó tôi mới
biết là anh cũng nhập ngũ đợt này. Cái cảm giác bất ngờ khiến tôi
hụt hẫng. Tôi bước thấp bước cao lại chỗ anh đứng, rất gần anh. Tôi
muốn nói nhưng sao quá hồi hộp mặc dù cố gắng trấn tĩnh. Tay tôi
run lên và đột nhiên thở gấp, tôi biết mặt mình đỏ lên vì thấy nóng
bừng. Tôi cứ nhìn anh đăm đăm... rồi bỗng nhiên anh quay lại. Bốn
mắt nhìn nhau và vẫn cái cảm giác của buổi đầu anh chiếu tưởng tôi,
xao xuyến lạ thường.
- Tạm biệt em nhé, anh nhất định sẽ về học tiếp. Anh tự nhiên
nắm lấy bàn tay tôi lắc nhẹ như trước đây chúng tôi đã từng là đôi
bạn thân trò chuyện mỗi ngày. Đôi bàn tay của anh thật mềm và ấm
áp biết bao. Anh cười thật hồn nhiên thân thương quá đỗi. Tôi nhìn
thẳng vào mắt anh để rồi hồn tôi mãi mãi rơi vào trong đáy mắt đó
cho những tháng năm đợi chờ.
- Anh nhất định sẽ về.
Anh lên xe, tôi chạy theo để được nhìn thấy anh thêm một
phút, thời gian sao mà quý giá đến thế? Bụi đường tung mù lên, xe
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 148
http://www.ebooks.vdcmedia.com
xa dần, tôi bật khóc nức nở, chợt hiểu ra rằng mình là một con ngốc.
Tôi chưa bao giờ nói với anh một lời nào cả...
Chiến trường ngày càng ác liệt, tôi hỏi thăm các bạn cùng lớp
anh thì chỉ biết đơn vị anh đã được điều động vào tuyến sâu... và gia
đình cũng không hề nhận được một tin tức gì của anh cả.
Tôi vẫn đi học bình thường, sáng lên giảng đường, chiều ra thư
viện. Bên cạnh chỗ tôi ngồi là một khoảng trống mênh mang. Mỗi
ngày lại thêm khắc khoải chờ mong...
30/4/1975, cả nước mừng vui chiến thắng. Tôi vì quá mong tin
anh, nên đánh bạo gặp cô bạn gái của anh.
- Anh Quang vẫn chưa gửi thư về nhà. Ba mẹ anh ấy lo lắm.
Cô ấy nói, rồi vội vã ngồi lên sau xe Honda của một anh chàng
bạn học người Hà Nội.
Rồi tôi tốt nghiệp và nhận công tác tại Sài Gòn theo phân công
của nhà trường. Chiều Sài Gòn buồn hơn nước mắt. Ngày đầu thấy
mình xa lạ và lạc lõng với các anh chị đồng nghiệp Sài Gòn. Tôi đã
phải vượt qua những tháng ngày cô đơn và đem hết nghị lực để hội
nhập vào môt thành phố bề bộn sau chiến tranh, hiểu người thành
phố và thông cảm với họ, cũng chính là hiểu thêm mình, hoà hợp mà
chẳng phải hoà tan.
Đúng mười năm biết và xa anh, bốn năm tại trường đại học và
sáu năm ra công tác, tôi vẫn nhớ và chờ đợi anh, vẫn sống với kỷ
niệm của lòng mình với một khoảng trống bên cạnh da diết không
nguôi.
"Anh nhất định sẽ về". Câu nói ấy như một định mệnh và có ý
nghĩa vô cùng đối với cuộc đời một người con gái như tôi. Thế rồi, tôi
nghe tin anh đã xuất ngũ trở về tiếp tục học những năm cuối cùng
đại học. Tôi xin cơ quan đi phép ra Bắc chủ đích là để gặp anh, Vừa
mua được vé tàu, cái Thanh lại đánh điện báo:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 149
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh Quang đã vội vã cưới vợ ngay trong tháng đầu tiên trở về.
Người đó chính là cô bạn gái năm xưa của anh.
Tôi đáp chuyến tàu ba ngày ba đêm đi thẳng về quê để rồi gục
đầu vào lòng mẹ mà oà khóc nức nở...
Tôi ở lại nhà đúng mười ngày, ra phố huyện mua áo ấm cho cha
mẹ và các em, mua ít vải để mẹ may áo cho cha. Các em tôi giờ đã lớn
khôn, đứa thì học đại học, đứa thì làm y tá tại trạm xá huyện. Chúng
đều ngoan và biết chăm sóc cha mẹ. Hai đứa em gái kế tôi đã lấy
chồng. Hôm chia tay, cha tôi nói:
- Con gái có thì, người nào tốt thương mình thì không cần phải
hỏi ý cha mẹ nữa, tự con quyết định là được rồi.
Tôi nhìn mái tóc bạc của cha mẹ xa dần mà cứ thắt cả lòng...
Chuyến tàu trở về Sài Gòn thật trống trải cô đơn.
Tôi đã không ghé Hà Nội.. Tôi chỉ là một cô bé ngốc nghếch với
tình yêu đơn phương. Tôi có quyền gì mà trách anh kia chứ? Quyền
của những tháng năm đằng đẵng đợi chờ? Hay chỉ là ảo tưởng huyền
hoặc trong đáy mắt xa xăm vời vợi.
Tiếng còi tàu như đã vò nát trái tim tôi hay bóc mọi nỗi buồn
lòng tôi vò ném qua ô cửa sổ trên các bến đậu dọc theo chiều dài của
đất nước... Những tháng năm đợi chờ đã kết thúc như một vết thương
đau đớn chỉ còn mong ngày thành sẹo.
Sau đó một năm, tôi lấy chồng. Anh ấy là một kỹ sư đồng
nghiệp, nhân hậu. Anh theo đuổi tôi từ ngày tôi ra trường. Chúng tôi
sống với nhau thật tốt và có một đứa con trai kháu khỉnh.
Hai mươi năm sau, tôi ra Hà Nội dự hội nghị ngành. Tôi thật
bàng hoàng sửng sốt khi tiến sĩ kinh tế đọc tham luận lại chính là
anh Quang. Anh vẫn như xưa, thư sinh trắng trẻo với ánh mắt tinh
nghịch. Tôi chợt thấy lòng mình bâng khuâng và cái cảm giác bốn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 150
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mắt nhìn nhau thuở đầu lại xốn xang xao xuyến. Giờ nghỉ giải lao,
anh chạy đến bên tôi giọng nhỏ nhẹ:
- Chiều nay, chúng mình gặp nhau nhé.
Vẫn chỉ anh nói mà thôi, còn tôi thì im lặng gật đầu. Thế là
suốt buổi hội nghị, tôi cứ hồi hộp, đợi chờ cái khoảnh khắc mà hơn
hai mươi năm nay, tôi mong mỏi biết nhường nào.
Chiều thu Hà Nội, chúng tôi dạo quanh hồ Tây, gió lay lay mặt
nước, còn giọng anh thì nhẹ thoảng bên tai tôi. Anh kể rất nhiều về
anh, về những năm tháng ở chiến trường, về đồng đội, ai còn ai mất,
và những viên đạn còn đang nằm trong cơ thể anh, những vết thương
vẫn nhức nhối khi trái gió trở giời về những ngày ở trại thương binh,
những tháng năm làm nghiên cứu sinh tại Liên Xô... Vẫn chỉ anh nói
mà thôi, tôi nghe mà không hề thấy chán. Anh rủ tôi:
- Chúng mình vào ăn bánh tôm hồ Tây để em có kỷ niệm Hà
Nội chứ!
Tôi cười và gật đầu, có lẽ đi bộ đã quá mỏi chân và đói bụng. Cô
phục vụ biết ngay tôi là dân Sài Gòn nên nhanh nhẩu bỏ nhiều đá
vào ly nước chanh.
Anh vẫn cười với nụ cười của hơn hai mươi năm trước nhưng
ánh mắt thật buồn:
- Hồi ở chiến trường, anh luôn nhớ đến em, đôi mắt to và sâu,
sáng long lanh, nhưng giọng nói thì không sao tưởng tượng được...
anh thèm được nghe giọng nói của em... sao em chưa bao giờ nói cho
anh nghe cả...
Anh nhìn tôi đau đáu như đọc hết cả cuộc đời tôi trên gương
mặt của người đàn bà bốn mươi tuổi và anh dường như đã nhận ra
những tháng năm đợi chờ.
Anh khẩn khoản:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 151
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Em nói đi.
Tôi hồi hộp nói câu đầu tiên với anh trong suốt hai mươi năm
thương nhớ. Câu nói như bị nén dồn trong hơi thở và run rẩy:
- Anh có hạnh phúc không?
Anh im lặng và nhìn tôi thật lâu, rồi trả lời ngập ngừng và đứt
quãng:
- Cô ấy là người tốt, nhưng yếu đuối...
Tôi sợ hãi phải ngồi đối diện với anh hay đối đối diện với chính
lòng mình, với một tình yêu chân thành và những kỷ niệm của một
thời con gái, nên mắt nhìn tránh ra phía hồ xa. "Khi anh trở về, cô ấy
đã lỡ có thai với một kẻ Đông Gioăng. Cô ấy tha thiết nói với anh
muốn giữ đứa bé cũng như giữ danh dự cho cha mẹ cô ấy... Vì hai gia
đình thân nhau, nên bọn anh cưới nhau... Nhưng cuối cùng... đẻ non,
đứa bé chết còn cô ấy bị hậu sản nên bây giờ cũng không còn khả
năng sinh con được nữa..." Anh nắm lấy bàn tay tôi và nói:
- Tha lỗi cho anh nhé, anh yêu em và anh biết là em cũng vậy,
yêu suốt cả cuộc đời, dù em không bao giờ nói, nhưng ánh mắt của
em là lời hứa chân thành nhất...
Ôi vẫn đôi bàn tay ấy, bây giờ không còn mềm mại nữa, nó
cứng cỏi phong trần và có một vết sẹo to ở giữa lòng bàn tay phải, và
dường như chính tại vết thương đó, từng mạch máu trong đôi bàn tay
anh đang chảy qua trái tim tôi. "Anh thèm được nghe em nói, em nói
đi..."
Tôi thảng thốt trong gió:
- Em muốn sinh cho anh một đứa con trai, bằng phương pháp
khoa học đã thử nghiệm thành công tại bệnh viện Từ Dũ thành phố
Hồ Chí Minh, phương pháp thụ thai trong ống nghiệm. Em tin chồng
em sẽ bằng lòng vì anh ấy luôn luôn là một người bạn lớn của em...
Nếu anh đồng ý... em sẽ chờ anh trong đó...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 152
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bất ngờ, anh nghiến hai hàm răng lại, mặt méo xệch đi. Tôi
chợt hiểu đã chạm đến nỗi đau tột cùng của người đàn ông. Trong
giây lát, anh dịu lại và ánh mắt lại đầm ấm tha thiết, anh nói trong
hơi thở:
- Ôi tình yêu của anh.
Tôi nhìn anh đăm đăm như muốn ôm cả chiều thu Hà Nội với
một mối tình đầu nguyên vẹn trong trắng và lớn lao, ôm mãi cho
những năm tháng đã trôi qua và cho cả những tháng ngày chưa tơ i...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mục lục
Giáng khúc ................................................................................................2
Lão Thoáng.............................................................................................. 14
Mùa hạ đã qua ........................................................................................ 20
Nắng xế.................................................................................................... 25
Người đẹp Đông Dương .......................................................................... 29
Người ốm..................................................................................................35
Phía trước................................................................................................ 41
Khoảng cách............................................................................................ 47
Sám hối.................................................................................................... 52
Chuyện sinh viên.................................................................................... 80
Sóng phù sa............................................................................................. 86
Thời đã xa................................................................................................ 92
Đo bằng thời gian.................................................................................... 97
Tiếng rung.............................................................................................102
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 2
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Giáng khúc
Mệt quá? Tìm mãi, không thấy đâu, tưởng mất. Hai hàm răng
va nhau lập cập, anh Chính nói đùa lúc đặt chân lên doi cát, khom
người mặc quần áo.
Đêm đen bưng chặt mắt. Hết những ngón tay bằng nước đá, gió
lách vào da thịt, tuốt lên, tuốt xuống dọc sống lưng. "Anh lo mất một
em lo mất mười. Vì dẫu sao, anh cũng có vợ, có con rồi". Nói cốt để
anh biết tôi đang nghe anh nói, chứ thực ra, tôi đang lo cứ đi, đi mãi
thế này, thì bao giờ mới tới Anh giục: "Sang đến đất Hưng Hoá rồi,
chẳng còn tề điệp nữa, nhưng phải rảo chân, may ra sáng mai tới bến
đò Ngọc Tháp"
Sau lưng: sông Hồng chảy nhu mì; bờ bên kia, đồi đất Trung Hà
không một loé đèn. Dải cát xám mờ, thẫm dần rồi biến hút vào đêm
đặc quánh. Được một quãng xa xa, tôi nói: "Anh Chính kể chuyện gì
cho đỡ buồn đi". Đấy là vì sốt ruột, chứ tôi biết, dù không nài thế nào
anh cũng rủ rỉ không biết bao nhiêu là chuyện về Hà Nội và những
con người ở đó, từ người thân trong gia đình anh đến họ hàng, bè
bạn... Tưởng chừng, cuộc đời anh là Hà Nội, là Diễm - con gái đầu
lòng của anh, với một kho chuyện, kể chẳng bao giờ hết.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 3
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lên đến Thanh Vân - Thanh Ba - Phú Thọ, tôi và anh Chính
còn được ở cùng một đơn vị dăm tháng nữa. Rồi, mỗi người một ngả.
Anh xuống vùng Vĩnh Yên, Phúc Yên. Tôi ngược lên mạn Tuyên
Quang, Hà Giang.
Lúc xa anh, tôi như thấy mình bị bứng mất chỗ dựa tinh thần.
Hơn tôi chục tuổi đổ lại, mà cái gì anh cũng thông tỏ, từ giáo lý sách
vở đến cách đối nhân, xử thế... Với tôi, anh Chính vừa là anh cả bạn
tâm giao, đồng thời cũng là nhà truyền giáo của giáo phái tình
thương và ái mộ cái đẹp. Một người như thế, không tin không yêu sao
được?
Tin yêu anh, tôi chẳng giữ riêng cho mình một g óc khuất trong
lòng. Có đêm nằm cạnh tôi trên ổ lá chuối khô, anh hỏi: "Vì sao cậu
đi kháng chiến?" "Anh đừng cười chứ em chưa thật hiểu rõ yêu nước
là thế nào đâu. Đi chơi Hà Nội. Sợ đòn và thương mẹ không dám về
nhà. Lang thang kiếm sống qua ngày. "Tối đâu là nhà, ngã đâu là
giường". Đời mờ mịt. Giá một chữ bẻ đôi không biết, đã đi một nhẽ.
Đằng này... Gặp người như anh bảo đi, em đi."
Tối hôm ấy, anh em mình quen nhau ở đầu Hàng Lọng, thầy
em bảo: "Người có gan, hòn tên mũi đạn nó tránh mình, chứ mình
biết đường nào mà tránh". Còn khổ, em càng không sợ. Lên chiến
khu, có đoàn thể lo liệu thế này, khéo còn sướng. Thế, anh đi vì lẽ
gì?". "Chuyện mình lan man hơn cậu, dần dà, cậu khắc biết. Nói hết
một lần, sau còn gì để nói nữa?". Anh lảng ra. Lát sau, anh bảo:
"Mình biết cậu quý mình và chẳng giấu điều gì. Tuy nhiên, mỗi nguời
có một thế giới riêng và chỉ riêng của mình thôi, cũng không phải là
cái gì quá tồi tệ". Lúc đó chưa thông, sau này nghĩ lại, tôi thấy anh
hoàn toàn có lý.
Vì tính anh hơi khép kín thế, nên nhiều người không thích.
Không thích chả phải vì hơi khép kín thì có hại cho họ. Chỉ vì muốn
biết, mà không biết được những điều cũng chẳng ích gì cho họ. Bề
ngoài, anh có cái vẻ dửng dưng của kẻ phí đời. Nhưng, nếu gần gũi,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 4
http://www.ebooks.vdcmedia.com
sẽ thấy anh là người nhạy cảm, dễ vui buồn, xúc động. Những lúc
như thế, mặt anh tái bợt, vành môi giật giật, run lẩy bẩy bàn tay.
Một chiều đào hầm trú ẩn xong, tôi và anh ngồi bó gối nhìn ra
đầm nước rộng. Mắt mơ màng như có sương giăng, anh thầm thào:
"Tiết thu muộn như thế này, ban mai hay ngày lụi, trên mặt sóng
gợn Tây Hồ, sương mờ lãng đãng buông như một tấm voan trắng
mỏng.
Ngồi một mình bất động trên ghế đá có khoảng khắc, mình
tưởng như mình đang liên thông, giao hoà cùng trời đất. Cậu nên
biết là không phải ngẫu nhiên mà người ta hay hát, hay làm thơ về
mùa thu. Mỗi buổi sáng, dù mới chớm thu hay mùa thu đã úa, bao
giờ mình cũng hít căng lồng ngực làn không khí tinh khiết sau một
đêm tĩnh lặng, thảng khi, cũng phảng phất mùi thịt da thiếu nữ hoà
quyện vời mùi nước hoa thơm thoảng từ xa đưa lại".
Bận khác, đâu như vào những ngày giáp Tết âm lịch, thấy anh
có vẻ tư lự, tôi hỏi: "Anh Chính nhớ chị Duyên và cháu Diễm à? Vào
xóm với em cho khuây khoả đi?". Mình đang muốn một mình để tận
hưởng được cái chênh vênh, xa vắng của chiều tàn ven núi". Anh
Chính là thi sĩ mới hợp, hay anh cũng có làm thơ mà tôi không biết? .
Tôi đoán chừng, mỗi khi nghe anh so sánh một cách mỹ miều vẻ đẹp
và các sắc thái khác nhau của những vùng quê chúng tôi đi qua với
Hà Nội của anh.
Mãi đến sau này giải phóng Điện Biên, tôi mới gặp lại anh
Chính. Dọc ngang những nẻo đường chiến dịch, gặp ai tôi cũng dò hỏi
tin tức của anh. Tịnh chẳng ai biết. Trưa tháng năm nắng xé đất ấy,
tôi cùng trung đội áp tải tù, hàng binh của quân đội viễn chinh Pháp
đi qua tỉnh Tuyên Quang. Đến chỗ người ta vẫn gọi là "Cây đa nước
chảy" (đúng là có cây đa và dòng nước chảy thật), thấy một con suối
hẹp vắt qua đường, trên có cây cầu xi măng nhỏ, tôi cho cả đám lính
thất trận dừng chân, xuống suối lấy nước uống và rửa mặt. Chợt có
một toán bộ đội đi ngược lại. Có một dáng người quen quá. "ối giời,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 5
http://www.ebooks.vdcmedia.com
anh Chính!". Tôi ù chạy lại, ôm chặt lấy anh. "Em cứ tưởng anh làm
sao rồi cơ".
Nước mắt tôi lã chã trên khuôn mặt gầy xạm và nhem nhếch
bụi đường. Nhìn trang phục và cung cách của anh tôi đoán anh là
cán bộ cũng kha khá, đi làm công tác hậu chiến. Nắm hai vai tôi, lắc
mạnh, anh nói: "Khá lắm. Trưởng thành, cứng cáp nhiều rồi, không
còn như giai tỉnh lẻ nữa. Cậu trông kìa". Anh chỉ mấy tù binh gốc gà
trống Gô-loa, râu tóc lồm xồm như râu ngô tẻ, "chúng cũng rớm lệ
khi thấy scène (xen: cảnh) này đấy". Nói rồi, anh rút bao thuốc Mélia
còn nguyên, dốc hết ra, bẻ gãy đôi, thả vào mũ.
Hau háu nhìn, yết hầu nhô lên, hạ xuống, đám tù binh túm
tụm quanh đó kinh ngạc trước việc làm của anh. Đoạn, thong thả, từ
tốn, anh nói với một tù binh có tuổi đứng gần, một hồi dài tiếng Pháp
mà tôi chỉ nghe thủng dăm ba từ, trong đó có hai từ "quá khứ và
tương lai".
Quay sang tôi, anh bảo: "Cậu có hiểu gì không? Mình nói là tôi
chỉ có thứ thuốc lá dành cho phái yếu, các anh hút tạm để nhớ các bà,
các cô phái đẹp ở Pa-ri. Về khoản khói ni-cô-tin, tôi theo trường phái
tượng trưng, cũng như Pôl Va-lê-ry và Ma-lác-mê theo chủ nghĩa
tượng trưng trong văn học Pháp vậy". "Anh nói thế mà sao hắn lại
khóc?". "Có lẽ vì hắn thấy, rốt cuộc thì cũng có những người bên kia
chiến tuyến chia sẻ được với hắn một chút gì đó. Mình còn nói thêm,
đại ý là nước mắt với nụ cười, không cần phải có ai phiên dịch.
Từ lúc các anh đi về xuôi trên con đường này, một quá khứ đã
khép lại sau lưng, và một tương lai đang mở ra trước mắt". "Tài thật,
anh nói cứ như thánh phán vậy. Chính trị viên tiểu đoàn có khác".
***
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 6
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cuộc gặp bất ngờ, ngắn ngủi không cho phép hai anh em chúng
tôi được hàn huyên lâu. Chia tay, anh dặn: "Hoà bình rồi, có địa chỉ
ổn định, nhớ liên hệ với mình nhé. Còn nhớ phố, nhớ nhà mình
không?". "Đến chết, em mới quên anh Chính ạ!"
***
Trải hai đợt đi học tập trung tại các trường văn hoá quân đội,
tôi đã có cái bằng văn hoá hết cấp III. Về đơn vị cơ sở chưa ấm chỗ đã
lại được đi học tiếp. Lần này, tôi về trường đ ào tạo sĩ quan chính trị:
May! Người học hành theo lối cóc nhảy như tôi sao có thể theo đặng
các trường kỹ thuật quân sự được. Học viên từ các đơn vị cơ sở lần
lượt về trường. Có hòm thư rồi, tôi viết thư cho anh Chính. Mãi
không có thư trả lời. Sốt ruột, tôi đoán già đoán non: "Hay là gia đình
anh chuyển sang phố khác?".
Quả nhiên thế thật. Thế mà, cái đêm cùng tôi bơi qua sông
Hồng và đi bộ suốt từ Hưng Hoá lên Phú Thọ, anh nói say sưa: "Cậu
biết không, mình luôn hình dung ra ngày đất nước khải hoàn. Mình
trở về nhà, mở phòng văn ra, thấy mọi thứ vẫn y nguyên như buổi
sáng hôm mình cất gót lên đường đi kháng chiến.
Bụi thời gian phủ kín mặt bàn, mặt ghế. Cây bút máy Parker
nằm cạnh lọ mực Parker cạn kiệt. Bông hồng vàng con gái tặng bố,
khô xác trong bình gốm xanh men rạn. Và truyện ngắn Les étoiles
(Những vì sao) của An-phông-xơ Đô-rê ở trong quyển Les conmtes du
l'undi (Truyện kể ngày thứ hai) vẫn mở ra ở trang thứ nhất, chỗ
người chăn cừu bắt đầu kể chuyện...". Lãng mạn đến thế là cùng!
Đúng là quá sức mong muốn của tôi: mấy tháng sau, anh
Chính về trường cùng với một số cán bộ giảng dạy văn hoá và chuyên
môn. Anh nói, thư tôi viết đến tay anh khá chậm, vì bưu điện phải
lần theo các địa chỉ mà gia đình anh di chuyển để giảm bớt tiền thuê
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 7
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nhà. Lẽ ra, viết thư trả lời tôi ngay, nhưng biết sắp về dạy ở trường
tôi học, anh Chính muốn giành cho tôi một niềm vui bất ngờ.
***
Trong những năm học ở trường, một vài tháng, tôi lại theo anh
Chính về Hà Nội. Anh về với gia đình nhỏ của anh, khi đó đã có thêm
thằng cu. Còn tôi thì đi bát ngát. Giữ kẽ, bảo cả nhà đừng để phần
cơm, tôi nói dối: "Em đã hẹn ăn cơm ở nhà một người bà con bên nội".
Lần khác, tôi bịa: "Anh trung đội trưởng cũ gặp em ngoài phố
cứ kéo bằng được em về nhà để chiêu đãi". Kỳ thực, tôi ngại dùng
cơm khách. Vào cửa hàng ăn uống quốc doanh, làm một xuất cơm
mậu dịch, thế là xong. Chỉ bị lừa mấy lần đầu những bận sau, anh
Chính bảo: "Chú mày tính khách khí thế, từ nay trở đi, đừng về chơi
với anh chị và các cháu nữa. Đã về đến đây thì phải ăn nghỉ ở đây.
Cơm nước xong rồi, chú muốn đi đâu thì đi, anh chị không giữ. Xe
đạp của Diễm đấy, đi cho bõ những ngày trèo đèo lội suối..."
Những ngày ấy tôi mới có dịp biết cô bé Diễm trong ảnh ngày
xưa. Gọi là "cô bé" vì tôi tự cho phép mình thuộc hàng cha chú Diễm.
Dù là chú hay anh, trong con mắt của người đàn ông chưa vợ như tôi,
lúc đó Diễn có sức ám ảnh lạ lùng; cô vừa như kéo nhẹ người ta lại
gần, lại vừa như đẩy mạnh người ta ra xa.
Vì lẽ đó, tôi cảm mến Diễm như cảm mến cái bóng của cô, cái
bóng linh động, khi trải dài ra đến mờ ảo phía xa; khi thu ngắn lại,
đến đứng tròn bóng nơi gót chân, rồi lại ngả ra ở hướng khác. Dầu
thế nào, Diễm cũng thành một cái cớ nữa, để tôi thường xuyên về
chơi hay đi qua Hà Nội, để tôi gần gụi và thấm hiểu thành phố này
hon, ở cả những mặt cao sang, quý phái lẫn các góc khuất tăm tối, ê
chề.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 8
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chiêm nghiệm lại lòng mến yêu Hà Nội mà anh Chính đã
truyền sang tôi trong những năm tháng chiến tranh, giờ đây, tôi bắt
đầu nhìn thành phố này ở tư thế khác, bằng một con mắt khác, như
thể tôi được sinh thành ở đất kinh kỳ hay kẻ chợ vậy.
Cũng vào một lần về Hà Nội chơi như thế, lúc chỉ có tôi với anh
Chính uống trà ở nhà, đột nhiên anh hỏi: "Cậu thấy con Diễm nhà
mình thế nào". "ý anh định nói về vấn đề gì?". Tôi thận trọng hỏi lại.
Loanh quanh một hồi, cuối cùng anh nói lửng lơ đại ý là vợ chồng
anh rất quí mến tôi, mà Diễm có vẻ như cũng quí mến tôi không
kém.
Lờ mờ, mà cũng chẳng lờ mờ nữa, đoán được ý định tốt đẹp của
anh Chính, tôi nói đùa, bỗ bã theo kiểu con nhà lính: "A' à, em nói
không phải, anh bỏ quá cho. Anh định bắt em gọi anh bằng bố, gọi
chị Duyên bằng mẹ chứ gì? Không được! Chú đâu có chú hư thân mất
nết thế".
Thoáng bóng ba mẹ con chị Duyên đi chợ về, anh Chính nháy
mắt, rủ tôi ra phố. Anh tiếp tục: "Cậu gàn bát sách. Con Diễm nó gọi
cậu bằng chú, chẳng qua là vì cậu là đồng đội của bố nó, chứ so tuổi
cậu chỉ là đàn anh. Hơn chín, mười tuổi mà dám nhận là chú thật à?
Nếu thế, mình cũng là chú c ủa cậu chắc?". Tôi chớp ngay câu anh nói
hớ: "Đấy, chính anh nói đấy nhé, chưa đáng tuổi chú mà anh lại
muốn em gọi anh bằng bố".
Về chuyện đó, anh Chính còn trở lại với tôi nhiều lần, khiến tôi
ngượng ngùng.
Ngượng vì anh n ói có lý và trúng tim đen của tôi? Quả thực, tôi
cũng mên mến Diễm. Mến nhưng không dám. Kể cả dám nhìn hơi
lâu. Vậy mà sao anh Chính đoán biết được những xốn xang thầm lén
trong tôi? Tài thật!.
Còn Diễm? Cô có để ý đến sự để ý của tôi chăng? Và cô nghĩ về
tôi thế nào? Giá Diễm không phải là con anh Chính, thì tôi đã đánh
bạo nói một cách úp mở tình cảm của mình với cô. Nếu không được
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 9
http://www.ebooks.vdcmedia.com
hưởng ứng, thì cũng chỉ sượng sùng đến nóng đần mặt ra như có bận
tôi đã bị một cô bé ở xã Thanh Vân - Thanh Cù cười phá lên khi nghe
tôi ngỏ lời là cùng chứ gì. Lẽ ra, như người khác, khi đã được "vẽ
đường cho hươu chạy" thì tôi phải tiếp xúc với Diễm nhiều hơn, tạo cơ
hội thuận lợi để thim dò tình cảm, ý tứ của cô. Đằng này, với mặc
cảm tự ti cố hữu, tôi ngại gặp Diễm. Tôi yêu Diễm từ xa.
Thừa hưởng từ cha dáng người thanh mảnh, khuôn mặt trái
xoan nhẹ nhõm, thoảng buồn; từ mẹ cặp mắt có hàng mi rợp mát,
sống mũi cao thanh, nét môi do dự, đôi má mai mái trắng dưới lớp
lông măng mờ xám, Diễm luôn khiến tôi liên tưởng đến hình ảnh một
Đức Mẹ đồng trinh. Khi yêu, người ta dễ trở thành thi sĩ qua những
vần thơ tự biểu hiện mình, được chép nắn nót trong những cuốn sổ
tay. Và khi yêu, người ta cũng dễ trở thành hoạ sĩ, không phải qua
những gì anh ta vẽ để ai nhìn cũng thấy được mà qua những bức
tranh đẹp dại khờ trong tâm tưởng. ở góc nhìn nay, tôi chính tông là
một hoạ sĩ kỳ tài.
Diễm mang vẻ đẹp kiêu sa, vời vợi mà những kẻ như tôi chỉ có
thể đứng xa chiêm vọng, ước ao. Một thiếu nữ vừa biết thêu thùa,
vừa nho nhỏ hát những ca khúc Pháp, làm sao có thể tương đồng,
hoà điệu được với một người cục mịch thô ráp như tôi? Đến ngay như
cái việc ăn uống, tôi cũng tự thấy mình thuộc loại xô bồ, trong khi
Diễm và cả gia đình anh Chính ăn quá chừng thanh cảnh.
Còn nhớ bữa cơm nhà anh: món nào nom cũng ngon lành, sạch
sẽ, đẹp đẽ, từ đĩa thịt rang cháy cạnh, vàng sậm nước hàng, bát cà
pháo dầm xì dầu không vương hạt, đến đĩa rau muống luộc óng xanh
nằm gọn ghẽ trong lòng đĩa sứ Giang Tây, bát nước chấm nhỏ xíu,
vắt chanh cốm và thả đôi ba lát ớt thái mỏng. Chỉ mỗi tội ít. Sức vóc
như tôi, ăn phàm như tôi, quơ một đũa là nhẵn thín. Biết ý, anh
Chính chọn ghế ngồi đầu bàn để đón bát, xới cơm cho tôi. Anh bảo:
"Cậu ăn uống thoải mái như ở trên đơn vị. Cơm nấu nhiều đấy. Thức
ăn vẫn còn trong bếp".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 10
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ngon miệng, lại được khích lệ, tôi ăn thả sức, không nhớ là bao
nhiêu bát nữa, chỉ biết đứng lên, bụng vẫn chưa căng ních mà miếng
cháy cũng không còn. Cả nhà cười thích thú. "Biết chú có sức ăn thế
này lần sau chị nấu gấp đôi, xem chú có chở hết không?", Chị Duyên
nói với giọng người nhà. Anh Chính đưa mắt nhìn chị: "Lính tráng
chúng tôi không ăn thế, lấy đâu sức mà chiến đấu, học hành, luyện
tập đêm ngày. ăn uống gảy gót như các bà, làm dáng không xong".
Dẫu biết gia đình anh là chỗ thân tình, tôi vẫn cảm thấy xấu hố, đỏ
rần mặt. Còn Diễm thì như không hay biết gì. Dẫu sao thì bữa cơm
đó cũng là một bài học đáng giá.
Mấy năm học ở trường sĩ quan, được sống gần anh Chính trôi
nhanh, tưởng như chỉ vừa mới qua một đợt tập huấn vậy. Ra trường,
tôi về Bộ tư lệnh một quân khu, vì thế anh em ít có dịp gặp nhau.
Tuy vậy, hễ công tác qua Hà Nội, tôi đều ghé thăm gia đình anh.
Thường thì chỉ có chị Duyên, Diễm và bé Phúc - con trai út của anh
chị ở nhà. Diễm vẫn chưa xây dựng gia đình. Cô cũng trên dưới ba
mươi tuổi rồi còn gì.
Dẫu năm tháng đã tỉ mẩn, nhẫn nại gấp được nhiều nếp nhăn
nhỏ li ti trên đuôi mắt và khoé miệng, Diễm vẫn là cô gái đẹp dịu
dàng, nhân hậu. Một vẻ đẹp thấp thoáng, mơ hồ bóng nắng những
ngày thu phai. Mắt Diễm buồn hoang vắng, đến nỗi tôi không dám
nhìn lâu. E nhìn lâu, cái ngấn long lanh chỉ chực ứa ra kia sẽ hoá
thành nước mắt. Hay không phải thế mà tôi nhìn ra thế. Hay cái
ngấn ấy đọng trong mắt tôi mà tôi không biết?
ít lâu sau, anh Chính chuyển ngành, nghe đâu làm công tác
quản lý hành chính ở một công ty bông vải sợi Hà Nội. Thế là cũng
phải. Anh Chính vốn gày yếu, lại bị sốt rét vàng da hay đau thận,
đau gan gì đó hồi đóng quân ở cây số 9 trên đường lên Hà Giang rẽ
vào. Về trường, cũng hai lần anh phải đi quân y viện điều trị ngắn
ngày.
Lần sau cùng, qua vài tháng vừa nghỉ ngơi dưỡng sức, vừa soạn
lại giáo án, anh nhận được quyết định chuyển sang dân sự, trở về nơi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 11
http://www.ebooks.vdcmedia.com
anh đã ra đi. Những tập giáo án công phu kia, anh tặng lại cho một
cán bộ trong tổ bộ môn, xem như kỷ niệm của một người đã về đích
trước.
***
Nằm trên giường bệnh trắng tinh, trông anh Chính mỏng dính
như tàu lá. Lồng ngực anh nặng nhọc nhô lên, hạ xuống dưới tấm vỏ
chăn bộ đội bạc màu. Khẽ đặt bàn tay lên vầng trán anh, tôi giật
mình thấy người ớn lạnh và ướt rịn mồ hôi. Anh sốt lạnh, nhiệt kế
chỉ 35 độ rưỡi. Dấu hiệu rất đáng ngại.
Cúi xuống thật thấp, tôi nói: "Anh Chính. Đã lâu em không
được gặp anh, nhưng mọi chuyện của anh, em đều được biết. Sáng
nay, có dịp qua Hà Nội, em tìm đến anh ngay. Thật chẳng ngờ anh
lại sớm đến nông nỗi này...". Dừng lại, tôi sợ mình lỡ lời. Anh gắng
gượng mỉm cười chào tôi và định giơ tay ra bắt, nhưng cánh tay rơi
phịch xuống cạnh người. Ngồi cuối giường, Diễm vội bước tới, khẽ kéo
chăn đắp lên tay bố. "Thế là cuối cùng mình lại được gặp cậu. Nói
xong, mệt quá anh thiếp đi một giấc dài.
Buổi chiều, cả chị Duyên và cháu Phúc cùng vào viện thăm
anh. Tỉnh táo lạ thường, anh đòi ngồi dậy uống trà với tôi. Cả nhà
vui mừng ra mặt. Tôi thì lại lo không ra mặt. Kinh nghiệm cho thấy,
nhiều người ốm nặng, bỗng nhiên tươi tỉnh, minh mẫn hẳn lên, dễ là
điềm xấu. Sợ không kịp nói hết những điều ấp ủ bấy lâu, anh Chính
nói nhiều. Và nhanh. Hoàn toàn khác lời trăn trối. Đó là những lời
tâm sự cuối cùng của một người thấu triệt giới hạn sinh mạng của
mình. Bỗng, như chợt nhớ ra, anh bảo tôi đưa tay trái cho anh nắm.
"Cả Diễm nữa, con đặt tay phải của con vào lòng tay bố đi nào".
Rồi anh hổn hển: "Khi khoẻ mạnh cũng như lúc lâm chung, bao giờ
bố cũng chỉ mong c ho con và người bạn của bố, đồng thời cũng là bạn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 12
http://www.ebooks.vdcmedia.com
của con đây, được hạnh phúc. Diễm, con có dám hứa sẽ thực hiện
niềm mong ước cuối cùng của bố không?". "Con sẽ cố...?" Diễm oà lên
nức nở.
Anh Chính đã đạt tới cái vô cùng.
***
Hứa thế... Nhưng làm được thế... Khó thế? Anh Chính mất được
một năm, đúng ngày giỗ đầu, tôi có đến thăm gia đình anh. Vì còn
bốn, năm người đi cùng xe con, ở lại e không tiện cho tất cả mọi
người, tôi xin phép không ăn cơm, hứa vài ngày nữa sẽ còn quay lại.
Vài ngày. Rồi vài tháng... Toan tính những chuyện hạnh phúc
trần thế khi nấm mộ một người nằm xuống mới chỉ kịp xanh một lứa
cỏ đầu, có điều gì giống sự lãng quên và tàn nhẫn. Nín lặng là hơn.
Diễm cũng không nói gì. Thế lại hoá hay. Vả chăng, trước đó, tôi với
Diễm nào đã có gì đâu. Nói ra, chắc càng khó xử. Nơi tận nơi sâu kín
của lòng mình, tôi thấy tôi và Diễm quá đỗi khác vời. Hạnh phúc chỉ
là mong ước.
Hơn năm sau, tôi xin chuyển về tỉnh đội địa phương. Được bạn
bè mối lái, tôi lấy vợ sau vài mươi ngày, kể từ buổi xem mặt người sẽ
ăn đời ở kiếp với mình. Vợ tôi là một cô gái quê xinh giòn và mau
mồm, mau miệng. Thế, có phải là hợp với tôi hơn không?
***
Buổi chiều hôm thứ hai lên Hà Nội, sau khi được bác sĩ chuyên
khoa khi khám, bảo bệnh của cháu không đáng lo ngại, chỉ cần điều
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 13
http://www.ebooks.vdcmedia.com
trị vài ngày nữa là ổn, để vợ bế con nằm nghỉ ở bệnh viện, tôi đến
thăm gia đình anh Chính. Chỉ có mình Diễm ở nhà. Mới có dăm năm
không gặp mà Diễm đã già nhiều. Băm nhăm, băm sáu rồi còn gì.
Vẫn ở với mẹ và cậu em trai chưa vợ. Thắp hương cho anh
Chính xong, quay lại, thấy Diễm đỏ hoe mắt. Mắt tôi cũng nhoè đi.
Trước mặt, vẫn như là cô bé Diễm thời mười tám đôi mươi, mảnh
mai, hiền thục. Chợt, Diễm vịn vai tôi tức tưởi, không thành tiếng.
Lúng túng, tôi chẳng biết nói gì. Đoạn, lau mắt, ngượng nghịu Diễm
cười. Suýt nữa tôi buột miệng hỏi chuyện riêng tư của cô thế nào. E
sự quan tâm của kẻ yên phận rồi dễ làm người còn lênh đênh buồn
tủi. Nên thôi.
***
Vợ chồng tôi vừa bế con về đến nhà thì nhận được bức điện: "Tối
mai "cháu" lấy chồng. Đừng chúc mừng gì vội. Diễm".
Chừng không yên tâm với mười từ điện tín khô khan kia, Diễm
viết cho tôi một bức thư dài, vài ngày sau đó.
Ngoài những dòng nhắc nhở lại tình cảm, kỷ niệm giữa tôi và
gia đình anh Chính trong suốt mấy chục năm qua, Diễm nói cô ưng
thuận một hôn nhân chưa tình yêu, theo sự sắp xếp của gia đình, họ
mạc. Và cô hi vọng một tình yêu rồi sẽ đến. Như tổ chim sẵn có sẽ gọi
chim về. Biết sao mà nói trước...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 14
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lão Thoáng
Cao Quý Hoa
Lão Thoáng nổi tiếng thật. Không chỉ trong làng mà cả xã cả
huyện đều biết. Có lẽ lão bị đặt nhầm tên thật, lão chẳng thoáng
chút nào mà còn kẹt, quá kẹt nữa là đằng khác, kẹt đến mức không
thể kẹt hơn được nữa.
Đúng là vắt cổ chày ra nước, có chín xu cứ muốn đổi lấy hào
mốt. Người đời nói rõ không sai. Mặc xác họ, người ta nói miệng gần
tai, mà người ta nói sau lưng ấy chứ. Ôi dào, nói sau lưng thì bỏ
ngoài tai. Có giỏi thì nói thẳng vào mặt lão xem nào, lão thì chửi cho
ung mả.
Mày phải ở với lão Thoáng mới hợp. Mày phải ở với lão Thoáng
mới biết tu chí làm ăn. Mày là con cháu lão Thoáng mới đúng....
Người ta thường ví von như vậy. ấy là những lời nói nhỏ cũng xin các
độc giả chớ bình luận to đến tai lão thì phiền lắm.
Lão Thoáng có nghề chẻ hom gianh, quanh năm có việc làm.
Kinh tế gia đình lão thuộc diện khá giả trong làng. ấy thế mà trông
lão thật tiều tuỵ như kẻ ăn mày. Hiếm khi nhìn thấy lão ăn vận lành
lặn tử tế. Quần áo mặc đến khi không thể vá được nữa lão mới chịu
bỏ đi. Còn sinh hoạt của gia đình lão thì cực kỳ đơn giản, không đòi
hỏi gì nhiều những món ăn cầu kỳ, thịt cá... nhìn chung lão không
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 15
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thích, thực tình lão không thích chỉ vì nó tốn kém quá. Vậy nên
quanh năm quay đi quay lại chỉ mắm muối tương cà họa hoằn mới
được cải thiện là do mấy đứa con lão đi tát giọt hoặc kéo vó.
Nắng hè oi ả làm cho nước da đen của lão Thoáng càng sắt lại,
cái thân hình gầy gò của lão lại càng thêm tiều tuỵ. Lão ngồi chẻ
hom tranh ở gốc cây mà mồ hôi vẫn chảy ròng ròng. Quần áo ướt
sũng. Chốc chốc lão lại nghển cổ nhìn ra ngõ như ngóng đợi ai đó.
Thấy các con đi làm về lão lên tiếng phàn nàn:
- Bu chúng mày ngủ ở chợ hay sao mà giờ này vẫn chưa về, có
mấy nải chuối bán gì lâu thế. Có đĩa chuối trong chạn phần bu mày
mấy quả còn chia nhau ăn đi.
à, hoá ra lão ngóng mọi người về ăn chuối. Lão thoáng có tính
khác người là thích ăn chuối chín, thật chín. Quan niệm chín của lão
là phải chín đen, tự nó rụng xuống ăn thế mới ngon. Buồng nào cũng
vậy chặt về lão để xó nhà chờ đợi. Sở thích của lão về mùa đông thì
chấp nhận được chứ mùa hè thì vô lý, thật vô lý, nhất là chuối tiêu.
Thế mà cả nhà vẫn phải chiều theo sở thích của lão. Không
ngon cũng phải nhắm mắt mà nuốt, nếu không lão nổi cơn thịnh nộ
lên thì to chuyện.
Mãi xế trưa vợ lão mới đi chợ về. Nhìn thúng chuối nặng lão
chép miệng lẩm bẩm:
- Lại ế rồi, bà thật không có duyên bán hàng. Thôi để vào trong
nhà mai bán.
- Duyên duyên cái gì, chuối tiêu mùa này đã khó bán, ông lại
dặn những năm trăm một quả, gặng mãi họ chỉ trả có bốn trăm. Ngồi
đến trưa mà không bán được phải chịu chứ đội về tôi sung sướng gì.
Nhìn thấy vợ cầm miếng thịt lợn, lão Thoáng tiếp tục lầu bầu:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 16
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Mới mua thịt hôm nào nay lại mua, chỉ được cái hoang phí là
giỏi.
- Có hai lạng mỡ ăn hàng tháng trời ông còn kêu hoang. Mà đây
là tiền bán ốc chứ có lấy tiền của ông đâu mà kêu ca.
Lão Thoáng lừ mắt:
- Chỉ được cái nết cãi lại là giỏi. Tao mà nấu nướng thì phải
được hai tháng.
Nghe thật vô lý. Nhưng lão nói đúng. Mỗi khi xào nấu lão chỉ
nhúng đầu đũa vào lọ mỡ rồi lấy ra bỏ vào nồi. Cái chất mỡ khó tiêu
cho nhiều ăn vào không hấp thụ được sẽ thải ra ngoài thật lãng phí
như thế là không tiết kiệm. Lão thường nói vậy.
Mâm cơm vừa dọn ra thì cô con gái cả hớt hải chạy đến giọng
hổn hển:
- Ông bà cho con vay tạm năm trăm nghìn đồng. Nhà con bị
đau ruột thừa phải đi mổ cấp cứu. Mấy hôm nữa bán lợn con gửi ông
bà.
Lão Thoáng lặng thinh suy nghĩ rồi thủng thẳng nói:
- Vay thì vay luôn cả tháng chứ mấy hôm biết tính thế nào.
- Thôi ông ạ, nó là con cái trong nhà mà chồng nó như vậy ông
cho nó giật nóng mấy ngày chứ lấy lãi làm gì. Làm phận con gái thiệt
thòi mọi nhẽ ông hãy thương nó. Lúc ở nhà làm việc cực nhọc nào ai
biết. Đến khi đi lấy chồng bố mẹ chẳng cho theo cái gì.
Lão Thoáng lừ mắt quát:
- Cái bà này lằng nhằng... Ngày xưa, bà có mang ít của hồi môn
nào về cho tôi không? Lo cho nó đến lúc đi lấy chồng là tròn bổn
phận. Bây giờ nhà chồng nó phải có trách nhiệm với nó. Người ta là
cả cái áo mình chỉ có cái dải thôi bà hiểu không. Bây giờ nó có phận
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 17
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nó mình phải giữ phận mình. Còn mấy đứa kia chưa đâu vào đâu lại
còn cái thân phận mình lúc già nữa chứ. Đúng là đàn bà nghĩ nông
cạn lắm chẳng biết lo xa chút nào.
Bà Thoáng bần thần nhìn theo những bước đi vội vã của con
gái, lòng chợt nhói đau.
Lão Thoáng thường dạy con cái:
"Tiền trong nhà tiền chửa, tiền ra cửa tiền đẻ. Thời này mà
không chi li, không tính toán thì có mà ăn cám", lão thường nói vậy.
Chứ còn văn hay chữ tốt không bằng thằng dốt lắm tiền. Nhiều chữ
mà ít tiền nói chẳng ai tin. ít chữ lắm tiền nhiều thằng phải nể.
Đúng là rau nào sâu ấy, các con lão càng lớn càng giống tính
lão như đúc, cũng kẹt sỉn, cũng ích kỷ.... Có phần còn tinh vi hơn lão
nữa. Lão Thoáng nhiều lúc ngẫm nghĩ thấy mãn nguyện: "Con hơn
cha thật là nhà có phúc". Công lão dạy dỗ thật không uổng.
Lão Thoáng vẫn ngồi chè hom gianh, hôm nay trông lão phấn
khởi quá. Thế là lão Thoáng có người nối dõi. Thằng bé nặng một cân
rưỡi. Thôi, có đầu có đuôi nuôi lâu cũng lớn. Đẻ to quá phải mổ xẻ thì
thật là tốn kém. Lão nghĩ vậy. Lão vẫn mải miết làm, nhưng không
còn nhanh nhẹn như ngày xưa nữa. Năm nay lão sáu lăm tuổi còn
gì. ở tuổi sáu lăm mà ai cũng phải đoán ngoài bảy mươi. Thực sự lão
già so với tuổi tác, có lẽ do lão làm quá sức rồi lại quá kẹt sỉn làm
nhiều ăn ít. Máy móc còn cần sự bảo dưỡng huống chi con người.
Nghe tiếng cạch xe của cậu con trai lão Thoáng lên tiếng:
- Mày mang cơm cho nó đấy à.
- Vâng, con lấy cơm cho bu đã.
- Mày nói cái gì, hoá ra mày đến để lấy suất cơm của bu mày
hả?
- Vâng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 18
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cường trả lời một câu xanh rờn. Lão Thoáng nóng mặt. Mặt lão
đỏ lên. Mắt lão quắc lên. Lão tức giận. Lão giận thật vô lý. Chẳng
biết lão không chịu hiểu hay là thực sự không hiểu cái thành quả lão
tạo dựng. Chỉ biết lúc nào lão đang điên tiết. Lão ngừng tay. Lão chửi
vào mặt Cường cái giọng méo mó chua chát: "Mày thật là đồ tệ bạc.
Vợ mày mang thai bao nhiêu ngày thì mẹ mày mang thai mày chừng
ấy ngày. Nuôi nấng mày đến chừng này mà mày đối xử thế à. Mày có
thiếu há miệng xin tao cho chứ mày bủn xỉn thế à. Thật là đồ bần
tiện. Đồ bần tiện". Lão vừa chửi vừa đập đùi đen đét trông thật thảm
hại.
Lão Thoáng lần lượt dựng vợ gả chồng cho cả thảy tám người
con. Cuối cùng trật khấc chỉ còn hai vợ chồng già sống với nhau. Kể
ra tự hào cũng không sai. Các con lão đều làm ăn khá giả. Đã đến lúc
vợ chồng lão không còn sức để làm mà phải sống vào đồng tiền cho
vay lãi, gia cảnh đó ai cũng yên tâm cho vợ chồng lão. Nhưng không,
ông trời thật trớ trêu tự nhiên lại gieo vào lão một chứng bệnh thật
tai ác. Lão đau bụng. Đau từng cơn. Lúc đầu còn ê ẩm sau thật dữ
dội.
Ngày thứ nhất qua đi. Cơn đau tăng dần. Đau dữ dội hơn. Lão
vật vã lão đau cuồng cả người lên. Mồ hôi vã ra như tắm. Lão vừa
quằn quại vừa cố nói với vợ: "Có lẽ tôi không sống được nữa... Tôi
phải đi rồi. Bà ở lại cố... ối trời ơi đau quá! Bà cố mà ăn dè hà tiện giữ
cho tôi cái cơ nghiệp này, không được phá sản. ối trời ôi... đau quá.
Tôi chết mất!".
Vợ lão lo rối ruột, bà đánh gió, đủ k iểu mà chẳng ăn thua gì, có
lẽ phải cho lão đi viện mới yên tâm. Tiền mặt trong nhà còn chẳng
đáng là bao. Tiền lãi thì chưa đến ngày lấy. Các con bà cũng đi làm
xa hết chỉ còn vợ chồng thằng út ở nhà. à bà nhớ rồi vợ chồng nó vừa
bán được ổ lợn giống không biết đã dùng việc gì chưa phải xuống bàn
với nó đưa ông ấy đi viện thôi.
Bà vợ lão Thoáng lo lắng bao nhiêu thì các con lão bình thản
bấy nhiêu. Trời ơi! Cái đau của lão chỉ làm rối nát trái tim già héo bà
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 19
http://www.ebooks.vdcmedia.com
vợ chứ không làm các con lão bận tâm. Người con trai đặt xếp tiền
xuống giường lão và nói:
- Tiền đây. Số tiền này người ta nhận cả rồi bà định lấy bao
nhiêu con bớt cho. Nhưng mà mười hai phân đấy nhé.
Tiền. Mười hai phân.... Lão ngồi phắt dậy. Mặc dù lão vẫn đau
lắm. Mặt lão vẫn nhăn nhúm vì đau.
- Không. Không vay. Tiên sư bố mày tao lấy người ta có mười
phân mà mày ăn của tao dày thế. Mày đối xử với bố mày như thế hả?
Hết chỗ thiến rồi mày quay lại thiến bố mày hả.
- Chỗ bố con tôi mới xé lẻ cho ông vay không thì tôi đưa người ta
vay cho gọn tiền. Về kinh tế thì bố con cũng phải sòng phẳng chứ.
Ông cũng kẹt lắm cơ, cháu ông ăn chứ hàng xóm ăn đau mà ông xót.
Tôi nói cho ông biết, ông đẻ ra tôi. Tôi đẻ ra cháu ông. Bây giờ ông
gục thì không ảnh hưởng gì, còn tôi mà gục thì một lũ cháu ông chết
đói theo. Ông hiểu không?
Lão Thoáng uất lên định nói, nhưng không thể thốt nên lời.
Mặt lão nghệt ra, mắt dại đi rồi ngã vật xuống giường. Lão vẫn quằn
quại nhưng không mạnh mẽ như trước, tới chín giờ thì lão tắt thở.
Trước khi chết lão còn nói những câu mê sảng: "Nhất định không vay
tiền mười hai phân nặng quá....".
Kể ra thì cũng tội nghiệp cho lão. Nhắm mắt xuôi tay mà lòng
không được thanh thản. Chẳng biết lão chết vì tận số, vì bệnh tật hay
là vì quá uất ức với con cái.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 20
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mùa hạ đã qua
Nguyễn Phương Liên
Anh còn nhớ, mùa hè năm ấy bão mưa nhiều, ký túc xá mênh
mông nước đến hàng tuần.
Hai khu nhà ở đối diện nhau qua một khoảng sân rộng và hàng
nhãn um tùm. Từ cửa sổ tầng bốn bên kia, nàng thò đầu ra gọi:
- Anh Tuấn ơ... ơ... ơi!
Anh cũng ngó ra, răng và mắt kính trắng cùng lấp lánh cười.
Nàng giơ tay ra hiệu. Thế là anh vận soóc, bì bõm cho đôi cẳng
chân gầy guộc rèn luyện cùng làn nước đục chứa hàng tỉ tỉ những
sinh trung mà ba hôm nay, cực chẳng đã ngay cả bọn khoa sinh nổi
tiếng cẩn trọng cũng phải nghiến răng lội xuống.
Anh ra chợ mua một ít cá cơm khô, cà chua và dưa chuột cho đỡ
tốn nước rửa. Khi quay về, nàng đã chờ sẵn dưới chân cầu thang, dúi
vào tay anh chiếc xô (nàng có một thói quen xấu là thường thức
khuya đọc và viết lách vớ vẩn nên thường ngủ qua giờ bơm nước buổi
sớm). Và anh lại lọ mọ đi ra bể công cộng, xách một xô nước lên. Xô
nước đủ cho nàng vừa đánh răng, rửa mặt, vo gạo, rửa cá, nấu canh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 21
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Anh vừa ăn cơm, vừa nghe nàng đùa vui hay than phiền một
điều gì đấy. Cá khô xào hành thật thơm, tuy hơi dai nhưng có vị ngọt
đậm đà. Và anh suýt nữa muộn học. Còn nàng thì trốn học suốt
những ngày mưa. Nàng viết giấy ốm rồi ngủ, đọc sách và làm thơ.
Rồi lại hì hụi nấu cơm bữa chiều để chờ anh về.
Anh nhìn qua những ô cửa kính. Tuyết trắng đến nhức lòng,
chẳng thể tìm đâu ra một chút sắc xanh c ủa cây lá.
Mùa hè năm ấy cũng oi nồng. Những đêm mất điện không thể
nào ngủ được, hai đứa đi lang thang. Sân thượng ký túc lồng lộng gió.
Hai giờ sáng rồi, chỉ có anh và nàng. Sân thượng nhà bên kia, một
tốp nam sinh viên đang ngồi uống rượu và đàn hát. Tiếng ghi ta bập
bùng vang trong đêm khuya.
Tóc nàng thơm mùi sả, và thân thể ngát hương mát rượi dưới
sao trời....
Phương trở vào, đưa cho anh một lá thư. Thư của nàng. Mười
mấy ngàn một con tem, chắc nàng phải nhịn quà sáng cả tuần để gửi
thư cho anh.
Cặp mắt anh ánh lên mừng rỡ và đau xót. Phương dịu dàng và
lặng lẽ quay ra, những bụi tuyết vương theo gót chân "Em nguyền
rủa cái ngành Bưu điện tồi tệ luôn làm em thất lạc tin anh. Còn hai
năm nữa cứ thế này thì chết mất Tuấn ạ!
Em sắp xong luận văn rồi. "Con người như những dòng sông"....
Phép biện chứng tâm hồn của Lép sao em thấy thấm thía lạ!
Nhưng anh yên tâm, dòng sông em với anh s ẽ mãi êm đềm, không có
lúc dềnh sóng tràn bờ...
Mẹ viết thư giục em chuẩn bị thu xếp để về ngay khi tốt nghiệp
xong, mẹ đã nhờ cậu Hà xin cho em vào báo Tỉnh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 22
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ở Hà Nội khó lắm, kinh tế gia đình em có hạn. Còn em không
muốn quăng quật để tự đánh mất mình, để làm anh đau. Sau này
anh về nước mình sẽ tính.
à, câu thơ cuối bài thơ tặng anh trước hôm đi, em đã sửa thành:
"Hoàng hôn em chờ đợi tím chân trời"...
Miền Trung bao giờ cũng nhiều nắng. Nhưng những ngày hè ấy
nơi bến xe quê anh sao mà giội lửa. Hai đứa trầy trật mãi mới về tới
Thạch Điền. Gương mặt bầu bình của nàng rám nắng, mái tóc bơ
phờ, gót giày đỏ bụi.
- Cha rất ưng em, Linh ạ! Cha bảo nếu mẹ còn sống, mẹ chắc
cũng bằng lòng.
Anh thì thầm vào tai nàng. Nàng cười rất rạng rỡ, mắt đen
lung linh.
Cũng chiều đó, thày Phong gọi anh tới nhà:
- Cơ hội này không phải ai cũng có được. Tôi biết em có một
chút vương mắc tình cảm. Song Tuấn ạ, người đàn ông chân chính là
biết đặt sự nghiệp lên trên tất cả. Tôi có lý của mình khi chỉ chọn em
giữa hơn chục sinh viên xuất sắc nhất. Con Phượng nhà tôi cũng chỉ
đi đợt này, anh em bảo nhau mà phấn đấu.
Phượng dịu dàng lướt qua ly cà phê trên tay, chiếc áo ngủ rực
rõ màu tuyết trắng và phảng phất hương tuy líp ở trong một cuốn
sách nào.
- Phượng ơi, anh xin em.... Chúng ta hãy tạm thời bỏ đi... sau
này về nước rồi hẵng hay, anh sợ cha anh....
Phượng nhìn sâu vào đáy mắt anh, cái nhìn bình thản:
- Đây đâu phải là kết quả của lỗi lầm hả anh? Bố đã gọi điện
sang đồng ý cho mình tổ chức rồi, lại sẽ gửi thêm cả tiền nữa. Còn
cha anh chắc sẽ đồng tình thôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 23
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Và mỉm cười, dịu dàng đưa những ngón tay trắng hồng vuốt ve
cái sinh linh hai tháng tuổi dưới lớp váy ren bềnh bồng.
Anh nhắm mắt. Nơi ngực nghẹn ứ.
Những giọt máu hồng lặng lẽ rơi trên chiếc váy sản phụ, gương
mặt tám xanh xao và điềm tĩnh bước vào căn phòng trắng....
- "Không hiểu con của chúng mình mắt màu gì anh nhỉ? Đen
như em hay tro sẫm như anh? Đêm hôm nọ em mơ thấy nó cứ nhìn
em cười, nhưng hai đồng tử lại đỏ ứa một màu...".
Nàng gục đầu trên vai anh, nhợt nhạt dưới sao trời. Anh xa xót
ghì xiết đôi vai gầy. Ngày kia anh bay.
"Mày chỉ là một thằng khốn nạn... khốn nạn hơn những thằng
khốn nạn khác vì mày có cái bằng phó tiến sĩ. Rồi mà xem, đến lúc có
bằng Tiến sĩ mày sẽ còn khốn nạn....
Rốt cục, khi tao khóc con Linh đã phải cười. Cái cười ấy mày
mà nhìn thất, chắc lúc chết sẽ không nhắm nổi mắt đâu, con ạ!...".
Anh vò nát lá thư của cha, ném qua cửa sổ. Những con bồ câu
loạn xạ bay đi.
Tuyết vẫn trắng đến nhức lòng. Trong màu trắng ấy, anh nhìn
thấy những giọt máu lặng lẽ rơi...
- Gọi ba đi! Ba bế con chút nào!
Anh ẵm con, săm soi nhìn vào mắt nó - lần thứ hàng ngàn rồi -
Để xác định rõ đấy là màu gì. Lúc nào anh cũng cảm giác như màu
tro ấy mang những sắc đỏ.
- Đến tháng 8 này mình về con sẽ cứng cáp hơn nhiều anh ạ!
Anh chú ý chọn gỗ đóng thùng cho tốt và xem xét khi nhồi hàng, em
mua nhiều đồ dùng lỉnh kỉnh dễ vỡ lắm! Nghe nói hàng Nga bây giờ
về cảng Hải Phòng đều bị bật tung ra để kiểm, tệ thật! Nhưng em đã
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 24
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gọi điện trước cho anh Phú rồi, anh ấy sẽ ra tận nơi để thu xếp. Mình
chỉ lo hỏng đồ thôi chứ cũng chẳng buôn gian bán lận gì mà sợ!
Anh ậm ừ. Lòng nhói đau.
Trở về căn phòng hai mươi bốn mét vuông, hai mảnh bằng Phó
Tiến sĩ, hai bục giảng song hành.
Và đứa trẻ xinh đẹp mười sáu tháng không mang cặp mắt màu
đỏ. Tất cả sẽ gói lại gọn ghẽ và vuông vức cuộc đời anh - giấc mơ của
bao người.
Hết thật rồi, thời quạt gió, cá khô và vừng lạc. Vĩnh biệt nhé,
răng khểnh và mắt đen.
Anh bồn chồn trước cửa phòng văn thư của trường. Đã một
tuần nay anh chờ đợi từ lúc gửi thư đi.
Tiếng gót giày lộp cộp. Mai xuất hiện, nháy mắt:
- Chờ đợi mãi cuối cùng thư cũng tới!
Anh cho chiếc phong bì vào cặp, luống cuống đến mức suýt làm
rơi vỡ kính.
Anh phóng xe vào ký túc. Những gương mặt sinh viên non nớt,
xa lạ, nhạt mờ.
Chỉ gốc cây này, chiếc ghế này là vẫn thế.
Chiếc ghế đá vỡ mất một phần ba, vì thế nên buổi đầu tiên anh
mới được ngồi sát bên nàng và cầm tay nàng....
"Em đã quên anh rồi"
Chỉ vẻn v ẹn và giản dị như thế.
Anh thờ thẫn đứng lên, chầm chậm bước.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 25
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Những cánh phượng hồn lả tả dưới chân.
Hết hè rồi mà sao còn nở mãi, phượng ơi?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 26
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nắng xế
Nguyễn Thị Diễm Chi
Mẹ ngồi tựa cửa, ngày gần xế bóng, nắng vàng chếch trên cao,
chùm phượng vĩ đang mùa sung mãn, chói chang một màu đỏ thắm.
Hơn hai mươi năm rồi, mẹ còn ngóng trông ai. Mà sau mỗi mùa
phượng nở, mẹ lại day dứt hết đứng lại ngồi. Mẹ nhìn quanh, kiếm
tìm, mỏi mòn và tuyệt vọng.
Trước khi ra đi, anh trồng cây phượng đỏ. Cô gái hàng xóm yêu
hoa phượng nở, mẹ anh thích bóng mát. Anh trồng cây cho cả hai
người thân yêu ấy.
Cô gái hàng xóm đã đi lấy chồng có hai đứa con trai, mỗi lần về
thăm nhà lại đưa con sang gọi mẹ bằng bà nội. Mắt mẹ đã mờ, đôi
dòng lệ rưng rưng... Mẹ nhìn hai đứa cháu, mường tượng như có ảnh
hình anh nơi ấy.
Chị đến bên bàn thờ, dọn dẹp, lau chùi, rót chén nước, sắp ra
đĩa mấy chiếc bánh hạnh nhân, thắp cho anh nén hương, thì thầm
những gì không ai biết.
Đã nhiều năm qua, sự việc cứ diễn ra như thế. Mỗi lần chị về,
mẹ lại thấy ấm lòng, trên bàn thờ, ảnh của anh như tươi sáng lên,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 27
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đôi mắt long lanh hơn, môi còn mím mím cười nữa chứ! Mẹ âu yếm
mắng anh: "Mẹ mầy, bữa nay vui quá nhỉ!".
Vậy mà suốt năm qua chị không về! Mẹ thở dài buồn bã. Giờ thì
cuộc sống bon chen, ai cũng đầu tắt mặt tối "lo làm giàu" ở phố chợ
thì giờ đâu mà nhớ chuyện của năm nảo năm nào... Hơn nữa, cụ ông,
cụ bà của chị đều an nghỉ vĩnh hằng, nhà chỉ còn anh trai và chị dâu,
chị ít về cũng phải.
Cơn gió chiều làm tung những cánh phượng xác xao bay, mặt
đất đã đỏ màu hoa phượng, mẹ cầm chổi ra sân quét. Mai là ngày của
anh 27-7. Mẹ sẽ đi chợ, nấu một mâm cơm.
Trời xẩm tối chị và hai con lại ùa về, tay xách nách mang... chị
nức nở:
- Mẹ ơi! Xin hãy cho con được nương nhờ nơi mẹ.
Mẹ bàng hoàng lau nước mắt cho chị, nhìn hai đứa trẻ ngơ ngác
đứng cạnh. Mẹ hỏi vì sao, thì chị như được rút cạn nỗi niềm:
- Chồng con đã bỏ mẹ con con đi từ hơn năm nay. Con một mình
bươn chải nuôi con. Giờ anh về đòi lấy lại căn nhà vì đó là nhà ba mẹ
anh ấy cho anh ấy... nên mẹ con con phải ra đi...
Mẹ đứng nhìn chị trân trân, hai tay buông thõng xuống một
cách vô thức.
Bất hạnh đổ ập vào đời chị mà sao lòng mẹ le lói một niềm vui.
Thật là trớ trêu, mẹ mừng vì từ nay mẹ sẽ có chị và hai đứa cháu ở
cạnh mình. Ôi! Mẹ ích kỷ quá, mẹ lúng túng che giấu tình cảm của
mình:
- ừ thì cứ về đây với mẹ, nhà chật thì ấm. Có mẹ có con càng
thêm vui chớ có sao đâu.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 28
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Từ đó, chị về làm vợ, làm dâu cho một người chồng chưa bao giờ
cưới đã không còn hiện diện trên đời. Người mẹ che tay nhìn nắng xế,
mỉm cười.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 29
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người đẹp Đông Dương
Trần Thị Thắng
Cuộc thi hoa hậu đầu tiên của báo Tiền phong tôi được ngồi ở
hàng ghế đầu. Thật là sung sướng cho thời mở cửa, chúng ta có nhiều
cách sinh hoạt văn hoá đa dạng. Tuy tuổi đã cao, nhưng lòng tôi cứ
trẻ trung theo các bạn nữ lên bục thi hoa hậu.
- Thu Hằng, hoa hậu Nghệ An.
Tôi sững sờ cả người, bất giác hô lên.
- Xuân! Người đẹp Đông Dương.
Tôi biết mình đã nhầm, nên ngượng ngùng ngồi xuống. Nhưng
rồi tôi đứng ngồi không yên khi thấy Thu Hằng sao lại giống một
người bạn gái cách đây gần hai mươi năm hồi ở chiến trường; hay là
con gái bạn tôi? Cách đây một năm, tôi có tìm về quê, gặp lại mẹ
Xuân, bà vẫn nói:
- Cái Xuân bặt vô âm tín, bác nhờ bạn bè đi tìm, chưa thấy một
tin tức gì.
Lần cuối cùng gặp mẹ, tóc bà đã bạc trắng, nó giống như một
nắm rơm khô phủ lên gương mặt bà lão. Nỗi lo lắng về con chưa lúc
nào nguôi ngoai.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 30
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cuộc thi vòng một kết thúc, chúng tôi ôm hoa tặng 15 người
đẹp đã làm cho buổi biểu diễn thật là mĩ mãn. Tôi bắt tay Thu Hằng,
mềm mại, ấm nóng như bàn tay Xuân.
- Con giống một người bạn của bác ngày xưa.
- Vậy con giống bác con.
Một sự đồng cảm sâu nặng, cả hai chúng tôi ôm hôn nhau, mà
nước mắt cứ trào ra.
Sau mấy đợt đồng diễn, Thu Hằng trúng hoa hậu toàn quốc báo
Tiền Phong. Mấy tháng sau kiếm cớ đi công tác, tôi tìm đến nhà Thu
Hằng ở ngoại ô thành phố Vinh.
Một căn hộ tập thể gọn gàng, ngăn nắp, cái cảm giác không có
bóng dáng người đàn ông trong nhà được thấy ở mọi sự sắp đặt tại
đây. Ngoài ngõ những hàng tóc tiên hoa trắng, lá xanh mượt, đang
đứng đợi gió.
Từ ngày được là hoa hậu, Thu Hằng đi đâu cũng phải có mẹ
kèm. Người tốt kiếm cớ đến chơi, kẻ ngang ngược trêu ghẹo cũng
không ít. Nhà thì bé, mẹ con phải rào tường thật cao, cổng thật chắc.
Gặp tôi là người quen, mẹ con mừng lắm, khi tôi chức mừng hoa hậu
thì cả hai mẹ con đều tái mặt.
- Em cho con đi thi hoa hậu là để được ra Hà Nội chơi, thi chơi
mà là thật. Là hoa hậu rồi, nhà toàn đàn bà lại là thảm hoạ. Nhưng
mẹ con em còn một mục đích khác, để tìm hoa hậu thời xưa, chị Xuân
em.
Đêm ấy tôi ngủ lại nhà hoa hậu mới, để nghe kể lại hoa hậu
thời xưa mà tôi đã mất công đi tìm kiếm.
- Mẹ em sinh được bốn chị em gái, lần lượt mẹ đặt tên cho là:
Xuân, Hạ, Thu đến em mẹ đặt là Mưa. Mẹ bảo là đặt là Đông thì ảm
đạm quá. Đặt là Mưa có buồn một chút, nhưng cái buồn đáng yêu
(cái buồn đáng yêu của em kia kìa).
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 31
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mưa chỉ Thu Hằng, tôi thì không hỏi thêm chuyện đáng buồn
của Mưa, mà lẩm bẩm một mình.
- Nhưng sao lại giống Xuân như đúc.
- Cả nhà em, lúc nào cũng thương nhớ chị Xuân, cả khi ngủ với
chồng em cũng nói chuyện về chị nên cháu giống bác.
Năm ấy Xuân 22 tuổi, chị được trường Đại học Y khoa cử đi
niềm Nam năm 1967 để chuẩn bị cho Mậu Thân 1968, Đảng đã huy
động hết sức người, vật chất cho chiến trường miền Nam. Trưa nào
năm mẹ con em cũng quây quần bên rổ khoai llang luộc, mấy hôm ấy
mẹ nấu nồi chè bí đỏ, đậu xanh.
- Mẹ nấu nồi chè này để ăn liên hoan tạm biệt chị con đi xa.
Sau này mẹ có chết các con yêu thương, đùm bọc nhau dẫu có nghèo
vẫn ngọt ngào như nồi chè trưa nay mẹ nấu.
... Chúng tôi nhìn chị cả, chưa bao giờ chị lại đẹp như hôm nay,
có đi kiếm cả thế gian này cũng không có ai sánh bằng. Khi còn rất
nhỏ, tôi luôn đứng đằng xa nhìn chị từ dáng đi, kiểu ngồi, ngay cả lúc
chị nằm ngủ. Tôi ước ao giá tồi được đẹp như chị, lúc đó tôi đã có ý
nghĩ không bao giờ cho chị đi xa, để chị ở lại nhà mà ngắm cũng đủ
no.
Năm đi đại học, lũ em chúng tôi đã khóc hết nước mắt. Bây giờ
chị đi đâu? Một cảm giác chị biến mất trên thế gian này bỗng ập
đến.Tôi lăn gào khóc một cách đau đớn, tôi ôm chặt chị trong tay chỉ
sợ chị đi sẽ là mãi mãi không trở lại. Năm mẹ con chúng tôi ôm nhau
khóc. Khóc cho tới khi mệt quá ngủ đi với sự lo sợ phập phồng. Lúc
tỉnh tkhông thấy người, tôi lại lăn ra khóc, bỏ cả ăn uống, lúc ấy tôi
chẳng thiết sống. Mẹ và các chị phải dỗ dành thuốc thang cho tôi,
đến lúc khoẻ, thấy mình tóc bị rụng đi một nửa bởi vì những khi tỉnh
tôi lại thương nhớ chị.
Năm giải phóng miền Nam, một người tìm về quê tôi hỏi chị
Xuân, tôi cứ soắn xuýt bên anh để được biết về chị. Đến lúc yêu nhau
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 32
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mà lúc nào cũng nhắc về c hị ấy... Anh Hùng ân hận vì yêu còn chị ấy
mà không dám bước qua lời thề. Tình yêu còn lại anh để cho tôi và
đứa con gái, nó là con tôi nhưng lại mang dáng vóc, lẫn tính tình của
bác nó ...
Câu chuyện Mưa kể cho tôi nghe đã sống dậy cả một thời xã
xưa của Xuân. Xuân ơi ở đâu tôi đang đau đáu đi tìm một con người
làm nghiêng ngả cả Đông Dương. ấy vậy mà Xuân lại biến mất. Tôi
sẽ đi tìm Xuân để người thân của hoa hậu không còn phải khắc khoải
mong chờ. Cái đêm tĩnh mịch ở Nghệ An thật là buồn. Nỗi buồn của
tôi và Mưa là nỗi buồn của người bạn gái, em nhớ về một người phụ
nữ đẹp cứ đeo đẳng suốt đời. Năm ấy ở chiến trường, Xuân viết thư
báo cho tôi biết một quyết định sẽ lấy Nô Đen làm chồng, tôi buồn
bực đứng giữa cứ tại xóm Thuộc Củ Chi bắn một băng AK lên trời mà
hét.
- Lũ đàn ông thật là hèn mạt.
Rồi tôi bỏ cứ đi lang thang sang mấy đứa bạn. Thủ trưởng nhà
tôi bị thất tình có thể bỏ chạy về phía bên kia, nên đã chuẩn bị
phương án 2 dời cứ. Ba ngày sau tôi lững thững đi về như một kẻ mất
hồn. Lần ấy tôi phải nhận một kỷ luật: khiển trách vì không giữ gìn
bí mật cơ quan. Tôi chẳng quan tâm gì về vụ kỷ luật của tôi mà tôi
chỉ thấy dòng chữ Xuân viết cho tôi những dòng đớn đau của một đời
con gái: "...
Chỉ có Nô Đen nói là yêu mình, còn tất cả lũ đàn ông cứ vờn
như vờn chuột. Họ sợ cái quá khứ của mình hằn vết cho đời h ọ. Xuân
đồng ý lấy Nô Đen vì anh ấy ít nhất cũng dũng cảm yêu mình thật
sự. Ngày cưới đã quyết định, mình không thông báo cho bạn bè biết
ngày đó mà chỉ thông báo cho mình sắp lấy chồng. Có thương mình
thì hãy nghĩ: "Thế là cái Xuân cũng đã lấy được chồng..."
Trận càn Đông Dương năm 1970, bệnh viện của Xuân làm
nhiệm vụ di chuyển thương binh bên đất Campuchia. Túi thuốc, ba
lô thuốc trên vai, là bác sĩ phải chạy ngược xuôi để chăm sóc thương
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 33
http://www.ebooks.vdcmedia.com
binh nặng. Đoàn đã đi đến gần thị trấn Rạch Pô thì bị đột kích.
Trong vòng một giờ đồng hồ, thương binh nặng thì bị chết, các căng
binh tản ra chặn biệt kích, Xuân thì bị một người nhét giẻ vào mồm,
trói chặt vác đi. Anh ta vác Xuân từ 5 giờ chiều đến 11 giờ đêm thì tới
một thị trấn nhỏ và đưa vào một cin nhà kín cổng cao tường rồi cởi
trói cho Xuân.
- Anh bắt em về ở với anh, em đẹp quá!
- Tên đại uý lon ton nói tiếng Việt, tiếng Pháp như tiếng mẹ đẻ.
Hàng ngày đại uý mang cơm vào cho Xuân ăn, không cho Xuân đi
đâu ra khỏi phòng "ngoại bất nhập, nội bất xuất". Vợ đại uý cũng
không được quyền đặt chân vào căn phòng này.
Một ngày trời đẹp thu, Xuân ngồi nhìn ra cửa sổ, cơn gió chút lá
vàng, nhè nhẹ, như đang nói lời chia tay với những chiếc lá. Bỗng vợ
đại uý bước vào, chị quỳ sụp dưới chân Xuân:
- Chị đẹp quá, báu vật của trời cho mà nhà tôi đã bắt được. Tôi
không ghen với chị mà mong chị một lòng một dạ với nhà tôi.
Xuân cũng ngồi sụp xuống nói với vợ đại uý:
- Chị hãy thả tôi được về với đồng đội. Tôi bị bắt, tôi không có
tình yêu với anh ấy thì không sống nổi, hãy thả tôi, tôi cảm ơn chị.
- Ra khỏi nơi này, con trai Campuchia trông thấy chị, họ bắt
ngay; rồi chị lại rơi vào tay những kẻ đểu cáng.
Con có ý muốn lập miếu ghi công trạng người con cùng quê với
Bác Hồ, ở đất này, những người con của Nghệ An ngã xuống không
phải ít, chúng tôi cám ơn mảnh đất trung dũng ấy đã đẻ ra bao người
tài dựng nước và giữ nước dũng cảm.
Có lẽ tôi chỉ biết gói lời ấy về nói với mẹ Xuân, một người mẹ
sinh ra bốn người con tài sắc trên một vùng đất rất nghèo. Các anh
tiêm thuốc ngủ cho tôi để tôi không thể đòi hỏi một điều vô lý trên ...
Tôi tìm lại bố con Nô Đen, người đau khổ nhất lúc này là anh, anh
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 34
http://www.ebooks.vdcmedia.com
yêu Xuân vụng dại, nhưng lạ rất thật lòng. Xuân mất, anh suy sụp
cả tinh thần và sức khoẻ.
- Tôi muốn chết theo Xuân, nhưng lại thương con, giọt máu còn
lại của vợ tôi. Hai đứa con anh còn nghị lực hơn bố, chúng mếu máo
nhưng cũng nói được với anh.
- Ba ơi, chúng coi chỉ còn ba, ba ở lại với chúng con, con lạy ba.
Cả hai đứa lạy ba nó,lạy sống một người.
Nửa tháng sau, tôi cùng ba cha con ra miền Bắc. Chúng tôi lục
tục kéo về quê thăm bà mẹ già, mẹ không khóc được, mẹ chỉ sờ lên
đầu từng người và đếm: "một, hai, ba, thiếu cúi Xuân!".
Một bà mẹ của bốn đứa con, nay còn ba, gia đình con bà có bốn
người còn ba. Bà cứ đếm như vậy từ chiều đến tối đen, khi mọi người
đã lên đèn. Một ngọn đèn sáng đã đánh thức tâm trí bà dậy, bà bật
khóc.
- Bữa ni thì nó chết rồi đó, ta sống mà mần răng.
Bà lăn ra khóc, nỗi đau lúc này mới toát ra ngoài, hình như
nước mắt làm lòng bà dịu đi nhiều, bà níu lấy Nô Đen.
- Con ơi, ta với mi đều đau đớn, nhưng phải ráng lên con.
Tất mọi người phải ráng vượt lên số phận của mình, điều ấy
Xuân đã sống và làm như vậy, chúng tôi chỉ còn biết học theo.
Nghe tin Xuân mất, những người bạn xa xưa đã về, họ mang
đến nhà những bức tranh sơ dầu, bức tượng thạch cao và dày công vẽ
và đắp chân dung một người đẹp ở một thời khói lửa có bao chuyện
buồn đau, nhưng những con người biết giữ gìn nó một cách trân
trọng.
Tiếng mẹ lại ngồi đếm một, hai, ba, mẹ biết con mẹ đã mất đi
một bức tranh đẹp đến bao giờ mẹ mới nguôi ngoai. Tiếng mẹ đếm là
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 35
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chúng tôi cứ thấy hãng hụt khi thiếu vắng đi một người đẹp nhất
trần gian.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 36
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người ốm
Lê Thu Thuỷ
Gần hết giờ làm thì cái giọng cong vênh của Dinh đánh võng
qua dây nói, đón lõng:
- Tống Duy Tân, em nhé!
Ký ức phả vào mũi rờn rợn mùi thuốc Bắc. Những gói giấy
vuông chằn chặn, bần bật hai vòng chun xanh đỏ thít ngang, thít dọc.
Cái siêu đất hình chiếc mũ nồi ám khói không dám đứng điệu trên
chỏm bếp. Những que củi gầy khô nổi hứng nghệ sĩ chân bung một
vòng nguyệt quế. Có cái gì như lòng kêu hãnh, như nỗi cảm động
nhấp nhính dâng lên dưới nắp chiếc mũ nồi. Gương mặt mẹ mù mịt
khói, xa vắng và thần tiên. Những bát thuốc cho một tuổi thơ còi cọc,
ốm queo ốm quắt cũng nâu đen như ly cà phê của những phút cô đơn
và rạn vỡ sau này...
Tôi nhớ mẹ, trời ơi!
Con gái có người yêu thì quên mẹ. Mất người yêu thì gọi mẹ. Mẹ
là người nhà, thương muộn đâu có sao?!
Nếu có một bức điện bảo rằng mẹ ốm thì may Khương mới thu
xếp cho vợ về thăm mẹ. Đằng này tin nhà bao giờ cũng khoe mẹ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 37
http://www.ebooks.vdcmedia.com
khoẻ, được các anh con trai lo cho đủ cả, duy chỉ có nhớ con gái lấy
chồng xa thôi. "Mẹ già không nhớ con gái thì còn nhớ ai" - Khương
nhăn mặt cười, ta đây "vốn sống". "Trong mấy anh chị em, mẹ không
yêu nhất nhưng lại thương và lo cho em nhiều nhất. Hồi nhỏ, em ốm
lên ốm xuống, mẹ phải vất vả lắm mới giành công sinh của mình lại
được và còn có để cho anh bây giờ". "Em không phải thay mẹ kể công.
Chính biết vậy mà hồi xin cưới em, anh nộp tài đâu có bèo, dù lúc ấy
và cho đến cả bây giờ, đã bao giờ anh được giàu cho đúng nghĩa đâu.
Tiêu tiền cũng phải tư duy ghê không khác gì kiếm tiền. Mà giàu
thực nghĩa, đúng ra là phải được tiêu thả cửa, thích gì sắm nấy, đâu
phải lo dự phòng.
Đến một tên trọc phú cũng dễ dàng trở thành thần tượng của
chồng tôi.
Nỗi đau dìu tôi ra đường.
Đường phố. Dòng người nối nhau trông lạ lắm. Lầm lũi như
kiến. Lại nhởn nhơ như bướm. Con người - hạnh phúc hay khổ đau,
phải chăng rồi cũng đều có lúc bão hoà?
Người bỏ tôi đi là một nỗi ám ảnh khôn cùng. Khi có thì tưởng
như chưa. Mất rồi mới tin là có, vẫn ngỡ hãy còn. Khương lúc đó hiện
ra, dễ chiếm lĩnh như một con dốc ngắn và tôi nhắm mắt lăn xuống,
đánh mất cái quyết tâm leo lên án ngữ đỉnh dốc cũ. Mệt mỏi, mất tin
nhanh chóng biến tôi thành kẻ dễ tính và an phận.
Biết vậy mà lần đầu tiên bị Khương hôn, tôi vẫn tức tưởi khóc.
Sao người đầu tiên làm điều trọng đại đó với tôi không phải người tôi
yêu mà chỉ là Khương? Mồm Khương đã rộng lại còn chù, mỗi lần
Khương ghé sát mặt tôi tính điều âu yếm thì lại hài hước lẫn kinh
hãi trong tôi cái ý nghĩ như có con gì nó đang sắp ăn mình hơn là hôn
mình. Bức không thở được!
Chao ôi là khi người ta không yêu! Thánh nhân rồi cũng có thể
tầm thường hơn quỷ dữ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 38
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nữa là Khương!
Tôi úp mặt xuống những tháng ngày không yên ả ấy của tôi,
day dứt và biết lỗi trước chính mình.
Thà con gái ốm queo ốm quắt như ngày xưa, còn có mẹ sắc
thuốc bắc cho mà uống, mà gượng dậy. Nhưng con gái thất vọng vì
tình yêu, có gọi mẹ thì cũng thế thôi, mẹ làm sao bắt được thằng đàn
ông yêu con trở lại.
Lỗi tại con gái không biết biến mình thành kẻ được yêu vĩnh
cửu, khi tình yêu xem ra cũng hữu hạn thôi. con có lỗi gì, khi người
yêu con bỏ đi? Đàn ông, mẹ ơi, họ có trăm cớ để có thể ra đi hợp pháp,
cũng như từng có triệu cách để tỏ tình.
Đàn ông là bi kịch và lời thác đố của đời con. Những thang
thuốc bắc của mẹ đã đến lúc không giúp gì con được.
ánh loãng không khí là mùi thuốc bắc hầm gà nồng và đậm
đặc. Cái giọng cong vênh của Dinh sốt sắng, như thể tình thế đã gấp
lắm rồi:
- ăn đi em, ăn đi, trời ơi, chết thật, khổ quá, nguội hết cả bây
giờ.
Và lại cúi xuống húp oàm oạp.
Dinh thì hơn được gì Khương ngoài cái sốt sắng và dịu dàng
nhất thời ở đàn ông công đoạn đi chinh phục mà tôi cứ vẫn còn phải
đánh đu với trò giải toả này?!
Chiều tối qua Khương đã bắt đầu thấy nghi ngờ:
- Dạo này cơ quan cô hay bắt nhân viên làm thêm ngoài giờ
thế? hay là để tôi thuê thêm đứa ở nó nấu cơm hầu cô.
Mồm Khương thì hợp với công việc cấm cẳn và bới móc ấy rồi.
Miệng tôi xinh - tôi dại gì mà chửi chồng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 39
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chiều qua, vừa trông thấy nỗi ám ảnh cũ ngoài đường.
Vẫn thế, như tôi vẫn thường mê: vừa bụi bặm vừa trí thức. Nhớ
tạng người những ngày trong trẻo cũ, tự hỏi đã cho nhau được là bao
mà lấy đi của nhau nhiều đến vậy, để đến nỗi bao kẻ ngoại đạo nhảy
vào quắp mất.
Đêm qua, cảm nhận rõ hơn bao giờ cái bi kịch trên giường ngủ
với một kẻ mình không yêu.
Đêm qua, nghĩ đến Dinh - tay trưởng phòng đa tình.
Đêm qua, muốn tát cho con đàn bà hư đốn trong mình một cái
để nó tỉnh người. Rần rật khóc.
Trời ơi, nào ai định sống thế đâu mà rốt cuộc cuối cùng, lại thế.
Bề bộn và rắc rối quá chừng!
Ai, ai nhỉ có thể cắt cho tôi một thang thuốc Bắc đặc trị lúc
này?
in nhà điện ra, khóc rằng mẹ ốm.
Khương mua vé ghế cứng cho vợ, kêu đành để em thân gái dặm
trường vì công việc đang lúc đầu. Tội nghiệp cho chồng, chưa bao giờ
được "giàu cho đúng nghĩa" cả để có thể mạnh dạn đầu tư vào những
điều không sinh lợi nhuận.
Tội nghiệp chồng bị cái giấc mơ trọc phú nó hút cho khô người,
để đến nỗi vợ đẹp thế, thương thế mà không giữ được.
Dinh đợi ở toa số ba với một chiếc giỏ may to đùng đựng bình
rượu thuốc.
Đã bảo đừng mà vẫn cứ đòi đi cho bằng được. Đàn ông chán vợ
coi cái gì liên quan đến bồ cũng là to chuyện hết, hòng kéo theo một
đứa chán chồng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 40
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhưng Dinh hay Khương, trong con mắt trống rỗng và mỏi mệt
của người ốm thì hỏi có khác được gì nhau????
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 41
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Phía trước
Cấn Thị Vân Khánh
Mười bảy tuổi, tôi đã biết yêu. Yêu Thanh.
- Nó có xe máy chứ gì? - Dung vênh váo hỏi.
Tôi thở dài và gật đầu. Dung vẫn vậy, vô duyên và bộc tuệch.
Nhưng Dung xinh đẹp hơn tôi rất nhiều. Thanh đẹp trai như một
chàng hoàng tử, Thanh dịu dàng và đắm đuối.
Tôi say mê tâm hồn Thanh, si cuồng với những lá thư sặc mùi
hoa hồng Thanh gởi. Hình như tôi không ngoan đạo như những
người con gái khác, nghĩa là yêu sớm.
Hoang mang, tôi lôi ra để hoạch hoẹ Thanh. Thanh cười khanh
khách:
- Em ngốc lắm, và cổ hủ nữa. Em vẫn nền nếp đấy chứ.
Hội con gái trong lớp ghen tị với tôi mỗi khi thấy Thanh chờ tôi
ở cổng trường với chiếc xe bóng loáng. Riêng Dung lại phớt lờ, nó
công khai: "Tình yêu chúng mày là tình yêu đồ... con vịt". Tôi uất
nghẹn, giương mắt ra vẻ tự tin và bản lĩnh.
Mẹ bắt đầu sờ soạng đống thư từ và nhật ký, tôi gào ầm lên
như điên, và đốt hết. Mẹ than vãn: "Mẹ quan tâm đến mày, cốt để
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 42
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mày hạnh phúc". Tôi lầm lì một cách độc ác. Tôi giận mẹ vô cùng
chẳng có sự tò mò vô lý ấy cả.
Bố lên chức giám đốc được tròn tháng thì mụ trưởng phòng to
xác mò đến. Tôi thao láo nhìn mẹ mời mọc, đon đả. Trông phát khiếp
đi được, ánh mắt đảo điên, đôi môi cong tớn bóng nhẫy son nói cười
xoen xoét. Bà ta đặt lên bàn một đống quà rồi đon đả:
- Chị gầy quá, phải bồi dưỡng vào. Gớm, chịu khó tập Eva như
em đây này. Cẩn thận, bây giờ con gái mỡ màng đầy đường đầy chợ,
lũ đàn ông lại rặt bọn mèo đực cả. Chị nghe em, liều liệu mà giữ
chồng.
Mẹ tôi cười hiền lành, mụ trưởng phòng ngoe nguẩy bước ra
cổng. Gót giầy khua cồm cộp. Mẹ chống cằm ra chiều suy tư. Tôi dằn
giọng:
- Rõ là đồ điên!
- Sao con lại nói người ta như thế?
Tôi quay phắt nhìn mẹ, bộ mặt của mẹ vừa buồn, vừa ngây dại.
Bố về, tôi chú ý đến từng cử chỉ của ông. Coi kìa, bụng phệ vì bia bọt,
mặt đỏ gay. Tôi thấy lạ lẫm. Bố khác quá, khác xưa nhiều. Ngày
trước bố cao thanh, hiền hậu. Ngày trước bố hay tâm sự với tôi.
Nhưng bây giờ....
- Hôm qua bố gặp mày ở quán "Diễm xưa". Sắp cho bố lên chức
ông ngoại rồi hả?
- Còn bố, một ông già năm mươi ra đấy làm gì?
- Con này cãi như phá, láo thật.
Mẹ bưng mâm cơm lên, nhẫn nại. Tôi len lén liếc nhìn vẻ mặt
tai tái của bố. Ông chạm vào tay mẹ, hơn hớn cười, tỉnh bơ. Tôi cắm
mặt và vội bát cơm rồi chạy lên gác thay đồ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 43
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hôm nay có hẹn với Thanh.
Dung nghỉ học đột ngột, một ngày... hai ngày. Đến ngày thứ ba
tôi lôi Thanh đến nhà Dung. Dung cười hinh hích đu đưa chân:
-Tao không có khả năng học, tốt hơn hết là ra chợ.
Tôi sưng mặt:
- Thế ước mơ làm cô giáo của mày?
- Mày tin hả? - Dung cười sặc sụa. Tôi nhún vai bất lực. Thanh
hỏi han Dung những câu khó hiểu. Tôi gượng gạo.
Đường về, Thanh kết luận:
- Dung đáng yêu đấy chứ?
Tôi cắn môi:
- Bởi Dung quá đẹp, đẹp như một bông hoa vậy.
Về nhà, mẹ khóc rũ rượi. Tôi hoảng hốt, chưa bao giờ mẹ lại
đau khổ như thế.
Mẹ ốm liệt, bố không có mặt ở nhà. Tôi lờ mờ nhận ra nỗi bất
hạnh đã bao trùm toàn bộ gia đình. Nhưng tôi không thể khóc, cũng
không thể ủ dột như một cọng cỏ úa vàng. Tôi chăm sóc mẹ, mẹ câm
lặng, nỗi đau xót hằn lên khoé mắt.
Thanh chở Dung đến nhà tôi. Tôi bần thần, không biết tại sao
hai người lại thân nhau nhanh thế. Dung oang oang:
- Hôm qua tao gặp bố mày chở một mụ đàn bà nào đó....
Tôi sững người. Thanh cau có nhìn Dung rồi âu yếm đặt tay lên
vai tôi:
- Bình tĩnh nào em...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 44
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi gục đầu vào ngực Thanh và nấc lên từng tiếng. Dung đỏ hoe
mắt:
- Tội nghiệp mày quá Hằng ạ.
Tôi chả thiết, tôi chả cần những lời an ủn vô nghĩa kiểu ấy. Tôi
chúa sợ.
Kết thúc lớp mười hai, nhìn bộ dạng tất tả của hội lớp, tôi đăm
đắm buồn.
Thanh vắng đến nhà tôi. Tôi phát cuồng lên vì nhớ Thanh.
Chẳng lẽ Thanh lại vô tâm đến thế. Dung cũng vậy, tôi có cảm tưởng
mình đang lạc lõng vào một mê cung tăm tối.
Ngôi nhà hai tầng rộng hoác, gió thổi vào thông thốc. Mẹ già
xọm, gầy rộc rạc. Tôi xếp sách vở vào một góc tối.
Bố lân la về. Tôi không chào, chỉ lặng lẽ nhìn và câm nín.
Bố ngồi đối diện với mẹ, trao đổi những câu ngắn ngủi. Tôi nem
nép sau cánh cửa, rồi thấy rằng vô nghĩa. Mọi hạnh phúc đi qua
chằng chéo, cuối cùng chỉ còn là dấu ba chấm lơ lửng, nghiệt ngã.
Trước đây tôi ngây thơ, tôi chưa từng nếm trải đớn đau. Nhưng khi
đã ngồn ngộn trong lòng cảm giác lạc lõng, chênh vênh, tôi mới thấy
mình thèm thuồng từng giây phút bình yên, giản dị mà hạnh phúc
đến thế nào.
- Bố sẽ lấy vợ, Hằng ạ!
- Sao cơ? - Tôi phát hoảng.
- Mẹ đồng ý, bố lấy bà trưởng phòng....
- Mẹ điên rồi! - Tôi gào lên, lạc giọng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 45
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thanh đi bên tôi, không nắm tay, không dịu dàng. Thanh im
lặng. Tôi biết trong giây phút này đây, mình thực sự xấu xí và thừa
thãi. Tôi đã mất đi lòng kiêu hãnh tự bao giờ.
- Hằng, cho anh hôn em!
- Không! - Tôi sợ sệt, lẩn tránh ánh mắt có lửa của Thanh.
- Em khác quá... Anh quá lầm tưởng về em...
Thanh thất vọng, tôi chán nả. Hạ chói trên từng chùm phượng
vĩ.
Chập tối, bố mò về nhà, thở hổn hển ngoài cổng. Tôi trở thành
bức tượng câm. Mẹ ra đón bố, dáng vẻ tất tả và nôn nóng. Tôi mỉm
cười với số phận của mẹ, người đàn bà cam chịu.
Đêm, bố ở lại nhà (nhà của bố kia mà). Tôi lau những giọt nước
mắt nóng hổi trào ra, rồi chui lủi khỏi nhà. Không biết mình sẽ đi
đâu....
Một lũ con trai phóng xe trêu ầm lên. Tôi chạy tới gốc phượng
cuối đường thở dốc. Và nhớ Thanh, cần Thanh quá.
Mẹ cố cười và trang điểm cho mình một vẻ bình an. Tôi thương
mẹ. Vậy là cuốn phim ngắn ngủi của đời tôi đã phô diễn rất bi kịch
và đầy màu sắc.
Dung thăm tôi, lúng túng. Nhưng Dung vẫn đẹp mê hồn, vẫn
bộ mặt không ẩn giấu nội tâm. Dung cố ý nhắc tới Thanh. Chỉ biết
ôm chặt lấy tôi, tưởng chừng làm tôi nghẹt thở...
Mẹ lọ mọ làm thủ tục ly hôn, mẹ không tức tưởi nữa. Mẹ càng
làm tôi lo lắng vì những đêm thức trắng.
- Chúng ta sẽ về nhà bà ngoại! - Mẹ dứt khoát.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 46
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi rùng mình, thế là đi Hải Phòng, một thành phố hoàn toàn
không bình yên, hoàn toàn xa lạ.
Bố tìm mọi cách gặp được tôi, chỉ để buông một câu:
- Bố xin lỗi con rất nhiều...
Tôi cúi mặt, vương vất buồn.
Thanh đến với tôi, ngượng ngập đặt vào tay tôi tấm thiệp hồng.
Tôi mộng du lật mặt sau tấm thiệp, mỉm cười.
- Anh xin lỗi em rất nhiều...
Tôi rã rời nhìn Thanh, Thanh đấy, người cũ của tôi. Vẫn đôi
mắt thiết tha, đắm đuối, vẫn dáng người dong dỏng cao, nhưng
Thanh đã thuộc về Dung - người bạn gái xinh đẹp của tôi - tự bao giờ.
Vậy là mẹ đã thực sự mất bố. Cả tôi nữa, cũng thực sự mất Thanh.
Tôi nhận được những lời xin lỗi rất chân thành. Có thể nào còn oán
trách, có thể nào còn hờn giận?
Bước sang tuổi mười tám, tôi gắng gượng bồi đắp cho mình
niềm tin khi đã bước qua cái bấp bênh của cuộc đời. Tôi gắng gượng
dậy. Mẹ thì quen rồi, quen với sự im lặng, nhưng mẹ lại là chỗ dựa
vững chắc nhất của tôi.
- Sự đời lắm cái méo tròn, phải vượt lên con ạ!
Tôi ngồi trên chiếc tàu chòng chành, cố ngoái lại đằng sau
những kỷ niệm một thời, vừa rơi rớt nối những giọt nước mắt yếu
mềm còn sót lại. Tôi sẽ vẫn sống, vẫn phải vững vàng trên đôi chân
của mình.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 47
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khoảng cách
Lê Công
Tốn nhận được tin qua Thắm: Khâm bảo vệ thành công luận án
phó tiến sĩ đã trở về. Tốn kinh ngạc vì Khâm chỉ đi nước ngoài có ba
tháng mà Việt Hàn lâm Khoa học nước ấy lại cấp bằng Doctor cho
anh. Thắm bảo: "Chúng mình đến chúc mừng anh Khâm chị Hương
đi anh!". Tốn nói: "Để từ từ xem đã!".
Hôm về Viện, bác bảo vệ của Viện nói: "Thằng Khâm rồi sẽ tiến
xa đấy!". Tốn giật mình: "Nó bao giờ cũng là chướng ngại vật của ta".
Tốn đến Viện để nắm thêm thông tin. Hà Nội mùa thu: đi trên con
đường Nguyễn Du, mùi hoa sữa thơm ngào ngạt mà lòng Tốn quặn
đau. Tốn nhớ lại ngày nào, Tốn, Hương và Khâm cùng đạp xe dàn
hàng ngang trên con đường này; bao giờ Hương cũng đi giữa, Tốn đọc
thơ, Khâm kể chuyện tiếu lâm, Hương cười như nắc nẻ. Bấy giờ Tốn
đã thấy Khâm là đối thủ của Tốn. Tốn tìm cách tách Hương ra nhưng
Khâm còn có sức mạnh ghê gớm vì Khâm đẹp trai, lại học giỏi.
Hương vừa xinh lại vừa thông minh. Da trắng, hai hàm ring trắng
đều như hạt sen. Tốn cứ nghĩ nếu Khâm không chen vào thì Hương
đã yêu hắn.
Một lần Tốn hỏi Hương: "Hương có yêu Khâm không?. Hương
bảo: "Em không biết nữa". Tốn lại hỏi: "Thế Hương có yêu tớ không?".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 48
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hương nói: "Em chưa xác định". Thế là Tốn chờ đợi, hy vọng. "Thằng
Khâm được cái mã nhưng đẹp trai không bằng chai mặt". Hương
khéo. Khi đi chơi với Khâm, khi đi chơi với Tốn không bao giờ để cho
ai mất lòng. Vì vậy Tốn cứ nghĩ Hương yêu hắn hơn.
Chẳng hiểu từ bao giờ Tốn đã ghen ghét, đố kỵ với Khâm. Lúc
nào cũng sợ kém hơn. Hồi cùng học với nhau, Khân đã học giỏi lại
khoẻ mạnh. Tốn thì bệnh gan. Lần đó Khâm bị lây bệnh cũng vì
chăm sóc Tốn. Học lực của Khâm xuống hạng nhì.
Thắm hỏi: "Ngày trước anh yêu Hương lắm phải không?". Tốn
gắt: "Sao cô cứ cứa vào nỗi đau của người khác thế". Thắm im. Ngày
ấy Tốn đã bảo Khâm: "Tớ yêu Hương đấy. Mày phải rút lui khỏi "vũ
đài" đi. Khâm tái mặt. Anh rút lui và cũng không hề giận Tốn. Trận
đấu không còn đối thủ. Tốn liền dùng các ngón nghề học được ở
những cuốn sách rẻ tiền để chinh phục Hương. Tốn nào có biết tình
yêu không phải là một thứ nghệ thuật mà là sự chân thật. Hương
lãnh đạm khiến Tốn không chịu được. Một hôm Tốn trèo qua cửa sổ
vào phòng ngủ của Hương....
Tốn ngồi với Thắm ở sân của Viện. Thắm cứ nằn nì: "Mình đi
mừng họ đi anh". Tốn bảo: "Để chờ mọi người đến xem sao!". Ngay từ
hồi ấy Hương đã tìm cách gán ghép Thắm cho Tốn mà không biết
Tốn không thích Thắm. Cô người thô lại ăn nói linh tinh. Cái miệng
thì đánh ngoắt ra sau ót. Cũng tội, cô đã theo đuổi Tốn gần mười
năm chẳng chịu lấy ai. Mặc dù Tốn làm ra vẻ nói: "Anh đã hy sinh
cho khoa học rồi. Cuộc đời anh chỉ có khoa học mà thôi". Thắm nói:
"Thế thì em cũng hy sinh cho khoa học". Rồi toe toét cười.
Tốn nhớ mãi cái ngày Khâm cưới Hương bởi vì trùng vào ngày
sinh nhật của Tốn. Thật là trớ trêu. Trời mùa đông mà Tốn thấy
nóng nực. Tốn cứ muốn giật phăng cái sơ mi ra. Cái cà vạt như cột
chặt cổ Tốn. Tốn ngồi trong góc hội trường không muốn Khâm nhìn
thấy. Không khí ngột ngạt. Tốn đốt thuốc liên tục cháy cả tay. Hương
trong bộ áo dài truyền thống đẹp đến mức Tốn như điên tiết lên.
Khâm nâng chén rượu cùng với bạn bè. "Hôn nhau đi". Những kẻ quá
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 49
http://www.ebooks.vdcmedia.com
khích kêu ầm lên. Khi hai làn môi chạm vào nhau, Tốn phải quay
mặt đi. Trái tim Tốn bùng nổ. Tốn đứng dậy ra khỏi hội trường.
Suốt cuộc chạy đua với Khâm, Tốn luôn níu chân Khâm lại mà
không được. Tốn đã nói xấu Khâm tại cuộc họp xét đi nghiên cứu
sinh lần đầu của Viện. Để tìm cách đánh gục đề án của Khâm ngay
trước khi trình lên Bộ. Thế mà Tốn vẫn không thoả mãn.
Khâm bình tĩnh nói: "Tốn này, chỉ duy nhất có hai đứa mình là
cùng lớp ở Viện. Chúng mình phải giúp đỡ nhau để vươn lên chứ".
"Giúp đỡ cái con khỉ". Tốn cáu: "Ganh đua với bạn, bao giờ chơi trội
lại cướp người yêu của bạn mà còn lên giọng đạo đức giả". Khâm bảo:
"Tớ đâu có ganh đua, đấy là cậu tưởng tượng ra đấy thôi. Bây giờ cậu
là trưởng phòng, tớ chỉ là kỹ sư quèn. Làm sao cậu bảo tớ chơi trội".
Khâm dừng lại châm điếu thuốc hút một hơi rồi tiếp" "Còn
chuyện tớ với Hương. Tớ đã rút lui ngay từ đầu khi cậu đề nghị.
Nhưng cậu không chinh phục được là lỗi ở cậu. Cậu biết Hương
không yêu cậu mà còn định làm nhục cô ấy là đi quá xa rồi đấy....".
"Thôi im đi". Tốn nổi xung: "Tao biết cái bộ mặt của mày. Mày cậy sự
thông minh, đẹp trai, tài ning. Nếu không có mày thì Hương đã yêu
tao". Khâm bảo: "Hình thức không quan trọng. Cái chính là cậu phải
thể hiện được cái gì hay ho để cô ấy yêu". "Cút khỏi nhà tao!". Tốn
đuổi Khâm ra như thế.
Hồi Khâm cưới Hương, ai cũng bảo: "Thật là một cặp uyên
ương". "Thằng Khâm đẹp trai, đức độ. Con Hương yêu nó là phải rồi".
Cưới được một năm thì Hương sinh con gái, bỗng cả Viện xôn xao:
"Con gái thằng Khâm giống đúc thằng Tốn". "Trẻ con làm sao mà đã
biết được". "Thì giỏ nhà ai quai nhà nấy chứ!". Nhưng rồi dư luận bị
dập tắt ngay vì họ không nỡ làm nhục Khâm, một người hiền lành
như đất. Đáng lẽ như thế thì Tốn phải im đi. Tốn lại đi loa khắp nơi:
"Đứa con gái của Hương là con tớ đấy". Bấy giờ Tốn cứ tưởng như thế
là vinh quang lắm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 50
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tốn nhớ lại cái đêm trèo qua cửa sổ vào phòng ngủ của Hương.
Cô hết hồn định kêu lên nhưng Tốn đã đặt tay lên miệng cô. "Suỵt!
Bình tĩnh Hương. Anh không làm gì em đâu". Hương với tay định bật
đèn, Tốn bảo: "Đừng làm mọi người thức giấc. Anh muốn hỏi em
chuyện này?". "Chuyện gì thì để sáng mai. Anh ra đi không em kêu
lên đây này". Hương bật tung chăn đứng lên. Bộ đồ ngủ mỏng manh
của cô dưới ánh trăng mờ qua cửa sổ toát lên một sự hấp dẫn kỳ lạ.
Tốn đặt tay lên vai Hương ấn cô ngồi xuống. "Anh muốn hỏi em
một lần cuối. Hôm nay em phải nói thực đi. Em có yêu anh không?".
Hương nhìn thẳng vào mặt Tốn: "Không! Tôi không bao giờ yêu
một người đàn ông thô bạo như anh. Anh ra đi".
"Nói dối!". Tốn vẫn lì lợm: "Chẳng lẽ bấy lâu anh theo đuổi em
mà em không có chút cảm tình nào với anh sao".
Chưa kịp để Hương trả lời. Tốn chớp thời cơ ghì đầu cô hôn lên
môi. Hương vùng vằng rồi xô mạnh, Tốn phải buông ra. Không kiềm
chế được mình cô giáng một cái tát vào mặt Tốn. Tốn ôm má sững sờ.
Hương chạy ra mở cửa, bật điện. Tốn buộc phải ra về như một con
thú bị thương.
Vào dịp đó Khâm đi công tác ở Sài Gòn. Tốn nhờ Hoàng cùng
vào để bắt Khâm phải cắt đứt quan hệ với Hương. "Mày phải chuyển
đi cơ quan khác để cô ấy quên mày đi!" Khâm kiên quyết không
chịu. "Tình yêu không thể ép buộc được. Nếu Hương yêu cậu thì tớ đi
khỏi Viện cũng vậy thôi". Lần đó ở nhà khách của Viện, Tốn bị mất
tiền.
Số tiền Tốn và Hoàng bán xe máy buôn từ Hà Nội vào, không
có cánh mà bay. Phòng khách chỉ có ba người. Tốn đã nghi cho
Khâm. "Mày lấy tiền của chúng tao giấu ở đâu?". Tốn vặn hỏi. Khâm
tái mặt: "Chúng mày đồ trẻ con!". Tốn bảo: "Nếu mày chịu trả số tiền
cho chúng tao, tao sẽ nhường con Hương cho mày và sẽ không nói
cho ai biết việc mày ăn cắp".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 51
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mặt Khâm từ tái chuyển sang đỏ bừng: "Đồ mất dạy. Chúng
bay muốn làm gì tao thì làm chứ không được động đến cô ấy!". Cao
thượng ghê nhỉ?".
Tốn nói rồi nháy mắt cho Hoàng ra đóng cửa và xắn tay áo lên
đe doạ. Nhưng Tốn biết Khâm không phải là thằng ăn cắp. Từ ngày
học với nhau Khâm chưa hề lấy cái gì của bạn.
Cuối cùng Tốn bảo: "Tao đã ngủ với con Hương rồi đấy! Mày
dám cưới nó không?". Khâm sững người đi một lúc. Tốn đoán chắc
lần này Khâm sẽ bỏ Hương.
Khâm về viện thì tin ăn cắp của anh đã lan khắp. Ai cũng nhìn
Khâm với con mắt dò xét. "Sếp" của anh cũng thành kiến với anh.
Khâm ít nói đến trầm lặng.
Từ ngày cưới Hương, Khâm lấy khoa học làm vui. Anh mày mò
với mấy cái nguồn phóng xạ nguy hiểm hòng nghiên cứu vấn đề gì
đó nhưng Tốn cười mỉa vì Khâm đâu biết để có được thí nghiệm
chính xác phải cần tiền tỷ mà người trình đề án lên Bộ xét duyệt lại
là Tốn.
Một cú bất ngờ đột biến trong đời Khâm: Người Viện trưởng
mới quan tâm đến vấn đề anh đang theo đuổi vì vậy đã cho anh đi dự
hội thảo khoa học ở nước ngoài ba tháng. Thế mà Khâm bảo vệ được
luận án phó tiến sĩ.
Thắm nói: "Chú Duy, Viện trưởng kể anh Khâm bảo vệ được
phó tiến sĩ là nhờ những báo cáo tính toán lý thuyết gì đó được Viện
nước ngoài đánh giá cao".
Tốn vẫn ngồi im.
Thắm giục: "Đi đi anh, mọi người đi hết rồi đấy!".
Tốn bật dậy: "Cô đi với họ đi. Hãy để cho tôi yên!".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 52
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mặc Thắm ngạc nhiên, Tốn đi ra cổng Viện, vẫy xe tắc xi về
nhà. Tốn chợt để ý đến những cây trụ điện bên đường, cứ đều đều
từng quãng một, chống đỡ những luồng cây cao thế. Rồi để vượt qua
sông, người ta phải xây trụ cao cấp nhiều lần. Tốn liên tưởng đến
Khâm, bây giờ khoảng cách giữa Tốn và cậu ấy đã quá xa.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 53
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Sám hối
Ngọc Mai
Từ ngày bà cụ chết, tự dưng ông ta bị mất ăn mất ngủ, người cứ
bần thần ngơ ngẩn thế nào. Lúc sai cháu lấy cái này, khi mang đến
ông lại bảo cái kia, vừa ăn đấy ông lại ngỡ mình chưa ăn, chưa thì lại
bảo ăn rồi. Không hẳn già lẫn cẫn cũng không hẳn người mắc bệnh
dớ dẩn.
Có người bảo: Hẳn ông ta sợ quá mà ra như thế. Người lại bảo:
Ông ta bị thương tổn về tinh thần vì quá lo nghĩ. Có người bảo ... thôi
thì đủ. Mãi sau có một nhà sư nhủ rằng:
- Muốn cho người này tĩnh tâm lại cần khuyên ông ta cầu kinh
sám hối đêm ngày.
Giả như trước đây mà nghe thấy những lời như thế, ông ta lại
chẳng nhổ toẹt vào. ấy là chưa kể còn kèm theo mấy mắng. Phải, ông
làm gì thất đức mà phải sám hối? Ông mà lại thèm tin, thèm đọc
mấy cái thứ vớ vẩn này? Ông... Láo thật! Thật láo! Song bây giờ lòng
dạ sắt đá khăng khăng một mực đó đã bị cái chết của người mẹ già
nung chảy ra thành mùn. Ông ta nghe theo nhà sư, sắm chuông, sắm
mõ ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 54
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lúc đầu xấu hổ, ông ta đuổi hết vợ con xuống tầng. Một mình
ngồi ê a đọc. Hãy thử tưởng tượng xem, một ông già bảy mươi tuổi ăn
mặc còn rất mốt mày râu nhẵn nhụi, mồm ngậm một cái tẩu mun lúc
nào cũng dẩu ra một cách kiêu hãnh trong lòng thì không có gì tín
cẩn hơn đồng tiền, giờ đốc chứng tự dưng lại chắp tay bó gối niệm
Phật tụng kinh.
Quả thật trông cái dáng ngượng ngùng của ông ta chẳng khác
mấy một bức tranh biếm hoạ. Kể đến nữa là vốn chữ nghĩa đã chẳng
nhiều lắm, lại thêm cái giọng quanh năm họng hạt hoành hành khàn
chẳng ra khàn, trong chẳng ra trong vì vậy câu kinh bị vặn ngang
vặn ngửa quẹo bên này quẹo bên kia, lúc dé lên lúc luồn xuống ê a ề
à, chữ tác chữ tộ, mõ một nơi, chuông một nẻo nhịp dài nhịp ngắn cứ
ầm ầm như trống trận. Đến mình nghe mình còn thấy chướng tai.
Tức mình lắm ông liền mua mấy băng tụng kinh của các nhà sư. Bây
giờ thì mở băng cho to rồi tụng theo sợ gì. Chỉ một thời gian thôi là
ông đã thông thạo. Thông thạo và hăm hở. Hăm hở và nhiệt thành.
Người ta khuyên chỉ cần tụng niệm ngày hai buổi sớm tối. Kệ
lúc nào thấy bồn chồn rờn rợn là ông lại thỉnh chuông gõ mõ. Có đêm
giữa khuya còn nghe những lời cầu nguyện vang lê trên tầng lầu nhà
ông. Nhưng những lúc cơn cớ bất chợt như thế ta nghe hình như
không phải những lời dạy trong kinh Phật. Nó giống một chuỗi âm
thanh khô khan, do bị bóc ra từ một quả tim bằng đá đang tung ra
đập vào không gian chát chúa vội vàng. Cốc, cốc, cốc, cốc, cốc, cốc
bong.
Khoảng chừng năm 1951-1958, tôi được độ tám, chín tuổi. Hồi
ấy lũ máy bay lù lù và ì ạch của giặc Pháp thường lượn lờ quấy đảo
có khi suốt cả ngày. Nhất là những con "bà già" hay dai như đỉa đói.
Theo bà con trong thị xã, mẹ con tôi sơ tán vào dãy núi đá Tam Nhị
Thanh. Mẹ tôi chừng ba lăm ba bẩy gì đó trông người cũ kỹ và theo
cái nhìn của tôi thì mẹ tuy còn rất khoẻ, nhanh nhẹn nhưng đã già.
Có lẽ khi ấy người lớn già hơn bây giờ thì phải. Vả lại với tôi thì đã là
mẹ ắt phải già chứ không thể trẻ được.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 55
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mẹ tìm chỗ trú cho chúng tôi một cái hang. Cái hang mới thật
khiếp! Mỗi lần vào ra người lớn trẻ con gần như đều phải bò. Có điều
lòng hang rộng, khá cao và vô cùng ấm áp (chao ơi, với cái số rẻ rách
chúng tôi đeo trên người thì cái hang không có lỗ thông hơi đó thật
quả là môt thiên đường). Nền hang phủ một lớp đất rất mịn, trải
manh chiếu lên thì cứ gọi là êm như ổ rơm.
Chúng tôi đi ngủ đêm thứ ba trong cái hang vừa yên ổn vừa ấm
áp. Và mẹ vẫn nằm ngoài chị nằm trong, tôi nằm giữa. Có lẽ vào
khoảng nửa đêm, mẹ tôi chợt thấy phía bên ngoài chăn có con gì cựa
quậy, thân mình nó đè vào một góc âm ấm. Cửa hang đã được chèn
cẩn thận, chẳng lẽ có con mèo nào có thể chui vào? cũng phải nói
thêm là mẹ tôi rất bạo và dũng cảm gặp những trường hợp khó khăn
bà thường hay tự xử lý lấy một mình. Lúc này mẹ khẽ khàng ngồi
dậy với tay vặn to ngọn đèn hoa kỳ để nhìn rõ lòng hang. Thì eo ơi!
Đó là một con trăn (hoặc rắn gì đó) thấy tiếng động nó vội oằn mình
trườn vào một ngách hang. Mẹ rùng mình không dám ngủ lại mà cứ
ngồi trông cho chúng tôi đến sáng.
Hôm sau theo đường rắn trườn chúng tôi mò sâu vào phía
trong. Lạy chúa! Chi chít là những đường như thể có ai đó vừa lăn đi
lăn lại một chiếc lốp xe đạp mòn lỳ. Hú vía, chúng tôi đã chiếm mất
nơi ở của loài rắn đá.
Mẹ lại tìm được cái hang thứ hai bé xinh xinh ngay phía đối
diện. Cả nhà phải đào bới cật lực mất hai ngày. Bây giờ thì đã có một
chỗ ở tươm tất đáng để nhiều gia đình mơ mộng. Cửa hang khá rộng,
bên trong lại có thể kê vừa hai cái giường, cùng cả đống đồ đạc linh
tinh.
Cách hang mẹ con tôi sinh sống chừng trăm mét có một cái
hang Trâu. Gọi là hang Trâu vì nó là một hang rộng và lớn nhất
trong toàn bộ khu Tam Thanh, cửa hang phải cao to bằng cả một
ngôi nhà hai tầng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 56
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ngày hôm ấy, suốt từ sáng đã có báo động và trên bàu trời
khônglúc nào thiếu vắng cái tiếng ì ì ù ù đến là khó chịu của con mụ
"bà già". Người lớn tức một, vì chẳng ai dám đi đâu làm gì cứ phải
ngồi bám lấy chỗ trú ẩn, bọn trẻ chúng tôi còn tức gấp năm lần. Ôi là
những cái chân nhảy! nó mới ngứa ngáy khó chịu làm sao.
Máy bay quần nhiều nhưng không thấy chúng bắn bom ở đâu,
mọi nơi trú ẩn gần đấy bà con đều đổ về hang Trâu rộng rãi. ở đấy có
thể cùng nhau uống nước chè, ngồi làm việc như đan lát và đặc biệt
là chuyện gẫu. Vạt đá chườm ra ngoài, cả một khoảng sân có mái che
râm mát lại chắc chắn, mọi người tha hồ túm tụm lại ngay cửa hang.
Tôi và hai bạn gái đang chơi lò cò, thì nghe dậy lên tiếng của người
lính cảnh giới:
- Chạy đi! Nó bắn đấy ...
Một chiếc máy bay bổ nhào giữa khoảng trống một bên là ngọn
núi Tam Thanh, bên là núi Tô Thị nhằm thẳng vào hang Trâu. Phốc!
Tiếng đạn nổ chát chúa, luồng khí nóng thổi tôi vào trong hang, đá
và mảnh đạn văng rào rào, khói bụi mù mịt cùng lúc có tiếng người
kêu lên đau đớn. Tôi ngã người vào một hốc hang, ở ngón tay ở giữa
có cái gì nhoi nhói, máu bắt đầu nhỏ. Bịt chỗ bị thương bằng ngón
cái, như một một bản năng tôi lồm cồm bò dậy khi nghe mẹ gọi tên
mình. Mẹ hầm hậm bước lại, trông mặt đến là khiếp (lúc đó tôi nghĩ
là bà giận). Mẹ nắm luôn vào bàn tay đau của tôi lôi về. Qua chỗ bị
thương, tôi sợ phải trông thấy máu nhắm nghiền mắt, chân thấp
chân cao bước theo lời chửi của mẹ.
- Con chết đâm chết chém này. Ai bảo mày dám sang đấy chơi
để bà hết cả hồn vía. Cha ...
Mẹ tiếp tục tuôn ra một thôi một hồi những lời tục tĩu có bài có
bản như thường nhật. Tay tôi rất đau vẫn không dám kêu sợ chỉ gây
cho mẹ thêm tức giận, mãi đến lúc hầm hầm ấn tôi ngồi xuống
giường bà mới nhận ra.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 57
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- à, con này bị thương hả? Sao câm không nói? - Mẹ cúi xuống
xem xem rồi lại xỉa nói: - Còn xa ruột chán. May chưa bà chỉ mong nó
cắn cho mày què cái chân nhảy này đi hiểu chửa? Rồi mẹ vê một điếu
thuốc lào to tướng nhét vào vết thương nơi ngón tay tôi. Tôi nhẩy
cẫng lên vì sót nhưng vẫn không dám kêu. Với lại răng tôi đang đánh
vào nhau lập cập, chắc có muốn kêu cũng chẳng thành lời.
Đêm ấy ngón tay đau làm tôi không sao ngủ được. Nhưng cứ
nằm yên coi như mình ngủ say. Tôi thấy mẹ lạch cạch dọn dẹp cái gì
một lúc, xong đến ngồi xuống đầu giường và cái điều kỳ diệu lại xảy
ra! Mẹ đặt nhẹ mu bàn tay vào trán tôi, thở dài. Ôi, cái bàn tay thần
tiên ấy sao mà dịu dàng, sao mà mát rượi! Không biết bao nhiêu lần
tôi đã giả vờ ốm, giả vờ ngủ để được mẹ nhẹ nhàng áp bàn tay vào
trán hoặc rờ lần tìm chấy cho mình. Tôi mơ màng thiếp đi trong sự
dịu êm ấy. Cũng có lần tôi đang ngủ say chợt tỉnh vì sự mơn man
thần bí khi những ngón tay mẹ khẽ ruốt những sợi tóc của tôi rồi bỏ
vào mồm nhâm nhấm.
Mẹ đứng lên, lại thở dài. Rồi tôi thấy mẹ múc một bát nước lã,
bỏ nhúm muối vào nồi khoắng khoắng. Có lẽ mẹ sẽ gọi tôi dậy cho
uống để đỡ đau. Nhưng không phải. Mẹ đặt bát nước xuống bên
giường, cũng gượng nhẹ như ban nãy chừng để tôi khỏi tỉnh giấc,
tháo miếng rẻ bẩn thỉu đang buộc nơi ngón tay tôi ra, miếng thuốc
lào đã bết chặt vào đấy. Mẹ nhúng cả ngón tay bị thương của tôi vào
bát nước muối. Tôi muốn thét lên, nhưng cảm kích vì lòng thương
của mẹ đành nghiến răng và run lên từng hồi. Tôi nghe tiếng thì
thầm nghèn nghẹn của mẹ:
- Khổ thân con tôi, nó đau phát sốt mà chẳng có kêu ca một lời.
Cha đẻ mẹ mày con ạ.
Nước mắt tôi rơi từng giọt, từng giọt xuống manh chiếu mủn.
Như trên đã nói, trong hang đủ kê hai cái giường. Gọi là giường
cho oai, thật ra là những tấm ván khép lại khấp kha khấp khểnh.
Đêm đêm tiếng mọt nghiến nghe đến là đáng ghét. Mẹ tôi sớm sớm đi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 58
http://www.ebooks.vdcmedia.com
bán rượu nếp, ở nhà còn một cái quán hàng con con. Cũng quán cho
sang, trong cái tủ lưới quanh đi quẩn lại cũng chỉ dăm gói thuốc lào
cuộn tròn, mấy bao thuốc lá ... Người Trung Quốc quấn bằng tay, một
lọ kẹo bột, một lọ kẹo lạc đều làm bằng đường đỏ. Những thứ ăn được
này mẹ tôi đã đếm từng cái. Với lại chị em tôi dù có đói muốn chết
cũng không bao giờ dám ăn vụng, ăn cắp.
Mẹ luôn đe dặn chúng tôi là "đói cho sạch, rách cho thơm". Lúc
đó tôi hiểu nôm na là cấm có được ăn cắp. Tôi nhớ là cả một thời kỳ
dài bà Tư hàng kẹo, một lò sản xuất kẹo bánh giàu có ở thị xã đã gửi
xuống gầm giường nhà tôi hàng mấy hòm tiền. Những cái hòm
nguyên đựng đạn, chẳng có khoá khủng gì cả, ấy vậy mà không hề
suy xuyển. Mặc dù xin được nhắc lại là chúng tôi rất đói.
Chiều hôm ấy mẹ thoáng đi đâu một lúc, tôi nhìn thấy hoa cà
hoa cải nhẩy trước mắt mình, ruột quặn quặn và nó réo sôi một cách
khô khan. Biết làm gì bây giờ? ăn cắp một cái kẹo lạc? Không mẹ sẽ
biết. ăn cắp một kẹo bột mẹ đếm rồi. Chỉ nghĩ vậy thôi tôi đã thấy
run y như hôm bị máy bay bắn chết hụt. Nhưng mà đói quá, trong tủ
lại có tiền, khá nhiều đồng. Tôi đi vào đi ra, nhìn sau nhìn trước. Lại
đi ra đi vào nhìn trước nhìn sau. lại ... nhanh lên không mẹ sẽ về và
như thế là phải chờ đến bữa tối.
Còn bây giờ có một đồng sẽ mua được một cái bánh chưng. ối
cha, bánh chưng hẳn là ngon phải biết. Cần phải liều. Tôi xăm xăm
băng qua yên ngựa để sang phía Nhị Thanh. Bên ấy có họp chợ. Chợ
thì mới có bánh chưng. Mồ hôi tứa xuống lưng, mồ hôi tuôn vào mắt.
Chân run, tay run, người run. Thật khốn khổ, một đồng tiền. Đến
chợ tôi đi vòng quanh một lượt. Lại vòng lượt thứ hai. Lại vòng và cứ
thế, cứ thèm thuồng cháy bỏng một miếng bánh chưng cho vào mồm
vẫn nhạt thếch với chiếc bánh chưng đang được vẽ lên trước mặt. Tay
vẫn nắm chặt, mồ hôi ướt nhèm cả đồng tiền. Tôi lấm lét bỏ lại tờ bạc
vào trong tủ. Vừa hoàn hồn ngoảnh ra đường cái đã thấy mẹ hầm
hầm cầm roi bước đến ào vào trong nhà.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 59
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Con ăn ... mà chết, chết lại ăn ... kia. Mày lấy cắp của bà một
trăm bạc mang đi đâu? Tao sẽ tuốt xác mày rồi mang cho quạ mổ. Đồ
... Mẹ gầm lên lạc cả giọng - quỳ xuống, một trăm bạc đâu?
Khiếp quá tôi vội vàng quỳ xuống. Cứ như mọi lần, việc mẹ bắt
quỳ là điều khó nhất đối với tôi.
- Mẹ ơi, con lạy mẹ. Một trăm ở trong tủ. Con giả nó vào đấy
rồi. Xin mẹ đừng đánh con!
Mẹ mở tủ thấy tờ bạc thấm đẫm mồ hôi vẫn được vo tròn nằm
nép giữa những tờ tiền, giọng mẹ dịu lại nhưng vẫn cau có.
- Thế mày ăn cắp tiền để làm gì? Tại sao lại đổ đốn ra thế hả?
- Con đói. Mẹ ạ con đói lắm. Con định mua bánh chưng, sợ quá
con lại mang nó về.
Chiếc roi bỗng rơi khỏi tay mẹ. Một giây sững lại bàng hoàng.
Tôi chưa hiểu ra sao thì mẹ đã đỡ tôi lên ghì vào lòng. Và lần đầu
tiên trong quãng đời thơ ấu của tôi, tôi thấy mẹ nức nở vì mình.
- Khổ thân con! Mẹ để con đói quá. Thôi, đi lấy củi vào đây, mẹ
không bắt con đói nữa. Cha tiên nhân cái thằng tây nhiễu nhương!
Giá như không vì giặc dã thì mẹ con bà đâu đến nỗi.
Mẹ ơi, con no rồi. Con no vì những giọt nước mắt và cử chỉ yêu
thương của mẹ. Đời con sẽ mãi mãi ghi sâu kỷ niệm có một không hai
này.
Mùa thu năm 1984, ông cụ Thiều ở trại cứu tế xã hội, sau khi
ăn tết rằm tháng bẩy với một người bạn ở đâu mãi Thạch Đạn gần
biên giới, về bị chảy máu dạ dày và qua đời. Thật tội nghiệp! Cụ đã
ngoài bẩy mươi nhưng với bộ dao kéo cũ, vẫn còn đủ sức lang thang
vài chục cây số để kiếm thêm cải thiện đời sống cho mình. Cụ vào
trại cứu tế gần như chỉ để nhờ vào chỗ ở. Cái đồng trợ cấp ít ỏi không
đủ để rau cháo mươi ngày, nên ở đây ai cũng phải tự mình kiếm
thêm. Cả người què quặt cả người bị mù lo, họ người thì trông trẻ,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 60
http://www.ebooks.vdcmedia.com
người thì có họ hàng phụ thêm, người thì nhận làm những việc lặt
vặt kiếm ít đồng. Mỗi người mỗi niêu mỗi bếp. Đau yếu thì dựa vào
nhau, cũng có lúc chửi cãi nhau om tỏi. Phải ở gần những người có
khuyết tật, mới hay họ có một tính khí thất thường. Nhiều khi tốt
đấy xấu đấy vừa rất đáng thương vừa buồn cười. Tuy vậy họ vẫn là
những người khá tốt, thậm chí đáng tin cậy.
Thay vào chỗ ông cụ Thiều là một bà già, rất già nữa kia. Vì bà
cụ ở tuổi tám tư.
Vai gánh đôi làn tre, tay chống gậy, cụ lang thang hết nhà ga
rồi lại sang bến xe, ngày ngày cũng chín mười giờ đêm mới thấy mặt
cụ ở nhà. Trừ những ngày bị mưa rét, còn đôi làn gồm thuốc lá, bánh,
kẹo rẻ tiền đã giúp cho đời cụ vừa có miếng ăn đạm bạc vừa dành
dụm được đôi đồng lễ bái, cụ đã quy chùa từ tuổi năm mươi nên rất
tín ngưỡng và thành kính.
Sát tường nhà tôi chính là trại cứu tế. Những lúc rảnh có thời
giờ sang chơi tôi thường gợi chuyện hỏi thăm về đời cụ. Và đây là
toàn bộ những lời chắp vá:
Cụ không có đứa con nào. Quê ở xuôi, phiêu bạt lên Lạng Sơn
từ lúc còn khoẻ mạnh. Buôn bán có khi đã phát đạt, có cơ ngơi. Lúc
chỉ lặt vặt kiếm dăm ba đồng. Không có họ hàng bạn hữu thân vì ai
cũng ra đi trước cụ. Thọ quá cũng thiệt thòi. Cụ thở dài lắc mái tóc
bạc phơ như thể rũ đi cái tuổi tác quá cao của mình, và bao giờ cũng
tới đó: chấm hết. Những lúc như vậy tôi cứ ngắm nhìn hoài khuôn
mặt phúc hậu đẹp đẽ của cụ, lòng không khỏi tiếc thầm.
Năm tháng đã gặm hết bộ răng hẳn phải n hư những hạt na đều
đặn, đôi môi mỏng vẫn còn phớt hồng với đường viền rõ nét, với cái
mũi thẳng thanh tú, vầng trán đều đặn ... Tất cả toát lên vẻ đẹp hài
hoà tời trẻ chung. Đẹp lắm, con người này đẹp lắm! Không biết khi
thanh xuân đã có bao người đàn ông rạp dưới chân bà? Biết bao
nhiêu? Mà nay cụ lại phải vào cứu tế? Không có con cái thật quả là
đáng sợ! Tôi thấy thật diễm phúc biết bao khi mẹ của mình. Người
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 61
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đang được sống quây quần bên con cháu. và tuy cuộc sống chẳng giàu
sang lắm nhưng bà không phải chịu thiếu thốn bất kể cái gì. Vả lại
cuộc sống của mẹ, cũng như bà mẹ đây nào có đòi hỏi gì nhiều. Bữa
ăn dù đầy mâm đầy món, các già cũng chỉ chấm chấm mút mút.
Quần áo dù có xếp đầy hòm, cũng chỉ qua quýt bằng mấy mảnh rung
rúc, có khi tã ra rồi con cháu giấu vứt đi, các cụ vẫn còn tiếc rẻ.
Tôi biết rằng trong hồ sơ nhập trại cứu tế xã hội cụ tên là hạnh,
nhưng khi được hỏi tên là gì, cụ bảo ai cũng gọi tôi là ba. Người ta cứ
gọi là bà Ba. Cái tên đó xuất xứ ra sao cụ không giải thích mà chỉ
cười.
- Người ta cứ gọi rồi thành tên. Gọi thế nào thì nên thế vậy.
Thấm thoát thế mà cụ đã ở đây được năm năm. Cụ ba giờ đã
yếu đi nhiều không còn sức để gánh đôi làn nữa, chỉ ở quanh quẩn và
chăm chút kinh kệ. Nhà nước cũng đã tăng phần trợ cấp cho những
người ở cứu tế. Cụ Ba vẫn dành dụm được trên t răm ngàn phòng khi
nằm xuống thì nhờ chúng tôi đưa vong cụ lên chùa. Đang ăn ba bữa
cụ rút xuống ăn hai bữa. Không đủ ăn cơm thịt cá cụ ăn cháo ăn rau.
Khi nào chưa có trợ cấp thì dành phải nhờ vào lòng hảo tâm của
hàng xóm. Cũng xin nói thêm là lúc đó mọi người xung quanh cũng
còn rất khó khăn, cụ biết vậy nên ai biếu gì nhận nấy chứ không khi
nào ngỏ lời xin hoặc kể lể làm người động lòng. Đã vậy không một kỳ
mồng một nào cụ quên gửi lễ đến nơi chân quy, không một đám tang
nào trong phố xá cụ không đến viếng.
Một hôm cụ chống gậy xuống nhà tôi và thì thầm.
- Tôi bảo rằng tôi còn sống đến năm chín tư tuổi. Chị xem dùm
cho, năm nay xung khắc với tôi, không biết có làm sao không? - Cụ
nói nhỏ tới mức tôi phải hỏi lại.
Những điều tôi xem ra cho người khác, chính tôi cũng thấy thật
lạ kỳ. Có thể đây chỉ là những sắp xếp ngẫu nhiên, hay là một sự
huyền bí nào đó làm tôi rất khó tin ở chính mình. Nhưng rõ ràng là
bằng ba mươi hai cây bài tây giở ra để xem cho cụ, tôi đã thấy một
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 62
http://www.ebooks.vdcmedia.com
điều rất là vớ vẩn. Người đàn bà này đã qua hai đời chồng, có hai
người con trai còn sống hẳn hoi. Tôi hoang mang quá nhưng cũng
mạnh dạn nói ra điều đó.
- ừ, ông tức chết, tôi lấy ông thứ hai này làm ba (thì ra tên cụ là
Ba chắc bắt nguồn từ sự việc trên). Đúng tôi có hai thằng với ông
trước nhưng nghe nói sau khi lưu lạc chúng chết hết rồi.
Đúng là chó ngáp phải ruồi. Tôi lại nhấn thêm:
- Không đâu, họ còn sống cả. Một người thì biệt tăm ở rất xa,
còn một người cụ biết ở đâu đấy. Khổ quá, thế mà cụ đành sống khổ
sống sở ở đây như thế này. Tìm về với họ đi! Cháu chắc cụ còn có điều
gì trắc ẩn gì, không cần kể cũng được, nhưng nên gạt bỏ hết. Cụ già
rồi hãy tha thứ cho họ, tìm về để họ phụng dưỡng cụ ạ.
- Không, tôi không biết họ còn sống hay đã chết. Mà cũng chẳng
biết họ đi đâu. - Nói vừa hết câu cụ Ba đã chống gậu lọc cọc ra về.
Từ đó tôi luôn luôn có mối nghi ngờ về cuộc đời của cụ. Tôi
không biết mình sai hay là cụ nói dối. Tôi cũng không biết người đàn
bà đã có một thời nhan sắc này sống như thế nào mà lại đến nỗi như
thế này.
Tính tò mò luôn hối thúc tôi hỏi cho rõ ngọn ngành song lại e
chạm vào nỗi đau của cụ.
- Cụ Ba ơi, trước ông nhà làm gì ạ?
- Hả! - Cụ ba chưa hề điếc nhưng phải nghe tôi nhắc thêm tới
hai lần nữa cụ mới ậm ờ: làm... tôi cũng chẳng nhớ nữa. Lâu lắm rồi.
Rõ ràng cụ không muốn trả lời câu hỏi của tôi nên vẫn nằm
nhắm mắt, không tỏ chút mặn chuyện. Gợi vào chốn xa xưa của cụ
quả là việc khó khăn.
Song chuyện gì đến ắt đên ngày giờ nào đó nó sẽ phải đến. Một
hôm đi ngang qua cửa trại cứu tế nhìn vào bất chợt tôi thấy cụ ba
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 63
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đang ngồi trên giường, thõng đôi chân xuống đất, đôi bàn tay già nua
ôm chặt lấy đầu gậy cũng được chống xuống đất. Hình như cụ sắp đi
đâu. Tôi rẽ vào tính hỏi nhưng lại thất đôi mắt cụ nhắm nghiền,
chiếc miệng nhỏ móm mém mím chặt. Ngồi xuống giường một cô trại
viên bị mù cả hai mắt, cũng là người trẻ nhất lại có thâm niên lâu
nhất ở trại, tôi thì thầm:
- Này Hoà, bà cụ định đi đâu hay sao ấy. Trông rất chỉnh tề
mày ạ.
Vừa nghe tiếng tôi, cụ Ba bừng mở mắt.
- Tôi phải đi thôi các chị ạ. Phải đi thôi!
- Cụ định đi đâu? Đi xa ạ - tôi hỏi.
- Đi tìm nó. Về Hải Phòng.
- Cụ về Hải Phòng? Tìm ai ạ? - Tôi nhớn nhác hỏi dồn.
- Tìm thằng con cả ở đấy. Tôi biết phố, nhưng không biết số nhà
bao nhiêu. ở gần chợ Sắt.
Trời ơi! Con cụ ở Hải Phòng? Cụ biết?
- Thế cụ đã về đấy bao giờ chưa?
Cụ Ba không trả lời mà lắng vào suy nghĩ rất lâu, tôi sốt ruột
càng dồn hỏi cụ.
- Cách đay ba mươi năm tôi đã tìm thấy nó ở đấy. Nó có một cái
nhà trọ rất to. Vợ bán hàng ở chợ, còn thằng ấy thì làm thợ máy dưới
tàu biển. Tàu viễn dương. Nó đi khắp cả tây tàu.
- à, đó là tàu viễn dương. Thế thì sang quá. Nhưng sao hồi ấy cụ
không ở lại với ông con trai. Khổ!
- ở làm sao được. - Cụ ba thở dài giọng càng ngậm ngùi: Nó có
nhận tôi đâu. bảo rằng vì trước dây tôi đã bảo đi lấy chồng khác,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 64
http://www.ebooks.vdcmedia.com
không ở vậy nuôi anh em nó . Làm cho chúng phải mỗi đứa một nơi
không biết thằng em sống chết thế nào, nên nó từ. Khổ! - Cụ thở dài
não ruột - Bố chúng chết tôi mới hai nhăm tuổi. Bà mẹ chồng độc
lắm. Suốt ngày cứ nguyền rủa bảo chỉ vì lấy tôi mà con giai họ phải
chết oan, vì tôi hồng nhan sát chồng. Khổ sở quá mới phải bỏ con mà
đi, chứ đời thủa nào lại không bằng con chó nỡ bỏ con bao giờ.
Cụ dừng lời, thò hai ngón tay run rẩy vào túi áo móc ra chiếc
khăn mùi xoa thấm nước mắt. Có một cái gì đó vỡ nát ra trong lòng
người nghe khiến tôi nghẹn ruột không sao hỏi thêm được câu nào.
Còn cụ, giống như một mạch nguồn bị chẹn từ lâu. Chắc cụ tính sẽ
chôn thật chặt để chết mang đi.
Bây giờ bỗng nhiên một gói thuốc nổ đặt vào, ầm! Thế là nước
phụt lên tung toé. sau khi lau khô những giọt nước mắt hiếm hoi, cụ
lại tiếp. Thì ra cụ lấy ông chồng thứ hai này làm ba (tên cụ được gọi
là ba tà đấy). Được chồng yêu thương rất mực. Hai vợ chồng trước
toàn con gái cũng yên phận không ghen tuông quá quắt. Chỉ tiếc là
trời không thương đến kiếp đời của người đàn bà này, sống suốt hai
mươi năm cho đến khi chồng qua đời, cụ sinh được hai lần, cả hai đều
chết yểu.
Hồi cụ Ba bỏ con lại bước chân sang ngang lần nữa, người mẹ
chồng độc địa đã vãi gạo muối theo, cấm cửa con dâu không cho dù
chỉ một lần về thăm lại các con. bây giờ lại thân cô thế cô, cụ ba quay
lại làng, nhưng sau trận đói bốn lăm, người làng chỉ còn lại lác đác.
Họ cho biết; bà đi được năm năm, cụ nhà lăn ra chết, hai thằng dắt
díu nhau đi tha phương, từ đó chẳng có tin tức gì về làng. Mười bốn
năm sau cụ Ba mới dò ra tung tích của đứa con trai cả. Tưởng không
còn nỗi vui sướng nào hơn.
Ngờ đâu ... Vâng, đâu có ngờ. Cụ ba lại thấm chiếc khăn mùi
xoa lên đôi mắt đục nhờ trong đau khổ và nước mắt. Không biết đã có
bao nhiêu chiếc khăn lau mắt trở thành cũ kĩ và hoen ướt thế kia?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 65
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ai cũng mừng vì cụ ba vần còn con cái, cũng lo cho tuổi quá già,
sức quá yếu của cụ, Không biết có chịu nổi đoạn đường dài và sự tìm
kiếm lần thứ hai này không? Song còn cách nào tốt hơn kia chứ. Cụ
mà tìm thấy con trai thì thật chẳng may mắn nào bằng. Kẻ ít người
nhiều thôi thì gọi là chút đỡ tay và cầu chúc cho chuyến đi của cụ gặp
nhiều thuận lợi.
Cơ sở cứu tế xã hội này tiếng là một cái trại, nhưng thực ra chỉ
có ba người. Một anh tên Hanh, nghe nói gần ở tuổi năm mươi, cô
Hoà (cả hai đều bị hỏng mắt do di chứng của bệnh sởi) và cụ Ba. Trại
thuộc phòng thương binh xã hội quản lý nhưng không có người trông
nom trực tiếp. Hàng tháng, khi thì người này lúc người khác mang
tiêu chuẩn trợ cấp xuống cho ba người. từ hôm cụ Ba đi, ít khi trại
cứu tế vắng khách. Gần như ngày nào cũng có người đến hỏi thăm.
Câu chuyện được xoay quanh mấyđiều: Không biết sức khoẻ cụ
ra sao? Không biết cụ có bị hoạn nạn? Cụ có tìm thấy ông quý tử?
Chắc thế nào ông ta cũng nghĩ lại Mẹ già chín mươi chống gậy về tìm
lẽ nào lại đuổi cụ đi? ... Cứ thế cho đến ngày thứ mười thì mọi người
đều chắc mẩm, cụ đã tìm thấy con, cuộc đời cô đơn của cụ hẳn đã
được chấm dứt. Trong cứu tế hai người còn lại đã tính đến việc chia
nhau của "thừa kế". Không nhiều nhặn gì, cũng có được vài cái bát
đĩa sứt xẹo, ba cái nồi, cái làn dựng thức ăn, đôi ba cái lọ, đặc biệt là
ít củi. Phải, ít củi tích trữ mùa mưa của cụ là đáng giá nhất. Chỗ đó
phải chia thật công bằng, không có phiền phức to.
Họ chưa kịp chia tài sản thì cụ ba chống gậy về. Chiếc xe cửu
vạn đỗ xịch, máy nổ ầm ầm, một người đàn ông chừng tuổi ba nhim
bước xuống trước, anh ta đỡ bà cụ và tiếng gậy quen thuộc chạm vào
mặt đất cộc cộc. Cụ ba mặt hồng hào, tươi tắn đầy đặn hẳn lên, vui
vẻ giới thiệu với hàng xóm đang ùa tới.
Đây thằng cháu nội thứ ba. Nó đưa tôi lên lấy đồ đạc.
- Đồ đạc ạ? - Mấy tiếng cười cùng lúc ngạc nhiên hỏi. Chẳng lẽ
cụ có gì quý đến mức cả hai bà cháu cùng phải lên?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 66
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người cháu trai của cụ lúng túng ấp úng:
- Bà cháu cứ đòi lên, buộc em phải ... phải ...
Linh tính báo ngay cho tôi sự chẳng lành. Tội nghiệp! Cụ Ba có
vẻ tin và vui vẻ lắm.
Ngay sớm hôm sau cậu cháu tuyên bố với mọi người:
- Bây giờ tôi phải về. Gửi cụ lại đây ít hôm nhá, rồi gia đình
chúng tôi sẽ có người lên đón. Mong các chị các bác thông cảm.
Nghe sao mà chối. Cần phải hiểu như thế nào? Họ gửi cụ lại ít
hôm, chắc là để "làm thủ tục chuyên trại" cho cụ? đến thánh cũng
không hiểu nổi.
Trong những ngày chờ họ lên đón, tôi hỏi thăm cụ. ba về
chuyến đi xem tốt xấu thế nào. Cụ ba kể: Khi thấy mẹ lò dò chống
gậy được một bà bán ở chợ Sắt dẫn vào, không cần biết nếp tẻ, ông
con trai đã sa sầm mặt, không nói năng nửa lời, chỉ thấy chiếc tẩu
thuốc trên mồm bập bập phun khói. Tình hình nghe c hừng rất căng,
người con dâu cho gọi mấy người con đến. Họ bàn đi tính lại một hồi
rồi đứa cháu thứ ba đón cụ sang nhà mình. Cụ ở với nó cho đến hôm
lên đây. Họ bảo cụ hãy lên Lạng Sơn tạm ít bữa để con "thu xếp gia
đình" rồi sẽ lên đón.
Chuyện này thật đến trăm phần trăm mà khi viết ra tôi vẫn có
cảm giác là mình bịa. Sự việc diễn biến kì cục đến nỗi ai cũng bàn
tán, người bảo: Thôi, chúng nó đánh lừa cụ trả về cứu tế rồi. Thằng
con bạc ác đúng là có một. Sao thiên lôi không đánh chết cái loại như
thế đi! Người lại vớt vát: Chắc hẳn phải có duyên cớ gì ông ta mới
thế. Cứ chờ hẵng. Chẳng lẽ họ dám đánh lừa một người như mẹ, một
người bà già cả như thế này. Thôi thì dẫu sao chúng ta vẫn còn hy
vọng. Hy vọng ở cái tình "giọt máu đào hơn ao nước lã". Cầu mong
sao họ không bỏ cụ những ngày cuối đời vất vưởng ở đây.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 67
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một tuần sau. Vâng đúng là chỉ một tuần sau thôi, người cháu
trai hôm nọ của cụ ba lại lên. Anh ta lên đón cụ đấy. Thật là sung
sướng cho đời cụ. lần này trông anh ta mới đẹp trai làm sao. Diện
làm sao. Đúng là trai đất cảng, trông y một nhà doanh nghiệp lớn mà
vẫn giản dị, bình thường trước một người bà tội nghiệp. Anh ta
không đi ngủ ở khách sạn, cũng không theo lời mời của mọi người
sang nhà họ ngủ. Như lần trước anh ta vẫn nghỉ giường của Hoà còn
cô thì sang nhà hàng xóm. và cũng đúng như lần trước, sáng sớm
hôm sau thằng cháu nội của cụ mời tôi, một hàng xóm hay le te và
cũng gần nhất sang.
Cái đập vào mắt trước hết là một bọc tiền đang nắm khư khư
trong bàn tay thằng cháu quý hoá ấy làm tôi choáng váng. Nhìn s ang
cụ Ba, một tàu lá chuối dang như bị hơ lửa rũ xuống chảy dài trên
khuôn mặt già nua chịu đựng của cụ. Tôi bàng hoàng chỉ còn nghe
được lõm bõm những lời thanh minh vớ vẩn từ mồm ai đó xa xim tọc
tạch rơi vào tai. Té ra là như thế. Tôi nhìn anh ta, đúng là nhìn chằm
chằm nhưng không sao nhận rõ đường nét tên khuôn mặt còm còm
tai tái ấy. Đôi mắt, cái mũi, cái mồm ... chẳng ra hình thù gì. Anh ta
đang lắp bắp những quái quỷ nào thế? Ông bố không cho đón bà về
à? bảo rằng nếu có bà thì không có bố à? Để lại cho bà năm trăm
nghìn, hết thì nhờ tôi điện xuống anh ta sẽ mang lên thêm à? Có
nghĩa là họ rủ lòng thương bố thí cho mẹ và bà của mình như thể cho
những kẻ ăn mày. Còn đón mẹ, bà về phụng dưỡng thì không thể.
Không thể?
Tôi muốn nhảy bổ vào thằng cháu của cụ Ba. Tôi muốn cào cấu,
rạch dao vào khuôn mặt, chẳng thừa hưởng được một nét đẹp nào
của bà cụ quá. Thay vì cái ý mu ốn mãnh liệt đang bùng rực trong
lòng, tôi chỉ giục:
- Cậu đi đi! Đi nhanh ra xe không lại nhỡ. Để tiền và để cụ đấy.
Tôi sẽ điện khi cần nhưng nhớ là phải lên ngay, không thì không
xong với chúng tôi đâu. Quỷ tha ma bắt bố con cậu đi! Đi đi mà!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 68
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ở tuổi chín mươi mốt, một lần nữa cụ ba lại đầu hàng số phận,
cái số phận ngặt nghèo không người thân thích, không kẻ ruột thịt
yêu thương. Song cụ đã quá già, đời đối với cụ lúc này chỉ bằng ngọn
đèn hạt đỗ xanh leo lét. Nó có thể phụt tắt bất kể lúc nào, cụ chờ đợi
cái giây phút ấy xảy ra. Tôi biết cụ đau đớn lắm. Bởi vì trước đây lúc
nào cụ cũng hoảng sợ một mùa xuân sang, giờ cụ ngong ngóng nó
như thể đó là cứu cánh dập tắt mọi nỗi ưu phiền của cuộc đời.
Giữa quãng đời ba năm còn lại, cụ được gia đình con trai đoái
hoài đến một lần.
Chuyến viếng thăm ấy thật rùm beng. Ba người một lúc dâu,
cháu và chắt.
Người con dâu cao giọng, bà có trách cứ cụ mà cứ y tuyên bố
trước bàn dân thiên hạ.
- Bà đừng oán trách nhà con. Nếu khi xưa không bỏ con nhỏ dại
mà đi lấy chồng thì đâu đến nỗi. Cứ cho là cụ nội các cháu cay nghiệt
đi thì đã sao nào? Mẹ chồng nàng dâu mà lại. Cách đây ba mươi năm,
dạo ấy bà tìm được chúng con, nhà con có nặng lời từ chối bà thật.
Nhưng từ đó đến giờ sao mẹ không đoái hoài gì? Bây giờ gần
chết, thiếu thốn mới lại tìm về để hàng phố chê cười, làm cho nhà con
càng thêm bực. Với lại bà cũng đã sống ở đây lâu, quen thuỷ quen
thổ, bao giờ bà tịch con sẽ lên đưa vong vào chùa, thế chẳng tốt hơn
là phải ở với một ông con trái tính sao?
Té ra là như vậy. Họ lên không phải vì tấm lòng con cháu đối
với mẹ với bà mà để khẳng định rõ việc làm của họ là đúng đạo, là
rất phải. Không thể chê trách vào đâu được. Họ cho cụ ít quần áo. ít
tiền thế là quá tốt. Nếu không, cũng chẳng ai làm gì được kia mà.
Cái lý do họ từ mẹ chỉ vì trước đây cụ bỏ con đi lấy chồng, thú
thực không thuyết phục nổi tôi. tôi cứ tin rằng thế nào cũng còn một
lý do nào khác nữa. Chồng chết. Mẹ chồng ác nghiệt. Buộc phải bỏ
con đi bước nữa. Toàn những cụm từ có nghĩa ghép lại thành một sự
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 69
http://www.ebooks.vdcmedia.com
việc nghiêm trọng làm tôi muốn điên đầu. Tức quá tôi liền đốp luôn
một trận vào giữa mặt người con dâu cụ Ba. Tôi nói cái lý mà bà ta
đưa ra đến chó cũng không ngửi được. Rằng, chính mẹ tôi xưa cũng
đã đi bước nữa. Khi ông này mất rồi, chị gái tôi người có kinh tế nhất
đã đón mẹ về chăm sóc lúc tuổi già. Rằng mẹ tôi vẫn được các con
chồng trước, cũng như con chồng sau hết sức kính trọng. Rằng chúng
tôi vô cùng cảm ơn trời đất đã phù hộ cho mẹ tôi thọ lâu, cho chúng
tôi được hạnh phúc là vẫn còn mẹ để được gọi mẹ thành lời, được nắm
đôi bàn tay cứng đơ vì năm tháng của người. Được yêu thơng chăm
sóc mẹ. Rằng ... tôi dồn liên thanh một hơi khiến mặt bà ta đờ ra,
chống đỡ ú ớ, còn miệng lưỡi dẻo quẹo ban nãy thì như thể vừa bị ai
nẹp vào một thanh củi.
Nếu nói rằng bố chết mẹ nỡ bỏ con đi lấy chồng thì mẹ tôi còn
"tệ" hơn cả cụ Ba. Cụ Ba chỉ đi một bước còn mẹ tôi phải đi những
hai bước. Ông chú dượng thứ nhất được một em gái, mẹ bỏ. Chúng tôi
chẳng rõ nguyên do. Chỉ biết là lại có một cuộc sống tràn trề hạnh
phúc đến, tôi có đầy đủ hoàn toàn một bà mẹ, không ai là người ngoài
chen lấn vào, lại có cả em, đứa em bé bỏng và xinh xắn tuyệt vời. Tôi
đã trông em suốt ngày đêm để mẹ lên tận Đồng Đăng đi chợ. Thế mà
đùng một cái, mẹ đi lấy chồng. Lại rước về một ông thật xấu xí vừa
nghiện rượu, cứ động say là ông lại nghêu ngao ca không biết những
bài nào đó nghe ông ổng. Lý do để mẹ quyết đi bước nữa là vì muốn
tìm kiếm một đứa con trai. Bà không thích con gái. Bảo: "chết cũng
chẳng thèm nhờ thằng rể". Đã kha khá lớn và buồn vì không gàn
được mẹ, tôi bỏ đi làm công nhân địa chất xa hẳn nhà.
Chắc mẹ không bao giờ hiểu được lòng tôi sau này. Khi xa bà
rồi tôi mới thấy thương nhớ và hiểu mẹ biết bao nhiêu.
Những ngày làm công nhân địa chất, người ta đồn rằng tôi rất
yêu đời. "chẳng mấy khi không nghe thấy cô ấy hát. Muốn tìm nó hả?
Cứ theo tiếng hát mà tìm". Nhưng không một lần nào tôi để cho
người đời bắt gặp tôi đang chan hoà nước mắt trong lời ca, bởi tôi đã
biết kìm nén lời ca không cho chúng nghẹn ngào.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 70
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Trong năm tháng đó đại loại tôi thường hát như thế này: "Mẹ
ơi, lòng con bây giờ hết rồi không còn thấy giận hờn mẹ nữa. Con chỉ
mong sao mượn được một đôi cánh chim thật lớn để bay về bên mẹ,
nói với mẹ rằng con yêu mẹ lắm mẹ ơi! Dù mẹ thế nào, con vẫn yêu
thương mẹ nhất ở trên đời ..."
Cô bé mười lăm tuổi trong tôi đã hiểu rằng mẹ cần được sống và
làm theo ý muốn của riêng mình. Rằng: "Con trông cha không bằng
bà trông ông". Nếu tôi cứ khăng khăng giữ mẹ thì những khi như thế
này, tôi xa nhà hàng trăm cây số, làm sao chăm sóc an ủi mẹ lúc trái
nắng trở trời. Làm sao suốt đời lúc nào tôi cũng ở bên để chăm sóc
mẹ?
Mười lăm tuổi tôi nhận ra điều ấy, còn ông già bẩy mươi tuổi
thì coi "điều này" là một tội lớn, tới mức không thể tha thứ được .
Cụ ba trở bệnh nặng vào đúng năm đúng tháng cụ chuẩn bị cho
mình. Lạ thật, tôi nghiệm thấy những người thọ cao, hầu hết đều
biết trước cái chết đến với họ rất chính xác. Cụ Ba đưa tôi số tiền
chắc bóp còn được đúng một trăm tám mươi ngàn, dặn đưa cụ lên
chùa vào tuần bốn chín. Cụ còn tha thiết nhờ tôi lên thỉnh hoà
thượng cùng các già cho cụ xin vấn kinh sau lúc nhập quan. bảo: "Cả
đời người tôi chỉ mong có vậy, chị đừng quên nói giúp với hoà thượng,
rằng người đã hứa khi nào tôi chết thì xuống tụng kinh cho tôi siêu
thoát. Tôi van chị, chị cố xin với người và các già thương sót tôi, bao
nhiêu năm hầu hạ phật thánh chỉ mong có lúc này ...".
- Vâng xin cụ yên tâm. Cháu sẽ giúp cụ hết lòng . Tôi hứa.
Nhận điện đến lần thứ hai, bà con dâu và đứa chắt gái cụ Ba mới lò
dò lên. Họ tưởng cũng như lần trước, chẳng qua bà cụ hết tiền thì
chúng tôi điện chứ chẳng việc gì quan trọng. Mà cũng lạ, cụ Ba nằm
rên rỉ cả chục ngày nay, chỉ húp tí nước cháo, hoặc tí sữa, vừa thấy
con cháu cụ ngồi ngay dậy, hai chân thõng xuống đất chẳng cần ai
nâng đỡ. Người con dâu a lên:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 71
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Còn cụ khoẻ chán! - bà ta đay thêm. Nhận liền tù tì hai bức
điện, cứ ngỡ là lên thì người ta đã đưa cụ đi rồi.
- "Người ta", người là bố của mụ chắc. Cô Hoà ghé vào tai tôi
nói nhỏ. Hẳn nếu cô ấy còn mắt sẽ lườm cho mụ một cái thật đáng
đời!
Cũng như những lần trước thấy gia đình cụ ba có người lên,
mấy h àng xóm tốt bụng đã xing xái chạy đến. Bà Vân giọng ngà ngà
nói thẳng:
- Thì bác cứ ở đấy báo hiếu cụ mấy hôm. Cụ mà khoẻ được
chẳng có phúc lắm à.
Tôi đế thêm:
- Cụ ba có con mà chẳng được bác con dâu tốt bụng, nếu không
hẳn có chết cụ cũng chẳng yên lòng nhắm mắt. Thôi, cố sống thêm
vài năm nữa cụ ạ, các bác ấy sẽ gửi tiền lên cho cụ thật nhiều.
Bà con dâu cụ Bà lừ mắt về phía tôi. Cái nhìn của bà ta tôi hiểu
được trọn vẹn ý nghĩa nhưng lại thấy thật hởi lòng hở dạ. Đúng là nói
được một câu đau cũng bõ ghét. Để đỡ bị sượng mặt, con dâu cụ Ba
đứng lên sai cháu.
- Thôi, đi đun cho bà ấm nước để tắm táp cho cụ, con!
Từ sân sau nhà tôi có thể nhìn và nghe rất rõ mọi điều bến cưú
tế. Tôi nghe thấy tiếng bà già nọ ngọt ngào:
- Cháu Hoà này, giúp bác tắm cho cụ làm phúc nhá! à, cháu
thích một cái áo thể thao hả? Lần sau lên bác mua cho, ở dưới Hải
Phòng có mà đầy.
"Cháu Hoà tắm cho cụ làm phúc", nghe thấy có lộn ruột không.
Trưa hôm sau cụ Ba cấm khẩu. Và đêm hôm ấy có lẽ chừng
khoảng hai, ba giờ sáng, thấy bên cứu tế lộn xộn, ý ới tất bật thế nào,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 72
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tôi mừng thầm cho cụ Ba. thôi thế là cụ đã từ giã cuộc đời gần trăm
tuổi một cách nhẹ nhàng, cũng may còn có một người máu mủ vuốt
mắt cho cụ.
Sáng sớm, việc đầu tiên tôi phải làm là lên chùa thỉnh nhà sư
xuống tụng kinh. Sư trụ trì, người kém cụ Ba chừng bẩy tám tuổi.
- Chị cần gì?
Tôi kính cẩn thưa:
- Bạch, cụ Ba mất rồi ạ. Trước khi mất cụ nhờ con lên thỉnh hoà
thượng cùng các già xuống cho cụ xin vấn kinh ạ.
Nhà sư không nghe rõ, tôi phải nhắc lại từng lời và nói rõ thêm
những điều cụ Ba dặn trước khi mất.
- ờ ờ ... bây giờ thì tôi nhớ ra rồi. Có, tôi có hứa trước đây là khi
nào ấy quy tiên tôi sẽ cùng các già xuống đưa đi. Nhưng bây giờ thì
tôi đang ốm. Chị sang mời sư bác qua đây tôi bảo.
Sư bác sang, sau khi nghe tôi tha thiết thỉnh cầu và vị hoà
thượng cũng nhắc nhở. Thật may sao là sư bác nhận lời hẹn mười
một giờ trưa sang đón. Lòng tôi đang bồn chồn lo lắng, bỗng như trút
được gánh nặng, tôi thở phào te tái chạy về báo mọi người. Ai cũng
mừng cho cụ.
Lần này ở nhà, cán bộ phòng thương binh xã hội cùng tổ hiếu
khối phố đã đông đủ. Họ cho tôi biết tin là con dâu cụ Ba đề nghị
chôn cụ ngay buổi chiều. "Họ bảo không có người tốc trực". Ông tổ
trưởng tổ hiếu nói : "Tôi bảo họ thuê người trực cho, thì họ bảo mệt
lắm, chỉ có hai người đàn bà xoay sở. Thế có láo không chứ! Cứ làm
như chúng ta chỉ là lũ bù nhìn. Thôi thì con cụ còn muốn vùi mẹ
xuống ngay, chẳng lẽ mình lại cố gàn". Ông ta lắc đầu thở ra đến
thượt. Tôi tức muốn nổ ruột ra nhưng cũng chỉ im lìm thầm sót
thương cho cụ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 73
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mỗi người chết đi, đều để lại trong lòng kẻ sống một ấn tượng
nào đó, nó có thể là tốt, cũng có thể ngược lại. Một đứa bé thơ bụ
bẫm, ngoan và láu lỉnh, tự dưng bị một tai biến. Hết! làm cho người
sống dù chẳng chung máu mủ cũng vô cùng thương tiếc. Một người
già đã hưởng đầy đủ thọ, phúc quy tiên, con cháu đốt pháo mừng tiễn
biệt. Một cặp vợ chồng cùng lúc bị tai nạn giao thông, để lại hai đứa
con khờ dại làm tan nát trái tim tất cả mọi người. Cũng có kẻ đang
sống sờ sờ, người ta lại nguyền rủa chết đi để bớt cho thiên hạ một
hoạ hại ...
Còn cụ Ba qua đời, tôi không biết nên phải diễn tả như thế nào
về tình cảm của mọi người quen biết đây. Mừng là cụ rất thọ mà ra đi
nhẹ nhàng khỏi kéo dài sự đau đớn. Thương cho số phận nghiệt ngã
của cụ. Trong những ấn tượng cụ để lại, có lẽ điều sau cùng là hằn
đậm dấu ấn trên khuôn mặt những người đang theo đám tang. Cụ ra
đi không kèn không trống. Điều đó cũng chẳng có gì đáng lạ. Vì cụ
chỉ là một trại viên cứu tế kèn trống kiếm đâu ra? Theo sau xe tang,
có một người phủ mũ dài trắng đàng hoàng, đang hờ ầm ĩ riếc móc
cái đời khốn khổ của cụ.
Đến ngã ba Chùa Tiên, được thêm một bà điên xông vào xin
đám, hờ khóc mẹ nghe đến thê lương. Cô Hoà khoác bên cánh tay tôi
bước cao bước thấp, đôi mắt không còn đồng từ chớp chớp liên hồi,
đọng trong hốc mắt kèm nhèm ngấn lệ. Những giọt nước được ứa ra
từ hai con mắt, bất kể vì lý do gì con người đều gọi là nước mắt. Nó
cũng chung một vị mặn giống nhau, nhưng lại được cũng chính con
người phân thành nhiều loại. Nước mắt của cô gái mù loà này thuộc
vào loại chứa chan tình thương. Cô sống chung với cụ mười năm có
lúc hai bà cháu từng chửi rủa nhau om sòm, nhưng hễ người này ốm
thì người kia quên hết thù oán giận hờn sẵn sàng chăm sóc sớm
khuya cho người nọ. Họ sống chung buồng cho tận đến khi cụ gần
mất, cô mới chuyển đổi sang buồng bên cạnh chả là cho đỡ sợ ma.
Tôi đang hỏi chuyện Hoà.
- Đêm qua ai vuốt cho cụ thế? Con dâu hay là chắt?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 74
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ông Hanh.
- Sao, không phải là con cháu cụ à?
- Còn lâu! Mụ cùng đứa cháu co rúm lại ở bên buồng mụ chõ
mồm sang sai khiến hai người mù. Thương cụ quá chúng em phải
làm chứ, tức điên lên được. Vuốt mắt này, mặc áo thần phù này, cho
gạo và đồng tiền vào mồm này. Chỉ ân hận không làm sao thay được
cái quần sũng nước giải của cụ, với lại tìm mãi không thấy chuỗi hạt
bồ đề đeo vào cổ, mãi trưa nay mới tìm ra, đành lúc niệm đặt lên trên
người cho cụ mà thôi.
... !
Gần đến tuần bốn chín, tôi đang đứng trong sân chùa thì một
đoàn đông đảo trong cái gia đình con trai cụ Ba hốt hoảng kéo nhau
lên. Tôi nói một đoàn vì ngoài hai người có mặt lo tang cho cụ hôm
nọ, còn có thêm hai đứa cháu trai thứ ba và bà thày cúng. Tôi nói hốt
hoảng vì họ vội vội vàng vàng lên một cái làm lễ cúng, với đủ thứ làm
lễ chay, lễ mặn đã được sắm tận dưới Hải Phòng. Họ làm rùm beng vì
lễ rất lo, khoá lễ kéo dài từ sáng đến tối. Thôi thì mẹ con bà cháu,
khấn khấn vái vái sì sì sụp sụp ... Tịnh không có đứa nào dám láo lếu
móc máy cụ một câu.
Rõ là có hiếu! Thôi thì như thế cho vong hồn cụ cũng được ngậm
cười. Vật rồi mà họ vẫn chưa yên tâm, còn cầu khấn, van vỉ với sư
bác "thôi thì có chút lễ mọn tâm thành, nhờ bác sớm chiều chiêu mộ
xin cho vong hồn cụ mau chóng được lên cõi Niết Bàn! Thật cảm
động! (Cũng may họ không nói hết ý là để cho cụ khỏi về quấy rầy
con cháu).
Đúng là lúc sống thì chẳng cho ăn, đến khi mẹ chết làm văn tế
ruồi. Chẳng là hôm ấy trời rất nực, lại có gió nồm nam nữa chứ, cứ
gọi là lũ ruồi tha hồ hoành hành bu đen bu đỏ các mâm cỗ những là
giò chả, miến măng ... Mùi ôi xông lên, đến ma đói ma khát cũng
thấy ghê hồn, ấy vậy mà họ dám cung thỉnh các quan khắp đông tây
nam bắc. Cái "lòng thành" ấy của họ, thấy mà đáng sợ. Họ cũng cung
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 75
http://www.ebooks.vdcmedia.com
kính thỉnh mời anh linh cụ Ba cùng chung hiến hưởng. Không biết
cái vong hồn không ảnh không hình trong suốt của cụ có ôm hết được
những hổ lốn ruồi bâu đen kịt kia không? Thắc mắc vì không hiểu tại
sao họ lại vội vàng cúng trước tuần bốn chín, tôi dò hỏi bà thầy cúng
gia đình thỉnh từ dưới Hải Phòng lên (nghe đâu cao tay lắm, có thể
sát quỷ trừ từ dễ như bỡn). Bà xởi lởi trả lời:
- à bà cụ chết đúng ngày sát chủ. Ông con trai cụ ở dưới nhà
đang ...
- Ông cháu bị dằn vặt, bị dằn vặt lắm cô ạ. Đứa cháu nội cắt
ngang lời bà thày cũng nói chẻ hoe ra.
Thì ra là như thế! Ông ta mà còn biết có sự dằn vặt hiện diện ở
trong đời. hay đơn thuần họ sợ vong linh cụ về báo oán? Chết và được
đem vùi ngay vào ngày sát chủ. "Chủ", còn ai vào đấy nào, nếu không
phải có ông quý tử nọ.
Số tiền người cố gửi tôi đưa hết cho bà con dâu nhưng giữ lại
hai mươi ngàn đồng. Tấm bia hậu chưa có tên cần phải nhờ sư bác.
Giữa tôi và vị tăng ni cách nhau bức mành ni lông rủ xuống
phía cửa. Phía trong nhà tôi thấy hai vị sư trẻ đang ngồi đàm đạo.
Một vị nói tiếng Quảng Nam. Người này tôi đã gặp sáng nay ở đền
Kỳ Cùng, lúc ấy ông đang khất thực bên đường trông rất nghiêm
trang. Nước da mai mái cùng một thân hình khổ hạnh (mặc dù ông
rất trẻ) khiến tôi hết sức cảm động.
- Dạ, mong bác giúp cho việc khắc chữ Hạnh tên bà cụ vào bia.
- Được. Hiện thì không có dao khắc. Chị yên tâm rồi tôi sẽ lo.
Tôi đưa cho ông số tiền ít ỏi rồi ngỏ lời cảm ơn chân thành.
Đã ba năm rồi, năm nào tôi cũng nghe thấy những người trông
chùa kháo là con cháu cụ Ba đều lên thanh minh, họ thường đến nơi
bia hậu của cụ thắp hương và còn nói là bao giờ kỳ bốc mộ họ sẽ đưa
hài cốt cụ về Hải Phòng. ấy dà dà, bây giờ lũ con cháu chắt của cụ Ba
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 76
http://www.ebooks.vdcmedia.com
lại có hiếu với nắm xương tàn đến thế? Chỉ tiếc nắm xương ấy đã rời
ra từng khúc, nó không biết đi, biết ăn, không phải trông nom săn
sóc hàng ngày mất công sức, mất tiền của. Nếu phải mất những thứ
đó, chẳng hiểu họ có đào mồ cụ lên vứt xuống sông không? Quái quỷ
thật. ở đời cứ có những cai thực nực cười. Khi anh còn sống sờ sờ mà
mắt loà chân chậm, chẳng thằng cóc nào nó thèm sợ. ấy vậy mà khi
anh vô dụng rồi, chẳng còn gì hết, chẳng là cái gì hết ngoài một dúm
xương thì lại có ối kẻ sợ. Tôi e con cháu cụ Ba sợ vong hồn cụ hơn là
xót thương thành kính. ý nghĩ này là thầm trộm ở trong đầu thôi, bố
bảo cũng chẳng dám nói, họ nghe được thì có cơ vỡ mặt.
Khi bình thường, tôi sợ máu chảy một thì sợ những lời chửi rủa
tục tĩu mười. Mà ở cái trại cứu tế nhỏ bé này thì lại quá thừa thãi
những lời chửi rủa. ở bên những người có một cuộc sống không đ ược
bình thường do khuyết tật, do cuộc đời quá cô đơn và tàn nhẫn, nhất
là do họ chẳng được học hành, thì việc gặp bất kể cái gì trái ý là họ
phát khùng lên, chửi nhau không còn tiếc lời nào nghe chừng cũng là
lẽ đương nhiên.
Hoà là một cô gái khá, và cũng tốt, nếu thi thoảng không có
những cơn điên đầu hành hạ, cô nói là một đứa ngoan. Thân hình
mập mạp nhưng nhanh nhẹn. Thời gian dỗi hoặc đi trông con cho
khắp mọi nhà. Cô cũng đã từng đi buôn như cụ Ba. mấy bao thuốc lá,
vài chục cái bánh mỳ ...
Nói chung Hoà được nhiều người thương và thông cảm. Phải
mỗi một tội là cô hay chửi bậy. Vừa nghe thấy ai nói gì đó phong
phanh có dính líu xa xôi đến mình, chẳng cần phân biệt thực hư, thế
là cô ta chửi. Trời ạ, những chuỗi lời thô bỉ của Hoà tuôn ra còn có bài
có bản hơn cả mẹ tôi ngày xưa. Chửi tất, và cụ Ba thường là bị cô ta
néo vào nghe chửi nhiều nhất. "Tôi chẳng có tội tình gì, chẳng qua bị
dội lên đầu cơn điên của nó mà thôi". Cụ thường than với tôi như vậy.
Một ngẫu nhiên trùng hợp, giữa hoàn cảnh chúng tôi lại có một
nết chung. Hoà cũng mồ côi bố, nhưng sớm hơn tôi, mẹ cũng lấy
chồng khác. Bố dượng Hoà là một người miền Nam tập kết, nhưng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 77
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cũng say rượu và mẹ cô trở thành cái bung sung để những trận đòn
rượu bí tỷ đó dáng xuống thường xuyên, buồn bã vì họ hàng hai bên
(chồng cũ và bên mình) đau đớn vì ông chồng phũ phàng bạc ác, sau
khi sinh được một đứa con trai, mẹ Hoà đã tự kết liễu cuộc đời mình
bằng lá ngón. Ôi cái lá độc của rừng, biết bao người phụ nữ dân tộc
đã mượn nó để "giải oan" cái cuộc sống đen bạc. Chị của Hoà mười
sáu tuổi đã vội vàng lấy chồng, còn cô được nhà nước đưa vào trại
nuôi dưỡng những người tàn tật và không nơi nương tựa. (ở đây vẫn
quen gọi là cứu tế xã hội).
Suốt mười mấy năm sống gần cô, tôi chưa thấy có lần nào bà
chị ruột và họ hàng đến thăm Hoà, họ bị bỏ rơi cô như thể đánh mất
một cái bị đã rách. Hoà thường rất đau đớn vì lẽ đó. Có thể vì tất cả
những điều trên (cuộc đời lúc nào cũng dữ dội đối với mình) nên bản
tính Hoà lúc hiền lành rất dễ thương, lúc nanh nọc độc địa. Những
người khuyết tật thường lại hay có tính tị nạnh. Tôi không có điều
kiện để chăm sóc được cả ba, có gì ăn được đành phải lén lút như
người ăn trộm dúi vào đầu giường cho cụ. Song họ lại rất thích, ngửi
thấy mùi thức ăn lạ, chẳng biết ai cho cụ, họ chửi bâng quơ, họ ghét
người cho, ghét cả người được cho. Tuy sự ghét bỏ ấy chẳng mấy sâu
sắc, lại thường làm khổ lòng tôi vô cùng. Biết cụ cái gì cũng tội,
không thì chẳng đành, cứ như vậy suốt nhiều năm tôi luôn bị dằn vặt
day dứt. Và nhiều khi thà không cho cụ còn hơn là nghe chửi.
Cũng may là dần dần rồi sự thông cảm cũng gắn bó chúng tôi
lại với nhau, cụ Ba đã được cô Hoà chăm nom bằng việc tận lòng săn
sóc, lúc bình thường cũng như khi trái nắng trở trời, thực sự coi cụ
như người bà đã sinh ra bố mẹ. Những trận chửi bới suốt mấy tiếng
đồng hồ không còn nữa, thay vào đó là các câu chuyện ấm lòng bà
cháu trong cảnh cô đơn. Cũng có lúc Hoà bị ốm nặng, ngoài việc giúp
đỡ chút ít của chúng tôi, cụ đã thay bàn tay người mẹ nấu cháo, đun
nước nâng giấc cho cô, hẳn một ngưòi đã già như thế vẫn một lòng
chăm sóc cho mình đã làm Hoà dần cảm động.
Phải mất mười năm, đúng mười năm, giữa tôi và Hoà mới có
được sự tin cẩn gần như hoàn toàn. Bây giờ nhiều lúc đùa tôi xui cô
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 78
http://www.ebooks.vdcmedia.com
chửi một cái gì đấy, cô cười và thường lảng sang chuyện khác. Cô
cũng đã biết ngượng khi mình nói ra những lời quá thô bỉ. Tuy nhiên
lúc gặp chuyện bực quá, thí dụ như đứa nào trêu ngươi lấy quần áo
của Hoà giấu đi chẳng hạn, chúng lấy nhét vào một chỗ để nghe chửi
chán rồi lại trả. Nhưng những bài "hát" đó bây giờ cũng không còn
quá quắt như xưa.
Cách đây ít bữa tôi và Hoà đã rủ nhau lên chùa viếng cụ Ba.
Chúng tôi lại khoác tay nhau đi bộ như mọi lần. Hơn một cây số, đi
với bao nhiêu là kỷ niệm về cụ được nhắc lại. Hoà bảo ngay sau tết cô
còn mơ thấy cụ Ba về. Hai năm rồi còn gì nữa, chúng tôi lên thăm cụ
lần nào, hẳn là cụ nhắc.
Thắp nén nhang thơm ngát vào bát hương thờ cụ, tôi chợt nhớ
hồi còn bé mẹ thường kể cho nghe một câu chuyện nhân quả như thế
này:
Có một người ăn trộm, anh ta đang rình một nhà thì gặp lão bá
hộ khét độc ác bắt quả tang. Người ăn trộm sợ hết hồn quỳ xuống
van xin rối rít.
- Con lậy ông bá. Con không dám rình nhà ông, con đang nhòm
nhà khác, xin ông tha cho. ở nhà các con con đang nheo nhóc và đói
lắm. Xin cắn rơm cắn cỏ lậy ông ngàn vạn lậy!
Lão bá hộ bỏ ngoài tai lời cầu khẩn, giơ lưỡi đoản kiếm gia
truyền đâm vào bụng người ăn trộm, rồi đủng đỉnh lau kiếm vào vạt
cỏ bên đường xong, bỏ về. Con người khốn khổ còn lại vừa ôm mớ
ruột gan của mình đang lòi ra qua vết thủng, cắn răng lê đến trước
cổng xây của nhà lão bá. Trước khi chết anh ta thề rằng sẽ trả thù,
rồi in đôi bàn tay đẫm máu của mình vào tường cổng.
Chiếc cổng nhà lão Bá từ đó không làm cách nào xoá được bàn
tay máu. Cạo đi rồi, quét vôi lên, khô lại hiện nguyên hình như thể ai
đó vừa in hai bàn tay đẫm máu vào. Và dòng tộc của lão bá từ đó
cũng thay nhau chết. Chết đủ kiểu. có người đang ăn cơm tự chọc đôi
đũa vào mũi mình mồm nói: Mày đâm tao, tao đâm con mày. Có
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 79
http://www.ebooks.vdcmedia.com
người đi chăn trâu ngồi vào vũng trâu đầm, nước chỉ sâm sấp mà
chết. Gia đình thì khánh kiệt dần. Để tránh tai hoạ tiếp, dòng họ này
đã phải thiết lập một đàn chay rất to, mời một trăm nhà sư về tụng
niệm suốt bẩy đêm bẩy ngày và phải đền cho vong hồn anh ăn trộm
không biết cơ man nào là vàng mã. Từ đó mới chấm dứt những cái
chết quái gở. Kết thúc câu chuyện bao giờ mẹ cũng dặn: "Chớ làm
điều thất đức con ạ! tao đã tận mắt trông thấy cảnh ấy rồi. Sợ lắm!"
Về ông con trai bà cụ Ba suốt ba năm qua như thế nào, thì tôi
cũng chỉ nghe phong phanh: Ông ta giờ rất chi là thông làu kinh kệ.
Trong lòng ông ấy cũng đã chín phần thanh thản, chỉ đôi khi gợn
chút, nếu như không có cái câu dấm dớ đứa đểu nào đó nó viết vào
tường như nhắc nhở. Ông cũng đã sơn trắng (đúng là hiện đại hơn
lão bá hộ) nhiều lần để xoá dòng chữ láo lếu ấy, nhưng cái bóng của
nó thì không sao xoá được. Bậy thật, chúng lại dám viết doạ ông là:
Sóng trước đổ đâu, sóng sau đổ đấy.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 80
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chuyện sinh viên
Cấn Thị Vân Khánh
Áo phông, quần bò, kính đen. Sắm đủ cả. Em có quyền kiêu và
thừa trí thông minh với hiểu biết tối thiểu để kết luận rằng: Cuộc đời
còn chừa ra một lỗ hổng nhỏ vừa đủ để con kiến bé nhỏ như em được
trú chận. Ký túc xá dài ngoẵng và buồn miên man. Em ngạo nghễ
giương mắt nhìn lũ con trai bụi bặm tay ăm ắp những giáo trình,
những sách. Chưa chắc họ đã miệt mài thực sự. Em còn nhớ câu nói
của con bạn cũ rích: "Lũ con trai bây giờ đầy rẫy những dê già đóng
giả cừu non". Em hơi rùng mình nhưng tự nhủ: Mình cũng khá đấy
chứ, hơi đẹp, kiêu một chút đỉnh, ngang tàng và thông minh. Đủ lòng
tự kiêu để thách thức với đời.
- Chào bạn!
(Một gã ngố nào đây!). Em ho khan, tốt hơn hết là chuồn thẳng.
Em làm như thế, rồi len lén quay lại hút theo bóng áo đỏ sặc sỡ. Cao
to ra phết. Chắc trông mặt cũng không đến nỗi nào (?).
Tập tành theo kiểu lò cò mãi quanh những ô gạch chật hẹp và
long lở, sẽ nhàm chán. Thật tai hại nếu ai đó cho rằng em rèn luyện
thân thể bằng cách đi bộ. Tồi quá, và đáng xấu hổ biết nhường nào.
Em đành trở về căn phòng nhỏ như hộp diêm cùng mấy gương mặt
thân thuộc: Quý, Uyên, Vân Anh, Thuỳ, Nga.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 81
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chào người mẫu, quen dẫn dượi thế hả?
Quý léo nhéo khiến em đỏ mặt. Cả lũ cười hùa theo. Em tháo bỏ
kính đen, vênh váo:
- Sắp triết rồi, thi với thố gì mà những bảy mươi đề. Mỗi đứa
sắp bỏ ra năm nghìn....
Không khí chùng lại, em bấm đốt ngón tay tượng trưng cho sự
tính toán. Năm nghìn gửi được mười lá thư, đủ cho một cuộc sinh
nhật đơn giản, hai tách cà phê nóng ấm và những đêm ôn tập....
Nhiều đấy chứ đồng tiền làm đầu óc con người cứ hẹp hòi dần
đi, nhưng chuyện đóng góp để giảm bớt đề thi đã phổ biến như một
bộ phim hợp thời.
Sinh viên quen thế rồi, những đứa con nhà khá giả còn lấy làm
vui ấy chứ.
Uyên vứt vào lòng em tờ báo nhỏ, lại thơ tình của nó, rốt cuộc
không có đến một anh chàng chịu hy sinh sĩ diện để ôm vào tim tâm
hồn lãng mạn đến đa cảm của Uyên cả. Tội nghiệp cho nó biết bao
nhiêu.
Sẩm tối, Nga nhảy tót lên chiếc giường tầng hai của nó. Lục đục
một hồi, nó lôi ra chiếc gương con hình bầu dục cùng đống son phấn
tạp nham, rẻ tiền. Nó vẫn yêu Trung. Trung thì điển trai, hơi mánh
khoé. Em ghét bộ dạng ấy và nói thẳng với Nga. Nga cười cợt: - Còn
hơn sự cô đơn của mày, lắm mồm ạ!.
Dĩ nhiên em im re, ngượng. Ai lại khóc thuê cho người khác thế
bao giờ.
Em ngốc thật.
Vân Anh mượn em đôi giầy cao gót rồi quáng quàng dắt chiếc
xe cà tàng đạp đến trung tâm ngoại ngữ mà rạc cổ dạy. Nó gầy nhất
bọn, cứ lao vào kiếm tiền hết ca này ca nọ, bạc cả mặt. Phong phanh
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 82
http://www.ebooks.vdcmedia.com
biết thỉnh thoảng nó gửi về quê cho mẹ vài trăm nghìn, nhưng nó
giấu. Cũng đúng thôi. Thương nó quá.
Quý, Thuỳ và em có vẻ phởn phơ và nhàn hạ. Thì có gì tròn đều
chằn chặn được như nhau đâu? Em luẩn quẩn nghĩ đến tương lai của
mình, hai nim nữa ra trường với bằng tốt nghiệp, chưa chắc đã nă m
luôn trong tay thẻ nhà báo. Rồi lấy chồng, sinh con, thiên chức của
một người vợ, người mẹ. Em chúa hãi với sự vẽ vời có vẻ hoang mang
ấy.
- Chấp nhận một gã đi. Cho đỡ buồn....
Em cười méo xệch, lấn bấn đặt tay vào vai Thuỳ. Lắc đầu. Em
không bao giờ là Thuỳ cả nghĩa là chẳng dễ dàng gật đầu ôm eo bụng
một đứa con trai hay hót và quen thề thốt trên chiếc xe Dream hào
nhoáng. Em biết, em còn bạn bè còn nhiều trò ngông cuồng để dụ dỗ
mình.
Em về Hải Phòng, khấp khởi hy vọng sẽ mang lên Hà Nội một
chút tiền.
Bố lừ mắt:
- Trông kìa, mày cứ như con đầu đường xó chợ. Liệu mà trở lại
trường lo học đi.
Em sưng mặt, giận dỗi. Mẹ gọi em lên gác đưa em xấp tiền:
- Kệ bố mày, đừng có chấp.
- Dĩ nhiên rồi....
Em gào toáng lên: Nhất mẹ...
Sinh nhật em, đông quá sức tưởng tượng. Em lơ ngơ cắt bánh.-
Mình có thể cắt bánh cùng bạn được chứ.
Em gật đầu, miệng nở một nụ cười tươi tắn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 83
http://www.ebooks.vdcmedia.com
áo đỏ hơn em một tuổi. Lên chức anh.
Thuỳ và Quý khinh khích cười:
- Cuối cùng cũng thành nô lệ. Cứ tự cao tự đại mãi!
Em tủm tỉm, yêu đời hơn. Hội bạn cùng khoa kháo ầm lên là
đẹp đôi. Em hạnh phúc ngụp lặn trong tưởng tượng về một tương lai
sáng sủa, với anh.
Không còn những phút giây tập tành mài gót giầy quanh
những ô gạch chật hẹp và long lở, em có anh bên cạnh, dịu dàng và
say đắm em cũng vợi bớt đi sự lo lắng khi nghĩ đến những tính toán
vẩn vơ dăm bảy nghìn trong kỳ thi triết. Em xinh ra. Mẹ viết thư lên:
Gắng giữ sức khoẻ con ạ, chuyện yêu đương mẹ nhất trí với bố, không
được....
Em gấp thư đút vào ba lô, lẩm nhẩm: "Con vẫn ngoan đạo thầy
bu ạ!".
Thùy vắng suốt đêm. Trừ Vân Anh, mấy đứa quyết không lên
giảng đường.
Em lọ mọ cắm những bông hoa đồng tiền héo vô duyên vào
chiếc bình sứ cũ kỹ, cốt để giết thời gian.
Thuỳ chạy bổ vào phòng, áo nhàu xộc xệch, mắt thâm quầng.
Nó trố mắt nhìn mọi người, ra vẻ ngạc nhiên rồi khanh khách cười,
cười như con điên. Nó nằm vật ra giường, kéo ri đô đánh roạt.
Tức mình, em thay đồ, cào cào lên đầu vài nhát lược rồi chuẩn bị cho
một cuộc lang thang vô định hướng. ốm cũng chả sao. Tự nhiên em
nghĩ đến mẹ và thần người lại. Hồi lớp 12. Mẹ không quên nhắc em
đội mũ khi trời nắng. Còn bây giờ, em lại ráo hoảnh đầu trần giữa
nắng chang chang. Em xấu hổ thấy mình còn thiếu rất nhiều những
cái gọi là láu lỉnh.
Anh qua đưa em mấy tập "Không gia đình". Miệng liến thoắng:
Tìm mãi cho em trong hòm sách đấy !
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 84
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Xúc động, em rưng rưng lật vội từng trang.
Một tấm ảnh rớt xuống. Quý nhặt lên thảng thốt:
- Mày chụp hồi nào vậy? Xinh quá....
Em nhìn tấm ảnh, một cô gái tóc ngắn cầm bông hoa tím, mắt
to đen, môi mím chặt. Lạnh lùng. Có vẻ giống em. Mặt sau tấm ảnh
là dòng chữ nắn nót: "Thương yêu tặng anh".
Em câm lặng, rũ mình xuống gối. Quý oang oang:
- Gã yêu mày, bởi mày giống người yêu cũ của gã.
- Im đi! - Em hét lên.
Chia tay với anh, em ngã gục như chẳng còn gì kiêu hãnh dẫu
chỉ là một chút ít hiếm hoi còn sót lại. Câu nói cuối cùng của anh:
"Em tưởng em chúa lắm à, cúi mặt xuống đi. Nhưng tôi cũng chúc em
tìm được một chàng hoàng tử như ý".
Mối tình đầu tan vỡ. Em gắng gượng trở về cái thuở xưa. Vẫn
áo phông, quần bò, kính đen nhưng cảm giác sợ sệt hoang mang chỉ
chực sà vào lòng. Tình yêu chỉ là ảo ảnh. Cố gương mình lên với kinh
nghiệm già dặn và từng trải, nhưng rốt cuộc em chỉ là một con bé
ngây thơ vô cùng tội nghiệp.
Thuỳ từ giã giảng đường để trở thành đàn bà. Dưới lớp váy áo
cô dâu, bụng nó căng lên với cái thai gần ba tháng. Người tình trăm
năm của nó là một ông hơn bốn mươi tuổi, đã bỏ vợ con. Ông ta hào
phóng và giàu có. Rất đơn giản, Thuỳ bảo với em:
- Tao hoàn toàn hạnh phúc. Thiên đường đấy mày biết không?
Đêm về em suy nghĩ mãi, trân trân nhìn khuôn mặt nửa trải đời nửa
non tơ của mình qua gương. Tự nhủ: "Dẫu là thiên đường mình
không thể hạnh phúc kiểu như Thuỳ được".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 85
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cuộc sống trở về cái yên ổn cố hữu sau những biến động không
nhỏ. Vắng Thuỳ, thế là bớt đi một chuỗi cười khanh khách, mất đi cái
vẻ bộc tuệch nhưng dễ chịu. Nga vẫn cặp kè với Trung, nó cảm thấy
sung sướng và mãn nguyện.
Vân Anh vẫn làm việc cần mẫn như một con ong cái. Uyên vẫn
vu vơ và lẩn thẩn với dăm ba câu thơ tình mùi mẫn. Quý vẫn quen
thói chọc ghẹo người khác.
Chỉ có em. Em muốn đảo lộn thế giới lặng lẽ và bưng bít ấy, cứ
thích thả phanh làm được gì điều gì đó. Nhưng rồi bất lực. Bắt đầu
nghiêm chỉnh hơn, người lớn hơn, xoay ra trò cũ để dụ khị mình. Lại
tập tành theo kiểu lò cò quanh những ô gạch chật đẹp và long lở,
không còn xấu hổ, khi lúc nào đó bị phán xét rằng em đang rèn luyện
thân thể. Thì đã sao nào, em chẳng thể cứ giương đuôi ra trêu ngươi
với chính mình.
Lạy trời, chỉ có một mình, chỉ có một mình em thôi tập tành
như thế. Em ghét, hay nói đúng hơn là sẽ thực sự không vấn vương
tình cảm trước một gã con trai nào đó lân la kèm theo một câu: Chào
bạn!.
Bởi đơn giản, em muốn mình vô tư.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 86
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Sóng phù sa
Đào Phong Lan
Tôi nhận lời yêu Giang vào một buổi chiều mưa lũ lớn.Nước
sông Hồng dâng cao.... Màu của phù sa. Hai đứa ngồi trong quán cà
phê đến tận sẩm tối Giang mới đưa tôi về. Đêm đó, tôi ngồi rất lâu
bên bàn, viết đi viết lại tên anh. Giang, có nghĩa là sông. Chợt nhớ bà
thày bói gần nhà có lần bảo, số tôi là số chết đuối.
Xưa Giang nổi tiếng ở trường đại học vì thơ và tranh. Giờ anh
đang làm việc ở một nhà văn hoá quận. Công việc nhì nhằng và
lương cũng vậy. Nhưng anh rất tự hào về khả năng viết và vẽ của
mình. Tôi thì thấy dửng dưng, tôi không phải là một người đam mê
nghệ thuật.
Nhà Giang cạnh nhà tôi. Điều đó có lợi khi hai đứa muốn hẹn
hò đi chơi đâu đó. Giang hơn tôi mười hai tuổi. Mẹ tôi rất quý Giang,
bà khen anh là người có tâm hồn. Cha tôi cười: Đàn bà thường nông
nổi.
Một chiều, Giang đưa tôi dạo quanh phố, ngang qua một cửa
hàng cho thuê đồ cưới. Giang bảo: Em có thấy chiếc áo màu trắng
tuyệt vời kia không? Anh muốn em mặc nó trong ngày cưới của hai
đứa mình!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 87
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hồi đó tôi chưa nghĩ đến chuyện hôn nhân, tôi chỉ vừa hai mốt
tuổi, tôi chỉ biết yêu và yêu, thích thì đi chơi, xong lại về nhà, nằm
khểnh trên giường, đọc một vài loại tạp chí mẹ mang từ cơ quan về,
rồi ngủ tít. Tôi chưa có ý niệm trở thành một người vợ, một người đàn
bà có những thiên chức và thiên tư cao quý là cả đời hầu hạ chồng,
sinh con rồi hầu hạ con. Nhưng rồi cũng thấy trong lòng có đôi chút
vui khi tưởng tượng lúc mình mặc chiếc áo trắng bồng bềnh kia, hẳn
tôi sẽ vô cùng xinh đẹp.
"Mày thì đẹp gì"?!!! - Mẹ tôi vẫn chửi tôi như thế - "Tao không
hiểu sao thằng Giang lại có thể đi yêu một đứa con gái như mày?".
Tôi và mẹ luôn đối lập nhau. Mẹ là một người phụ nữ tốt, nhưng
không tốt đến mức c ó thể chấp nhận những tật xấu của người khác,
dù có là tật xấu của đứa con gái út. "Con không xấu!". Cha tôi khẳng
định, rồi nghiêm khắc nhìn mẹ: "Bà có thôi ngay đi không? Bà còn
lắm điều đến bao giờ nữa?"
Tôi ôm đống gối, ngủ vùi giữa trận cãi vã mỗi lúc một to.
Giang vẫn đưa tôi xuống đường dạo phố. Con búp bê to tướng
vẫn mặc chiếc áo cưới tương lai của tôi đứng kiêu hãnh ở trong tủ
kính. Ngày hai lượt đi về, tôi ngắm nó. Tóc nó không đen bằng tóc
tôi, môi nó không hồng bằng môi tôi và nó không thở, không có sinh
khí như tôi, nhưng nó là chân dung của tôi trong ngày cưới.
Giang vẫn đi làm đều đặn. Anh đang dàn dựng một vở kịch về sinh
đẻ có kế hoạch. Tôi tót sang nhà anh, định dành cho anh một sự ngạc
nhiên lớn khi anh trở về.
ý định tập làm người vợ với cuộc dọn dẹp nhà cửa không thành.
Tủ sách của anh đầy ắp thư từ. Đó là một người đàn bà tôi không
quen biết. Bà ta đã có chồng và hai đứa con. Một người đàn bà đầy đủ
thiên tư và thiên chức. Tôi xổ tung những lá thư, chúng được xếp thứ
tự theo ngày tháng. Có một lá mới nhất đến trong ngày hôm qua.
Có gì như cơn lũ ập vào mặt tôi. Sự đam mê của người đàn bà ấy bộc
lộ rõ trong bức thư. Lời lẽ trong thư vẽ ra trước mắt tôi một thiếu
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 88
http://www.ebooks.vdcmedia.com
phụ gậy guộc, xanh xao và tuyệt vọng, nuối tiếc và dằn vặt về một
mối tình đã mất.
Đã hơn một lần tôi ước giá mình đừng động đến những bức thư
kia.
Tôi hiểu vì sao Giang lại đi ăn mày tình yêu của người đàn bà
kia và thảm hại thế. Giang đã tìm thấy nơi tôi một chiếc thùng chứa
rác rưởi quá khứ. "Đó là câu chuyện tình đẹp và xót xa" - lời của
Giang. "Đó là một câu chuyện tình ích kỷ vớ vẩn và ngu ngốc" - lời
của tôi. Giang và Sa - tên người đàn bà ấy, đã yêu nhau thời đại học,
năm cuối, thi tốt nghiệp xong, Giang được tin báo của gia đình bảo
phải về gấp. Anh cuống cuồng viết lại vài chữ cho Sa, rồi nhảy lên xe
về nhà.
Quê Giang cách Hà Nội hơn trăm cây số về phía Nam. Anh trở
về nhà sau hơn một buổi phải ngồi bó gối trên xe, người mỏi nhừ vì
những đoạn đường xấu. Chưa kịp bỏ túi xách xuống, mẹ anh đã mếu
máo: Mày đi tìm con Thuỷ về ngay, nó bỏ theo thằng Trung vô Ban
Mê Thuột rồi!
Chiều đó, anh lên xe vào Ban Mê Thuột. Sau nửa tháng trời lặn
lội dò hỏi khắp nơi, anh xông vào căn chòi lá nằm ở góc rẫy trồng lèo
tèo vài cây đậu, cây bắp. Anh rút con dao găm sáng loáng đặt đánh
cộp trên bàn trước hai khuôn mặt tái ngắt, đang run lẩy bẩy:
Tụi bay muốn về hay muốn tao đâm cho mỗi đứa một nhát?
Thằng con trai mồ hôi nhỏ giọt, đứa con gái níu tay anh oà lên
khóc:
- Nhưng... tụi em thương nhau, em không muốn xa ảnh.
- Có gì về nhà rồi tính. Về với mẹ! Cái loại con gái hư thân mất
nết, đồ bất hiếu! Nhà có hai mẹ con mà bay còn dắt díu nhau đi trốn
được. Thằng kia! Sửa soạn đồ đạc, theo tao!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 89
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đưa cặp tình nhân dại dột trở về anh nhận được thư Sa. Sa bảo
cô không còn yêu anh nữa. Giang nổi cơn tự ái, anh không thèm quay
ra Hà Nội mà ở lại quê xin việc làm. Chưa có cơ quan nào nhận, Sa
lại gửi một lá thư nữa, cô bảo cô chỉ nói đùa, cô vẫn yêu anh. Giang
nổi cáu đốt lá thư: Cô ta cứ như làm trò hề trong tình yêu. Giang đến
nhà Sa sau hơn một tuần từ khi ra Huế. Cửa nhà cô mở toang, tấm ri
đô che kín chiếc giường nhưng dưới chân giường là một đôi giày đàn
ông nằm tình tự với một đôi dép đàn bà. Giang ngồi bên chiếc bàn
cạnh cửa sổ, ngắm bình hoa huệ mãn khai, hút hết gói thuốc rồi đi
về. Ra ngoài sân anh mới thấy cái cổng chào bằng lá dừa và hai chữ
Vu Quy. Anh nghĩ Sa là một người đàn bà biết cách đùa giỡn.
Hơn ba tháng sau anh lại nhận được thư Sa, Sa van lạy anh
hãy đến cứu cô, đưa cô ra khỏi cuộc sống địa ngục mà cô đang mắc
phải. Lòng hào hiê p của một gã đàn ông nổi dậy, Giang thu xếp tiền
bạc, đón Sa ở đầu ngõ nhỏ xưa vẫn thường hẹn nhau.
Nhưng lòng hào hiệp của Giang không thắng nổi sự ích kỷ
trong anh khi Sa bảo cô đã có thai gần hai tháng. Giang bắt Sa phải
đi phá, cô không nghe. Giang tát vào mặt cô và dắt cô đưa trả về nhà.
Người đàn bà ấy tiếp tục sống với chồng nhưng không để anh yên.
Mười năm qua, cứ mười ngày, Sa lại gởi cho anh một lá thư.
Sa nói với Giang:
"Anh cứ yêu, cứ lấy một người con gái nào anh thích. Khi nào
anh buồn chán, đau khổ hay thất vọng thì hãy trở về với em!". Tôi
lồng lên vì ghen tuông. Người đàn bà đã thao túng Giang, bắt anh
luôn phải nghĩ đến. Quanh căn phòng Giang đầy ắp s ự hiện diện của
người đàn bà đáng ghét: thư từ, nhật ký của Giang, ảnh Sa. Anh viết
muôn đời anh thương Sa, muôn đời anh hối hận vì tính độc đoán, hay
tự ái của mình. Thỉnh thoảng anh lại đến nhà Sa theo lời nhắn khi
chồng cô đi vắng, dù đường có xa, dù trời có nắng, dù dốc có dài, như
thể chỉ có điều đó mới cứu rỗi được nỗi dằn vặt trong anh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 90
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đã hơn một lần tôi ước mình đừng hỏi Giang về cuộc tình vớ
vẩn và ngốc nghếch ấy. Đã hơn một lần tôi ước Giang hãy biết nói
dối, biết trí trá đi một chút. Nhưng anh lại là một kẻ quá đỗi thật
thà.
"Anh thương Sa như thương một kiếp người!". Tôi gào lên:
"Thôi, xin đủ. Anh đừng nhắc đến bà ta, đừng xả rác vào đời sống của
tôi nữa!". Giang trầm ngâm: "Sa khôn ngoan quá! Sa tưởng, hắn chỉ
là một tay bảo vệ kiêm lái xe mà thôi!". Tôi điên tiết: "Đó là một con
rắn độc! Bà ta đã có chồng, hai đứa con, có nhà cửa êm ấm, nhưng bà
ta muốn dày vò, dằn vặt anh cả cuộc đời, muốn anh không bao giờ có
gia đình, không bao giờ có hạnh phúc, không bao giờ được chăm sóc
bởi bàn tay của một người phụ nữ. Đó là cách trả thù độc địa của đàn
bà!". Giang buồn bã: "Đừng nói thế em! Sa mới là người đau khổ và
không bao giờ có hạnh phúc. Có lần anh hỏi: Em có thương chồng em
không? Sa hỏi lại anh: Ai là chồng của em? Giờ em không biết hai
người đàn ông trong cuộc đời em ai mới là chồng". Giang bảo: "Bi
kịch!". Tôi cáu: "Bi kịch cái cục cứt!". Giang kinh hãi nhìn tôi, bảo:
"Thượng đế đã làm một trò lường gạt vĩ đại, nhìn khuôn mặt em ai
cũng tưởng thánh thiện". Tôi cười nhạt: "Cái bà kia mới làm một trò
lường gạt vĩ đại. Anh mới là kẻ ngây thơ, cả tin". Tôi bỏ về giữa lúc
trời mưa lớn.
Tôi cũng chỉ là một đứa con gái bình thường. Tôi cũng biết yêu
và biết ghen tuông. Tôi đau khổ khi nhận ra Giang là một kẻ hèn
nhát. Anh không dám chấp nhận đứa con của người anh yêu, anh sợ
mất tôi nhưng cũng sợ người đàn bà kia buồn, anh muốn mãi có một
người và muốn sống với một người khác. Cha tôi vẫn bảo: Tư cách
của người đàn ông là không bao giờ hèn nhát! Người đàn ông tôi yêu
đã khiếm khuyết tư cách quan trọng nhất của mình.
Tôi tên là Thanh Điệp, tôi chỉ là chiếc lá xanh trên cành cây
mọc ven bờ sông. Chiếc lá có thể theo dòng nước trôi đi nhưng tôi
không phải là một chiếc lá vàng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 91
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đã rất lâu tôi mới lại xuống phố một mình. Ngang qua tiệm cho
thuê đồ cưới, tôi thấy con búp bê to tướng vẫn mặc chiếc áo cô dâu
không bao giờ còn là của tôi, đứng cứng quèo và cười vô vị trong tủ
kính. Chiếc áo không còn trắng muốt mà đã ngả sang màu ngà. Có lẽ
do bụi, có lẽ vì ẩm mốc, có lẽ vì nhiều thứ nữa. Tôi ra bờ sông. Nước
sông Hồng vẫn dâng cao, đỏ sậm... Màu của phù sa. Chợt nhớ bà thầy
bói gần nhà có lần bảo, số tôi là số chết đuối. Nhưng số tôi không chết
ở sông, có lẽ tôi sẽ chết ở nơi biển lớn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 92
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thời đã xa
Lê Đức Dương
Hồi tôi mới đến, cây xà cừ đầu phố thưa thớt lá. Đã thế thỉnh
thoảng chú Sùng cứ vác dao ra chặt phầm phập những cành non. Mỗi
lần chặt xong chú nhìn lại lẩm bẩm: "Chặt thế cho thoáng....". Lúc
đầu tôi không hiểu vì sao chú cứ làm cái việc ấy. Nhưng có một tối,
bố mẹ tôi đi chơi, để tôi ở nhà, tôi sang phòng chú Sùng. Phòng chú ở
sát ban công nhìn xuống phố. Qua khung cửa hoa sắt leo lét sợi tóc
tiên no ứ bã chè: Phố buồn tênh. Thấy tôi sang chú nhỏm dậy cười
lăn nhăn, trông rất quái. Chú ném cho tôi tập sách màu có in hình
nhiều phụ nữ rất đẹp: - Mày ngồi đấy mà xem, đừng đem đi đâu đấy!
Lúc tôi ngẩng lên đã thấy chú ở ngoài ban công, hút thuốc. Chú
rít như xít răng làm cong gân cổ nổi lên đỏ au như con giun uống
thuốc đỏ.
Tôi nhìn xuống đường, chỗ gốc cây xà cừ cụt ngọn có mấy người
lố nhố. Họ thì thầm như đốm lửa điếu thuốc. Vừa rụt rè, vừa mạnh
mẽ. Rồi một chốc một chiếc xe máy chạy vụt đi, theo sau một chiếc
khác, phía sau yên một người con gái cúi mặt, tay bấu chặt vào vai
người đàn ông.
Hai chiếc xe chạy vụt mất, một người đàn bà đứng tuổi thất
thểu dắt đứa bé đi sang phía bên kia đường, nơi có quán bánh bèo, sì
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 93
http://www.ebooks.vdcmedia.com
sụp người ăn: Chú Sùng nghiến răng rủa thầm: "Đồ khốn nạn! Mai
phải cắt cổ nó".
ở góc đường chỗ tôi ở có mấy con người rất lạ. Đó là một gã bán
bánh tiêu má phúng phính, nhìn qua cũng biết gã rất khoái trẻ con.
Bằng chứng mỗi khi trẻ con tới, kể cả tôi thằng nhóc chẳng bao giờ có
tiền mua dù chỉ một chiếc bánh nhỏ nhất trên mâm cơm của gã. Thế
mà gã vẫn khuỳnh chân xuống như con bò hiền từ, hai tay vẫy vẫy,
miệng lúng phúng: "Pách! Pách Pách nghe nhỏ! Pách nghe nhỏ".
Hoặc có lúc gã lắc lư, chao đảo như con gấu xiếc, vuốt đầu lũ trẻ
con của mình. Nhưng gã chỉ trả lại góc phố này lúc buổi chiều. Có
hôm trời mưa, gã đứng núp dưới hiên gỗ, co ro, môi tái ngắt, mắt lơ là
tìm trẻ con.
Người thứ hai là một ông già cũng người Tàu, người cao ngỏng
đét giơ xương như một con gà đã già. Lão tên gì tôi không biết, chỉ
biết lão có cách rao hàng rất buồn cười: "ế! ế! Càng ế càng ngon... ơ"...
Và khi nào mệt quá gã chỉ róng cổ: "ế! ế".... Còn khi nào bán được
nhiều bánh, lão xổ ra một tràng tiếng Hoa theo lời rao rất vui vẻ. Tôi
không hiểu sao cuộc sống của lão chỉ có thể róng riết trên chiếc cổ con
dựng mấy chiếc bánh bột mềm nhẽo.
Có lúc tôi cứ bùi ngùi vì tôi chưa được nếm món bánh của hai
người đàn ông ấy, khi tôi có tiền thì phố không còn bóng dáng họ.
Người tôi ít chú ý nhất, nhưng lúc nào cũng có mặt ở trước nhà tôi.
Cứ sáng sớm lúc cơ quan mở cửa là từ trên xích lô nhảy xuống
ba người, một người đàn bà đứng tuổi, một thằng bé nhỏ tí và một
thiếu nữ rất đẹp và ngây thơ.
Mãi đến bây giờ nhớ lại tôi vẫn thấy người thiếu nữ ấy ngây
thơ. Mọi người gọi người con gái ấy là: "Con câm! Câm nói không
được, chỉ lơ lớ cùng khuôn mặt đỏ bừng tấm tức. Đó là gia đình họ.
Người đàn bà đứng tuổi là mẹ thằng nhỏ em của Câm. Họ cứ ngồi
dưới hè ăn hết thứ nọ đến thứ kia. Câm đi lăng xăng, rong rả rồi lại
trở về góc đường đứng dựa vào gốc xà cừ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 94
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khi ngồi túm lại họ lừ đừ như lũ gà trưa. Thế mà lúc xế chiều,
người mẹ lanh lỏn. Thị chạy vùn vụt từ phố nọ sang phố kia. Để một
lúc sau Câm nhảy lên xích lô, tay cầm chiếc nón lá trắng tinh che
mặt, mấy ngón tay hồng như búp măng. Còn người mẹ với thằng nhỏ
cũng tất tả đi vào chợ. Ban đầu tôi không biết trò đó là trò gì của mẹ
con nhà Câm. Nhưng chiều nào cũng thế.
Ngày nào cũng thế. Sau mỗi buổi chiều Câm trở về, mặt phờ
phạc. Mẹ đưa cho Câm mấy quả vú sữa to. Câm ngồi ăn, bên cạnh
chiếc nón rách diềm thỉng thoảng bị gió lắc thổi cứ muốn văng ra lề
đường.
Tôi đem chuyện Câm hỏi chú Sùng. Chú lẩm bẩm: "Nó là con
đĩ đấy mà!". Nghe chú nghiến răng thế tôi thấy rùng mình ghê rợn.
Chiều đó tôi không dám xuống đường, mặc dù tiếng trống rinh rinh
của gã bán bánh cứ ùa tới.
Hôm đó cơ quan vắng ngắt, tôi bỏ đi chơi ra biển nhặt những vỏ
sò dưới mép cát chơi. Biển vàng hoe chỉ có gió và màu xanh của biển.
Tôi chơi gần tối mới về. Chạy sang phòng chú Sùng cửa đóng
kín. Hôm nay dưới gốc cây xà cừ không có bóng Câm đứng dựa. Chỉ
có mấy con mèo con kêu nghêu ngao rất sợ.
Tôi lần mò tới rạp mong ngóng xem lão gác rạp có hớ hênh để
lọt vào xem phim. Nhưng lúc tôi tới rạp đã căng màn đen thẫm, lão
gác cửa vò thuốc rê hút lạnh lùng như ngồi trước bờ sông ngắm bèo
trôi. Tuyệt vọng lang thang dọc con phó, tôi thấy cô Thi ban ngày đến
cơ quan mặc quần đen, áo ba ba thế mà giờ này cô mặc quần loe gin
áo pun bó sát người cao lộng lẫy. Cô đi chơi với bạn người bạn trai cô
đi xe cuốc chở cô đằng trước rất âu yếm.
Tôi lặng lẽ nuốt nước miếng tự hỏi: Thế mà bây giờ mới biết
nhỉ? Tôi rất buồn vì những buổi làm việc ở cơ quan chú Sùng. Những
bác già cứ hút thuốc rê bỏ đầy ống bơ đen ngòm viết chi chít chữ trên
giấy, rồi lại thở dài ngó xem xe rau mậu dịch. Còn ở trên lầu chú
Diên, một chú rất trẻ đang him hở giảng giải cho mấy chục người xa
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 95
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tới cách thức thu thuế sát sinh. Hôm trước chú Sùng giảng bài cách
bán hàng. Có khi chú đem cả chiếc can mắm tới minh họa bài bằng
ngón tay thò vào rồi múc rất sinh động. Mỗi lần như vậy những
người nghe giảng rất thích, khi ra về ai cũng xốc áo, sửa dép rất
mạnh mẽ.
Tôi đang đứng tần ngần nhìn cô Thi đi mất hút thì thấy chú
Tân đi tới. Chú thấy tôi, nhưng vẫn hăm hở xông vào nhà cô Thi, nhà
cô Thi là một tiệm may nổi tiếng nhưng giờ này chỉ treo ba cái áo dài.
Tôi chửa biết chú Tân làm gì lúc này mà vào nhà cô Thi. Mẹ cô Thi
rụt rè ra tiếp, thỉnh thoảng đuổi con chó con chạy ra nhìn chú Tân
sủa ăng ẳng như nghẹn cơm.
Chú Tân mới tới cơ quan có mấy ngày nhưng hay ngồi nói
chuyện với Cô Thi, chú nói rất nhiều chuyện. Tôi thích cách nói của
chú Tân, hay cười nhàn nhạt và nhìn săm soi vào mắt cô Thi. Chú
nói tới hai ba ngày đầu, mãi đến ngày thứ tư, một người đàn bà cao
lớn mặt đầy mụn đen đi xe đạp nam đạp tới, sau yên một bó rau to.
Chú Tân nói đó là vợ. Đầy mệt mỏi nhưng đầy vẻ khiếp sợ, khi
người đàn bà ấy nhìn. Sau này chính người đàn bà đó tát vào mặt
chú Tân vì tội không chịu về nhà để đi xếp hàng mua cá. Trong khi
ngoài đường nhiều người xách từng con cá ngừ chảy xệ rỏng nước đen
ngái.
Khi bị tát chú Tân vẫn cười, chú nói vợ chú hay đùa kiểu đó.
Rất may lúc đó cô Thi đã lên lầu đánh máy. Chú nói vậy nhưng sau
đó khi gần trưa lúc ngồi la cà với cô Thi chú cứ thỉnh thoảng lắc đồng
hồ như sợ nó chết. Có hôm nó chết chú hớt hải chạy đi so giây rất tội.
Bây giờ chú đã đến nhà cô Thi chơi. Tôi thương cho chú bởi bộ quần
áo xám của chú trông bẩn thỉu trong một ngôi nhà sang trọng bởi
những chiếc áo dài trắng tinh trong tủ kính.
Gần khuya tôi mới thấy chú Sùng về, chú không vui không
buồn, chỉ hơi bồn chồn như con mèo đang đứng trên nóc nhà. Chú cởi
quần áo ném voà chậu rồi đi tắm ào ào.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 96
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Sáng hôm sau, chú Sùng nhận được thư vợ ở ngoài Bắc. Chú xé
thư đọc mặt căng ra rồi vò ném vào sọt rác: "Chẳng có cái gì mới,
toàn chuyện lợn gà". Bác Lân ngồi bên cạnh răng vàng choé nói sang
đầy quan tâm: "Mày đã gửi cho nó gạo chưa?". Chú Sùng lẳng lặng đi
lên lầu.
ở ngoài đường mẹ con nhà Câm vẫn ngồi lủi thủi ăn bánh hỏi.
ăn xong Câm úp nón dựa vào tường ngủ. Mẹ Câm mắt hau háu như
tìm cái gì trên đường, thỉnh thoảng lại định chồm tới muốn đi đâu
nhưng lại thôi.
Tối đó chú Sùng cũng mất hút lạnh lùng bỏ tôi đi đâu lạnh
tanh vô mặc. Tôi chẳng biết chú về lúc nào bởi tôi ngủ từ sớm. Sáng
sớm hôm sau lúc đi ăn sáng chẳng may chú Sùng bị ngã xe phải vào
cấp cứu. Cơ quan chỉ mỗi chú Tân với tôi. Chú Tân ngồi hút thuốc
chờ các bác tới để bàn bạc. Tôi chẳng chờ theo các bác bởi bệnh viện ở
ngay sát sân vận động nên tôi rất sành.Tôi vào đã thấy có một người
đang lau mặt cho chú. Tôi ngạc nhiên đó là Câm, chỉ mỗi mình Câm.
Câm chùi mựa cắt cam cho chú khéo đến nỗi cô y tá mặt nặng
như chì. Thấy tôi vào Câm hơi gật rồi đi ra. Còn chú Sùng, chân đau
nhưng chú vẫn nói' "Mày đừng nói có con Câm vào đây nhé!".
Tôi gật đầu: "Tí nữa các bác sẽ vào thăm chú!". Chú Sùng bồn
chồn ái ngại điều tôi nói. Nhưng mãi đế gần trưa mới thấy các bác
tới. Chú Tân nói lâu vì chờ xin phiếu đặc biệt mua hộp sữa.
Tuy tôi không nói gì nhưng sau khi chú Sùng khỏi bệnh, chú
phải dự cuộc họp mà sau buổi họp mặt ai cũng đỏ gay, riê ng mặt chú
Sùng thì tái. Bên ngoài Câm vẫn úp nón ngồi ngủ hờ rất tự nhiên.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 97
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đo bằng thời gian
Đỗ Bích Thuỷ
Chị thật đẹp, cái đẹp đang độ hồi xuân của người phụ nữ bốn
mươi đủ đầy tiền tài danh vọng. Người ta bảo chị sung sướng thế thì
gì mà chẳng đẹp, nhìn mẹ con chị yên ấm đề huề lắm lúc người ta
quên phắt đi rằng nhà chỉ có hai mẹ con. "Phụ nữ là một nửa bầu
trời" - ai đó đã khẳng định thế, cũng có nghĩa một nửa bầu trời còn
lại là đàn ông. Mà một nửa đó thì chị thiếu. Không ít kẻ rỗi mồm dèm
pha: "Dào! Đẹp mà làm gì. Đẹp mà không chồng thì cũng phí hoài".
Phải, chị và người chồng cũ đã chia tay. Âu cũng là cái duyên số
chị lận đận. Mẹ chị đôi khi đeo kính tìm tóc sâu cho con gái mỗi lúc
mẹ con chị về thăm, chép miệng bảo vậy đầy vẻ cam chịu.
Đã 7 năm nay chị sống một mình với con trai nhưng không nuối
tiếc điều gì. ít ra thì riêng chị cũng dám cả quyết thế. Chồng chị là
một người đàn ông thành đạt trên đường công danh. Lấy nhau chưa
được bao lâu thì anh đi học, rồi nghiên cứu đằng đẵng 10 năm trời ở
các nước tiên tiến.
Về nước, anh được nhận công tác ở Hà Nội, nơi ấy xứng đáng và
bõ bèn với kiến thức anh thu nạp được. Vậy là vợ-chồng-bố-con cũng
không mấy lúc được gần nhau. Chị cũng thấy ngạc nhiên cho mình,
không trăn trở lo âu gì, chẳng lẽ sự thiếu vắng anh trong gia đình
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 98
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cũng trở thành thói quen được? Những người bạn tâm đắc hay thủ
thỉ tâm tình với chị: "Mày đơn giản hoá cuộc sống thế Trâm? Mày
không thấy cô đơn à?". Chị chỉ hiền hậu lắc đầu, rồi còn tự hỏi: "Thực
ra mình còn có yêu Phóng không nhỉ?".
Anh đi triền miên thỉnh thoảng mới ghé về không được bao lâu,
nên lịch sinh hoạt của hai mẹ con chẳng mấy khi xáo trộn. Chị vẫn
đưa con đi chơi vào những ngày nghỉ, tự sửa sang nhà cửa, chăm sóc
mảnh vườn nhỏ trồng hoa hồng của mình. Chị vốn chu đáo và cẩn
thận. Anh thì ngược lại, không khéo léo chút nào. Vì vậy mỗi lúc anh
về, anh lại thừa ra một cách ngẫu nhiên, mà có lẽ cũng tại vì hầu
như chưa bao giờ phải lo lắng cho gia đình nên anh càng vụng về.
Không biết chị hay tự anh tạo ra cảm giác lạc lõng trong chính
gia đình của mình. Anh bắt đầu đã có những ngày phép, ngày nghỉ
mà không trở về nhà, cái không khí nhẹ nhõm ở tỉnh lẻ heo hút ấy
không còn lôi cuốn anh. Tết anh cũng không về mà đi Quảng Ninh,
cái thị xã miền biển ấy là nơi chốn cho trái tim đã bước sang tuổi tứ
tuần. Anh gửi về cho thằng Long đôi giày và chiếc áo khoác đắt tiền,
chị vẫn bình thản như không.... Anh chị ly thân như một điều tất
yếu. Khi ấy thằng Long tám tuổi.
Gần 10 năm trời, chị đôi lúc tự hỏi mình có nhẫn tâm với bé
Long hay không? Đôi khi nghe con bi bô hỏi về bố, chị thường tìm
cách lảng tránh. Khoảng 3-4 năm sau đó anh trở lại thăm mẹ con chị
nhiều hơn bằng ô-tô và anh cũng sang trọng hơn nhiều. Chị tiếp đón
anh dung dị, hờ hững và không hề có ý định đợi anh về. Môi trường
thành thị sôi động sẽ chuyển hoá anh, anh không thể còn như ngày
xưa, cái ngày lên đồi hái chè ôm theo quyển sách rồi rúc dưới bụi chè
mà đọc cho hết buổi. Vả lại anh vốn dĩ không quen với gánh nặng vợ
con bìu ríu.... Chị nghĩ vậy.
Nghề nghiệp quản lý kinh doanh khiến chị say mê, cái bản lĩnh
năng nổ và năng lực kinh doanh đã đưa c hị lên ngày càng cao. Tuy
vậy, vốn dĩ là một người phụ nữ chu đáo nên chị vẫn sắp xếp được
thời gian hợp lý để nuôi dạy, gần gũi con. Thằng Long đã học lớp 8
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 99
http://www.ebooks.vdcmedia.com
trường chuyên, biết sửa cái chạn bát hay đóng lại chiếc ghế lung lay,
ngoài giờ nó còn theo học nhạc ở Nhà văn hóa thiếu nhi. Chị hạnh
phúc và mãn nguyện về con trai của mình. Nhiều lần, chị gắng vượt
qua chính tâm hồn đa cảm của mình để từ chối mọi cám dỗ. Chị
muốn dành trọn vẹn cho con.
Cơ quan chị có một người đàn ông mới về làm công tác quản lý.
Ngày đầu tiên anh "ra mắt" đồng nghiệp chị đã thảng thốt quay đi
khi bắt gặp ánh mắt anh. Chị lắc đầu: "Không! Người như anh ấy chỉ
thích hợp với những cô gái trẻ và lãng mạn". Phong cách, hình thức
của anh quả là một sức hút kỳ lạ. Tóc hơi dài, chẻ ngôi giữa và hất
lên bồng bềnh điểm bạc. Râu rậm, hàm răng trắng và đôi mắt nâu
sẫm, anh có cái quyến rũ rất đàn ông. Trong công việc anh tháo vát
và chín chắn. Điều đó khiến chị hài lòng. Nhưng có một điều kỳ lạ là
mỗi khi đối mặt với anh, thường chị phải cố gắng lắm mới điềm tĩnh
nổi trước một cái chạm tay vô tình, trước hành động kéo ghế mời
ngồi... của anh. Cái cách gõ cửa bao giờ cũng chỉ có hai tiếng đã khiến
chị rối loạn. Chị phải đứng dậy mở toang cửa sổ, kéo rèm, hít một hơi
dài mới cất tiếng: "Mời vào".
Anh thỉnh thoảng đến thăm mẹ con chị, tặng bé Long những bộ
truyện tranh hoặc một thứ đồ chơi gì đó, uống chén nước chè, hỏi
dăm ba câu vu vơ rồi đi, để chị ngẩn ngơ khó hiểu. Một lần, anh nói
với chị một cách tự nhiên: "Tối nay có rảnh mời chị sang tôi chơi". Chị
cố gắng n găn mình linh cảm: "Có việc gì vậy anh?" - "ồ không, tôi mới
sửa sang lại căn nhà và có một bức tranh lụa rất lớn chưa biết treo
chỗ nào. Định mời chị đến chơi rồi nhờ góp ý luôn thể".
Chị lần đầu tiên nói dối con là đi họp đêm, rồi cố ý mặc một bộ
quần áo kín đáo và tối mầu. Bước qua cánh cổng sơn trắng đã thấy
anh đứng đợi ở cửa.
Anh nhẹ nhàng đưa tay đỡ chị lên bậc thềm hơi cao. Trong nhà
có một cây nến đỏ rất lớn cùng đồ ăn sắp sẵn, anh bảo: "Xin lỗi chị,
thực ra hôm nay là ngày tôi tròn 45 tuổi, cái tuổi trái chín rồi còn
gì.... Tôi vốn không thích rườm rà nên chỉ mong có mình chị là khách
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 100
http://www.ebooks.vdcmedia.com
để bớt đi cảm giác trống vắng....". Chị ngỡ ngàng: "Anh làm tôi bất
ngờ quá, biết tặng anh thứ gì bây giờ?". Anh nhìn chị, ngắt ngang
câu nói: "Đơn giản thôi. Có một món quà quý với tôi mà chị có thể
tặng bất cứ lúc nào....". Anh nắm lấy tay chị, bàn tay anh cứng cỏi
quá, chị sắp ngã nhoài xuống nền khi cảm thấy mái tóc rất mềm của
anh xoà xuống trán mình. Bất chợt, chị nghe tiếng đàn oóc-gan của
Long từ đâu đó vọng đến và chị vùng chạy. Đôi giày thấp gót không
gây nên tiếng động, khung cảnh yên ắng tĩnh mịch mà chị thì thấy
bão giông trong lòng mình đang gầm gào từng cơn.
Cả đêm chị không ngủ, cái cảm giác da thịt đàn ông lâu lắm rồi
bỗng chốc ào về trong sâu thẳm khiến chị không thể yên ả được. Dốc
vào miệng mấy viên thuốc ngủ mà chị cứ vật vã không nguôi. Thằng
Long len lén đi vào sờ lên trán mẹ. Thấy vã mồ hôi, nó cuống quít:
"Mẹ bị cảm hở mẹ? Để con chạy sang cô Loan nhé!". Chị níu tay
con lắc đầu tỏ vẻ không cần. Long túc trực bên giường mẹ rồi mệt
mỏi ngủ thiếp đi, đầu gục vào ngực chị.
Chưa bao giờ chị thức cho quá khứ như thế, thằng Long đã 15
tuổi, cao lớn gần bằng chị rồi. Nó là sự đầy đủ hạnh phúc trong tâm
hồn chị, chị không thể phá vỡ mối quan hệ thường ngày với con bằng
một người đàn ông khác, dù đó là một người hào hoa, lịch lãm.
Chị tự cho mình nghỉ việc vài ngày, ra vườn chăm sóc hoa hồng,
mua thêm tranh ảnh về trang trí nhà cửa. Trong lúc dọn dẹp phòng
ngủ của con trai, vô tình chị đọc được cuốn nhật ký của Long...
"Ngày.... Mình thương mẹ quá, chiều qua hai mẹ con đi dạo gặp
vợ chồng chú Tuấn đèo bé Mi ra sân chơi bằng xe đạp, mình thấy
mắt mẹ buồn. Mình muốn nói với mẹ rằng mình rất quý bác Thắng
hay đến nhà mình chơi, nhưng sợ mẹ giận...".
"Ngày... Bất chợt mình bắt gặp mẹ ngồi ngần ngừ trước đôi giày
bố tặng hôm 8-3 vừa rồi. Bố tài thật, vẫn nhớ cỡ giày của mẹ, đôi giày
đẹp thế sao mẹ không đi nhỉ? Cô Loan bảo mẹ cháu ngày càng đẹp.
Với mình, mẹ là người phụ nữ đẹp nhất trên đời...".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 101
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Ngày... Mình đã lớn rồi còn gì, mà mẹ thì cứ nghĩ mình còn
nhỏ lắm..."
Chị ngẩn người như bắt gặp một điều mới lạ. ừ, thằng Long đã
lớn, rồi nó sẽ thành đạt-thành đạt như bố nó vậy, rồi nó có xa chị như
Phóng không? Chị không thể giữ mãi con trai trong vòng tay của
mình như nhốt chú chim quý trong lòng....
Đến cơ quan với một sắc diện phục hồi tàm tạm, chị xuống ngay
công xưởng để nghe tiếng máy cưa ồn ào cho khuây khoả. Trở lên văn
phòng, qua phòng cô văn thư trẻ, chị bất chợt thấy một đôi giày đàn
ông màu nâu trông quen quen thấp thoáng dưới nền sau tấm ri-đô
hoa kéo kín...
Chị bước vào phòng của mình, mở cửa sổ cho gió từ triền sông
thổi vào lồng lộng, thả người thoải mái xuống ghế. Có một sự xáo
trộn nào đó đang xảy ra trong chị, chị thấy một điều gì đó rất rõ.
Cuộc sống bao giờ cũng có hai mặt và chị luôn phân biệt được vậy mà
tại sao có lúc chị không thể nhậy cảm?
Về nhà, chị thấy Long với bố đang cởi trần cạo lớp sơn cũ ở lan
can từ cổng vào. Thấy chị, anh bối rối: "Em đi làm về đấy à? Anh mới
ghé qua đây, con rủ anh sơn lại cổng". Thằng Long liến thoắng: "Phải
đấy mẹ ạ, cổng nhà mình tróc sơn cả rồi. Con định sơn màu trắng cho
sáng sủa, mẹ thấy sao?". Chị thảng thốt: "Đừng... đừng sơn trắng, mẹ
không thích chút nào" - "Thế ư? Vâng, thì thôi, con sơn xanh vậy. Sơn
xanh cũng đẹp chán bố nhỉ!".
Hình như không phải anh đi công tác về qua, bởi chị thấy trong
phòng Long có rất nhiều loại đồ đạc. Anh biết gì, nghĩ gì mà trở về
vào lúc này? Lâu lắm rồi chị mới chuẩn bị một bữa cơm say mê đến
vậy, chị cố nhớ xem bố thằng Long thích món gì....
Ngoài kia, chiều muộn nắng chuyển tím toả vào căn nhà trồng
nhiều hoa hồng, một thứ ánh sáng dịu dàng kỳ lạ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 102
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chị nhớ những trang nhật ký của Long lật giở trước mắt mình
và thấy nhẹ nhõm thanh thản....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 103
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tiếng rung
Năm ấy. Anh mười chín tuổi. Tôi mười sáu. Anh học đại học
năm thứ ba. Còn tôi, mới năm thứ nhất, "lính mới" của trường.
Vừa mới chân ướt chân ráo, tôi đã nghe mọi lời bình luận về anh.
Người ta kháo rằng: Anh là một gã phù thủy có nhiều quyền
năng bí ẩn, chứa nam châm trong mắt, sắt đá trong tim. Nhiều cô gái
yêu thầm nhớ trộm, mê mệt vì anh, nhưng không có lời tán tỉnh nào
đánh ngã anh được. Các nữ sinh tránh xa anh, như tránh một cạm
bẫy vô hình.
Chẳng hiểu sự dun rủi nào khiến chúng tôi gặp nhau. Giữa nhà
ăn tập thể của trường, những thau canh lõng bõng, những thau cơm
ủ mặt trời đỏ rực, chẳng một chút thú vị mộng mơ nào, chúng tôi
bỗng nhận ra nhau.
Ngay từ phút đầu, anh đã nhìn tôi bằng cặp mắt lạ lùng, khiến
tôi như bị tê liệt. ánh mắt ấy chảy tràn ngập như một dòng suối yêu
thương vô tận, trong đó lởn vởn loé lên những tia nhìn giễu cợt. Da
ngăm ngăm, tóc đen dợn sóng viền môi hơi thẫm, trông anh như
người của xứ sở khác lạc đến.
Tôi buộc miệng:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 104
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Anh như người ả Rập ấy.
- ả Rập Xê út à?
- Không. ả Rập của "Nghìn lẻ một đêm"
- ồ đúng đấy - Anh reo to và vỗ tay tán thưởng - Sao em giỏi thế.
Anh sinh ra từ "Nghìn lẻ một đêm", xứ sở của những kẻ buôn
hồ tiêu và làm nghề phù thuỷ đấy.
Cả hai chúng tôi cùng cười. Tôi không ngờ mấy câu nói đầu môi
ấy như một ly rượu khai vị gắn chặt hai chúng tôi theo một lẽ tự
nhiên huyền bí nào đó.
Anh thường đón tôi ở lối rẽ đến nhà ăn. Chúng tôi cùng đi với
nhau một đoạn đường rợp bóng phi lao. Một lần thấy tôi, mắt anh
bừng sáng: "- Em có khoẻ không", "Dạ khoẻ". Sao bấy nhiêu từ mòn
cũ xã giao vẫn ánh màu cầu vồng rực sắc. Đấy là vào những năm
tháng khó khăn của đất nước, năm địch họa, thiên tai.
Tôi nhớ mùa hè năm ấy, nước lũ về lớn lắm. Các khúc đê xung
yếu ven sông Hồng cứ rung lên chờ vỡ. Cả trường tôi được nghỉ học,
tham gia việc phòng chống vỡ đê. Ban ngày chúng tôi đan lưới mắt
cáo bằng thép để dựng những khối đá tảng chèn các khúc để dọa vỡ.
Những sợi thép khó bảo bằng ngón tay út làm bàn tay tôi ứa m
áu. Anh thường giúp tôi đan lưới. Anh đan nhanh lắm. Khi tôi xoắn
được một nút, anh đã xoắn xong năm nút. Tôi cười chữa thẹn với anh:
- Đan lưới thì em thua. Nhưng chơi mài và búng lá xạ hương thì
anh sẽ thua em.
Tôi kể với anh về tuổi thơ của tôi. Căn phố nhỏ với hai dãy xạ
hương cao ngất thường trút lá vào mùa xuân. Lá rải kín mặt đường
ướt át. Chúng tôi mài lá xạ hương bằng nắp chai bia để được những
mảnh vòng tròn, chơi búng nó để ăn được nhiều. Tôi đã khoe anh có
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 105
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ngày tôi đã ăn được của bạn một hộp đầy. Khi ôm nó trong lòng, tôi
cảm thấy mình giàu có nhất thế gian.
- Thế em làm gì với lũ lá héo ấy?
Tôi kể với anh rằng khi lá héo tôi thường lên tầng cao nhất của
ngôi nhà. Trong cơn gió xuân, từ trên cao tôi thả lá vào gió. Những
mảnh vàng lấp lánh rời khỏi tay tôi, hút đi trong tầm mắt. Cảm giác
lòng mình nhẹ bỗng và vui vẻ khác thường.
- Anh biết không, chỉ những đứa trẻ nào đã mài lá xạ hương
mới cảm nhận được mùa xuân nồng nàn trong mùi lá dập. Ai đã cầm
những đồng tiền vàng nhỏ trong tay mới thấy hình như đó là những
mảnh linh hồn của lá, trong đó có cả linh hồn mình gửi vào.
Anh tán đồng: "Vạn vật đều có linh hồn đấy em ạ. Trò chơi của
em thật vô nghĩa. Nhưng những mảnh lá đã làm giàu tuổi thơ của
em. Em đã nhận ra linh hồn của lá.... Còn anh, linh hồn anh đã gửi
cho đất rừng rồi.... Em xem này. - Anh xoè bàn tay - Tay anh đã chai
sạn vì rừng".
- Ô kìa, máu - Tôi thảng thốt kêu lên khi thấy bàn tay anh rớm
đỏ - Cứ cố mà xoắn nhanh vào. Thấy chưa. Đưa em xem nào.
Anh rụt tay lại, nhăn nhó, rồi đột ngột phá lên cười, xoè bàn tay
về phía tôi - "Này, băng dùm đi cô bé".
Lòng bàn tay anh cộm lên một vết son đỏ tươi giống hệt hình
con thuỷ túc vẽ trong sách sinh vật. Tôi trố mắt ngây người nhìn mãi
bớt son lạ lùng này.
- Đây là thượng đế đánh dấu để người yêu khỏi lẫn lộn với
những chàng trai ả Rập khác. Bí mật đấy. Chỉ mình em biết thôi.
- Eo ơi, đã bị đánh dấu thế này còn lộn vào đâu được.
Tôi đập mạnh vào lòng bàn tay anh cười xoà.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 106
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lệnh tổng động viên đã ban bố. Chiến tranh với tôi được nhuộm
trên màu áo sẫm, trong những chuyến tàu, những đoàn xe kín mít,
phủ đầy lá nguỵ trang nối đuôi nhau rùng rùng về phương Nam.
Trong trường, lũ con trai xếp sách vở lại tán dóc. Lũ con gái
túm tụm, mò mẫm những mối tình kín mít của chúng bạn, suy đoán
sự bộc lộ nó trong phút tiễn đưa người ra mặt trận. Cảm nghĩ về
chiến tranh với tôi chỉ ở chỗ, hai đứa sẽ xa nhau một thời gian. Sự
chờ đợi của người ở lại được dệt thêm bóng hoa, ánh nắng. Như mọi
người, chúng tôi được dịp tìm cách đi chơi.
Tôi còn nhớ có lần anh đưa tôi về quê anh. Con tàu trôi qua
cánh đồng, làng mạc, núi đồi, đưa chúng tôi ngược sông Hồng lên tận
những cảnh rừng già trên thượng nguồn sông Lô.
Có lần, tôi theo anh vào rừng. Trên đầu tôi, những ngọn cây cao
tít bần bật rung lên như gặp bão. Ngược lại, mặt đất lại quá yên
bình. Có lúc rừng im phăng phắc, chỉ còn nghe tiếng chân đàn kiến
trên những chiếc lá khô. Cảm giác chiến tranh như bị đẩy lùi về tận
bên kia trời. Cả người tôi thấm đẫm một sự bình yên êm ả. Lần đầu
tiên tôi cảm nhận được sự đại im khôn ngoan của rừng. Cũng lần đầu
tiên tôi nhìn anh và bỗng nhận ra anh - nhận ra sự tĩnh lặng bí ẩn
trên gương mặt anh, một gương mặt thật gần gũi với thiên nhiên mới
có.
Tưởng như anh với rừng là một.
Anh kể cho tôi nghe nhiều chuyện về rừng. Hình như thượng đế
đã ban cho anh trái tim hiểu được những cuộc trò chuyện thầm thì
của cây cỏ. Anh nói rằng, những cây đại thụ của rừng là nơi trú ngụ
của các linh hồn nên phải giữ gìn chúng, kẻo linh hồn không có nơi
trú ẩn. Tình yêu rừng của anh lan toả sang tôi, khiến tôi có cảm giác
cả rừng, cả thiên nhiên như tan chảy vào tôi. Nó khiến tôi biết tin
anh, tin vào chung thuỷ, tin vào bầu trời, mặt đất cỏ cây - những thứ
không bao giờ biết phản bội.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 107
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đêm trước buổi chia tay, chúng tôi đi với nhau đến sáng. Cánh
đồng mênh mông ướp hương lúa trổ đòng. Mảnh trăng thượng tuần
lơ lửng trên bầu trời trong suốt như thuỷ tinh. Trăng tan vào lúa.
Trăng đọng trong mắt anh. Chúng tôi nằm trên cỏ mềm, vây quanh
là mùi đất ẩm nồng nàn, mùi đắng ngái của những cọng cỏ non bị
dập. Cho đến lúc cả côn trùng, ếch nhái, đều lả đi trong giấc ngủ.
Một bầu trời tĩnh mịch trong khoảng không vô cùng. Dường như chỉ
hai chúng tôi độc chiếm cả bầu trời mặt đất.
Chúng tôi nằm bên nhau gần gũi, trẻ thơ, trong suốt. Dường
như trong tình yêu tuổi trẻ, mọi dục vọng đều thing hoa. Qua những
cảm xúc hết sức bồi hồi, tôi đã hiểu mình và anh được sinh ra từ
những cánh hoa của Một nghìn lẻ một.
Chúng tôi cùng hẹn nhau ngày gặp lại, cùng vẽ ra viễn cảnh
ngày mai và tin rằng thế giới này tồn tại được nhờ sự huyền diệu của
tình yêu.
Chúng tôi tiễn nhau giữa sân trường rộng lớn. Một bình minh
rực cháy phía chân trời nhuộm bầm sắc máu. Cờ hoa đỏ rực. áo anh
đổi màu. Người ta chở lính trên những chiếc xe vận tải không mui,
cài đầy lá xanh. Từng chiếc chuyển bánh. Bàn tay vẫy. Tiếng hò reo.
Nhạc cử khúc quân hành. Mắt nhìn theo xe. Cổ họng nghẹn tắc. Tôi
bị xô đẩy trong dòng người. Chân vấp vào gạch đá. Tay đầy ắp tiếng
loa phóng thanh: "Lớp nào có nhiều người khóc sẽ bị trừ điểm thi
đua"....
Lần hẹn cuối bằng thư. Hai đứa sẽ gặp nhau ở sân ga Hàng Cỏ.
Thành phố thời chiến hạn chế tối đa ánh sáng. Nhưng chiếc cột đồng
hồ ga Hàng Cỏ đêm ấy dường như phát sáng. Sân ga đầy lính. Tôi len
vào điểm hẹn, dưới cột đồng hồ. Những người lính tươi cười dạt ra
nhường chỗ cho tôi đi. Thấy tôi ngơ ngác, họ hỏi tên người tôi muốn
tìm. Hoá ra họ biết nhau cả. Qua họ, tôi biết anh đang hội ý.
Nửa giờ sau, anh xuất hiện. Chúng tôi lặng nhìn nhau. Xung
quanh tôi, mọi người tự nhiên im bặt. Chưa kịp nói với nhau một lời,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 108
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tiếng loa phóng thanh báo tập hợp vang lên. Anh cuống quýt cầm
bàn tay run rẩy của tôi: "Em về đi". Vừa lúc đó một tiếng nói vang
lên "Hôn nhau đi. Còn đợi gì nữa". Một bàn tay nào đó đẩy mặt anh
chạm sát mặt tôi. Anh hôn tôi vội vàng, rồi lẫn vào đám đông. Tôi
nghẹn ngào nhìn theo. Trong khoảnh khắc, sân ga phía trong đã
nuốt chửng cả rừng người lao xao hồi nãy.
Tôi uể oải dắt xe đạp dọc đường Nam Bộ, lòng tan nát vì chia
ly. Như một kẻ nghèo khó bắt được vàng, tôi muốn reo lên khi nhận
ra quốc lộ 1 chạy về phía Nam song song với đường tàu hoả. Từ đây
ra khỏi thành phố có bao nhiêu ngã tư. Tàu đi qua rất chậm. Biết
đâu chúng tôi chả gặp nhau...
Linh tính mách tôi dừng lại ở ngã tư đầu tiên, ngã tư Khâm
Thiên. ít phút sau, đoàn tàu kéo còi chậm rãi ngang qua. Tôi dán
mắt vào các cửa toa tàu, vào các bậc lên xuống. "Hiền" - Tiếng gọi
vang sau lưng. Quay lại, tôi nhận ra anh. Anh đứng trên bậc lên
xuống, một tay vịn vào song sắt, cả người nhoài về phía tôi. Tôi sung
sướng đến cuống quýt.
Cứ thế, tôi đạp xe bên cạnh anh. Có những đoạn tàu chui vào
làng xóm, tôi rong ruổi một mình trên quốc lộ. Có những đoạn, tàu
chạy thật chậm bên quốc lộ, tưởng như đưa tay ra là có thể nắm được
tay nhau. Có lúc tàu chạy rất nhanh. Phải có gắng lắm mới đạp xe
theo kịp. Có lúc, gió chạy sau lưng tôi. Gió đẩy những lời nói của anh
bay về phía thành phố. Cả tóc anh cũng bay về thành phố. Câu
chuyện trao đổi không thành lời cứ nhờ gió mang đi.
Đột nhiên cùng một lúc, hàng trăm bàn tay mọc ra từ phía
đoàn tàu, hướng về phía tôi vẫy gọi. Những khuôn mặt, những nụ
cười hoan hỉ thoáng qua mắt tôi. Hàng trăm giọng nói cùng cất lên.
Cả đoàn tàu tự nhiên biết tên tôi:
- Hiền ơi, chờ anh về nhé.
- Thế nào anh cũng trở về.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 109
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Hiền ơi, ở nhà săn sóc mẹ cho anh nhé.
- Sao em mặc phong phanh thế kia, sưng phổi chết.
- Hiền ơi, khi về anh sẽ dựng nhà mới và tặng em mười đứa con
trai.
- Hiền ơi, ở nhà đừng nghe bọn "sứt môi lồi rốn" tán tỉnh nhé.
Tôi tưởng hàng trăm cái miệng lém lỉnh kia đang nói hộ anh,
cùng muốn gửi gắm nơi tôi những tia hy vọng nhỏ nhoi của mình về
phía từ nơi họ ra đi. Nếu bình thường, hẳn tôi đã cau mặt. Nhưng lúc
này, những giọng nói thiết tha ấm áp pha chút nghịch ngợm ấy lại
ngập tràn lòng tôi. Một tình thương mến bao dung trùm lên tất cả.
Không biết bao nhiêu cây số đã qua, tôi giật mình khi nghe tiếng anh
thét bên tai "Tránh xa đường sắt" - "Về đi". Tất cả bỗng đen tối. Phía
xa, từ những đốm sáng tung lên, vẳng lên tiếng rền rĩ của bom tấn.
Lại một cuộc oanh tạc....
Đứng lên phủi cát bụi trên người, tôi nhìn xuống. Trong tay vẫn
khư khư nắm chặt món quà nhỏ dày công chuẩn bị đã quên trao....
Tôi tốt nghiệp, đi làm, và chờ đợi. Thỉnh thoảng đọc lại thư cũ
của anh.
Những lá thư anh viết từ Tây Nguyên: "Trưa tháng 6, đúng 1
giờ, anh lắng nghe, tiếng ve đồng thanh cất lên trong rừng, hệt như
rừng mình em ạ".
Không hiểu sao những chữ này như nhảy vào mắt tôi, không
chịu ra, khiến tôi phải đọc đi đọc lại. Dường như trong ấy chứa đựng
điều gì rất hệ trọng.
Lúc ấy cũng vào đầu tháng 6. Ngoài trời nắng lửa râm ra. Mọi
vật, vật vờ mê mệt. Tôi tựa lưng vào ghế, mắt dán vào lời thư mà tâm
hồn cất cánh bay về rừng....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 110
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cửa phòng đột nhiên mở. Anh bước vào. Nhận ra anh, tôi sung
sướng reo lên:
- Ôi anh đã về. Sao không cho em biết.
Tôi lao về phía anh. Anh lùi lại, đứng nhìn tôi trân trối. Tôi
đứng sững: "Anh làm sao thế?".
Đồng hồ gõ một tiếng. Cửa phòng tôi vẫn mở. Ngọn gió nào vừa
đi qua. Trong tay tôi vẫn lá thư của anh đang nắm chặt....
Những ai có thể trở về sau cuộc chiến đã về. Riêng anh thì
không. Tôi vẫn hy vọng, có thể anh là tù binh bị giam giữ ở đâu đó,
chưa được trao trả. Tháng ngày xếp lại như vỏ hến. Trong tôi leo lét
một nỗi chờ mong.
Rồi, điều đã đến tất phải đến. Một đồng đội của anh, sau thời
gian dài điều trị, đã tìm đến địa chỉ của tôi.
- Đây là những gì còn lại của anh ấy. Anh ấy dặn trao tận tay
chị.
Tôi đã nhận ở người thương binh ấy cuốn nhật ký mỏng rách
nát và chiếc đồng hồ Ômêga sáng chói của anh.
- Anh ấy chết vì sốt rét ác tính. - Người thương binh kể lại. -
Chết rất nhanh chị ạ. Trước khi hôn mê, anh ấy nhắc đến chị, đưa
cho tôi cái đồng hồ này, dặn tôi bấm đồng hồ ngưng chạy khi tắt thở,
gửi cho chị. Chúng tôi chôn anh ấy dưới tán cây đại thụ trong rừng
nam Tây Nguyên. Cái cây mà lính chúng tôi ai cũng thích....
Tôi nhìn đồng hồ, di vật của anh. Kim ngắn chỉ đúng 1 giờ.
Ngày tháng? Ngày đầu ngày tháng 6. Tôi rùng mình. Trên tay tôi,
chiếc đồng hồ nằm như một mảnh thư chói sáng.
Có phải anh đã trở về thăm tôi đúng lúc anh ra đi về cõi hư vô?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 111
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Có lẽ một luồng liêng tưởng giữa hai linh hồn đồng cảm? Hay
đơn giản hơn, một sự trùng hợp ngẫu nhiên?....
.... Tôi đã đến nơi anh yên nghỉ. Mộ anh được rời về nghĩa trang
liệt sĩ. Chỉ còn lại cây đại thụ của rừng. Tôi ngẩng nhìn tán lá.
Những chiếc lá bằng bàn tay óng mượt. Khi các loài cây khác
trong rừng chưa kịp tỉnh vì gió, thì những chiếc lá này đã lắt lay như
triệu triệu bàn tay nhỏ vẫy gọi. Tôi nhớ đến đoàn tàu ra trận và
những bàn tay vẫy theo tôi đêm ấy. Phải ching anh và đồng đội đã
chọn cây đại thụ này làm nơi trú ẩn của linh hồn.
Ôi, những cánh rừng ngút ngàn, nơi cất giữ tình yêu của tôi.
Giá có thể đi sang tận Trung Đông, để sống lại một trong "Nghìn lẻ
một đêm" với những kẻ buôn hồ tiêu và làm nghề phù thuỷ, cho nỗi
mất mát này bớt đi vẻ bi thảm của chính nó. Thế giới này không giúp
cho tôi tìm thấy linh hồn anh - một thế giới trần trụi, nghèo nàn,
không tâm linh.
Tôi lưu giữ tình yêu với anh trong tim như những cánh hoa
mảnh mai thiêng liêng của số phận.
Tôi lấy chồng rồi theo chồng về Nam. Chồng tôi tốt nghiệp bằng
đỏ ngành xây dựng ở Nga về. Chúng tôi sống chung với nhau trong
cin hộ đầy đủ tiện nghi giữa trung tâm thương mại thành phố. Tôi
thường được nghe chồng tôi nói về ngày mai, về những công trình xây
dựng sắp tới. Tôi luôn tưởng tượng đến khuôn mặt đầy hấp dẫn của
tương lai.
Tôi là người đàn bà may mắn, yêu chồng và được chồng yêu.
Đêm đêm, chồng tôi truyền sang cho tôi cả sức sống mãnh liệt của
tuổi trẻ. Trong không khí mát mẻ, mùi nước hoa dịu dàng, mùi xà
phòng thơm, mùi thơm của khói thuốc, và đôi khi cả mùi bia rượu,
tất cả quyện lấy nhau, tạo thành một mùi đặc biệt mà tôi đùa gọi là
mùi "phòng the văn minh". Nó ướp trên tóc tôi, thấm vào da thịt,
quần áo, đồ dùng với một sức quyến rũ đặc biệt.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 112
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhưng rồi đêm đêm, tôi lại nhìn lên trần nhà và bốn vách
tường câm lặng. Căn phòng quá đẹp, quá dịu với những tia ánh sáng
mong manh. Một nỗi niềm gì đó bóp nghẹt trái tim tôi. Hình như
thiếu vắng một khoảng không nào đấy. Cái khoảng không khác hẳn
với sự tù đọng này.
Chồng tôi ngỏ ý muốn tôi đi khỏi thành phố ít ngày, đến những
lâm trường anh đang làm việc. Tôi đồng ý ngay.
Thế là lâu lắm rồi, tôi mới gặp lại rừng, dường như gặp lại nỗi
xao xuyến lạ thường của đời người con gái.
Những đêm thu dịu dàng kỳ lạ. Những buổi sáng, từng chùm
ánh sáng chói loà mạnh mẽ xuyên qua vòm cây lá xanh tươi. Cả đến
mặt đất ẩm ướt cũng bồi hồi, và những lá cây hoang dại mọc túm tít
bên lối đi cũng sáng lên như bạc. Thiên nhiên cô độc trong vẻ đẹp quá
rạng rỡ và dịu dàng. Nó đẩy vào lòng tôi một tình yêu rộng lớn. Chưa
bao giờ tôi yêu chồng thắm thiết như những ngày ở đó.
Rồi những ngày sau, chúng tôi đi vào khu rừng khác. Một cảnh
tượng khủng khiếp đập vào mắt tôi. Xá cây nằm la liệt trên mặt đất.
Rừng như một bãi chiến đại ngổn ngang xác người tử trận. Những
thây gỗ chồng chéo nhau lá cành như những cánh tay co quắp ẻo lả
xoài ra trên mặt đất. Người đi đến đâu, rừng lùi sâu đến đó. Những
ngọn đồi ô trọc mọc lên như nấm xuân theo sát chân rừng. Chao ôi,
mặt đất đã im tiếng súng. Chiến địa đầy xác người đã lùi vào dĩ
vãng. Lại tiếp đến chiến địa rừng...
Tôi trở về thành phố ngày hôm ấy. Dọc đường là những đoàn xe
Kamaz phả khói đen ngòm, chở những súc gỗ vài người ôm không
xuể, bất giác tôi nhớ đến cây đại thụ với những lá tay vẫy trong rừng
sâu. Nó còn không, hay đã nằm trên những chiếc Kamaz kia. Nếu
không, linh hồn anh và đồng đội sẽ trú ngụ nơi nào.
Tôi bước vào căn phòng. Mùi văn minh thành phố k hiến tôi lợm
giọng - cái mùi trước đây mang lại cho tôi bao nhiêu mãn nguyện.
Đêm đêm, một nỗi buồn mênh mang từ nơi sâu thẳm nào kéo đến. Ôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 113
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cuộc sống này, một cuộc sống thật to lớn, thật hoàn hảo, nhưng lại
quá nghèo nàn đ ối với tôi. Chẳng làm sao hiểu được nữa, nó không có
tình yêu chiếu sáng, nó đặt người ta nằm trong căn phòng hình hộp
như nằm trong ngôi mộ.
Tôi bỗng khát khao một bầu trời hương sữa. Những giấc mơ
hương sữa nối nhau đêm liền đêm. Và, tôi mơ thấy anh về, đứng
ngoài cửa sổ. Tôi mời anh vào nhà, nhưng anh lại lắc đầu.
- Rừng sắp hết rồi. Anh phải đi xa.
- ở lại đi. Em sẽ trồng lại rừng cho anh.
- Lâu lắm em ạ. Một trăm năm mới tạo được lớp đất trồng.
Thêm một trăm năm nữa mới có một cánh rừng.
- Vâng. Em biết. Nhưng nhất định em sẽ trồng. Hãy cứ ở tạm
nhà em trong khi chờ đợi.
Anh lặng lẽ gật đầu.
Căn phòng tôi bỗng ngập tràn hương sữa. Chúng tôi lại nằm
bên nhau trên cỏ mềm, lại nghe những bản tình ca từ ngàn xưa ngọn
gió hư vô vẫn hào phóng trao tặng mặt đất. Tôi lại thấy giọt tring
đọng trong mắt anh. Trước kia, mỗi khi gần nhau tình yêu trong
trắng lại trào dâng khoả lấp dục vọng. Còn bây giờ... thì khác....
Tôi buồn ngủ liên miên, chân tay rã rời, thân hình gầy rạc.
Thuốc thang đổ vào tôi như gió vào nhà trống.
Chồng tôi lo âu bảo: "Các bác sĩ bảo em suy nhược thần kinh
nặng, có thể dẫn đến bệnh tâm thần".
Không hiểu sao, tôi buộc miệng: "Tâm thần à? Em chỉ nhớ rừng
thôi".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 114
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chồng tôi nhìn tôi hồi lâu. Hình như đầu óc đang nghĩ gì lung
lắm.
Tuần sau, chồng tôi đưa về nhà một pháp sư ở tận Tây Nguyên.
- Vợ anh bị vong nhập - Thầy pháp điềm tĩnh thông báo với
chồng tôi.Quay sang tôi thầy tiếp:
- Cô sống với người âm. Âm dương cách trở, không thể cùng
nhau được.
Những ngón tay tôi bỗng run rẩy. Sống lưng tôi lạnh ngắt khi
thầy nhìn vào mắt tôi. Hình như tôi không phải là tôi nữa.
Chồng tôi nhìn tôi thương xót. Cái nhìn như muốn nói: "Em không có
lỗi". Tôi quay mặt đi tránh ánh mắt của chồng tôi.Tôi thương chồng
tôi biết bao. Công việc hàng ngày đã hút cạn kiệt sức lực của anh.
Anh làm việc cả trong giấc ngủ. Là kỹ sư xây dựng, anh ngộp thở
trong sắt thép gạch đá xi măng với những công trình to lớn rộng rãi
mãi mãi. Từ lâu, tôi đã im lặng với anh. Tôi vô cùng đau khổ vì
không thể nói được với chồng những gì diễn ra trong lòng mình. Tôi
luôn thấy mình có lỗi. Nhưng rồi đêm đêm, tôi lại chờ đợi giấc mơ.
Sự mặc cảm tội lỗi khiến tôi chấp nhận ngay lời thỉnh cầu của chồng
và thầy pháp sư. Vậy là buổi lễ trục hồn được thực hiện.
Trong ánh sáng huyền ảo của những ngọn nến đỏ, mùi hương
trầm càng tôn thêm vẻ huyền bí tôn nghiêm của buổi lễ. Tôi ngồi kiết
già giữa phòng, dưới bàn thờ, hai tay chắp trước ngực, miệng đọc
thần chú thỉnh Phật và tịnh tâm. Trước mắt tôi là lư trầm nghi
ngút khói, những bình hoa tươi lớn, những mâm trái cây, những
mâm cơm chay có cháo hoa, khoai sắn, những núi vàng núi bạc, cơi
trầu cau đầy ắp, một cô gái hình nhân bên con thuyền ngũ sắc, cạnh
một cây đại thụ xum xuê.
Vị pháp sư thắp hương tình nguyện rồi bắt quyết. Bó hương
nghi ngút cháy đỏ trong tay thầy vẽ ra muôn vàn những hình thù kỳ
bí - những lá bùa dán khắp hư không.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 115
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"Nam mô tam mãn đa, mẫu đa nẫn, a bát ha để ha đa xá".... Tôi
nhắm mắt, miệng lẩm bẩm đọc chú tiêu tai. Nhưng hồn tôi lại phiêu
diêu ở đâu đó, trong những quầng sáng tối của những ngọn nến đỏ
lung linh.
"án, nại ba ma cát ngoã đế, a ba ra mật đạp, a ưu rị a nạp, tô
tất nề"....
Tiếng thầy pháp sư như dòng suối nhạc chảy qua tôi, gột rửa
thể xác tôi. Tôi có cảm giác, cả không gian này chi chít dày đặc
những lá bùa nét vẽ bằng hương đỏ. Những vạch đỏ như những con
đường ngoằn nghèo chạy khắp hư không, dệt mau như đan lưới.
Giọng thầy vẫn trầm bổng: "Xin mời hồn về dùng cơm chay...
Ta thỉnh chút lễ mọn dâng hồn... Cô ấy là vợ hồn.... Âm dương cách
trở, xin hồn trả cô ấy cho trần. Ta xin dâng hồn người con gái khác
đẹp hơn để bầu bạn với hồn. Xin hồn nhận cho chút lễ mọn. Xin trời
Phật chứng giám cho lễ ly hồn này".....
Có tiếng rơi của những đồng tiền kim loại. Vị pháp sư thở ra
một hơi nhẹ nhõm: "Hồn đã đồng ý". Vậy là h ồn sẽ nhận lại đồ dẫn
cưới, đồng ý nhận cô gái hình nhân làm vợ.
Núi vàng núi bạc con thuyền cô gái cùng cây đại thụ lấp lánh
bốc cháy.
Thầy quay lại phía tôi, miệng vẫn niệm chú, tay vẫn không
ngừng dán những lá bùa vẽ bằng hương cháy đỏ quay tôi. Ngón tay
thần chạm vào ấn đường tôi nóng bỏng. Hình như có muôn vàn con
đường đỏ từ đó chạy suốt cơ thể tôi.
Người ta cho tôi uống một ly nước tẩy trần trong suốt chứa đầy
những lá bùa vô hình. Người ta mang đến một hoả lò đỏ rực, bỏ vào
đó những hòn bằng đầu ngón tay. Tôi tưởng đến chiếc nanh hổ nhọn
hoắt dùng để quậy hỗn hợp vị hùng hoàng và tùng chi nóng chảy mà
tôi vừa chứng kiến hôm qua.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 116
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người ta úp chiếc hộp tre vào lò lửa, đặt tôi ngồi lên rồi phủ
quanh tôi lớp chăn đến tận cổ. Mùi đắng hắc bốc lên trong khói mịt
mù, ruột gan tôi đau xé, cháy bỏng tưởng như có một lưỡi kiếm đỏ rực
xuyên suốt cơ thể. Mồ hôi túa ra như tắm. Trong khoảng khắc, một
sức mạnh vô hình từ nơi sâu thẳm trong lòng đột ngột dâng lên cuồn
cuộn, chịt chặt trái tim tôi.
Tôi chỉ kịp kêu lên một tiếng rồi lịm đi.
Khi tỉnh dậy, vị pháp sư đã dán xong lá bùa cuối cùng trên
giường ngủ của tôi.
Đêm ấy mưa rất to. Sấm giật liên hồi từng đợt. Anh đứng ngoài
cửa sổ, ướt sũng.
Mưa rơi trong mắt anh. Nhoè nhoẹt cả khuôn mặt.
Hình như anh đã tan vào trong mưa....
Từ đấy tôi không bao giờ gặp lại anh nữa. Vậy là tôi đã chia ly
với những giấc mơ giấu kỹ trong tâm khảm - những giấc mơ nâng đỡ
tâm hồn côi cút của tôi trên sa mạc cuộc đời. Nó hệt như những hạt
ngọc ma đêm đêm tôi mới đem ra ngắm nghía dưới ánh tring, để sự
phát sáng của nó đưa tôi đến những bến bờ kỳ ảo.
ánh sáng tắt. Trong lòng tôi, những khát khao về mặt đất, bầu
trời cũng yên ngủ. Đêm đêm, tôi vẫn nhìn lên trần nhà và bốn vách
tường câm lặng - nơi cầm cố giam hãm nhưng linh hồn người sống, và
yên lòng với sợi xích vàng trói cột.
Một năm sau, tôi sinh con trai đầu lòng. Ngày đầu tiên, tôi
ngắm rất lâu khuôn mặt con trong giấc ngủ ấu thơ. Tôi lật bàn tay
con âu yếm áp vào má. Chợt tôi bàng hoàng dụi mắt sững sờ nhìn đi
nhìn lại. Một vết son đỏ hình con thuỷ tức in đậm trong bàn tay con.
"án, nại ma ba cát ngoã đế..." Tiếng vị pháp sư đọc chú âm am bên
tai tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 117
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Những lá bùa... Những lá bùa... Những lá bùa..... Tôi không tin
huyền bí ma huyền bí cư đến với tôi. Phải chăng huyền bí đã để lại
dấu ấn trước khi trở về xứ sở của hư vô.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mục lục
Trở về Phia Phủ........................................................................................2
Không có ga xuống.................................................................................. 18
Cam ngọt .................................................................................................23
Bà cụ ăn mày........................................................................................... 27
Cây mất lá............................................................................................... 37
Hoãn sinh nhật....................................................................................... 39
Truyện cười ở làng Đợi........................................................................... 43
Giữa đêm thành hôn............................................................................... 52
Củi............................................................................................................ 61
Bức thư gửi người đã khuất...................................................................65
Cửa bể chiều hôm ................................................................................... 70
Bảy đô một đêm ...................................................................................... 80
Lần sau.................................................................................................... 84
Bức tranh nhỏ......................................................................................... 88
Anh không có lỗi ..................................................................................... 98
Mưa lúc nửa đêm..................................................................................103
Về quê ....................................................................................................109
Barie.......................................................................................................116
Kỷ niệm..................................................................................................119
Ô ánh sáng ............................................................................................123
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 2
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Trở về Phia Phủ
Trần Thị Mộng Dần
Hai anh em nó đang sánh vai trên con đường rải đá lổn nhổn
dẫn tới bờ sông Quây rượi mát. Chúng cao bằng nhau chằn chặn,
mặc dù hơn kém nhau đến một tuổi rưỡi. Mẹ chúng sinh nở hơi dầy:
ba năm đôi. Cứ như cái tướng mạo này, mai sau, chúng phải là
những chàng trai đỏm dáng với chiều cao ít nhất một mét bảy, không
kém...
- Liệu hôm nay chúng ta có dính con trầm hương hay không
đây? - Thằng em hỏi anh với giọng bồn chồn không thể kiềm chế.
- Còn anh thì đang nghĩ đến cái xẻng để đào giun!
- Nếu vậy anh không chuẩn bị từ chiều hôm qua?
- Nếu vậy sao em không hỏi chính em ấy? sông Quây trong leo
lẻo nhưng khá sâu. Rõ ràng đáy của nó hình lòng chảo.
- Cần câu này đạt tiêu chuẩn xuất khẩu chứ chẳng chơi! Giá
mà quê mình phủ xanh các đồi trọc bằng trúc thì ...
- Có lý đấy! Ta sẽ mượn xẻng ở nhà cô bé Đen bản gạch?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 3
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Em biết chắc chắn rằng một trăm năm nữa chúng mình ở
dạng gì, nhưng mười năm nữa thì em hoàn toàn mù mịt, không hình
dung nổi giữa chúng ta, ai là người say mê cô bé Đen hơn cả?
- Hãy đợi đấy! Đồ mỏng môi ...
- Xin lỗi!
- Kìa! Em chạy đi đâu vậy?
- Có tiếng kêu cứu! Nhanh lên anh ... Hướng này ...
Hai anh em sải bước rồi lao vun vút về phía có tiếng kêu thất
thanh:
- Bớ người ta ... Cứu với ...
- Đao! chuyện gì vậy? Bạn làm sao mà múa lên như ...
- Chết đuối ...
- Ai! ai chết đuối? nói đi?
- Đen!
- Trời ơi! Vậy ... Đen đã chìm xuống quãng sông này ư? - Thằng
anh cởi phăng quần áo dài ...
- ấy... Đừng! Nhưng mà ... kìa nó đang ngoi vào được rồi! Chỗ
đoạn bờ dốc bằng kia kìa! Hai bạn chạy trốn đi, nhanh lên!
- Vì sao chứ?
- Vì ... vì nó không mặc quần áo!
- Xin lỗi! - Thằng em kéo tuột anh đi như bị ma đuổi.
- Con khỉ! Mày làm tao hết hồn!
- Gì cơ?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 4
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đen thong thả bước tới bên bạn, vươn cổ hôn vào má Đao một
cái rõ kêu.
- Tớ tập lặn đấy! Tớ ước mơ trở thành một kỹ sư cầu đường.
- Còn tớ ... tớ đã ... đuổi họ đi rồi. Cậu mặc quần áo vào ...
- Có chuyện gì xảy ra vậy?
- Tớ tưởng cậu lặn luôn xuống gặp con trai vua thủy tề rồi nên
hoảng quá kêu ầm lên ... Không ngờ hai bạn Chân và Lân cùng lớp
đã hiện ra như hai vị thiên thần.
- Chắc hôm nay chủ nhật, họ đi câu! Thôi, không sao. Họ sẽ
không tưởng tượng ra điều gì đâu? Vì chính tớ cũng không nhìn thấy
họ cơ mà ...
- Thì chúng tôi đây? Hay là không phải chúng tôi?
Hai cô bé nhìn sững hai cậu bạn. Đao phụng phịu:
- Tưởng hai người đã đi xa rồi chứ?
- Có nhìn trộm không đấy? - Đen nguýt dài và mặt cô bé đỏ
lựng lên.
- Để chúng tôi nghĩ lại xem nhé?
- Hai bạn gái cho anh em tôi mượn cái xẻng để đào giun thì hay
hơn đứng đấy mà đàm thoại dài dòng - Chân khoát tay đề nghị.
- Rồi sao nữa? - Đao vênh mặt hỏi.
- Hì, hì! Rồi chúng ta cùng hy vọng ... Thí dụ một nồi cháo cá
trầm hương vào chiều chủ nhật hôm nay ...
- Tuyệt! Tớ vốn dễ tính. Cháo cá ... Chao! Món này tớ đã từng
được nếm trong mơ nhiều lần rồi! - Đao tán thưởng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 5
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Đồ tham ăn! - Đen cốc vào trán bạn.
Sau mười năm, bây giờ Đen và Đao đã là sinh viên của một
trường đại học. Họ sẽ là những kỹ sư cầu đường tương lai. Một màu
hoa phượng rực rỡ trên đầu hai cô, gái:
- Chúng mình cùng về nghỉ chứ? - Đen âu yếm hỏi bạn:
- Lại có thể khác được ư? Có tin vui đây! Lân và Chân cùng vào
trường đại học thể dục thể thao năm nay. Họ đã đạt được mơ ước sau
đây ...
- Tuyệt! Chúng mình mua cá về nấu cháo ăn mừng đi.
- Bình tĩnh nào. Đồ tham ăn.
Xe ca vừa dừng ở tỉnh lỵ, hai cô đảo mắt tìm xe về phố huyện.
Họ được biết đường vào Phia Phủ bị sạt lở nặng. Hành khách tự lo
phương tiện của mình nếu không có ý định chờ đợi.
- Nhưng phải chờ đợi bao lâu chứ? - Đen nôn nóng.
- Một tuần là ít.
- Quỷ tha, ma bắt một tuần của họ đi! Đúng là họ nhà sên ...
- Đi bộ! - Đao nói như ra lệnh.
- Hả? - Đen tròn mắt.
- Cậu không bị điếc đấy chứ?
- Hy vọng là như vậy! Chúng mình là một trong những người
thích mạo hiểm chăng.
- Hãy chọn đi! Đi bộ và trở lại trường?
- Nào thì đi! - Đen rơm rớm nước mắt - gần 100 kilômét đường
rừng ... ôi ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 6
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Bỏ cái tính uỷ mỵ ấy đi, không là sau một mình h ai chồng đấy
...
Buổi tối, hai cô quyết định ghé vào bản nhỏ trú chân qua đêm.
Họ bước lên ngôi nhà thấp bé nhất kính cẩn thưa:
- Chúng cháu bị lỡ đoạn đường! Pa me có thể cho chúng cháu
nghỉ nhờ qua đêm nay được không ạ?
Chủ nhà là hai ông bà già đang ngồi sưởi lửa. Cả hai ngạc
nhiên ngước đôi mắt đục mờ nhìn hai người khách trẻ tuổi.
- A lúi! sao hai đứa con gái này bạo thế? Trời tối đen như lông
con ngựa của ông ...
- Tôi nghe rõ tiếng nai rừng tao tác và đêm dày gấp trăm lần
tấm thổ cẩm của bà dệt ...
- Hai đứa từ đâu về ?
- Dạ! Chúng cháu từ tỉnh lỵ về ạ!
- Ngồi sưởi lửa đi hai cháu!
Bà già chủ nhà mang nồi cháo bẹ ra, rán cho mỗi cô một miếng.
- Chúng cháu cảm ơn Pa me!
Chui vào màn rồi, Đen vẫn còn thì thầm: Ôi! Hạnh phúc quá?
Quỷ tha ma bắt tớ đi, nếu tớ quên được có một đêm như thế này bên
đèo Mã Phục.
Sáng tinh mơ, hai cô từ biệt chủ nhà rồi hối hả lên đường.
- Này, chúng ta là chủ nhân của buổi sáng trong lành và cô
quạnh!
- Như thế vẫn còn hơn phải làm chủ một anh chàng đoảng tính
nào đó.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 7
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Đừng quá lo xa, sách dạy rằng muốn có mặt trong tương lai
thì trước hết phải ăn tạm cái bánh chưng thiu này đã (có nghĩa là
bánh ế).
- Đồ ăn tham! Có từ lúc nào vậy?
- Tò mò quá không tốt đâu.
- Tuyệt quá! Tại sao lại gọi là bánh ế? Tớ không đến nỗi đui mù
đâu.
- Nó ế vì không ai được ăn! Thế mà không biết. Còn bánh không
ế thì đã được thiên hạ chia nhau xài ... Chỉ còn có lá thôi.
- Tớ chẳng thèm ăn lá đâu nhé.
- Sau đây mời quý vị dùng tạm nước ngọt ...
- ở đâu mà sang thế?
- ở ... ở khe núi kia kìa?
Tiếng cười lanh lảnh của hai cô gái khiến những tán cây khép
vòm lá xanh chàng tỉnh thức ...
- Cậu nhìn gì mà như thôi miên thế?
- Có hai người đang leo dốc! Nếu tớ không nhầm thì đó là ...
- Là, là hai ông già ư?
- Chúng mình nấp vào sau tảng đá này đi!
- Chúng mình chẳng đơn côi chút nào.
Hai người kia rút ngắn khoảng cách giữa họ với hai cô gái
nhanh chóng. Đen bấm Đao: "Họ ở đâu hiện ra thế nhỉ? Đó chính là
hai ông bạn vàng của chúng ta".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 8
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- ê! Chẳng hay nhị vị công tử có điều chi khẩn cấp mà phải dặm
trường gian nan? ...
Đao nhô ra, đứng chống nạnh và hất hàm hỏi. Hai chàng trai
sững lại giây lát, khi nhận ra, Lân lao tới, giang rộng vòng tay ôm
lấy cả hai cô gái đang đỏ mặt lên vì ngượng.
- Chúng tôi có tới trường tìm hai bạn nhưng nhị vị cô nương đã
cao chạy xa bay, sau đó thì...
- Chưa tựu trường sao?
- Có lệnh nhập ngũ theo quân số của trường Đại học Thể dục
thể thao ...
- Chúng ta đi thôi! Kẻo muộn đấy - Chân ra lệnh.
Cuộc hành trình tiếp tục. Đang đi, bỗng Chân vấp ngã. Cậu
dừng lại xuýt xoa:
- Đen ơi! Giúp tôi một chút nào!
- Sẵn sàng đây, thưa ngài!
- Xin đừng quên tôi - Chân chăm chú nhìn Đen chờ đợi.
- ồ! Không sao cả - Đen nói to - hãy tạm tin là như vậy - Ta đi
nhé?
Chân không quên trao vội cho Đen một bức thư tình đầu tiên
của một chàng trai mới lớn.
Họ về phía Phia Phủ vào buổi chiều. Gia đình đón những người
con xa hàng thế kỷ. Đen chia tay với các bạn, cô bước vào lán ngói lụp
xụp:
- Mẹ:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 9
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mẹ cô bước tới. Các em ùa ra. Chúng sàn sàn lít nhít như nhau.
Mặt tròn tròn như nhau. Quần áo rung rúc như nhau. Đen ứa nước
mắt:
- Bố con đâu?
- Đi ... gây sự!
- Chả có lẽ?
- Người ta đã khai trừ bố vì lý do đó con ơi! Nhà thì một đống
người ăn! Bố con đơn độc trong đấu tranh cho lẽ phải! Cứ tưởng là lẽ
phải thì cuối cùng tất thắng! Nào ngờ chúng ta không có gạo ăn ... Rõ
là trứng chọi với đá. Cứ như mẹ đây có hơn không chứ? Ai tham ô thì
mặc xác họ! Ai bớt xén quyền lợi của xã viên, mặc kệ cha chúng nó ...
Mẹ chỉ muốn ...
- Muốn có thêm một đứa con trai? Mẹ đừng đẻ nữa mẹ ạ! lạc
hậu lắm! Mẹ sẽ được nhờ các con gái của mẹ! Sách đã dạy rằng ...
- Thôi đi! Cô chẳng hiểu gì cả!
Phải rồi! Đen thấy bụng mẹ hơi to hơn bình thường. Cô khe khẽ
thở dài. Từ hôm gia đình cô chuyển ra thị trấn, mọi người lập tức trở
thành xã viên của ông Lỉnh - bố của Lân và Chân. Chẳng hiểu sự
việc đến nỗi nào mà xưởng khai trừ nhà cô chứ? Nếu bố cô có đấu
tranh cũng là lo cho số phận của hàng trăm xã viên bị thiệt thòi dưới
quyền hành của ông Lỉnh! Hoá ra, cũng có khi con người ta không
dám bênh vực lẽ phải nữa sao?
- Mẹ đi đâu bây giờ?
- Mẹ đi mua tre về để gia đình mình đan lát! Con không cho đó
là cần thiết sao?
- Không ai dám bênh vực chúng ta nữa?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 10
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Đôi khi người ta sợ uy quyền! Nhất là cái thứ uy quyền được
bảo lãnh bằng ... Mẹ thương bố con lắm. Có lẽ, bố con cần phải có đứa
con trai ...
- Mẹ!
Mẹ đã cắp nón, tong tả bước. Chiếc áo bà ba bàng bạc ôm sát eo
lưng cong của mẹ. Ngày xưa, mẹ đẹp nhất làng. Chỉ vì cờ bạc cay cú,
ông ngoại đã bán dần các cô con gái của ông. Nhà có tới bảy cô con
gái rượu. Hết con, ông bán ruộng vườn nhà cửa... Mẹ may mắn rơi
vào nhà bố. Nhà nội làm nông nhưng có nghề phụ. Hôm Tây càn vào
làng, mẹ đang làm nghề, ba con lo lắng:
- Con đĩ Tý kia! Có trốn đi ngay không? Tây nó mà trông thấy
thì ...
Mẹ cuốn mớ tóc mây ngang eo, lội ào ào qua ao bùn ... Bố cô sau
đó đem vợ con lên ngược, trốn lính khố đỏ. Bố thẳng tính, đẹp trai,
nhiều tài lẻ, âu là số trời xui khiến. Mẹ cô hãnh diện vì sau đó, chồng
mẹ là anh vệ quốc đoàn ...
Đang bâng khuâng, Đen giật mình vì có người bước sấn tới:
- Này cô! Chúng tôi tới dỡ lán xưởng về vị trí sản xuất mới.
- Nhưng ... Chúng cháu chưa có nhà ở?
- Thế có nghĩa là chúng tôi phải chờ nhà cô lên tầng mới được
dời xưởng?
- Ông không có quyền mỉa mai nỗi nghèo khổ của người khác!
- Hay ông chờ chúng cháu nấu xong bữa cơm đã, rồi tính? - Cô
em gái của Đen nài nỉ.
- Tôi không có quyền chờ đợi cô bé ạ?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 11
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Họ vẫn trèo lên mái lán ... xoảng xoảng ... gỗ lạt, bụi cát trên
cao bị kéo rút rơi xuống nồi cơm đang cạn... Từ màu trắng như bông,
nó bỗng đen kịt màu bồ hóng.
- Đồ phát xít!- Em gái Đen kêu lên nghẹn ngào. Còn Đen mở
tròn xoe đôi mắt nhìn trân trối...
- Tôi chẳng có lỗi gì đâu! Các ông quản trị luôn luôn lạm quyền
xưởng trưởng - Ông Lỉnh thủng thỉnh nói khi đã yên vị trong ngôi
nhà mới lợp rạ của gia đình Đen - Tôi muốn giúp đỡ các cô? - Ông
hướng về phía Đen, tránh đôi mắt lừ lừ của người bố.
- Cảm ơn bác! Chúng cháu không cần gì nữa! Dù sao, chúng
cháu cũng đã có nhà? Bố cháu bị khai trừ ra khỏi xưởng rồi nên gia
đình cháu tạm sống bằng nghề đan rổ, rá ...
- Tuỳ cô! Tôi nghĩ rằng con người ta chỉ hơn nhau ở cái đầu mà
thôi! Ai cũng hiểu rằng phải khôn ngoan đúng lúc.
- Vâng ạ!
Ông về rồi, bố cô mỉm cười:
- Chúng ta vẫn tồn tại, đúng không? Các con hãy thông cảm cho
bố!
- Bố ơi! Chúng con thương bố lắm!
- Cảm ơn các con!
- Này, hôm qua tôi mua được ít thịt bò loại xấu. Với nhà mình
như vậy là đế vương, vậy mà ông ấy nỡ bảo, thứ này nhà tôi chỉ nấu
cho chó... Mẹ cô xen vào:
- Có thể tôi là người dại dột? Tôi làm cho cả nhà vất vả.
- Bố là người quả cảm. ít ra chúng con cũng không phải xấu hổ
vì bố.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 12
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Cháu có cái này cho Đen - Đao bỗng xuất hiện.
- Vào nhà đi cháu.
- Gì vậy bạn?
- Một lá thư! Của Lân đấy! Mừng đi! - Đao thì thầm vào tai
bạn.
- Cảm ơn! - Đen bóc thư ngay và lướt qua hàng chữ run rẩy:
"Đen, chúng ta phải gặp nhau. Anh van em. Lân".
... Làm sao bây giờ? Cả hai anh em con ông Lỉnh đều "phải
lòng" cô bé Đen. Cầu trời cho họ đừng đấm nhau, Đen không thể nghĩ
tới ai một trong số họ. Cô chưa muốn sa vào lưới tình muôn thuở. Cô
sẽ học cho xong. Ra trường và giúp đỡ bố mẹ nuôi các em khôn lớn.
Rồi sau đó cô có ra sao thì ra. Thế là ngày mai cô đã phải trở lại
trường. Cô thẫn thờ vì phải xa gia đình. Bụng mẹ mỗi ngày một lớn.
Vậy mà mẹ vẫn phải làm việc nhiều hơn. Nhưng nếu mẹ lại đẻ con
gái? Chao! Lẽ nào hai tiếng đó sẽ mang lại tai hoạ cho dương gian?
Tại sao thiên hạ lại coi thường con gái? Trong khi đó nhiều
đấng nam nhi chẳng làm nên trò trống gì. Vừa bước ra khỏi nhà, cô
vừa đi vừa suy nghĩ miên man. Chốc lát, cô tới một bờ đất đỏ. ở đó
nhô ra một cây trẩu, vòm lá xanh tít:
- Đen ... Em Đen ơi ...
- Ôi! Anh Lân! Theo em làm gì, lỡ bố anh ...
- Dừng lại! Hãy nghe anh nói! Em phải cứu anh!
- Có chuyện gì thế?
- Bố đi hỏi vợ cho anh! Bố bảo anh phải cưới trước thằng Chân
...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 13
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Thì anh cứ ... cưới đi! - Đen nói nhỏ như sợ Lân nghe thấy. Và
điều đó rõ ràng thay đổi hẳn cuộc đời của cô. Cô không muốn trốn
chạy tình yêu của Lân mặc dù cô không thể làm gì khác được. Rõ
ràng ông Lỉnh chẳng muốn cưới cô vợ nghèo cho con trai mình. Ông
có lý của ông. Tạm biệt Lân của em! Anh hãy yên tâm mang tuổi thơ
của chúng ta đi... Lấy vợ nghe anh! Cô cắn chặt môi để khỏi bật khóc.
Rõ vô duyên! - Nhưng là ai cơ? - Đen nghẹn ngào.
- Là... là, ôi! Nhưng anh yêu em. Em biết không? Anh muốn
nhìn thấy một nàng Ê va nào khác nữa. Mặc dù hồi đó, em còn là một
cô bé. Hôm ấy... anh nhủ thầm rằng: Lớn lên, ta sẽ cưới nàng về làm
vợ.
- Ôi! Anh Lân ... Đừng nói nữa! Em cũng yêu anh lắm ...
Đen khóc nấc lên.
Lân run rẩy đỡ lấy gương mặt nhạt nhoà của người bạn gái,
anh hôn lên đôi mắt đen đẫm lệ.
Đao trở thành con dâu của ông Lỉnh! Điều này ngoài sức chịu
đựng của Lân. Con tim anh tan nát! Chân trái lại, cậu ta tỏ ra hoan
hỉ. Vẻ cảm thông với ông anh ruột:
- Anh phải biết điều một chút. Chúng ta sẽ ra trận. Điều này có
ý nghĩa lớn với gia đình ta. Đứa cháu đích tôn của bố không thể đợi
đến hết chiến tranh mới ra đời, anh hiểu điều đó hơn ai hết? Hơn
nữa, gia đình chị Đao đã khăng khít với gia đình ta từ lâu. Có thể nói
là môn đăng hộ đối ...
- Còn tôi chỉ có thể nói: chú hãy câm cái miệng!...
- Không thể chữa được nữa đâu anh ạ! Nhưng câm thì ... đơn
giản là Đen không thích thế.
Và bỗng nhiên, Chân vớ được hạnh phúc của ông anh "đánh
rơi".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 14
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đen trở nên rầu rĩ: "Ta sẽ không trở về Phia Phủ! Ta sẽ ... ôi! ta
sẽ chết mất...!"
- Đen! Em Đen ơi ...
Chân hiện ra nơi bục cửa, đột ngột và sạm nắng:
- Anh từ đơn vị ghé qua nhà ... Em có thư đây.
Chân thấy Đen ngơ ngác nhìn mình, nét mặt buồn rượi, quên
cả mời khách, anh xuống giọng:
- Đen đừng nhìn anh như vậy! Anh yêu em ...
- Anh Chân! hãy để em yên được không?
- Nhưng anh sẽ cưới em. Đó là sự thực.
- Cưới em? - Cô cười buồn - Hình như bố anh không thích thế?
- Không đời nào! Chuyện người lớn là của người lớn. Chuyện trẻ
con là của trẻ con lo. Em là của anh! Hình như bố anh không thể
buộc anh nghĩ khác điều gì ...
- Nhưng em buộc được con tim mình không được phép nghĩ tới
anh. Hình như anh sẽ chẳng có cơ hội đâu!
- Thế còn chuyện cháo cá? Hình như ...
- Thì để cho cá lo chuyện cơm cháo!
- Đồ gian thương!
Ôi! Tình yêu. Đen bật khóc! Với cô quả là không dễ dàng.
- Anh Lân ơi!
Chân chợt hiểu, nhưng anh vẫn run rẩy nâng gương mặt rười
rượi của Đen lên và hôn vào đôi mắt đen nhạt nhoà ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 15
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Đen ơi! Anh chẳng có lỗi gì đâu, anh yêu em hơn cả anh Lân
đã yêu em ... chả nhẽ em còn nghi ngờ điều đó? Hãy nghe anh ...
- Phải! Đen mím môi lại - Em xin lỗi!
Thư của gia đình báo tin mẹ cô đã đẻ em trai. Bố cô viết thêm
rằng, hôm lên viện, mẹ nằm gần giường của một sản phụ đang khát
... con gái. Họ bàn nhau nếu không toại nguyện, họ sẽ bí mật đổi con
cho nhau! Thật táo tợn cho cộng đồng "mặc váy", mọi việc đã diễn ra
xuôn sẻ hơn họ tưởng. Mẹ cô đẻ con trai và bà kia cũng vẫn con trai.
Thế là Đen đã có đứa em bé xíu! Ôi, mẹ ...
Đen tình nguyện trở về Phia Phủ sau khi tốt nghiệp để tiện
chăm sóc gia đình. Tình cảm giữa cô và Chân tiến triển tốt đẹp hơn.
Đao gặp cô trên đường tới văn phòng làm việc:
- Hay lắm! Tớ đang định đi tìm cậu!
- Đã hay thì chắc hẳn cậu tìm tớ không phải chuyện dở? - Đen
quay đi để khỏi nhìn thấy cái bụng lùm lùm của bạn.
- Đen! Mình muốn nói chuyện với cậu. Cậu phải bình tĩnh...
- Chuyện số phận chăng?
- Đừng đùa nữa! Tớ van c ậu! Chân có... có giấy báo tử. Trời ơi!
Đen ... cấp cứu ...
Tỉnh dậy trên giường nệm trắng toát của bệnh viện huyện, Đen
chán chường cho số phận: Lân đi lấy vợ. Chân thì hy sinh. Cô còn
sống để làm gì?
"Chân ơi! Em xin lỗi Chân. Lúc này đây, chính là lúc em yêu
anh nhất. Anh có nghe không? Em yêu anh, mến anh, cảm phục anh,
tha thứ cho anh mọi chuyện ..."
Anh Chân ơi! Chờ em với ...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 16
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ôi! Đen. Bình tĩnh tý nào, mình van cậu ... Rồi hạnh phúc sẽ
đến với cậu! Cậu sẽ không cô đơn ...
- Không! Đừng an ủi tôi nữa! Thế cậu thì sao? Cậu đang cô đơn
chắc? - Kìa trả lời đi? Sao lại khóc chứ?
- Đen ơi! Mình không hạnh phúc, mình đã nhận ra điều đó! Lân
lạnh lùng với mình và mình đã không kiên nhẫn được! Mình ... mình
có thai với một người đàn ông khác ...
- Đồ khốn nạn! - Đen bật dậy và dang tay tát bốp vào má bạn.
Đao ào khóc.
- Mình xin cậu ... mình muốn hết làm người thứ ba rồi! ... Có lẽ
mình đã tự làm mất cái quyền làm vợ ... Đen ơi ...
- Im đi! Nghe rõ chưa? Rồi tôi sẽ tới "hỏi thăm" cái thằng cha
cặn bã đã ấp ủ cô vợ mạt hạng của Lân như thế nào!
- Tôi... Tôi sẽ tự tử ...
- Đừng! Đao ơi! - Đen ôm Đao - Cho mình xin. Mình vốn nóng
tính.
Bụng Đao mỗi ngày một lớn. Cô hồi hộp chờ đợi cú đòn sấm sét
của ông chồng hờ hững. Không! Đen không thể bỏ mặc Đao trong
cảnh này được. Cô van xin Lân tha thứ cho Đao. Cô sẽ không từ một
cố gắng nào để giữ bình yên cho mẹ con Đao. Nhưng ... mọi việc hình
như tốt đẹp hơn cô tưởng, anh ấy đã trở về anh ấy im lặng đến ... dễ
sợ.
Vào một ngày đẹp trời, Đao vác cái bụng lặc lè đến tìm cô:
- Có cái này cho bạn?
- Chào cả hai mẹ con! sao cậu lại khóc? Các bạn không cãi nhau
cơ mà?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 17
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Phải, anh ấy đang đợi ...
- Anh ấy quả là cao thượng!
- Đúng vậy! Anh ấy đang mong gặp lại ... Cậu ra với anh ấy đi.
- Tất nhiên, nhưng không phải bây giờ! Các bạn cứ về nhà trước
rồi tớ sẽ chúc mừng rôm rả ...
- Nhưng anh ấy... chờ đợi cậu! Muốn gặp lại cậu - Đao hét lên -
Cậu nghe rõ chưa? Anh ấy trọn vẹn là của cậu ... mãi mãi chỉ là của
cậu!
- Đao! Đao ơi ...
Đao chạy vụt ra rất nhannh, quên béng là đang bụng mang dạ
chửa. Và cô đã được mang tới bệnh viện. Tại đó cô hạ một bé trai
kháu khỉnh.
Nó phải được đứng vào đội ngũ của những con người.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 18
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Không có ga xuống
Hiền nhìn Hà bằng con mắt thoáng nghe ngờ. Hiền định hỏi
bạn nhưng lại thôi. Chắc nhà nó có chuyện gì? Làm sao nó từ Hà Nội
xuống mà lại đưa mấy gói quà mua ngay tại Nam Định này. Và nó
còn lạ gì mình rất thích thứ ô mai chua ngọt nổi tiếng ở Hàng Đường
nữa. Tuy thân nhưng có đến hàng năm không viết thư cho nhau.
Cuộc đời người đàn bà bận bịu lắm. Nào hầu chồng... hầu con.
Những chuyện tình cảm thời con gái đã chết, chết rất sớm, đến mức
chẳng ai buồn nhắc đến nữa. Chúng thường được coi như những trò
rồ dại tuổi trẻ. Mà nào hai đứa đã già gì? Hình như sau khi lập gia
đình người đàn bà đã nhanh chóng bước sang tuổi khác...
Vào thời buổi cơ chế thị trường này... người ta hì hụi kiếm tiền
như điên..., ai có thì giờ đâu đi hàng, không phải.... nhớ mình thì nó
đã mua ô mai Hàng Đường... đã không mua thứ quà địa phương tặng
bạn một cách vô tâm đến mức gần như bất lịch sự.
Mà từ khi đi học, Hà vốn nổi tiếng là một tâm hồn cứng rắn...
Một cơn động đất nào vừa mới xảy ra?...
Thanh toán nhanh chóng xong bữa cơm tối, hai đứa rủ nhau đi
chơi phố, như thời trẻ (tuổi cả hai đứa cộng lại mới ngót nghét 60 mà
sao xa xôi thế!)
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 19
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hiền hỏi Hà:
- Mà xuống đây có việc gì?
Hà cười:
- Tao cũng chẳng biết... Tao như con chim không có tổ.
- Mày bán nhà rồi à... Được bao nhiêu?
- Nhà có phải chỉ là chỗ ở đâu... Tao đã làm đơn xin ly dị, nhưng
Sơn không chịu ký.
Hiền trợn tròn mắt.
- Ly dị... Mày điên à... Bao nhiêu đứa ao ước như mày không
được... Vợ một người nổi tiếng.... Hay nó có bồ bịch?
Hà lắc đầu:
- Tao chưa đến nỗi xuống cấp, phải ghen với bồ bịch của chồng.
- Thế thì sao? Sơn nó yêu mày lắm cơ mà...
Hà cười buồn bã:
- Trước tao cũng tưởng thế.
- Thôi, đừng giấu tao nữa.... Sơn yêu con nào?...
- Tao không giấu mày đâu.... Sơn chẳng có tâm đâu mà yêu ai...
anh ta chỉ yêu bản thân mình... Nhà tao đã trở thành một mini
ôten... Suốt ngày khách khứa, suốt ngày bạn bè, rồi những kẻ hâm
mộ..., ăn uống, rượu chè ầm ĩ....
- Nghệ sĩ phải như thế chứ.... Mày cổ lỗ quá...
- Nào họ có bàn chuyện nghề nghiệp. Hết bốc nhau một cách lố
bịch, lại mạt sát nói xấu người khác, rồi lại uống rượu, nôn mửa cả ra
nhà....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 20
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Sao mày không nhắc nhở Sơn?
- Nhắc nhở quá đi chứ... Nhưng lần nào Sơn cũng khó chịu: "Em
cổ hủ quá... Nghệ sĩ là phải vậy..."
- Thì mày đã là vợ của một người nổi tiếng....
- Tao lấy chồng.... chứ tao có lấy cái mác nổi tiếng của Sơn
đâu... Sơn không biết rằng tao cũng có một công việc, có những hoài
bão, tao cũng cần có một cuộc sống riêng dù hết sức nhỏ bé của mình.
Hai người đi im lặng....
Trời bắt đầu mưa phùn....
Không thể ở nhà Hiền lâu hơn, Hà định lên tàu trở về Hà Nội.
Nhưng cứ nghĩ đến "về nhà", cô lại sợ. Không biết ở nhà đang có mấy
người khách? Con cô có phải đi ngủ nhờ không? Nhà cô hầu như
không có kỷ niệm về những bữa cơm gia đình, không có chỗ riêng tư
cho cô. Lúc nào cũng ồn ào, náo nhiệt, công cộng như một sân khấu
với một vở diễn lặp đi lặp lại quá nhiều.
Nhưng đi đâu bây giờ?
Hay mình cứ đi đại đến một chỗ nào đó vài ngày đã. Cơ quan
thông cảm đã cho phép cô nghỉ một tháng không ăn lương. Nhưng cô
không dám ở với bố mẹ lâu, sợ khó giấu được chuyện.
Còn những một tuần nữa mới hết tháng nghỉ.
Trong đời một con người có lẽ thời gian là thứ vi trùng khó diệt
nhất.
Sau một đêm ở khách sạn như một kẻ vô gia cư giữa đất Hà
Nội, hôm sau cô chọn đi chuyến tàu sớm nhất. Lên tàu, cô tìm cho
mình một chỗ sát cửa sổ.
Cô sốt ruột chờ tàu rời ga. Rồi cuối cùng nó cũng ì ạch chuyển
bánh.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 21
http://www.ebooks.vdcmedia.com
....
Cô háo hức nhìn: một vùng đất mới lạ cô chưa một lần qua.
Tàu đến ga đỗ đầu tiên
Có nhiều người lên.
Hình như cách hành khách lên tàu ở đấy cũng khác cách những
hành khách lên tàu ở chuyến tàu cô thường đi: Họ không thùng to
thùng nhỏ, không sấn xổ, không sát khí đằng đằng. ở đây cái gì với cô
cũng lạ, cũng mới....
Cô vẫn mải miết nhìn ra ngoài.
Gió thổi lâng lâng thoải mái.
Mấy con bò lững thững nằm trên bãi cỏ non nhai lại một kỷ
niệm.
Xa xa, luỹ tre đứng thanh thản dưới một vòm trời xanh vô tâm.
Đám mây trắng rong chơi như tuổi trẻ.
Cô bỗng ước con tàu cứ đi... đi... đi mãi....
Ga thứ hai.
Ga thứ ba... Có người xuống.
ít người lên.
Đến trưa, đói, lấy bánh mì ra ăn, cô mới hoảng hốt không biết
rồi mình sẽ xuống đâu?
Mà con tàu thì đã náo nức kéo còi vì sắp đến ga cuối.
Hành khách hớn hở chuẩn bị túi áo để xuống ga. Nhiều người
thò cổ ra cửa sổ í ới gọi người chờ đón mình.
Cô uể oải đến chỗ bán vé.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 22
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người bán vé hỏi:
- Chị mua vé về Hà Nội?
Chẳng hiểu sao cô bỗng buột miệng:
- Không, tôi mua vé đi Hà Nội....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 23
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cam ngọt
Ra khỏi Hà Nội đến mấy chục cây số mà tôi vẫn chưa tin là
mình đang đi xa. Trong khi người đàn ông ngồi bên tôi đã kịp mang
cam ra bóc. Chắc anh là người hay đi: vẻ mặt không xáo động anh
vừa bóc cam vừa thuyết minh thật rành rọt những địa điểm xe đang
qua. Anh niềm nở mời tôi, mời mọi người trong xe ăn cam.
Đã lâu lắm chẳng có người đàn ông nào bóc cam mời tôi hay
một cái gì tương tự.
Tôi vừa muốn giữ lại vừa thèm được ăn những múi cam ấy.
Có một mảnh đời khác như vừa thức giấc.
Tôi từ từ đưa múi cam lên môi.
Ngọt quá.
...
Gần mười năm nay tôi chẳng đi đâu. Bổn phận làm vợ làm mẹ
đã nhốt tôi trong cái lồng gia đình không khoá mà thật chặt.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 24
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đêm qua tôi đã ngồi ghi gần hết hai trang giấy những việc cần
làm trong mấy ngày tôi đi vắng cho hai bố con, thế mà tôi vẫn chưa
yên tâm.
Gần mười năm đang từ người ưa đó đây tôi bỗng rất ngại đi.
Chỉ đêm qua cái cảm giác muốn đi trong tôi mới thật rõ ràng: hồi
hộp, háo hức và sung sướng và tủi thân. Cả chồng cả con, chẳng ai
thiết nghĩ đến chuyến đi của tôi. Hình như người đàn bà luôn cô đơn
với chính mình và luôn phải tự vượt từ nỗi cô đơn này sang nỗi cô đơn
tiếp theo. Tưởng như không bao giờ hết...
Hay đàn bà đồng nghĩa với cô đơn?
Lúc tối tôi cứ chờ xem con trai có nằn nì tôi ở nhà không, nhưng
học xong bài nó mang bàn cờ ra và rủ tôi chơi. Còn nhiều việc phải
làm nhưng tôi vẫn chơi với con một ván và cố tình để mình thua. Mai
nó sẽ ở nhà không có tôi.
...
Chúng tôi đến nơi lúc bốn giờ chiều.
Là tôi cứ gọi thế chứ không biết chị có độc thân thật không.
Người chị như cằn đi vì dồn nén và ở chị vừa có vẻ tự tin của
một người sẵn sàng đối phó với mọi thứ, vừa thoảng vẻ yếu đuối của
người không được ai che chở. Tôi bỗng muốn làm một cái gì đó cho
chị.
...
Tôi dành rất nhiều thời gian "vi chỉnh" hai vòi nước nóng lạnh
để được thật đúng độ ấm như mình muốn. ở nhà giờ này, khoẳng
năm giờ chiều, là lúc tôi hí húi bên cái bếp than tổ ong. Tôi hít không
biết bao nhiêu lượng cácbon ôsyt để chồngtôi có cốc bia ở bữa cơm
chiều, để sáng sáng thằng bé được ăn không phải cái bánh mì suông
mà là có ít ruốc như nó vẫn thích. Hai bố con tắm rửa sạch sẽ xong
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 25
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cũng là lúc mâm cơm dọn ra. Hai người đàn ông đã ngồi bên máy thu
hình.
Vậy mà hôn nay, vào giờ ấy tôi lại đang được tắm. Mà lại được
tắm từ vòi nóng lạnh chứ không phải một gáo nước sôi đủ cho một
chậu nước lã theo hình thức đong đếm, cổ xưa như chính ngôi nhà
của tôi. Tôi tự nhủ: phải tranh thủ tắm thật đã trong những ngày ở
đây.
Cộc ... Cộc ... Cộc
- Các chị cứ ở đây, lúc nào đi ăm cơm chúng tôi sẽ gọi. - Tiếng
người đàn ông ấy thông báo.
Rồi bước chân anh dần xa.
Có người nào đó lo bữa cơm chiều cho tôi lúc không ốm đau?
Ba trăm sáu mươi nhăm ngày nhân với gần mười năm. Với những
ngày bị băng huyết nằm đói chờ chồng đi làm về nấu cơm và chồng
thì về muộn vì ... "phải đánh nốt ván cờ". Với những tháng ngày dài
dằng dặc đi bốc thuốc rồi sắc thuốc cho chồng, mùi thuốc bệnh ngai
ngái ngạt thở...
...
Chị bạn cùng phòng đã đi nằm.
Tôi mở của ra ban công. Ngoài kia là vườn cỏ cây nguyên sơ,
gần như hoang dã. Những bông hoa dại trắng li ti cứ đung đưa đung
đưa theo gió ru chiều. Rồi chuối, rồi đu đủ, rồi dứa dại, gặp đâu mọc
đấy vô tư. Và cỏ, bạt ngàn những cỏ là cỏ. Giá tôi còn là tôi mười
nim trước, chắc chắn tôi đã nằm lên cái thảm cỏ có mùi đất ấm nồng
và ngửa mặt hưởng cái bao la ngợp thở để thấy mình vô cùng nhỏ
nhoi và đ ầy tự tin để có thể dang tay ôm gọn cả bầu trời ...
Nhưng trước hoàng hôn hình như đến hoang dã cũng phải
buồn: những bông hoa trắng cứ nhạt nhoà và lẫn dần vào đêm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 26
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Không hiểu vào giờ này có bao nhiêu người đàn bà được thấy những
bông hoa dại ru chiều buồn và thấy chiều đang ngủ?
Có mùi hương trầm xa mà rất gần.
Nhà ai đó có việc hay đang cầu xin điều gì mà hương thơm da
diết cả với người trần gian.
Tôi bỗng thấy như mình chẳng cần cho ai.
Hốt hoảng, tôi quay vào phòng đóng cửa lại.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 27
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bà cụ ăn mày
Thiếu Hoa
Trời lất phất mưa xuân. Tại bến ôtô. Cũng như bao người khác
bước xuống xe, tôi hối hả vội vã.
- Người đẹp ơi về đâu? Em ơi đi luôn nhé...
Kẻ túm đằng trước, người túm đằng sau, thật là khó chịu. Tôi
vất vả mãi mới ra khỏi đám đông lộn xộn đó. Tới đoạn gần chợ tôi
dừng lại chờ chiếc xích lô đang đi tới:
- Mù à. Mụ già kia quay lại lo đền ngay!
Tôi giật mình ngoảnh lại thì ra một bà già ăn mày bị vấp phải
vũng nước làm bắn tung toé vào mấy quả dưa hấu của ả ta.
- Thôi người ta già lão nhỡ ra...
Mấy người ngồi đấy nói vậy. Bà lão nặng tai không nghe rõ lại
tưởng ả mời mua dưa. Bà lắc đầu cười móm mém.
- Dưa ngon đấy nhưng lão không có tiền.
- Biến. Biến ngay cho khỏi ngứa mắt.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 28
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi quyết định không đi xích lô để lấy tiền biếu bà cụ. Mưa vẫn
bay bay điểm trắng đầu tôi nhưng không thể làm bạc thêm tóc bà.
"... Đời thật trớ trêu, ở hiền mà chẳng gặp lành. Đúng là có
phúc mà chẳng có phần, biết là vật báu mà dửng dưng đứng nhìn.
Biết cô ấy đẹp người đẹp nết mà đành chịu". Bà thao thao kể. Tôi như
đang chìm dần trong cuộc đời bà. Chiến tranh khủng khiếp, đứa con
trai độc nhất của bà xung phong ra trận. Mỗi khi làng xã có đám báo
tử tim bà lại thon thót phần đau cho người phần lo cho con.
Những năm tháng ấy bà lùi lũi sống một mình. Hai cô con gái
thường xuyên đến chăm sóc giúp đỡ bà. "Bằng này chúng con u duyệt
ai cũng được... Con nhận làm con dâu u nhé?". "Con thì sao...".
Sự bông đùa của những cô gái ấy làm bà nguôi ngoai nỗi lòng.
Trong mấy cô gái cô nào làm con dâu bà cũng được. Thực lòng mà nói
thì bà thích Hà hơn cả. Hà vừa xinh xắn vừa dịu dàng. "Con ơi con
tốt quá, mẹ thật phúc đức có một nàng dâu như con. Nếu trời không
xe duyên cho các con thì mẹ nhận là con gái út của mẹ". Câu nói của
bà đã làm tăng lòng hy vọng trong Hà. Cô thật sung sướng. Trời! Cô
đã mang lòng yêu Ân từ bao giờ. Cô không biết.
Sau ngày giải phóng Ân đã trở về. Niềm vui tràn ngập. Tuổi già
mong cháu, bà giục Ân cưới vợ.
- Con Hà làng này được người được nết. Nó thường xuyên giúp
đỡ mẹ lúc trái nắng trở trời, rồi những công việc đồng áng. Nó yêu
con lắm. Mẹ biết mà.
Học tiếp. Được. Bà có mỗi mình nó phải cho nó học tới nơi tới
chốn. Hơn nữa có tiêu chuẩn là bộ đội giải phóng. Chẳng tội gì mà
không học. Nhưng con Hà nó tốt là vậy, kiếm được người như nó thật
hiếm. Phải rồi bà sẽ bảo nó chờ đợi. Nó yêu thằng Ân lắm mà. Bà sẽ
vun vào cho chúng nó.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 29
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ân học xa nhà. Năm thứ nhất cậu hay về. Năm thứ hai thưa
dần. Đến năm thứ ba thì ít hẳn. Bỗng một hôm có cô gái ăn mặc lịch
sự đi xe máy hỏi về nhà:
- Cháu là bạn anh Ân. Anh ấy bận nhờ cháu về thăm bác. Đây
là xe của anh ấy gửi biếu bác.
- Thế hả? Cảm ơn cháu... Nó bận học lắm à.
"Bà có khách lịch sự thế. Người thành phố có khác". Cô gái ra
về bà chưa hết phân vân thì hàng xóm ùa đến hỏi han. Bà chỉ biết
nói đúng sự thật. Bạn bè hay người yêu Ân? Bạn bè thì được chứ nhà
con một không nên để nó lấy vợ xa. Con gái bây giờ nhiều đứa ghê
lắm, nhất là ở tỉnh thành. Bà không cẩn thận chúng nó dỗ ngon dỗ
ngọt là mất con bà như chơi.
Những lần tiếp theo, cô gái ấy khi thì đi một mình khi thì đi với
Ân. Đúng là có vấn đề. Bà phải hỏi Ân xem rõ thực hư thế nào.
- Con yêu người ta phải không?
- Dạ...
- Con ơi, phụ người tìm chẳng thấy người. Cô ấy đi lại chăm sóc
đỡ đần mẹ bao ngày tháng vắng con. Hơn nữa mẹ không muốn con
lấy vợ xa. Mẹ không muốn thế!
- Mẹ ạ con và cô ấy học cùng một lớp. Cô ấy đem lòng yêu con.
Khi về nhà cô ấy chơi, bố cô ấy nói vào mặt con những lời khinh bỉ:
"Nghe nói dân vùng anh nghèo lắm. Nhiều người đi ăn xin lắm phải
không?". Con điên tiết lắm. Nếu ở giữa đường giữa chợ thì con sẽ
thưởng cho ông ấy một quả đấm vào mặt. Ngay tức khắc con chào rút
lui. Cô ấy đã đuổi theo giữ lại khóc lóc van xin. Đây là bố em. Còn
em. Em yêu anh! Em sẽ chịu tất cả để có anh! Không. Hai hoàn cảnh
khác nhau không nên... không thể...Gia đình em gia giáo trí thức.
Em có nhà cao cửa rộng, bố mẹ quyền quí. Gia đình anh nghèo hèn,
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 30
http://www.ebooks.vdcmedia.com
bố mẹ anh là nông dân suốt đời lam mũ. Và anh không thể chịu đựng
được sự khinh bỉ của gia đình em. Vậy nên không thể.
Khoan. Em đã chấp nhận tất cả để yêu anh. Nếu anh cố tình...
Cố tình bỏ em thì hãy huỷ hoại em trước khi chạy trốn. Anh Ân! Em
muốn được chết trong vòng tay anh!
Và con không nỡ để cô ấy phải chết!
- Trời ơi, con tôi.
- Mẹ yên tâm, không bao giờ con để mẹ phải khổ. Con thành đạt
mẹ sẽ là người hưởng thụ...
Hai người con gái cùng yêu một người. Rõ tội nghiệp. Để cô gái
kia chết vì tình yêu thật không đành.
Nhưng con Hà... Nó cũng đau khổ lắm chứ. Bà chẳng biết nghĩ
thế nào. Thôi thì mặc kệ cho Ân quyết định lấy cuộc đời mình.
Mãi khi Hà biết rõ Ân có người yêu ở thành phố cô mới quyết
định đi lấy chồng.
Trước ngày cưới cô tìm gặp Ân để trao vật kỷ niệm cuối cùng
của cô dành cho bà...
- Em cũng sắp đi lấy chồng. Đôi tất tay em cũng vừa đan xong.
Mùa đông sắp tới anh mang để mẹ dùng. Tuổi già rét buốt thì khổ
lắm.
- Cô Hà... Mẹ tôi thường nói cô đẹp người đẹp nết chẳng sai
chút nào.
- Kìa anh. Đừng khen như thế để em ngượng ngùng. Thôi mau
cưới vợ để mẹ vui cùng con dâu.
Trước thái độ. Trước con người. Trước tấm lòng của Hà, Ân thực
sự xao xuyến và cảm động...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 31
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thời gian sau bà cưới vợ cho Ân. Dâu là con rể là khách. Bà có
quan điểm như vậy và tất tần tật thu vén dành dụm cho vợ chồng
Ân, kể cả về tình cảm, vườn đất rộng rãi, hoa quả quanh năm mùa
nào thức ấy. Từ ngày có con dâu bà ít mang hoa quả ra chợ bán như
trước đây mà chỉ để vợ chồng Ân về ăn dần. Lúc đó bà chọn những
chùm to nhất, ngon nhất cho Ân biếu bố mẹ vợ rồi mang đến cơ quan
làm quà. "ăn bao nhiêu cũng hết hay hái nhiều đem ra phố bán cho
khỏi phí phạm".
Vợ Ân bảo vậy anh thấy hài lòng. Chúng nó biết cóp nhặt lo
cho cuộc sống. Thế là tốt. Mọi thứ đi vào khuôn nếp, bà ở nhà làm
lụng công việc đồng áng rồi chăn nuôi lợn gà. Cũng từ ngày có con
dâu bà thấy người khoẻ hơn mặc dù bà làm nhiều hơn. ấy là ý thích
chứ nào ai bắt bà đâu. Đúng là không có gì sung sướng bằng khi con
người ta được sống vô tư, và mãn nguyện. Như thường lệ cứ vào thứ
bảy là bà khấp khởi chờ đợi các con về xum họp. Nào gà, nào vịt con
nào béo bà thịt trước, gầy thịt sau. Bà không tiếc vợ chồng Ân thứ gì.
Vợ Ân mang thai. "Thế là sắp có cháu đích tôn". Bà mừng lắm.
Cái thai mỗi ngày một lớn. Vợ chồng Ân về với bà cũng hạn chế dần.
Tháng hai lần, tháng một lần rồi tháng rưỡi về một lần. Bà nhớ con
thấp thỏm. Cứ thứ bảy bà lại ngong ngóng chờ đợi. Nhiều khi biết
con không về bà vẫn cứ ngóng.
"... Mẹ thì ngày càng già yếu. Vợ con thì bụng mang dạ chửa thế
rồi sắp tới cô ấy ở cữ không về với mẹ thường xuyên được. Mà để mẹ ở
nhà một mình thì chúng con không yên tâm. Vợ chồng con muốn mẹ
lên đây ở thời gian".
Vợ chồng Ân bàn bạc bà thấy có lý. Đúng là được ăn học, chúng
nó nói phải, bà nhớ chúng nó lắm. Bà sẽ đỡ đần chúng nó. Còn khoẻ,
còn làm được gì cho chúng bà cứ làm. Khi nào không có sức lực mới
thôi. Nhưng còn ruộng nương vườn tược lợn gà? May quá, lợn vừa
đến tuổi xuất chuồng. Mấy đàn gà kia bà sẽ mang hết cho vợ chồng
nó thịt dần. Còn ruộng nương, vườn tược bà sẽ nhờ bà Nga, bà Đoài
bên cạnh nhà trông nom hộ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 32
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"... Mẹ già rồi làm được việc gì thì làm còn cứ để đấy mặc con.
Mẹ cố sức mà ốm ra thì khổ cả mẹ cả chúng con". Vợ chồng Ân
thường nói với bà như vậy.
Một hôm vợ chồng Ân gọi bà ra thưa chuyện:
- Nên bán cái nhà ở quê đi, mẹ ở với chúng con chứ về quê làm
gì nữa. Nhà để lâu ngày hôi hám mục nát. Càng để càng khó bán. Mẹ
nghĩ thế nào?
Bà không tin ở tai mình nữa. Mắt bà trợn lên:
- Mày nói cái gì... hả?
- Mẹ ạ lẽ đời thường là lúc trẻ cậy cha già cậy con. Nên con bàn
với mẹ bán quách cái nhà ở quê đi lên đây ở với chúng con. Nhà để
không có người ở lâu ngày bị hôi hám mục nát sau này rất khó bán.
- Bán nhà. Bán nhà ư? Trời ơi! Không. Không được. ở đó còn
bàn thờ của cha con. Còn bà con láng giềng nữa chứ. Sau này con
phải về đó thờ tổ tiên chứ.
- Mẹ lạc hậu quá. Nay con người ta sống khác xưa nhiềi rồi. Vợ
chồng con công tác trên này... nhà cửa trên này... Chúng con đang
sống đàng hoàng trên phố xá văn minh, mẹ lại muốn chúng con về
cái xó nhà quê nghèo nàn lạc hậu. Mẹ không muốn chúng con sung
sướng hay sao? Thế rồi còn tương lai của các cháu sau này nữa chứ.
Mẹ có biết là để có một cuộc sống một tương lai như của vợ chồng con
có biết bao kẻ nhà quê nằm mơ cũng không thấy. Chính vậy mà con
không thể về thờ tổ tiên được. Mẹ yên tâm, bàn thờ của bố con sẽ
chuyển lên đây, còn khi mẹ về già mẹ thích ở quê hay ở trên này
chúng con chiều hết . Cái nhà ấy không bán bây giờ thì sau khi mẹ
chết chúng con cũng bán. Lúc đó chắc chắn là sẽ bị dèm pha rẻ rúng,
bán như cho. Mẹ hiểu không?
Quê hương. Bà con xóm giềng... Mồ mả tổ tiên... Phân vân do
dự lại phân vân. Cuối cùng thì bà cũng đồng ý. Bà chẳng biết nghĩ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 33
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thế nào nữa. Chúng nó có ăn có học nghĩ những điều ghê gớm quá.
Bà thật không nghĩ tới. Có lẽ bà già rồi không thể sáng suốt bằng lớp
trẻ. Thôi thì trẻ theo cha già theo con. "Được cái con vợ thằng Ân là
nàng dâu hiền thảo. Thật là tốt phúc". Bà thầm nghĩ vậy.
Cuộc đời vẫn như thế thì đẹp biết bao nhiêu. Ngờ đâu nó lại
chẳng thuận buồm xuôi gió nữa. Đúng là sông có khúc người có lúc.
Bà không ngờ rằng cuộc đời mình chuyển tới đoạn gian truân.
Khi cháu nhỏ ra đời bà tíu tít bận bịu. Không hiểu sao bà vui vẻ
bao nhiêu thì nàng dâu có vẻ ngày càng khó tính bấy nhiêu. Cô hay
cáu gắt với chồng kể cả với bà nữa. Đúng là cô dâu thời hiện đại,
thật khó chiều. Bà làm cái gì cô ấy cũng chê và hài lòng một cách bất
đắc dĩ. Nào là giặt tã không sạch, nấu cơm không ngon, lề mề chậm
chạp, không biết sắp xếp công việc...
"Có lẽ mình lẩm cẩm để nàng dâu phải khó chịu". Bà nghĩ vậy
và cố gắng làm cho tốt mỗi công việc để con dâu khỏi phàn nàn.
Chuyện của bà người đời chắc ít ai gặp phải. Hẳn là khó tin.
Nhưng thực tế đúng như thế. Còn cay đắng hơn thế mà bà không
tiện nói ra.
Có một lần bà cầm quả trứng niềm nở đưa con dâu: "Này tôi
luộc kỹ cho mẹ thằng cu đấy, ăn ngay cho nóng". Trong giấy lát nàng
dâu nhăn mặt ném phắt quả trứng vào sọt rác. "Kỹ gì mà kỹ. Đã bảo
không ăn được sống. Đúng là ngu hết chỗ nói. Luộc quả trứng mà
không chín". Trời ơi! Các con của bà cũng chưa ai nói bà như vậy. Bà
ức phát khóc lên, nhưng im lặng không nói nửa lời. Chờ Ân về bà gọi
hai vợ chồng ra nói:
- Tôi có ngu si cũng đẻ ra chồng chị, nuôi chồng chị ăn học
thành đạt như bây giờ. Chị không được láo.
Bốp... bốp. Ân không kìm chế được liền tát vợ mấy cái.
- ối trời ôi là trời... Chồng tôi đánh tôi là tại bà! Bà già mà ác.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 34
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Trong lương tâm bà không muốn vợ chồng Ân xô xát. Nhưng do
đâu... do đâu. Bà chỉ muốn đại gia đình êm ấm thuận hoà trên kính
dưới nhường tất cả đều được vui vẻ. Nhưng khó quá, khó quá. Thôi vì
thương con thương cháu bà nín nhịn tất cả cho êm thấm.
Thời gian trôi đi. Thấm thoát đã mười lăm năm. Sức chịu đựng
của bà đến lúc cạn kiệt. Bà càng chịu đựng thì nàng dâu càng lấn tới.
Chua chát, khinh miệt. Nhất là từ khi có thêm đứa cháu gái nữa ra
đời. Bà phải ăn khác chế độ cũng từ đây. Lúc đầu bà phải bế cháu
nên ăn sau. Đến khi nó lớn cái nếp đó vẫn duy trì. Vợ chồng Ân sai
con bưng vào chứ bà không phải ăn cùng nữa. "ăn riêng như thế để
bà được thoả mái, tự nhiên không phải dè dặt, chờ đợi". Vợ Ân bảo
vậy. Đây là lối tôn trọng người già của nàng. Sự đối xử của vợ dần
quen và ngấm vào máu thịt Ân từ khi nào không biết.
Có lần vô tình bà nhìn thấy vợ Ân mua rạm về. Những con rạm
béo ngon như những con rạm ngày xưa bà bắt ở đồng lúa về nấu cho
Ân ăn. Đã lâu bà không được ăn. Ôi ngon. Ngon thật! Tới bữa, Tuấn
thằng cháu trai bưng cơm vào cho bà thì chẳng thấy rạm đâu mà chỉ
có bát canh xuông với màu xanh nhờn nhợt.
Có lần Ân mua một con ngan về nấu miến. Trông con ngan béo
vàng bà thầm nghĩ: "Nay lại được ăn thịt ngan". Khi nhìn bát miến
ngan khói nghi ngút mùi thơm. Thơm hấp dẫn! Bà lại nhớ, nhớ
những bữa ăn tuý luý đầm ấm của mấy mẹ con vào những ngày thứ
bảy chủ nhật.
"Bà ăn cho nóng. Tuấn đặt xuống giường và chạy ta như thể
không nhanh sẽ bị mọi người ăn hết. Nhìn bát bún chỉ có lèo tèo v ài
sợi thịt xé nhỏ lẫn mấy miếng da rắc rất khéo. Bà giàn giụa nước
mắt. Bà tham ăn ư? Bà khóc vì miến ngan hay vì cuộc đời đen bạc? có
ai hiểu lòng bà.
Bà bàng hoàng nghĩ về quê hương. ở đó vẫn còn hàng xóm láng
giềng. Bà nhớ lại cảnh tượng hôm chia tay đầy ắp tình nghĩa. Nước
mắt càng giàn giụa. Những giọt nước mắt mặn chát cứ xô lấn nhau
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 35
http://www.ebooks.vdcmedia.com
như đè nặng thêm cuộc đời bất hạnh của bà... Nhớ lắm. Bà không
thể quên được bờ tre giếng nước gốc đa. Rồi từng gương mặt của bà
con lối xóm. Nhưng không. Bà không thể. Đúng hơn là bà không dám
về nữa. Dân làng sẽ nghĩ gì về bà?
Bà quyết định về nhà con gái út. Thật không may bà bị từ chối
ngay từ đầu. Lý do thật chính đáng, cô ta có mẹ chồng: "Hay là bà
lên Hà Nội ở với chị cả. Như thế hay hơn. Các cháu lớn rồi. Chồng chị
ấy cũng rộng rãi". Biết làm sao được? Bà lại đội nón ra đi. Chợt bà
nhớ Hà. Người con gái ngày xưa bà quyến luyến. Bà tìm đến nhà.
Đúng rồi bà không nhầm được. Vẫn đôi mắt ấy. Vẫn dáng vẻ dịu
dàng.
Tuy thời gian đã làm Hà gày hơn đôi chút. "Kìa mẹ... Mẹ đến
chơi với chúng con". Hà cũng nhận ra bà ngay. Cô mừng quýnh. Bỗng
dưng bà thấy mũi cay sè, nước mắt lại trào ra. Bà không kìm nén
được cảm động và dốc hết bầu tâm sự với Hà. "Rõ tội nghiệp! Mẹ
chồng con xấu số bỏ chúng con lâu rồi. Nếu hoàn cảnh mẹ vậy thì con
mời mẹ về ở với vợ chồng con cho có bà có cháu thêm vui cửa vui nhà.
Mẹ đừng ngại. Chồng con anh ấy tốt lắm. Mẹ cứ về đây, đến khi về
già con sẽ đưa mẹ về với các con của mẹ". "Cám ơn con. Con tốt quá.
Con vẫn như ngày xưa".
Tuổi già như mớ rau ôi. Quăng đi quăng lại bỏ đi không đành.
Đúng vậy các con chẳng ai chịu chứa bà. Nhưng cố mà nghĩ thì cũng
thấy chúng nó còn trách nhiệm với bà. Có lẽ đây là chút lương tâm
rớt lại để chúng nó làm người. Cuối cùng thì bà vẫn phải dấn thân
vào cái nhà ấy. Bà còn biết đi đâu nữa. Nghe cô con gái cả tuyên bố
hùng hồn mà thỉnh thoảng bà lại giật mình toát mồ hôi hột:
- Bà không phải đi đâu. Cứ ở đây, bao giờ vợ chồng cậu mợ ấy
đuổi hãng hay. Tôi nói cho cậu mợ biết, tài sản của gia đình chị em
chúng tôi đi lấy chồng không tơ hào tý gì, thì cũng đừng có lằng
nhằng gây chuyện phiền nhiễu bận bịu đến chúng tôi. Vợ chồng cậu
sống quá đáng để bà phải bỏ đi. Nhà cửa, đất cát vợ chồng cậu bán
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 36
http://www.ebooks.vdcmedia.com
bây giờ để bà phải sống thế này đây. Thật quá đáng. Năm nay bà
cũng tám tư tuổi rồi. Bà sống chẳng được bao lâu mà phải sốt ruột.
Bà không thể ở nhà dì út. Nhà còn mải làm ăn bận bịu, các
cháu thì học hành. Hơn nữa chúng con là phận gái còn phải gánh vác
trách nhiệm nhà chồng chứ. Còn thì cái nhà cô Hà bà đừng có bao giờ
nghĩ đến nữa. Bà đến đây người ta khinh cho. Con cháu không phải.
Họ hàng thì không. Bà thật không biết gì cả. Nó nói như thế bà cũng
tin à. Con ruột của bà đây này... Nó không hắt đi được thì nó phải
chịu chứ...
- Đây, có bà, có em trai chị, em nói chị nghe. Bà ráo rứ đến nhà
con gái, con nuôi chơi em không cấm bà. Còn sống để vừa lòng đẹp ý
một người già như bà thì quả là khó. Khó lắm. Có lẽ em chịu. Em chỉ
biết sống thật thôi. Khéo léo là tính bẩm sinh. Chị nghĩ mà xem.
Trong một mái nhà điều va chạm là lẽ đương nhiên ít ai tránh khỏi.
Chị cũng làm dâu chắc chị cũng hiểu về mẹ chồng. Đặc biệt là những
bà có tuổi, lẩm cẩm lại hay cố chấp hay tự ái...
- Tôi già lẩm cẩm nhưng không nói sai. Ngày xưa thời đế quốc,
thời thực dân, làm thân trâu ngựa nhưng cái chân không bị cùm. Bây
giờ đất nước thanh bình ngựa trâu không phải nhưng người là cùm
các con. Sợ mẹ ra ngoài sẽ lộ hết những nết ăn nhẽ ở. Sợ người đời
cười chê. Và cánh cửa quanh năm khoá kín. Tôi có ăn ở độc ác gì đâu.
Tôi có trai có gái có rể có dâu. Thật là xanh như lá, bạc như vôi. Các
con tôi những gương mặt ngời ngời. Mặc lòng để mẹ cho người đời xót
thương. Cũng là màu đỏ da vàng. Không phải họ hàng cũng phải
thương nhau chứ. Trời ơi! Các con tôi...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 37
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cây mất lá
Tôi bước lên bậc thang của ngôi nhà thuỷ tinh ấy.
"Canh, canh, canh..."
Tiếng bước chân vang lên to quá, rõ quá tới mức tôi phải nín
thở để gắng nhẹ nhàng hơn.
Nhưng lên đến g ần thì chẳng còn nghe thấy gì nữa.
Trên cầu thang có một cây mà lá là những đôi mắt. Những đôi
mắt lá ấy cứ nhìn theo tôi.
- Chị ơi!
Tôi nhìn đồng hồ: Cả hai chiếc kim đều hình như chần chừ
dừng lại. Tôi đưa lên tai nghe: tiếng tích tắc vẫn đập đều như tiếng
tim đập.
Tôi giật mình nhìn xuống.
Một cô bé đang nheo mắt tinh nghịch.
- Chị nghĩ gì mà đăm chiêu thế, xuống đây với em.
Nhìn kỹ một chút tôi nhận ra đó chính là mình hồi bé.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 38
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhưng cái cầu thang đã đưa tôi lên cùng cây mắt lá không hiểu
đã biến đâu mất làm tôi không thể xuống gặp cô bé ấy được.
- Nào, lên đây thôi!
Có tiếng gọi chậm rãi từ phía trên vọng xuống.
Một bà già, một bà già trông có nét thật giống tôi đang đ ứng ở
gác trên giơ tay vẫy ra hiệu gọi lên.
Chưa kịp tìm lối lên tôi bỗng trông thấy trước mặt mình một
cái mắt lá, cái mắt lá cuối cùng.
Cái mắt lá ấy giống hệt mắt tôi nhưng trong trẻo, xanh hồn
nhiên hơn như thuở tôi còn con gái.
Cái mắt lá chao đảo chao đảo rồi bị gió đầu đông uốn đi....
Tôi đuổi theo
Đuổi theo mãi....
Chẳng biết đến khi nhắm mắt, tôi có bao giờ còn gặp lại nó
không?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 39
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hoãn sinh nhật
Tối
Còn năm ngày nữa là đến sinh nhật tôi. Tôi sắp tròn mười bốn
tuổi Tôi đến nhà Hiền định bàn với nó xem nên tổ chức thế nào. Hiền
biết nhiều, lại lắm sáng kiến, là đứa bạn thân nhất của tôi.
Cuối năm nay chúng tôi lên cấp ba, khu tập thể này lại có lệnh
phải trả đất, chuyển đi chỗ khác. Rất có thể chúng tôi sẽ mỗi đứa một
nơi. Tôi muốn sinh nhật khác với mọi năm. Nhất là tôi đang có tiền:
Tôi đưa mẹ số tiền tôi đan thuê vụ đông vừa rồi nhưng mẹ không
nhận, mẹ b ảo tôi muốn tiêu thế nào thì tiêu. Tôi đã mua quà kỉ niệm
cho từng người trong nhà rồi mà vẫn còn những gần một trăm nghìn.
Vừa trông thấy tôi, Hiền nháy mắt kéo tôi vào ngay phòng nó,
đóng cửa lại, hình như để thông báo một tin giờ chót đặc biệt quan
trọng.
"Bác Luân chết rồi. Trước khi chết bác ấy khẩn khoản mong
bác gái gặp mặt đứa con riêng, xin phép cho nó được chịu tang và
nhận anh em với các anh các chị con hai bác.".
Đêm
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 40
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tắt đèn, lên giường rồi tôi mới sực nhớ là đã quên bàn chuyện
sinh nhật.
Tôi nằm mãi mà không sao ngủ được.
Những lời đồn mẹ tôi có "bồ" từ hồi nào đã thổi qua tai tôi,
nhưng chúng không chọc thủng được hàng rào đinh ninh để thâm
nhập vào tôi. Tôi đã cười cái đám người lớn hay rách việc.
Nhưng câu chuyện bác Luân tối nay cứ xua những lời đồn
tưởng chỉ lướt qua ấy về, dồn dập, dồn dập. Tôi như bị vây hãm.
Hay là mẹ có "ai" thật? Người ấy thế nào? Không biết tôi đã nhìn
thấy người ấy chưa? ở người ấy có cái gì làm mẹ tôi mê? Người ấy đã
có gia đình? Có những đứa con như mẹ tôi có chúng tôi? Và chắc
người ấy không giống bố.
Mà bố mẹ sống với nhau như thế nào nhỉ?
Nhà tôi lúc nào cũng yên lặng, chưa một lần bố mẹ to tiếng với
nhau. Và tôi đã đinh ninh điều ấy đảm bảo cho sự yên ổn của gia
đình mình.
Nhưng hình như bố tôi chưa bao giờ trả lời đúng những câu hỏi
loại: "Cháu lớn anh học lớp mấy?" hoặc "Cháu út anh bao nhiêu
tuổi?". "Chị có khoẻ không".
Và hình như mẹ tôi đã tủm tỉm cười mà nói với bạn bè rằng:
"Về nhà mình chỉ nhìn thấy lưng chồng".
Bố tôi hay ốm, và những lúc ốm đau tôi mới thấy bố tôi nói
nhiều với mẹ tôi. Bố nhờ mẹ chuyển thứ này thứ nọ cho ai đó hoặc
nhờ mẹ đọc hộ hàng tập tài liệu dày cộp.....
Sáng hôm sau
Cái Hiền rủ tôi tới đưa đám bác Luân. Bố mẹ hai chúng tôi đều
là bạn của bác.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 41
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Khi chúng tôi đến nơi thì đã rất đông người. Cái Hiền rỉ tai tôi:
"Để tớ xem bác gái có cho phép người con riêng của bác Luân chịu
tang không nhé!"
Tôi đưa mắt nhìn quanh.
Mẹ tôi, đúng là mẹ tôi kia rồi. Một người đàn ông vừa đỗ xe
máy, và mẹ tôi từ phía sau xe máy bước xuống, nói gì đó với người
đàn ông. Sau đó mẹ tôi đi về phía đám đông, còn người đàn ông thì
đứng chờ.
Tôi nhìn người đàn ông và tự hỏi: "Không biết có phải là "người
ấy" của mẹ mình không?"
Khi xe gần chuyển bánh tôi cùng các cô các bác ở cơ quan tới.
Tất cả hoà vào đám đông, đưa tiễn bác Luân. Tôi và cái Hiền cùng
bước theo...
Cái Hiền giật mạnh tay tôi: "Hà ơi, bác gái cho phép con riêng
của bác Luân chịu tang đấy". Có một đứa bé trạc mười tuổi đeo khăn
trắng đi lẻ loi sát sau xe tang, lần đầu tôi thấy nó (con bác Luân thì
chúng tôi biết quá rõ rồi).
Đêm hôm sau
Bữa cơm chiều vẫn như mọi hôm. Chỉ có tôi là chờ chờ một điều
gì. Nhưng đã chẳng có gì xảy ra.
Không hiểu bố tôi có biết một người đàn ông không phải đèo mẹ
đến đám ma bác Luân? Hay người đàn ông ấy chỉ là người cùng cơ
quan mẹ, mẹ nhờ đèo hộ vì hỏng xe?.... Hay ông ta chỉ là bạn như
chúng tôi chơi với bọn thằng Khánh? ờ, có khi mình cứ nghĩ vớ vẩn
cũng nên....
Nhưng nhỡ đúng thì sao? Như bác Luân đấy, nếu bác ấy còn
sống chắc gì mọi người đã biết là bác ấy có một đứa con riêng.
Nhưng nếu đúng thì chẳng lẽ mẹ lại công khai đi như thế, vì mẹ biết
thế nào bố cũng sẽ tới đó? Hay mẹ cho như thế là phải?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 42
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ai cũng ca ngợi mẹ là người đàn bà mẫu mực, hi sinh vì chồng
vì con. Mà cũng thế thật. Lúc nào mẹ cũng lo lắng, nhường nhịn hết
cho bố con tôi. Mẹ luôn âm thầm, bận bịu...
Tôi thương mẹ, và tôi bỗng muốn hiểu mẹ. Từ trước tới giờ tôi
chưa khi nào nghĩ đến điều ấy. Tôi chỉ biết hưởng những gì mẹ cho...
Hình như đã khuya lắm.
Chẳng biết rồi tôi sẽ phải làm gì để hiểu được mẹ mình?...
Sớm thứ hai sau chủ nhật
Ân hận bây giờ thì cũng đã quá muộn.
Tại sao tôi lại vật nài mẹ phải nói?
Tại sao mẹ lại chiều tôi?
Đúng là "người ấy" thật.
Điều bí mật khi được tiết lộ hình như đã khai tr ừ tôi ra khỏi
tuổi học trò.
Hình như tôi đã già hẳn đi và đã trở thành một người khác.
Tôi quyết định hoãn sinh nhật. Tôi có còn mười bốn tuổi nữa
đâu. Tôi sẽ không nói rõ cho Hiền biết lý do tại sao.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 43
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Truyện cười ở làng Đợi
Nguyễn Văn Đệ
Đúng là ta đã thấy hết, tao đã biết hết. Tao theo dõi được từ
đầu đến đuôi - mụ Hoạch, người đàn bà có khuôn mặt "phàm phu" và
cũng là người nổi tiếng đanh đá ở làng Đợi đang thao thao giữa đám
đông toàn phụ nữ.
Họ ngồi trệt trên bãi cát, mắt lơ đãng nhìn những con thuyền
vừa buông neo trên bến, tai dỏng lên nghe chuyện. Trời về chiều, một
buổi chiều về hè oi ả và ngột ngạt; không gian loang một màu vàng
nhạt, biển đỏ rực vì nắng úa. Thường thường vào những lúc này, khi
trên biển chỉ còn vài cánh buồm chơi vơi ngoài tít tận khơi xa, những
người đàn bà cụm lại sau buổi đón cá về. Bấy giờ thôi thì những
chuyện trong làng, trong chợ, trong tất cả các xó xỉnh của làng Đợi cứ
rộ lên như không bao giờ dừng lại.
- ... Tao để ý từng li, từng tí một nên tao mới bắt được! Chao ôi,
dúng là cố gắng "nắm" mới bắt được quả tang - Mụ Hoạch tiếp tục -
Mà càng theo dõi tao càng thấy "ní thú" ghê, bay ơi - Vừa nói mụ
Hoạch vừa nheo mắt. Một phụ nữ có khuôn mặt gầy lườm mụ Hoạch
một cái rồi lảng đi. Chị đến bên một người mẹ trẻ đang bế đứa con
trai, đứa bé có con mắt trong veo, đen láy. Chị cù một cái làm nó cười
toe toét.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 44
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Mặc kệ - Chị nói với đứa bé - Cho mẹ hôn quả núi của mẹ nào.
Chao ôi, ước gì mẹ có...
Mụ Hoạch quay sang chị:
- Còn cái con Chiến "phòng không" kia nữa. Mau mau mà đi
đền, đi chùa, thắp hương cho thành tâm, lạy Trời lạy Đất cho đứa
nào chết vợ ngó tới mày, để kiếm lấy một tý, kẻo mà ở già đấy. Thời
buổi này cái đám như mày có biết ăn tranh, lấy cướp mới kiếm được
chồng chứ dễ lắm à!
Chiến cũng không vừa, chị bữu môi:
- ừ, thời buổi này là thế đấy, nhưng mặc tôi, chả phải dạy. Đây
này, bụng tôi è è ra rồi đây này. Mai tôi tổ chức ăn mừng đấy. Mụ có
thưởng gì không?
- Có mà thưởng! - Mụ Hoạch giơ quả đấm lên nhứ nhứ vào phía
Chiến - Không biết xấu...
Đoạn mụ lại tiếp tục:
- Đúng là tao đã thấy hết. Đêm qua sáng trăng, trời giá, tao đi
vơ lá phi lao, tao quyết nẫng của đám con nít một gánh nước trước
khi trời sáng. Thế là tao mải vơ. Lúc đống lá đã cao chất ngất, tao
mới ngồi xếp lá vào quang. Bấy giờ đã gần sáng, trăng sắp lặn. Đột
nhiên, đột nhiên tao nhìn thấy một cái bóng người từ biển đi vào, cái
bóng ấy cao lớn lắm, nó cứ vòng vèo làm tao ợn người. Vùng này
chúng mày biết không - có rất nhiều ma, toàn ma biển hết. Cái bóng
ấy đi vào chỗ đầu cồn cát rồi biến vào rừng phi lao. Lát sau, tao lại
nhìn thấy cái bóng như bóng người ấy hiện ra xa xa, chỗ mấy túp lều
của mấy con đĩ ấy, rồi lại biến mất. Một lúc sau, tao thấy có con nào
đó vừa động ngộ chạy ra biển vùng vẫy, và đã về. Chứ nào phải ma
quỷ gì.
Nghe nói hồi này trời nóng, cái bệnh "động cỡn" của cái đám ấy
hay phát lắm. Chính vì vậy nên tao càng tò mò, tao muốn biết cái
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 45
http://www.ebooks.vdcmedia.com
bóng ấy là đứa nào trong số chúng nó. Tao lại gần túp lều có ánh đèn.
Một bóng người cao lớn lắm, cao lớn như chưa từng thấy một người
nào cao lớn như vậy. Cái bóng ấy chạy vụt qua chỗ tao như một cơn
gío ào ào. Tao gọi: ối bay ơi... ối bay ơi... nhưng không thấy ai trả lời,
cái bóng ấy biến giữa ba hàng sóng...
Mụ Hoạch dừng lại, mụ lim dim đôi mắt lươn của mụ rồi quả
quyết.
- Tao cam đoan rằng trong cái "đám ấy" cái "lũ chúng nó" ấy, có
đứa đã ngủ với ma biển. Rồi mà coi, sẽ có đứa đẻ ra sứa. Tao thề đấy.
Đúng là tao nhìn thấy hết, tao biết hết.
Nói rồi mụ Hoạch cười như nắc nẻ. Mọi người cười theo mụ.
Người ta bảo: Khi mụ Hoạch kể chuyện, nếu ai đó không cười, sẽ bị
mụ chửi rủa thậm tệ.
Mụ Hoạch kết thúc câu chuyện:
- Vậy là hôm nay biển không được, chúng mày không mua được
cá. Nhưng tao đã bán chịu cho chúng mày được một câu chuyện bí
mật. Ngày mai tao buôn lại cá của chúng mày với giá rẻ để trừ tiền
thưởng "kể chuyện" đấy.
Và mụ lại cười ngất, hồn nhiên.
Làng đợi là một làng cá, nằm ngang bên bờ biển với mấy chục
mái nhà núp dưới rặng dừa cái bãi cát trắng phau. Phía trước làng,
rừng phi lao như bức bình phong che chở. Cách bờ biển vài trăm
hàng sóng, có một hòn đá lớn nhô lên khỏi mặt biển mà dân ở đây
quen gọi là đảo Cô Đơn.
Người ta bảo đặt tên như vậy là có lý, bởi vì hòn đá này chưa
bao giờ có người ở, ngay cả trong chiến tranh, đảo Cô Đơn không có
chỗ để đặt một cái chốt cho những trung đội săn máy bay. Trên đảo,
ngoài những cây sim mọc như dán vào đá, thỉnh thoảng mới có
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 46
http://www.ebooks.vdcmedia.com
những con chim bói cá mỏi cánh sà xuống đậu quanh đảo trông xa
như những bông hoa mới nở xoè trên những nhành cây mới lạ.
ở làng Đợi, đảo Cô Đơn bị coi như một thứ "trái khoáy". Bởi vì
hàng ngày , những chiếc thuyền phải vòng vèo tránh nó mới ra khơi
được và những con thuyền cũng phải lựa lèo mới cập bến được. Chính
vì thế, mọi người tỏ ra bực bội với nó. Ngay cả sóng biển, đêm cũng
như ngày, ầm ĩ cãi nhau với đảo. Và ở làng Đợi, một cô gái trái tính
trái nết thường bị quở mắng: "Mày có mà lấy ông đảo Cô Đơn làm
chồng".
ở làng Đợi không chỉ riêng mụ Hoạch biết kể " truyện cười" mà
rất nhiều người thường túm năm tụm ba kháo nhau một chuyện "rất
tức cười". Đó là chuyện anh chàng Thục, bí thư chi bộ xin ra khỏi
Đảng, việc xin ra khỏi Đảng của Thục đã điều làm nhiều người ngạc
nhiên, càng ngạc nhiên khi thấy Thục bỏ làng đi biệt tích một thời
gian. Thế rồi bất ngờ một hôm, người ta phát hiện thấy bóng Thục
trên đảo Cô Đơn. Và sau này, khi biết Thục đã làm một túp lều để ở
trên hòn đảo đó thì người làng Đợi có thêm một "truyện cười" mới.
Thục năm nay chừng ba lăm tuổi, vốn người rất to lớn khoẻ
mạnh. Ngay từ tời còn rất trẻ , Thục nổi tiếng trong các cuộc thi thể
thao ở làng. Nhất là về chạy dài, nhảy cao bơi lội. Có một thời khi
anh đang ở quân đội, trong một trận đánh giáp lá cà, người ta từng
tận mắt thấy anh quật ngã hai tên lính Mỹ bằng hai bàn tay cứng
như thép của mình.
Sau chiến tranh, Thục phục viên. Mọi người đều cam đoan rằng
thời gian về làng anh có gầy đi chút ít, có lẽ cũng là do đ iều kiện kinh
tế, điều kiện sinh hoạt không được thuận lợi và nhất là do những
biến động sâu sắc trong gia đình. Bố mẹ anh đã mất khi anh đang
trên đường từ Nam ra Bắc. Và ngay cả đối với người yêu của anh, cô
ấy đã cưới chồng vào chính cái ngày anh khoác ba lô về đến đầu làng.
Tất cả những điều đó đã làm Thục buồn đau. Cái tâm hồn vốn
rất vui nhộn ngày xưa của anh bỗng trở nên xơ cứng. Nhưng Thục
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 47
http://www.ebooks.vdcmedia.com
vẫn phải sống. Anh là một thanh niên có năng lực, như mọi người
đều nhận xét về anh. Tuy vậy, hoàn cảnh cũng có làm cho tính nết
của anh đôi khi trở nên khác thường. Người ta thấy Thục có lần ngơ
ngẩn, nghe chuyện người khác đang nói với mình mà như không
nghe gì. Thậm chí bất chợt anh nổi nóng. Đôi khi anh trầm ngâm,
ngồi lặng hàng giờ liền và nước mắt cứ ứa ra.
Nhìn chung, Thục vẫn là người đứng đắn và chuẩn mực ở làng
Đợi. Chính vì thế mà anh đã làm bí thư chi bộ đến hai nhiệm kỳ.
Có một việc Thục đã làm xôn xao dư luận không chỉ ở làng Đợi
mà tiếng đồn lan sang khắp các khu vực lân cận. Đó là việc anh cho
xây dựng một dãy nhà cấp cho những người đàn bà chết chồng,
những vợ liệt sĩ, những cô gái từng là thanh niên xung phong, bộ đội,
khi trở về chưa lấy được chồng.
Thực ra, lúc đầu Thục có kế hoạch xây cho mỗi người vài gian
nhà nho nhỏ trên một mảnh đất trước kia là sân kho hợp tác xã.
Nhưng có lẽ do nguyên vật liệu đủ mà những người trực tiếp thi
hành kế hoạch đã xây hai cái nhà dài quay mặt vào nhau như hai cái
lán của các cô gái làm đường Trường Sơn năm xưa. Trong nhà, người
ta kê cho mỗi cô một cái giường cá nhân và một cái tủ nho nhỏ.
Những ngày đầu, những người "hết duyên" về đây sống với
nhau như chị em cùng một gia đình. Có lẽ cũng vì họ có cùng một
hoàn cảnh. Nhưng một hôm có vài người đàn ông không biết từ đâu
đã đến hai ngôi nhà này. Thế là một cuộc ghen tị, tranh giành ngấm
ngầm diễn ra ở ngay đêm đầu và bùng nổ vào những đêm sau. Thật
là một cuộc cãi lộn ầm ĩ... có người phản ánh lên huyện, huyện phê
phán Thục là đã dung túng cho những trò quái gở, và bắt anh phải
dẹp hai dãy nhà ấy đi nhưng anh không chịu.
Mấy hôm sau, anh cho nhân viên của mình đi mua cót về
thưng, chia từng gian nhà và cứ vài người được chia một gian nhà
nhỏ. Chuyện này có người ở làng Đợi có một vụ cấp cứu. Bệnh nhân
là một người đàn bà tuổi cao. Chị sinh lần đầu và lại không chồng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 48
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người ta quyết định mổ cho chị để mong cứu cả mẹ lẫn con. Không
ngờ chị lại băng huyết, mất nhiều máu. Bấy giờ máu khô ở trạm y tế
không để truyền cho bệnh nhân, các thày thuốc yêu cầu tiếp máu
tươi. Lúc này ở đây rất đông người, nhưng chủ yếu là họ đến xem đứa
con của người đàn bà không chồng là con ai, chứ không phải đến để
giúp đỡ chị ta, cho nên đến giờ phút cần thiết phải tiếp máu họ đều
lỉnh đi cả - Cuối cùng Thục là người duy nhất cho máu. Chuyện này
sau cùng cũng trở thành "truyện cười" của làng Đợi.
Làng Đợi luôn luôn có "truyện cười". Chẳng hạn, cô Thuần, một
cô gái vốn rất xinh đẹp, nhưng vì đi bộ đội mà bị thương, má cô có
một cái sẹo to trông như một cái bánh rán dán vào. Những người như
mụ Hoạch quen gọi là "Thuần bánh rán" để mà cười vui. Hoặc như cô
Thìn, cô gái hăng hái nhất trong đám thanh niên "ba sẵn sàng", lúc
xuất ngũ thì một cái tai của cô bị chẻ đôi bởi một mảnh bom, người ta
liền gọi cô là "Thìn ba tai".
Ngay cả chị Thu, hội trưởng phụ nữ xã trong những ngày đầu
chiến tranh, chị là khẩu đội trưởng khẩu đội 12 ly 7 chốt ở đầu làng.
Sau năm trận đánh, chị bị cụt một nửa chân bên phải, bây giờ chị
phải mang nạng. Vậy mà những kẻ thích đùa ở làng Đợi vẫn gọi chị
là "Thu ba cẳng". Chả biết những người thường nghĩ ra những trò
đùa kiểu ấy để tạo nên những trận cười thì họ có ác ý gì không,
nhưng đối với cô Liên thật quả là một chuyện buồn nẫu ruột. Bởi cái
lần đầu tiên người yêu Liên đến làng Đợi, anh có hỏi thăm tới nhà cô,
nhưng lại gặp ngay phải mụ Hoạch, mụ bảo: "à, "Liên đàn ông" đấy
hả?". Chỉ vì thế mà sau lần đó, người ta không thấy người con trai đó
đến làng Đợi nữa.
Mấy năm nay những cô gái không lập được gia đình ở lang Đợi
bỗng trở nên trái tính, trái nết. Ngay cái cô "Liên đàn ông" ấy, mỗi
ngày lại càng như đang trở thành "đàn ông" hơn. Hình như Liên đã
mất hẳn những "chu kỳ sinh lý" của phụ nữ. Chính cô cũng đã thổ lộ
với bạn bè rằng đã nhiều năm cô không bao giờ phải dùng đến vải
màn, bông băng. Nghĩa là cô đã trở nên sạch sẽ như đàn ông, không
có tháng nào Liên phải chuẩn bị cho ngày "bệnh" như những chị em
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 49
http://www.ebooks.vdcmedia.com
khác. Người ta bảo cô bị ảnh hưởng chất độc mầu da cam, có lấy
chồng cũng không thể sinh con được. Chả biết điều đó có đúng
không? Nhưng quả thật ở thời gian chiến tranh của Liên cũng hơn
mười năm.
Riêng "Thìn ba tai" thì tính nết lại sinh động hẳn lên, miệng cô
lúc nào cũng bô bô tán tỉnh cánh đàn ông. Nghe nói cô đang tấn công
anh chàng cắm xăm ngoài bờ sông, "Thìn ba tai" đã mang anh về nhà
mình được mấy đêm rồi.
Còn chị Thu lại trở nên trầm ngâm một cách kỳ lạ, hàng ngày
chị rất ít nói. Có khi chị ngồi lặng lẽ rất lâu rồi bất giác chợt giơ cái
nạng gỗ nhứ nhứ lên trời như cánh tay chỉ huy bắn máy bay năm
xưa.
Nhất là "Thuần bánh rán". Hàng ngày cô đi lang thang khắp
làng, cô đi khắp rừng phi lao, miệng nói lẩm bẩm rồi hát. Đó là
những bài hát xa xưa, trong những năm chiến tranh... Một hôm, cô
bỗng ôm chầm lấy một người đàn ông lạ mặt. Cô cứ ghì chặt anh ta
vào lòng làm anh chàng hoảng hồn. Vì thế làng Đợi mỗi ngày càng có
thêm nhiều "truyện cười ".
Cách đây mấy hôm, Có một chuyện khá kỳ lạ xẩy ra tại văn
phòng uỷ ban xã đã làm cho bí thư Thục và ông chủ tịch trở nên bất
đồng. Số là chị Thanh, vợ một liệt sĩ chưa có con. Lâu nay vẫn giúp
việc ở văn phòng. Hôm đó vào buổi sáng chị đang quét nhà thì dừng
lại, không hiểu sao chị uằn người, run bắn lên,tia mắt man dại nhìn
xoáy vào ông khách, mặt đỏ lựng, bần thần. Mấy ông uỷ ban phát
hoảng. Anh ta đi gọi người lại, họ đứng sau cửa sổ để chứng kiến cái
cảnh tượng "động hớn" lạ đời ấy. Hôm sau, ông chủ tịch bàn với Thục
nên cho chị Thanh nghỉ việc:
- Cứ cái đà này thì có ngày cả ông và tôi đều mang tiếng.
Thục im lặng. Đột nhiên nước mắt anh ứa ra. Hồi lâu, anh nói,
giọng nghẹn lại:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 50
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ông nói rất đúng, ông có quyền quyết định việc đó. Nhưng tôi
cảm thấy chúng ta thật độc ác...
- Hả...
-Ông chủ tịch kinh ngạc.
- Anh lại dung túng cho những hiện tượng sẽ dẫn đến các trò
nhảm nhí, bậy bạ phải không ?
Và hai người đều đập bàn. Mấy cái cốc trên bàn rơi xuống nền
nhà. Chiều hôm đó ông chủ tịch bảo người quản lý văn phòng :
- Nhặt xem cái nào vỡ đôi thì tìm keo gắn nó lại. Cái nào vỡ tan
thì lập biên bản bắt đền bí thư. Chính anh ta gạt mấy cái cốc đó.
Bấy giờ ở làng Đợi, những người đàn bà ở lớn tuổi biết mình
không lấy được chồng đã rồi bỏ những căn phòng trong dãy nhà ngói
của xã để ra đầu rừng phi lao cạnh cửa lạch Sú làm những túp lều
con con và ở đó. Nghe nói, hai bên bờ lạch sắp có một con đò nhỏ để
người ta qua lại giao lưu chợ búa. Ông chủ tịch định cho dân quân ra
lùa những người đàn bà này trở lại dãy nhà ngói của xã để đảm bảo
chính sách đãi ngộ bởi vì trong số những người đàn bà ấy, số đông
vẫn là bộ đội, thanh niên xung phong năm xưa. Việc này ông chủ tịch
cũng bị bí thư Thục phản đối.
Sau những cuộc đụng độ cãi vã ấy, một hôm Thục lên huyện,
xin trả thẻ Đảng rồi biến đâu mất. Mấy tháng sau, những túp lều ở
của lạch sú đầu rừng phi lao làng Đợi mỗi ngày một đông thêm, và nó
đã có tên là xóm Côi: Trong xóm Côi đã có một người đàn bà một
người đàn bà đẻ ra một đứa con trai ngoài giá thú, đứa con trai đẹp
như chúa Hài Đồng.
ít lâu sau, lại thêm vài chị mang bầu, người ta mở một cuộc
điều tra nổi. Đêm đến, xóm Côi lại có bóng người xuất hiện. Ai cũng
bảo đấy là bóng ma từ biển vào hoặc là hồn của những người chết
trận trở về với vợ các liệt sĩ. Có người cam đoan rằng đã nhìn thấy
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 51
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thục bước ra từ trong một túp lều giữa xóm Côi lúc nửa đêm. Nhưng
dân làng Đợi không tin. Không thể nào tin được, bởi nếu Thục muốn
lấy vợ, sẽ có một cô gái trẻ đẹp ngay giữa làng này đến với anh. Hơn
nữa, Thục chưa bao giờ có chuyện gọi là lăng nhăng ấy.
Một đêm Uỷ ban xã bố trí cho dân quân mai phục quanh xóm
Côi. Lúc bóng người ở biển vào thì họ để xổng. Khi thấy có bóng
người cao to lao ra biển thì họ hô to đuổi theo. Nhưng cái bóng ấy bơi
ra rất xa. Đêm đó là một đêm sóng to, gió lớn. Ngày hôm sau người ta
thấy một xác người trôi vào bờ. Đó là Thục. Dân làng Đợi kinh ngạc.
Sau đó là những chuyện bàn tán xôn xao.
Và nhiều người cả đến mụ Hoạch, đã khóc lặng trong đám tang
của anh.
Suốt nhiều ngày đêm, người ta nghe trong những túp lều ở xóm
Côi vọng lên tiếng khóc . Không phải tiếng khóc của một người đàn
bà, mà của gần như tất cả đàn bà ở xóm Côi.
Ngày ấy biển gào lên rồi lại im lặng.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 52
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Giữa đêm thành hôn
Nguyễn Văn Đệ
Mòi ngước đôi mắt long lanh nhìn người yêu, giọng cô êm dịu
như tiếng sóng dập dìu dang vỗ nhẹ vào bờ cát:
- Sắp đến ngày hai tư đấy anh nhỉ. Mà sao em thấy hồi hộp
quá. Ngày ấy sẽ là một ngày tuyệt vời của chúng ta, cả một đời có
một ngày mà lại. à, hôm đó em định mặc áo màu gì nhỉ? áo màu
xanh nước biển phải không? Phải rồi, cái màu ấy gợi nhiều kỷ niệm
lắm...
Nhụ nói, giọng anh bồi hồi. Hai người ngồi đã lâu trên bãi cát
và nhìn ra biển. Đêm mùa hè, trắng sáng, sóng cứ ánh lên như dát
bạc. Xa xa, một cánh buồm vừa ló ra giữa rừng khơi trông như một
cánh chim đang xoè ra trước đồng cỏ xanh.
Cả hai im lặng, họ mải mê theo đuổi những ý nghĩ hồn nhiên,
đẹp đẽ đang hiện lên trong óc họ, ngày ấy g ia đình, họ hàng, bè bạn
và cả những người láng giềng sẽ được một ngày vui bốc trời, tất cả sẽ
ăn mặc đẹp, sẽ nhảy múa, ca hát. Và Mòi chợt nhớ đến người cha,
người đã nhóm lên mồi lửa đầu tiên cho mối tình của hai người...
Cách đây gần hai mươi năm, cũng vào một đêm trăng như đêm
nay, ông Thèn cùng không Trích đi biển khi hai người vợ của hai bạn
chài này vừa sinh con; một trai, một gái. Giữa đường khơi, họ bắt gặp
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 53
http://www.ebooks.vdcmedia.com
một đôi sam đang quấn quýt nhau bên mạn thuyền. ÔngThèn bảo
ông Trích:
- Theo bác đây là điềm gì?
Ông Trích ngừng tay chèo, vê vê hàng râu ráp nước mặn:
- Có lẽ điềm báo con trai tôi sau này sẽ thành duyên với con gái
ông rồi đây.
Ông Thèn xúc động:
- Cầu trời cho hai đứa sau này lớn lên sẽ yêu nhau như đôi sam
kia.
- Và sẽ vun đắp cho chúng nhé - Ông Trích nói.
- Xin hứa.
Sóng xô vào mạn thuyền họ, con thuyền nghiêng ngả, nhưng
hai tay thô tháp cứ nắm chặt nhau mãi.
ở cái vùng biển huyện Hà này, làng Ngư Thương đánh cá
truyền đời. Mỗi người dân ở đây thường tự hào rằng mình ra đời đã
gặp biển, họ sống phóng khoáng và thẳng thắn. Những lời nói của họ
dứt khoát và quyết liệt như mái chèo sóng, nhất là những khi thề
ước. Nhưng ngày ấy cũng đã lâu lắm rồi. Ông Thèn qua đời, giữa một
chuyến đi biển. Nhưng thật may cho những người còn sống, đôi trẻ
lớn lên đã yêu nhau, rất yêu. Họ sắp làm đám cưới.
Mòi lại ngước nhìn người bạn đời tương lai, thỏ thẻ:
- Đêm trước lễ thành hôn của chúng ta, anh sẽ tặng em quả gì
nào?
Nhụ cười hồn nhiên:
- Em muốn quả gì anh cũng thực hiện, dẫu sao anh phải lên
trời hái ngôi sao long lanh kia...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 54
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cả hai nhìn lên bầu trời ngát xanh trăng sao. Nhưng cả hai đều
theo đuổi những ý nghĩ mãnh liệt. Một lát Mòi nói:
- Em chỉ muốn anh giết chết con mập trắng hung hãn. Con quỷ
biển ấy đã giết bố em và những người ngư dân khác ấy.
- Được. Anh sẽ làm việc đó - Giọng Nhụ kiên quyết. Mòi cầm
tay người yêu:
- Em biết. Chỉ có anh mới làm được việc đó, chỉ có tình yêu của
chúng ta mới thôi thúc anh làm nổi việc đó.
Làng Ngư Thương có bao nhiêu tuổi là bấy nhiêu cuộc kén rể
long trọng. Năm ấy ông muốn lấy một cô gái xinh tươi. Nhà gái thách
cưới bằng một đôi cá dưa như hai cây thuồng luồng. Ông đã lặn
xuống đáy biển ngoắc những lưỡi câu bằng đồng vào đôi cá dưa đang
nằm trong hố bùn rồi lôi chúng lên mặt biển. Khi leo lên sạp thuyền,
ông đã gõ dùi vào sạp thuyền, tiếng gõ theo tâm lan vọng vào bờ.
Trong bờ pháo nổ. Đó cũng là tiếng pháo mừng đám cưới của ông.
Bây giờ con trai ông lại đứng trước một thử thách tương tự, nhưng
gay go và ác liệt hơn nhiều. Rót bát rượu đưa cho con trai, ông Trích
bảo:
- Phải xứng đáng là chàng trai cừ khôi của biển cả con trai ạ.
Sáng hôm đó Nhụ chuẩn bị lên thuyền để ra khơi. Dân làng
Ngư Thương tiễn Nhụ như tiễn người anh hùng ra trận. Bao nhiêu
khuôn mặt hồi hộp, bao nhiêu nỗi lo phấp phỏng, dồn nén. Mọi người
đều thầm cầu mong anh thành công. Nhưng những gã trai làng từng
theo đuổi Mòi lại tỏ ra hớn hở cả. Họ tu  nhau ở bãi cát, có kể rỉ tai
Nhụ, lúc Nhụ đi qua.
- Gắng mà bắt sống mấy con mập, vi của nó bây giờ là xuất
khẩu, đắt giá lắm, thừa sức làm một đám cưới to.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 55
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Rồi họ liếc nhau mỉm cười. Nhưng Nhụ dường như không để ý
đến họ. Anh đã nhổ neo, con thuyền lướt nhẹ trên sóng. Sau lưng
anh, tiếng vỗ tay vang khắp bờ biển.
Đó là một ngày mùa hè đầy nắng. Từ mờ sáng, khi mặt trời đỏ
rực vừa nhô lên khỏi ngấn nước biển xanh thẳm, không gian đã lan
toả một ánh sáng lung linh.
ánh sáng làm cho đại dương đang từ tím biếc bỗng bừng lên
như có dát bạc. Trên bầu trời, những đám mây xốp trôi bồng bềnh,
những đám mây như bông ấy đùa nổi trên ngọn sóng. Xa xa, một đàn
chim hải âu vừa xuất hiện, những cánh chim như những chiếc lá bay
lả tả trong màu xanh của trời và biển.
Con thuyền của Nhụ vẫn băng ra khơi. Làng mạc, rừng phi lao
lùi dần sau lưng Nhụ. Người trai làng Ngư Thương nắm chặt tay lái.
Sóng vỗ vào mạn thuyền dạt dào, ăm ắp. Tiếng sóng nghe như tiếng
reo hò vang vọng khích lệ anh, làm cho mũi thuyền anh lao nhanh
trước trùng dương vô tận.
Trưa. Nắng giội xuống mặt biển, nắng gay gắt như trời sắp có
bão. Gió tây thổi nhẹ, không khí oi bức. Những đàn cá lượn lững lờ
trong lòng biển, thỉnh thoảng tiếng cá thu quẫy nhẹ, cá trích nổi lao
xao, cá mòi đè tí tách, cá đuối nhảy rào rào như vãi lúa. Đột nhiên,
một vệt nước tung lên giữa lớp sóng lừng - "Mày đấy hả?" Nhụ lẩm
nhẩm. Anh xô tay láu mũi thuyền rẽ lên lướt nhanh về phía trước.
Nhưng đại dương vẫn mênh mông. Dấu hiệu của con cá mập
vừa xuất hiện đã biến mất. Bấy giờ trời đã ngả về chiều, ánh nắng
loe một màu vàng trên mặt biển, gió nồm giộng lên làm cho những
ngọn sóng loé sáng. Vào những lúc như vậy, Nhụ biết rằng con mập
bắt đầu săn mồi. "Ta đã sẵn sàng rồi", Nhụ nhủ thầm. Anh soạn
những lưỡi câu sắc lẻm cầm trên tay nhứ nhứ lên không trung như
thể cứ làm như vậy con mập đã khiếp sợ. Nhưng rồi phải một lúc lâu,
khi mặt trời đã lặn xuống sau dãy núi mờ xa, mặt biển đang xanh
biếc bỗng trở nên màu thẫm, không gian tối dần. Có tiếng cá quẫy
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 56
http://www.ebooks.vdcmedia.com
như tiếng sóng đập vào bờ đá làm cho mặt biển đang yên ả bỗng xao
động.
Con thuyền dùng mình trao đảo. Nhụ đứng vững trên sạp
thuyền, đoạn anh cúi xuống bắt con cá đuối trong thùng mồi. Con
đuối cong đuôi, mắt nheo lại như muốn nhắc anh hãy trả nó về với
biển. Nhụ chợt bĩu môi, anh ngoắc lưỡi câu vào con đuối, con đuối
giãy nảy trên tay anh. Nhụ thả con mồi xuống biển. Con đuối lượn
một vòng quanh mạn thuyền như một cái đĩa lúng liếng trong lòng
biển rồi nó từ từ bơi ra xa.
Kìa con mập đang tiến lại, nó tiến lại một cách mau lẹ, và
"pạch" nó vẫy đuôi, con đuối giật mình lùi về phía thuyền. Nhưng
Nhụ bỗng sững người nhìn thấy đàn cá chim đang nổi lên trông như
những bông hoa nở xoè trong lòng biển. "Chúng mày làm gì thế này?"
- Nhụ lẩm bẩm.
Nhưng anh chưa kịp phác động tác báo động cho chúng về mối
báo động nguy hiểm bởi sự có mặt của con mập thì đàn cá heo đã
xuất hiện. Chúng xuất hiện một cách hồn nhiên như không, như thể
biển cả bao giờ cũng là xứ sở tự do nhất của chúng. Con đầu đàn nhô
cái mũi dài thở một hơi sảng khoái trên ngọn sóng, những con sau cứ
thế nối tiếp nhau nhào lộn như một cuộc rong chơi bất tận. Và kìa... ở
mõm mỗi con heo, chúng đều guặp một con cá hoặc một vật gì đó
trông như những nhánh hoa.
Đúng là đoàn cá đều mang theo những đồ vật: rong biển, hoá
đá, và những con cá con còn sống, còn nũng nịu trước miệng chúng
như thể chúng đang được nuông chiều. "Sao lại hoan hỉ thế này?"
Nhụ tự hỏi và chưa kịp trả lời thì tấm lưng thô tháp của con cá mập
lừ lừ nổi lên gần mạn thuyền. "à, mày dẫn xác lại đấy à?". Tức thì
anh rê rê dây câu, tay phải cầm ngọn lao đã dựng sẵn dưới chân.
"Nào, định thách thức với ta hả". Nhụ giơ mũi lao ra. Nhưng
bàn tay Nhụ bỗng chùn lại khi thấy con mập có cái bụng to trắng
hếu đang lướt tới, nó áp hông vào háng con đực, trông gợi cảm một
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 57
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cách trơ trẽn. Nhụ giơ ngọn lao ra. "Đồ phái yếu lả lơi, nhưng hãy
tránh ra xa, ta chỉ muốn tiêu diệt con mập đực đáng nguyền rủa kia
thôi". Bỗng nhiên, "pạch" lại "pạch" một cái nữa. Hai con mập cùng
lúc quẫy đuôi lặn hút, để lại trên mặt biển một đám bọt trắng xoá.
Nhụ cáu: "Có mà chạy đằng trời". Đoạn anh vơ câu, kéo lèo
buồm, chỉnh tay lái, con thuyền dấn lên phía trước. Qủa nhiên, chỉ
một lát sau đó, đôi mập lại nổi nhô trên mặt biển. Bấy giờ bóng tối đã
trùm hết không trung, trên bầu trời, những đám mây đen dày xuất
hiện, một cơn giông lớn đã hình thành từ lúc nào; gió tây tạt ngược
ngọn sóng, gió hất mạnh cánh buồm, con thuyền chòng chành.
Nhụ buông lèo hạ buồm, cùng với gió, chớp giật soi sáng chân
trời, sấm rền như những hồi trống đánh. Biển bỗng chốc sôi sục lên,
sóng không lượn thành từng hàng mà chao đảo, nghiêng ngả. Sóng
như đang giơ lên những nắm tay giận dữ tung những nắm đấm rực
sáng về phía Nhụ. Anh vẫn đứng trên sạp thuyền. Kìa... đôi mập đã
quay trở lại, nó hướng tới con thuyền - "nguy rồi" Nhụ thầm nghĩ.
Anh đạp mạnh tay lái, mũi tên bắn lên từ đáy đại dương. "Được, tao
sẽ cho mày biết tay". Nhụ lẩm nhẩm - anh chỉnh mũi lao, con mập
cái cũng tiến lại, cả hai con mập kéo hai vệt lân tinh sáng rực giữa
lòng biển như hai gọng kìm đang quặp chặt lấy con thuyền.
Biển mỗi lúc một trở nên hung dữ. Sóng bất chợt tung thuyền
lên cao rồi nhấn sâu xuống vực. Gió thốc vào lái thuyền, làm mũi
thuyền dựng ngược, mưa cũng đã ập xuống, mưa xối xả như chút
nước, những hạt mưa như những viên đá sỏi ào ào ném vào người
Nhụ. Anh cau mặt, nhưng anh cố đứng vững. Trong đầu anh hiện lên
khuôn mặt người yêu, ôi khuôn mặt hồn nhiên trong sáng đã từng
bừng sáng lên một niềm tin và hy vọng:
- Anh hứa đi, chỉ có anh mới giết được con mập trắng quái ác,
trả thù cho cha em, làm được điều đó anh mới xứng đáng là chồng
của đời em.
- Được. Anh sẽ làm được điều đó, anh thề.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 58
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhụ đang cố thực hiện lời thề với tất cả lòng nhiê t tình, sự can
đảm, tài trí và cả sự liều lĩnh cần thiết trước đối thủ mà bất cứ một
người đi biển nào cũng phải gờm sợ. Gờm sợ hơn là giữa lúc giáp mặt
với con mập, biển cả đã nổi sóng, giông tố đã ập đến như bao vây
anh, ủng hộ đối phương. Kìa, đôi mập đã áp sát đáy thuyền và có thể
nó sẽ lật tung con thuyền lên cao để cho mạn thuyền lộn nhào như
chúng đã từng làm đối với những người đi biển. Nhưng Nhụ vẫn bình
tĩnh thả câu, con mồi của anh ngúng nguẩy mấy cái rồi bơi ra xa.
Quả nhiên, con mập cái đã bị cuốn hút theo con mồi, nó rẽ
ngang, tiến về phía con đuối đang lượn lờ trước mũi nó. Nhưng con
mập đực gần như không chú ý đến con mập cái, có thể nó cho rằng
chỉ cần mình nó là cũng đủ sức làm đắm được thuyền Nhụ. Nhất là
khi nó chợt nhìn thấy mũi lao của Nhụ soi sáng.
Nhưng nó vẫn ngang nhiên lướt tới. Nó lướt tới một cách ngạo
nghễ, làm như thể tất cả những đối thủ mà nó giáp mặt trên biển
đều trở thành tất khả kháng cự. Đợi cho con mập đực tới gần, Nhụ
lao mũi lao hướng thẳng vào đầu nó "ầm, ầm" đột nhiên bất thình
lính, ba ngọn sóng như ba ngọn núi dâng cao rồi đổ ập xuống mạn
thuyền. Đôi chân Nhụ loạng choạng, anh chỉ còn kịp nghe tiếng "rẹt"
của mũi lao thọc vào lòng biển khi mà con mập đã lẫn vào đám bọt
sóng. Phải một lúc lâu, khi anh cố giữ chắc tay lái cho con thuyền
khỏi chìm, khi những đợt sóng sau đó đã lặn dần, khi gió đã yếu đi
và mưa đã tạnh hẳn. Nhụ kéo lưỡi câu về và nhận thấy rằng con mập
cái đã liếm trơn con đuối chỉ để lại bộ xương cứng lạnh, giống như
đứa trẻ đã mút sạch que kem một cách ngon lành.
Bấy giờ đêm đang chuyển dần về sáng. Khi biển đã trở lại bình
yên, anh đã nhìn thấy ngọn lao của mình nằm sóng soài dưới đáy
biển, bóng của ngọn lao hắt lên một vệt lân tinh sáng rực. Bầu trời
sau đêm mưa trở nên thăm thẳm, mát lạnh. Những ngôi sao lung
linh soi sáng xuống mặt biển yên ả. Trăng tuần hạ chiếu trong không
gian một thứ ánh sáng huyền ảo. Sóng lượn đều từng lớp, từng lớp
làm cho đại dương đang trở thành một tấm nhung đen dát đầy kim
tuyến.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 59
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhụ biết rằng đôi mập vẫn còn quẩn quanh đâu đây, và trận
chiến đấu có thể sắp tái diễn. Trong đầu anh ý chí quyết thắng vẫn
còn nóng hổi. Anh cởi quần áo, nhào ngay xuống biển. Sau một hơi
lặn dài, anh lại nắm chặt ngọn lao nhọn hoắt. Lúc anh bơi trở về
thuyền, anh nhìn thấy lòng biển bỗng nhiên rực rỡ như anh đang đi
lạc giữa rừng hoa. Một loài cá đã xuất hiện, từng đàn, từng đàn một,
chúng tí tởn như đi dạ hội. Và, kia rồi, đôi cá mập vẫn đi giữa, chúng
đi sánh đôi một cách hào hứng như thể thế giới này chỉ chúng mới có
quyền như thế. Nhất là khi Nhụ nhìn thấy con mập cái đội mớ rêu
mỏng trên đầu như chiếc khăn voan. "ái chà chà, chúng mày cưới
nhau. Đúng là đám cưới cá mập".
Nhụ bất chợt nhận ra sự kiện long trọng này. Người Nhụ ngứa
ngáy anh nhoài chân đạp mạnh trên mặt nước, phút chốc Nhụ đã
đứng trên sạp thuyền, Giờ thì anh đã nhìn thấy tất cả. Đám cưới cá
mập với sự hoan hỉ của mọi loài cá; cá mòi re ré ngọn sóng, cá thu
nhẩy cẫng lên, cá dưa ngúng nguẩy bên nhau, cá chim vòng vòng
chao lượn... Đột nhiên, con mập cái sán vào con mập đực, hai con vờn
lấy nhau, hai cái đầu lù lù rúc rúc và, chúng bỗng quay chéo mình
lại, lưỡi con mập đực thè ra liếm vào háng con mập cái. Con mập cái
cũng há mồm ngậm chặt "Cái ấy" của con mập đực. "ối trời ơi chúng
mày làm gì thế này, đồ mất dạy, đồ thú vật hoang dã". Nhụ buột
miệng chửi rủa. Nhưng tất cả các loài cá đang đi bên đôi mập lại rộ
lên "ọt" "ọt" như những tiếng cười. Và rồi như bừng bừng phấn kích,
lan truyền, cá mòi đè cá mòi, cá thu chờm bụng cá thu, cá hố quấn
vào nhau như bện thừng. Nhất là cá heo, con đực áp bụng vào con cái
như muốn dính chặt làm một.
Trong lúc đó hai con mập vẫn say sưa mút cho nhau, mút vào
cái chỗ mà đám bạn gái của Nhụ phải che ba lần vải. Nhìn cảnh
tượng ấy, người Nhụ bỗng chốc như sôi lên. Anh hướng ngọn lao về
phía lưng con mập đực "phóc", "ào", Nhụ nhoài người xuống biển. Bọt
nước sủi tăm "phập" thế là xong. Một luồng nước đỏ thẫm loang giữa
sóng biển. Những người quay ngoắt lại, anh bơi nhanh về thuyền.
"Thế là gọn - Nhụ nghĩ - Vì cá mập đang có giá, đủ sức trang trải cả
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 60
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tiền cheo tiền cưới. Còn thịt cá mập cả làng nướng lên uống rượu
thoải mái". Nhụ vừa nghĩ, vừa cười lên sảng khoái. Chỉ một lát sau
anh đã bơi về mạn thuyền.
Bỗng "roạt", "roạt". Nhụ quay người lại, anh nhận ra con mập
cái đã đến bên anh lúc nào mà anh không biết. Và người anh như lịm
đi, anh cảm thấy đau suốt phần bụng dưới. Con mập cái nhìn anh
như bĩu môi cười khẩy rồi lặn hút. Lúc lên thuyền, anh cúi xuống và
nhìn thấy chỗ da sần sùi giữa háng mình bị liếm mất, máu đỏ rơm
rớm chảy.
Mấy hôm sau, đám cưới của Nhụ và Mòi được tổ chức. Thật là
một đám cưới linh đình. Cả làng đi dự. Lần đầu tiên, nhiều người
được nhắm rượu với thịt cá mập khô nướng với than hồng, còn bộ vi
của nó, như ta biết, nó là cả một tài sản.
Nhưng cũng chính cái đêm làm lễ thành hôn, đêm ái ân đầu
tiên của cặp vợ chồng trẻ. Vào lúc gần sáng, khi bình minh chưa kịp
nhô lên khỏi mặt biển. Mòi bỗng nhiên chạy ra bờ biển. Cô lẫm lũi đi
trên cát, tóc xoã rối tinh. Rồi cô chạy, cô chạy dọc những sóng đang
quăng mình vật vã vào bờ cát. Thỉnh thoảng cô cúi xuống xoè hai bàn
tay trắng mịn vớt lên những quả bọt nước biển cứ phồng lên rồi lại
tan biến đi. Có lúc cô ngồi thụp xuống cát, ngước ra mờ khơi, mặc cho
hai giọt nước mắt lăn trên gò má.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 61
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Củi
Nguyễn Nguyên Nhung
Tôi kéo bọc quần áo Nô ra tìm cái khăn. Tôi chợt thấy củi!
Nhưng thanh củi đã vàng sậm khói bếp, lẫn lộn với quần áo Nô. Hèn
chi ông nội tôi đứng ở cửa bếp chửi vọng qua nhà tôi: "Cha cô bà, sẵn
họ bổ cho khoẻ, họ hong khô rồi lấy mà đun, mà chụm! Cha cô bà...".
Tôi giặt khăn lau mặt, lau cho em cùng ngồi bàn ăn cơm. Tiếng
chửi của ông vọng qua đều đặn miếng cơm nuốt vào cứ nghẹn lại, ực
cả lời chửi bới của ông. Lòng tôi nhớ mẹ tha thiết, tám năm rồi còn gì.
Mẹ ơi! Ba mẹ bỏ nhau, nhưng tụi con tội tình chi mà mẹ lại bỏ? Con
nhớ mẹ quá, con nhớ... Thằng cu Nô ăn bình thường, ông chửi nó
càng ăn bạo, nhìn cái mang tai phùng lên, xẹp xuống tôi đâm ghét.
- Xì, lười biếng không đi kiếm củi, cứ ăn cắp.
Nó nuốt ực một cái.
- ăn cắp à, sao chị chụm, giấu chỗ nào chị cũng biết mà lấy. Mỗi
bữa chỉ sáu lẻ thôi, không đủ ra vườn kiếm rát mà chụm độn.
Tôi nghĩ đến lúc, vừa học bài vừa nấu cơm, nấu nước, vừa ăn
vừa bóc từng bẹ tre chưa kịp rơi xuống đất mà phát ớn. Có khi chụm
độn với lá chuối chưa khô, khói lên um, cay xè, nước mắt tự động rơi
vào tập, chẳng cần phải khóc, đành đấu dịu với cu Nô.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 62
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Ngày mai cho chị mười lẻ, chị còn chụm nước uống nữa chứ.
- Hì... hì... hì.
Nó ăn phưỡn bụng rồi đứng dậy, loay hoay tập vở chuẩn bị đi
học. Nó thường đi học sớm la cà đánh bi, đánh đáo... tôi nhắc lại:
- Mười lẻ nghe!
- Không, hì... hì...
Những ngày giáp Tết cu Nô đâm ra siêng năng, sáng nào cũng
rủ mấy đứa bạn lên đồi Từ Hiếu khèo trái thông và nhánh thông khô.
Tôi đi học về thấy trên bếp củi thông chất cao dần, dù vậy, cu Nô
chẳng nghỉ buổi nào. Có nhiều củi, nó đâm ra hào phóng, không hà
tiện như trước, tôi chụm thoả mái, chẳng thèm lo củi nữa. Biết Nô đi
kiếm củi, buổi sáng trước khi đi làm, ba tôi dặn cu Nô đừng chèo cây.
Nó đem ra khoe ba một cái khèo dài hơn bốn mét, trên đầu có
hình móc sắt dấu hỏi dài khoảng bốn tấc. Ba hứa hẹn sẽ dành một số
tiền mua củi, để cu Nô ở nhà chuyên tâm vào việc học. Tôi nghĩ ba
hứa vậy, chứ ba lo gạo nuôi bốn đứa chúng tôi cũng quá nhọc nhằn,
nhiều khi cứ sợ ba ngã dụi giữa đường. Ba đi rồi thì Nô lại hếch mặt
với tôi, rồi vác khèo lên đường nói:
- Tôi sẽ lo củi chạm ra Tết cũng chưa hết, tới hè luôn.
- Sức mấy!
- Sức mấy à, tui nói là làm được, có như chị lười biếng số một.
- Ai nấu cơm, ai giặt giũ, ai đi chợ...?
- Ai ngủ chưa cho tới chiều?
Như thường lệ, mỗi sáng cu Nô lại đi khèo củi khô ở đồi thông
Từ Hiến. Trưa, tin cu Nô té cây bị thương nặng như một tiếng sét
đến với gia đình tôi. Nội tôi, ba tôi, các chú đều chạy xuống bệnh
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 63
http://www.ebooks.vdcmedia.com
viện. Tôi xuống bệnh viện thăm cu Nô, qua chuẩn đoán sơ khởi,
chuẩn bị vào mổ tay trái, gãy chân phải, nghi chấn thương não, mặt
bị cây xóc loang lổ máu, sau khi chụp X quang xong, thấy còn nứt
xương chậu nữa.
Ba đang đi chụp hình, ba đi chụp vụ mùa ở Thuỷ Dương về
thấy nội ngồi trên xe cấp cứu nên cũng lao theo và biết tin cu Nô bị
té. Ngày hôm đó là ngày hai mươi bảy giáp tết Nhâm Thân. Ba tôi
cho biết là đã điện tin cho mẹ tôi từ trưa, khi ba tôi theo xe xuống cấp
cứu, rồi lại trở về bệnh viện nhanh vì bưu điện cũng gần. Mẹ tôi sẽ
nhận điện tín trong ngày hai mươi tám Tết.
Cả tháng tôi lên xuống bệnh viện thăm em, chẳng biết Tết là gì,
cả nhà tôi như có đám tang trong suốt tuần đầu tiên và tuần cu Nô
chuẩn bị xét nghiệm máu, để mổ lắp sắt chân phải. Ba tôi bà tôi hiến
máu cho Nô, nhưng sau đó lại không thử máu, đã có loại máu của
Nô. Tôi mong mẹ về để cho cu Nô máu. Đêm đêm cứ nghe tiếng chó
sủa ngoài xóm là tôi thức giấc ngồi dậy trông mẹ, tôi nghĩ mẹ về cả
nhà đều mừng, nội cũng bớt nhọc nhằn bởi phải chăm sóc cu Nô.
Riêng tôi, tôi cần nhất, là con gái rất cần mẹ.
Tết vẫn đến, mứt bánh trong nhà không có. Chòm xóm đến cho,
kể cả tiền và lời an ủi. Trong danh sách ba tôi ghi có danh mục. Ni
cô, bạn bè thân hữu, chòm xóm láng giềng.
- Rứa mẹ không về chị há?
- ừ...
- Mẹ tệ thiệt! Chị có viết thư cho mẹ không?
- Có, ba cũng viết nói về để lo cho Nô.
- à chi Ni, dạo trước em lấy củi của nội, thu trong bàn thờ, trong
cái cặp đen cũ, chị lấy ra mà dùng, chắc là hết củi rồi.
- Trời lại hết củi nữa !
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 64
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một năm trôi qua, Nô đi học lớp sáu, lẻ sắt trong chân phải
chưa có tiền mổ lấy ra... Nô đi hơi khập khiễng, tay trái cũng hơi vẹo
và yếu nhiều. Mùa đông Huế mưa liên miên, buồn da diết. Củi vẫn là
vấn đề khó khăn cho gia đình chúng tôi, sau gạo. Mặc dù, ba tôi có
bốn giải ảnh nghệ thuật trong năm 1992 và tiền nhuận ảnh nhiều
nhưng cũng không đủ. Tôi đã nghỉ học, học may ở chú Tuấn em thứ
tám của ba.
Mẹ tôi vẫn chưa về, tám năm rồi, sắp đến Tết thứ chín. Điệp
khúc của ông nội: "Cha cô bà! Sẵn họ chẻ rồi qua lấy chụm... cha cô
bà..." vẫn còn vang...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 65
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bức thư gửi người đã khuất
Hiền Anh
Con cứ tưởng là con đã hiểu tất cả. Hoá ra con chả hiểu gì cả.
Mọi vật cứ quay cuồng rồi chính con cũng xa lạ với chính con. Con
không biết là mình ở đâu nữa, ở trong mình, hay ở một nơi nào rất
xa. Con những tưởng là ba biết rõ tất cả. Vậy mà ba bỏ con, ba vui
thú với mấy ông bạn già bỏ mặc con với những nỗi lo toan không nơi
nương tựa. Con sợ lắm! Nhưng phải cố gượng dậy. Không còn cách
nào khác.
Ba ơi! Con thầm gọi ba những lúc thế này để trái tim con ấm
lên tưởng như bàn tay ba che chở vỗ về. Ba ở bên con hay ở một nơi
nào rất xa. Ba con mình luẩn quẩn bên nhau. Còn cuộc đời thì như
những thước phim cứ quay đi quay lại. Đã có lúc con mặc kệ nó.
Nhưng rồi nó cứ cuốn con đi. Chân con cứ phải chạy, tai con cứ phải
nghe, mắt con cứ phải nhìn thấy và mồm con thì cứ phải huyên
thuyên những điều vô nghĩa lý.
Con chẳng biết kể cho ba nghe chuyện gì cả. Chuyện mẹ ở nhà
vật lộn với bệnh già ca cẩm suốt ngày, một mình, chỉ có một mình ư?
Mẹ hiểu tuổi già của mẹ hơn con. Mẹ bận tâm về nó hơn là bận tâm
về con. Con cũng chẳng giúp được mẹ ngoài việc lắng nghe một cách
thờ ơ và sốt ruột. Con thấy mẹ lẩm cẩm còn mình thì mặc cảm như có
lỗi, như nhận ra mình là đứa con bất hiếu. Tại sao con không già như
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 66
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mẹ để thông cảm với mẹ hơn, để kiên nhẫn hơn và nói được với mẹ
một điều gì đó có nghĩa.
Các em con cũng thế. Chúng nó chẳng có thì giờ để chia xẻ với
mẹ nỗi bận tâm của mẹ. Chúng có bao nỗi bận tâm của chúng. Cái
đầu nối giữa tuổi già và tuổi trẻ thật mong manh. Nó cứ trượt đi theo
vòng quay thời gian. Đuổi nhau mà chẳng bao giờ nắm bắt được
nhau. Nhưng rồi sẽ đến lúc chúng con sẽ già lúc ấy chúng con sẽ
thương xót và nuối tiếc. Rồi ai sẽ thương xót và nuối tiếc chúng con?
Chắc là các con của chúng con. Giá mà có thể đổi chỗ cho nhau được.
Cái Hường đang mải mê đi thi tay nghề giỏi. Trông nó phởn
phơ lắm. Nó giật giải nhì ở huyện đấy ba. Bây giờ nó đang chuẩn bị
đi thi thành phố. Chồng nó đang phất, mua sắm được khối thứ. Nó
rất ngạc nhiên khi thấy con bỏ nhà bỏ cửa ra đi. Làm sao nó hiểu
được. Giá mà nó hiểu được một chút nó sẽ không nhìn con như thế.
Thằng Hưng đang xây khách sạn. Nó gầy rộc đi. Nó chẳng nói
với con một câu nào. Con thấy mình thật là vô tích sự.
Con cũng chẳng còn nhận được ra thằng Phú nữa. Nó giống
như bọn thanh niên bây giờ, ăn mặc, đầu tóc, nói năng, cả phong
cách tiêu sài. Con thật cổ lỗ sĩ phải không ba?
Còn cái Minh, nó nuôi thằng Tiến cho con. Thỉnh thoảng chồng
nó lại dúi cho con một ít tiền. Hễ con quà cáp một tý là y như rằng
chúng nó kêu lên: "Bác làm gì có tiền mà mua". Khách khứa của
chúng đến nhà bằng đủ phương tiện, ôtô, xe máy... chúng miễn cưỡng
giới thiệu: "Bà chị em - viết văn". Thế là con nhận được đủ loại ánh
mắt thờ ơ, ái ngại và cả thương hại nữa.
Thằng Tiến đang vỡ giọng, đang tập làm người lớn. Nó không
thích lẵng nhẵng theo con như ngày xưa nữa. Trước khi đi học nó
đánh giày, chải đầu, xịt gôm bọt, thỉnh thoảng buông ra một câu triết
lý rất "cụ". Nó không thích con xuất hiện trước bạn bè của nó. Không
thích con đưa đón và đưa tiền ăn sáng cho nó trước mặt mọi người.
Con thấy nó vừa thân thiết với con vừa xa lạ với con. Con ngỡ ngàng
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 67
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tưởng như mình đang mất đi một cái gì đó thật quý giá. Tuổi thơ của
con trai con - Tất cả chỉ còn những ký ức. Hiện diện của ngày hôm
nay là một cậu thiếu niên đang dần trở thành một cậu thanh niên.
Niềm vui xen nỗi lo âu làm con thắc thỏm.
Con hoang mang lắm ba. Con muốn níu giữ một cái gì đấy.
Nhưng rồi nó cứ trượt đi. Con hoảng sợ đến một lúc nào đó tất cả sẽ
kết thúc. Con đau xót chấp nhận cái quy luật sinh tồn nghiệt ngã.
Anh ấy vẫn cứ thế, vẫn chứng nào tật ấy. Uống rượu liên miên
và nuôi mối hận thù thâm căn cố đế với mấy ông lãnh đạo. Anh ấy
cho rằng sự "bất công thành doanh toại" của anh ấy là do họ. Còn con
thì , cho rằng do rượu. Anh ấy đã tưới mềm ý chí bằng rượu. Đốt cháy
sự nghiệp bằng rượu. Bây giờ anh ấy chỉ còn là con ve sầu rả rê than
thở. Con chẳng có cách gì giúp được anh ấy dù ở gần hay ở xa. Vì có
bao giờ anh ấy biết nghe con. Tại sao người ta không thể chỉ bằng
lòng với những gì mình có?
Những có thể muốn bằng lòng cũng không được. Con đã từng
an phận, muốn bằng lòng, cuộc đời chỉ biết có chồng con, dạy học,
nuôi lợn, nuôi gà... Nhưng rồi dạy học, nuôi lợn, nuôi gà cũng không
nuôi nổi ba con người, một kỹ sư, một giáo viên và một đứa con ba
tuổi. Chúng con không dám chi phí cho một ngày đi công viên hay đi
xem xinê. Phải trốn mọi đám cưới của bạn bè, chưa biết thế nào là
niềm vui của ngày Tết từ khi ý thức được thế nào là Tết.
Ngày xưa con còn nhớ, Tết con không có áo mới không có xe đạp
để đi chơi cùng với bạn bè. Nhưng dù sao ngày đó con vẫn hồ hởi ra
trò. Bao nhiêu chàng trai vẫn đỏ mặt trước con bởi gương mặt trắng
hồng nổi bật trên chiếc áo cán bộ tháo túi nhuộm nâu của con. Chiếc
áo mà bạn của mẹ thấy con không có áo mặc đã động lòng trắc ẩn cho
con. Tuổi trẻ của con đã đánh bạt chiếc áo già nua ấy.
Con vẫn rực rỡ, vẫn xinh tươi, các bạn trai của con sau này bảo
thế. Họ không hề để ý đến chiếc áo ấy đã từng là của một bà già năm
mươi tuổi khoác lên người một thiếu nữ mười sáu tuổi. Nhưng bây
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 68
http://www.ebooks.vdcmedia.com
giờ thì khác rồi ba a . Con đã là chủ gia đình, nhất là con trai của và
hai bên nội ngoại chưa kể đến khách khứa bạn bè và những cô cậu
học sinh. Phần mứt rượu Tết của cơ quan con chúng con mang về lễ
tổ tiên bên ngoại.
Rồi chúng con bỏ trốn cái Tết đi đến một nơi thật xa. Nơi ấy
người ta chỉ đón Tết duy nhất có một ngày mà cái ngày duy nhất ấy,
chúng con đang rông ruổi trên đường với túi bánh lương khô. Nỗi khổ
sở làm chúng con trở nên khó tính. Con cáu bẳn còn anh ấy thì
nghiện rượu. Niềm xót xa cho cậu con trai ba tuổi ngơ ngác không
biết Tết là gì làm cho con oán hận. Con oán hận anh ấy. Rồi con lại
thấy mình vô lý. Con oán hận đời. Nhưng đời là ai? là cái gì? Con
chẳng làm sao định nghĩa nổi. Con oán hận cho sự hèn kém của
mình.
Thế là con bỏ chạy. Ba biết đấy ngày đó con đã trốn đi, gia tài
duy nhất là cậu con trai. Con không đành lòng trước sự lạc lõng của
con báo hiệu một sự lạc lõng định mệnh dành cho con trai con. Con
bỏ cái nhà quê tĩnh lặng ấy, bỏ cái công việc dạy học đơn điệu và tẻ
nhạt ấy, con chẳng biết dạy gì cho lũ trẻ ấy cả khi mà áo chúng rách
còn tim con thì bươm bả, tả tơi. Con lao vào cái đám ồn ào của phố
phường để đánh lừa cảm giác là mình đang sống. Con đi đưa hàng
thuê dành dụm được ít vốn, đi buôn, rồi mất tất cả. Cuối cùng con
đâm sầm vào văn chương hy vọng sẽ gửi gắm nơi đó một điều gì, hy
vọng được an ủi, được chia sẻ, được sống...
Song văn chương cũng chẳng nuôi sống nổi con và con của con.
Đã thế những nỗi niềm tâm tư trăn trở của con lại bị người ta tung
hê mổ xẻ và giễu cợt. Con hoảng sợ và lại tiếp tục chạy trốn. Song con
không biết trốn vào đâu ba ạ.
Con viết truyện về một ông lão bán kem bị vòng quay nghiệt
ngã của cuộc đời đè nát. Người ta bảo, đừng để ông ấy chết, chỉ để
ông ấy què chân thôi họ sẽ in và con sẽ có một trăm ngàn tiền nhuận
bút. Đêm đêm ông lão tội nghiệp ấy về năn nỉ con:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 69
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Đừng để tôi què chân. Hãy làm ơn để tôi chết! Đừng để tôi què
chân!
- Nếu ông què chân thì tôi có một trăm ngàn nhuận bút. Nó sẽ
nuôi tôi được mười ngày.
- Nhưng nếu tôi què chân thì ai sẽ nuôi tôi? Ai sẽ cho tôi năm
ngàn một ngày để sống? Cô muốn tôi lê lết đi ăn xin ư? Cái thân già
này, con đường nhầy nhụa nước mắt và nước bọt này, cô muốn đày ải
tôi khổ sở hơn nữa hay sao. Đi bán kem với cái lão già sáu bảy mươi
tuổi này chưa đủ khổ ải hay sao? Hãy để cái bánh xe ôtô làm phúc
kia đè nát tôi ngay khi tôi không còn đủ sức để đi bán kem nữa.
- Tôi còn nhớ cái lúc ông quay ngoắt xe lại trước tiếng gọi kem
của lũ trẻ trêu trọc. Ông hoàn toàn mất tỉnh táo. Ông bị lừa! Ông bị
chết oan! Ông không oán hận cái chết đó sao?
- Chính cái chết đó làm tôi tỉnh táo ra. Tôi đã hiểu được thế nào
là sống. Còn cô hình như cô vẫn chưa muốn hiểu phải không?
- Có thể là tôi đã rất muốn mà tôi chưa hiểu được đấy thôi!
Ba ạ! Mùa xuân năm vừa rồi trên mộ ba bỗng nhiên mọc một
cái cây có năm cành. Con rưng rưng không biết có phải đó là năm
đứa con của ba không. Năm cành non trổ lộc đâm chồi. Con nâng niu
và tưới nước mát cho chúng. Con nghe trong gió thoảng hơi thở và
tiếng nói thì thầm của ba.
Mùa xuân bình thản buông những giọt bụi mềm ấm xuống lòng
đất thổn thức.
Ba ơi!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 70
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cửa bể chiều hôm
Nguyễn Ngọc Phú
“Buồn trông cửa bể chiều hôm"
(Nguyễn Du)
Quán rượu O Tam mù lúc nào cũng đông khách, phần lớn là
khách quen. Quán ở gần bến, thuyền câu về cập bờ chỉ nhảy ba bước
đã có thể cụng bát với nhau rồi. Rượu ở đây ngon, rượu nếp của dân
chợ huyện nấu bằng mạch nước nguồn.
Giếng nước cứ trong vắt, rượu sủi tăm như mắt mèo đựng trong
hũ sành nút bằng lá chuối khô càng để lâu càng ngọt, thứ "cao gạo"
này uống vào cứ lịm dần, lim ở đầu lưỡi, lim lên con mắt rồi thấm
dần từng tế bào, cả cơ thể ngấm trong rượu từ chân lông, kẽ tóc; giấc
ngủ cũng lịm đến. Cũng men ấy, cũng công thức pha chế ấy, cũng
nếp lứt, cũng ủ như thế nhưng hễ thay nước ở làng khác là rượu đã
biến chất rồi.
Dân chợ huyện nhà nhà nấu rượu và nuôi lợn. Lợn rất nhiều,
con nào cũng béo nung núc, lông mượt tròn căng ềnh phơi bụng bên
bờ tre lót bằng lá tre khô, chúng không thèm dúi mũi vào các bụi
môn, bụi khoai. Lợn dược nuôi bằng hèm, rỗng ruột chóng lớn. Vì thế
ở làng này có một nghề khá phổ biến nữa là mổ lợn. Đàn ông người
nào mặt cũng hum húp nặng bịch, ra đường chỉ thấy cúi gằm nhìn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 71
http://www.ebooks.vdcmedia.com
xuống; ngồi uống rượu tay cứ xoa xoa như thói quen hai tay hai dao
mài vào nhau trước lúc chọc tiết lợn.
O Tam mù từ nhỏ. Trước O là anh Nhất, anh Nhì đều hy sinh ở
chiến trường. Hồi các anh ấy ở nhà thường dắt O đi chơi ra sân đình
xem chợ. O chỉ nghe tiếng người mua bán mặc cả nhau đã hình dung
ra được chỗ nào bán trầu, chỗ nào bán hàng xén. Vui nhất vẫn là nơi
bán cá. Con gái làng biển vừa bán, vừa đếm. Họ đếm lạ lắm.
Một chục thì đếm thành mười một con, gọi là chục chẵn, mười
con mới là chục trụi. Rồi họ lại đếm bằng tiếng lóng nữa, nghe cứ như
hát vậy mà chưa có sai bao giờ. Khác với các cô gái làng biển da
ngăm đen, chân đi vòng kiềng, người cứ chúi về phía trước, dáng
thâm thấp, nặng chình chịch - O Tam người dỏng cao, nước da trắng
và cái miệng cười thật xinh, có lúm đồng tiền, duyên đáo để.
Những lúc O ăn trầu hai gò má ửng hồng khối cô mắt mũi đàng
hoàng phải thua xa. Giọng O nói nhỏ nhẹ bên những người đàn ông
quen "ăn sóng, nói gió" sừng sững chắc nịch như dãy núi Nam gưới;
O Tam giống như khe nước hao hao mát rượi làm chùng lại những
bắp gân nổi cuồn cuộn như những múi dây chằng buồm. O Tam rót
rượu thật tài; Rót từ hũ vào những chiếc chai thuỷ tinh màu xanh
hơi đục, đế dày in hàng chữ nổi có từ thời Pháp thuộc - O bảo thế!
Rượu rót đố nhểu ra ngoài một giọt. O lấy rượu quen "thổ" chỉ nhấp
nhấp một chút là biết được chất lượng.
Những buổi tối sau khi đám khách chân nọ đá chân kia xiêu
vẹo vá vai nhau xuống thuyền đánh một giấc dài cho các bà "nội trợ"
cầm lái ra đến rạo là vừa sáng - O Tam ngồi tựa cửa vào vách tường
trên bộ phản gỗ mun láng bóng có thể soi gương được. Cả ngày, người
O như được ướp trong hơi rượu thơm nồng và không khí bỗ bã của
đám thực khách bây giờ O như muốn được giũ bỏ bằng cách nhấm
nháp mình. Thỉnh thoảng tiếng thạch sùng tặc lưỡi, bầy chuột rúc
rích và con mèo mun lặng lẽ trườn vào lòng O lim dim mắt. O khóc.
Từ hai khoé mắt rỉ ra những giọt nước mắt nóng hổi rơi xuống như
những ngày biển êm lúc đó lòng O lại nổi sóng hụt hẫng. Mà đàn ông
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 72
http://www.ebooks.vdcmedia.com
cũng kỳ, có những chuyện phải giấu thì họ lại rủ rỉ với nhau khi có
hơi men bốc lên. Tai O thính lắm. O tưởng tượng ra những chuyện
kín của họ. Trí tưởng tượng bao giờ cũng bay bổng hơn hiện thực.
Đêm đêm dày vò O. O đâm nghiện cái mùi mồ hôi nằng nặng
mùi tóc rối; đâm nghiện cả cái chạm tay, chạm vai với cái da thịt sần
sùi. Nhiều khi vuốt vuốt bộ lông mượt của con mèo hay mép phản
phẳng lì trơn bóng vô hồn. O cứ thèm cấu xé một vật gì đó nóng hôi
hổi, xù xì, thô nhám. O nhận ra từng người qua giọng nói, qua bước
chân và qua mồ hôi mặc dầu chưa có người nào dám sàm sỡ với O, kể
cả những kẻ nát rượu quen uống chịu và trả bằng cá. Họ quý O, nể
O, nhìn O thật thánh thiện từ cái bờ vai thon thả, suối tóc chảy dài
họ đã mềm lòng rồi.
Trong đám khách uống rượu ấy, O Tam để ý một người con trai
lơ lớ giọng ngoài Bắc. Anh uống một mình lặng lẽ một mình không
say chỉ đến lúc đứng lên trả tiền giọng mới hơi lạc đi. Cứ chập tối là
anh đến ngồi một góc, uống rù rì cho đến lúc vãn khách. Hỏi dò O
Tam mới biết: người ấy tên là Tuấn - con trai Hà Nội chính cống. Đi
bộ đội ở đặc công thuỷ.
Trong một lần đánh tàu Cửa Việt anh bị thương. Khuôn mặt
khá đẹp trai của anh giờ nhăn nhúm lại chằng chịt vết sẹo. Mắt, mũi
cũng bị biến dạng đi qua hàng chục ca phẫu thuật chỉnh hình. Anh
quyết định ở lại làng chài này vì nghe đâu anh có một người bạn
chiến đấu hy sinh ở chiến trường quê ở đây. Và suốt ngày anh cùng
với chiếc thuyền con trên biển. Anh đã thạo nghề câu lưới. Chỉ đến
tối anh mới lên bờ nhờ bóng đêm che đi khuôn mặt dị dạng của mình
mà đám trẻ con chưa quen, nhìn anh đã phát khiếp. O Tam lại nghe
người ta bảo nhau: ông Tuấn ấy "sát cá" lắm; hay cá sợ khuôn mặt
của anh như ngày trước dân đi biển thường lấy nhọ nồi bôi lên mặt
hình thù những con thuồng luồng thè lưỡi ra doạ cá.
Một đêm trăng rằm sau khi hết khách, trời đã về khuya. Mùa
hè nóng bức bối, O Tam lần xuống bến đá tắm. Làn nước mát như
muôn ngón tay mềm ve vuốt da thịt O; Vẳng lại tiếng gà gáy eo óc
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 73
http://www.ebooks.vdcmedia.com
gáy; thảng thốt O cởi bộ áo ngoài và lần ra xa bờ. Hình như O muốn
tìm khoái cảm qua làn da mơn man con nước thuỷ triều sóng sánh
ánh trăng.
O khoả tay bời vào nước. Quá mê mải, đắm chìm trong những
giây phút hoà nhập với thiên nhiên. O tự nhiên bị mất phương hướng
và không nhận ra phía bờ nữa. Cứ thế O mon men bước trầy, bước
trật nơi sâu, nơi cạn. Bỗng nhiên O bị hẫng và rơi vào ven nước chảy
của lạch sông. O chới với định kêu lên nhưng nhận ra mình đang ở
trần nên lưỡi o líu lại. O đạp nước tung toé như con cá bị mắc câu.
Nước xộc vào mũi cuốn O đi. O chỉ còn kịp nghe tiếng mái chèo mơ hồ
đâu đó đập nước cạnh mình rồi lịm dần...
Người đến kịp thời cứu O Tam chính là Tuấn. Từ lâu Tuấn đã
để ý đến O. Vừa ngồi uống rượu, Tuấn vừa ngắm nhìn O, nhận ra ở O
Tam có nét gì quen quen như đã gặp ở đâu rồi mà không sao nhớ nổi.
Nhà Tuấn ở cạnh hồ Thiền Quang. Ngày nhỏ Tuấn đã say mê câu cá.
Đêm xuống, Tuấn xách chiếc cần câu cùng ít mồi làm bằng mắm tôm
luyện với bột giã viên lại nhỏ như kẹo mắc vào lưỡi câu uốn bằng dây
thép mảnh đi câu trộm cá hồ.
Có hôm, câu mãi chẳng được con nào; Tuấn vừa bực mình thì
nghe tiếng thở hổn hển, ngoái lại đằng sau một cặp đang mắc câu
xoắn xuýt vào nhau như rắn trên bãi cỏ dưới chân chiếc ghế đá. Thì
ra một ả điếm đã "ám" Tuấn từ đầu hôm đến giờ mới bắt được khách.
Tuấn vụt đứng dậy đá phăng chiếc giỏ đựng cá xuống hồ, bẻ đôi chiếc
cần câu dẻo quánh lùi lụi đi về nhà như một gã "trê" bẹp đầu vừa
thoát nạn.
Từ đó Tuấn cạch không ra hồ câu buổi tối nữa. Nhiều cúc bần
thần nhớ Hà Nội đến nao lòng nhưng mặt mũi thế này, thôi đành
làm gã dân chài, vả lại nhà Tuấn cũng đã nhận được giấy báo tử từ
lâu. Trận đánh đó Tuấn cùng với anh Dũng - người con trai làng biển
ở vùng này, một con rái cá nổi tiếng được giao nhiệm vụ đánh chiếc
tàu chở xăng. Mọi việc diễn ra khá thuận lợi nếu như Tuấn không bị
chuột rút; anh Dũng vừa bơi vừa dìu Tuấn. Tốc độ của họ chậm lại.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 74
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mìn nổ, cả bồn xăng lớn trên tàu bùng cháy. Sáng như ban ngày,
xăng tràn xuống nước rực đỏ như một biển lửa - Tuấn bị bỏng nặng,
khuôn mặt cháy xèo xèo. Anh Dũng có tài lặn đã ngụp xuống đẩy
Tuấn thoát ra khỏi con rắn lửa đang cuộn tới.
Những ngày Tuấn ở quân y buồn chán, anh Dũng thường đến
chơi và kể cho Tuấn nghe về làng chài của mình. Cái làng thật lạ.
Một nửa sống trên bờ chủ yếu theo đạo Thiên Chúa, còn một nửa
sống trên những chiếc thuyền câu nối lại với nhau như bè, như
mảng. Nghe nói ngày trước họ chính là dân Bồ Lô - Một tộc người
nghe đâu là gốc Chiêm Thành. Đến nay họ vẫn còn giữ lại vài đặc
điểm riêng của bộ tộc ấy như: Lưng hơi còng, cổ rụt, tóc xoắn. Họ
sống thành cộng đồng lấy thuyền làm nhà, con cái đẻ ra cứ b ò lổm
nhổm trên thuyền như cua; Sản phụ đẻ xong họ ném nhau thai
xuống biển, vì thế có một sợi dây vô hình nào đó gắn những đứa bé ấy
với nghề biển. Chúng biết học câu trước khi học đếm, mà học cũng
chỉ nhìn được mặt chữ và đếm tiền mà thôi. Người chết, họ phải mua
đất trên bờ để chôn, bí qúa thì chở sang núi Nam lật đá làm huyệt.
Có lần cao hứng Dũng còn hứa sẽ gả em gái út cho Tuấn. Nghe
Dũng kể Tuấn đã hình dung ra cô gái đó có chiếc mũi dọc dừa và đôi
mắt buồn mơ mộng như Đức Mẹ Maria. Đôi mắt thật đẹp. Dũng chép
miệng và nhìn ra xa để hình dung ra em gái của mình ở đâu đó phía
cuối chân trời. Đôi mắt của út đã làm cho bao chàng trai mê mẩn.
Nghe út nói thèm sim chín, thì ra chàng ta đêm đã thắp đuốc chèo
thuyền sang núi Nam để hái sim kịp đưa về cho người mình yêu
trước lúc trời sáng. Chao ôi, những quả sim mòng mọng nước ấy cứ
ám ảnh Dũng mãi. Đến lúc bị thương nặng trước khi nhắm mắt
Dũng vẫn ao ước được ăn một quả sim chín. Quả sim ấy Tuấn đã hái
được ở khe núi mang về, nhưng Dúng không ăn mà chỉ hôn đôi môi
lạnh ngắt của mình lên màu da mọng tím của quả sim và anh khẽ
mỉm cười tắt thở.
Đêm đó, sau khi uống rượu ngà say Tuấn xuống chiếc thuyền
con của mình định chèo sang núi thì linh tính một điều gì bất ổn mà
chiếc thuyền ra giữa dòng cứ tròn xoay. Một xoáy nước lớn như cái
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 75
http://www.ebooks.vdcmedia.com
lúm đồng tiền của mặt sông phụng phịu làm cho anh bần thần, rã rời
tay chèo. Bãi sú đã hiện ra trước mặt anh, anh cho thuyền tấp vào
buộc dây vào câu sú. Bỗng nhiên Tuấn nghe tiếng đập nước. Một
khuôn hình phụ nữ được tạc bằng ánh trăng, hai cánh tay trần khoả
vào nước, mái tóc đen dài, đôi bờ vai thon - O Tam !
... Tuấn bế O Tam đặt lên chiếc phản gỗ. Anh cuống quý mở
chiếc rương để lấy áo cho O bỗng nhìn thấy mấy tấm ảnh kẹp trong
một cuốn sổ tay rơi ra. Tuấn bàng hoàng k êu lên: Anh Dũng ! Người
con trai trong ảnh chính là Dũng. Phía đằng sau tấm ảnh có ghi dòng
chữ quen thuộc của Dũng "Tặng út Tam của anh - Anh Nhì" thế mà
Tuấn cứ đi mãi. Nguyễn Anh Dũng là tên của một vị thủ trưởng đặt
cho anh sau một trận đánh khá ác liệt. Từ đó các bài báo viết về anh
đều lấy tên Dũng - người làng không ai biết chiến công của anh, họ
chỉ quen gọi anh là Nhì; là thứ hai con của ông Tám Thành, cháu của
Tứ Lợi ở cái làng Ngũ Đại.
Khi nghe tin anh Tuấn cưới O Tam mọi người trong làng ai
cũng vui. Từ bữa đó quán O Tam sôi nổi hẳn lên. Các con "sâu rượu"
đãi Tuấn bằng tất cả sự phóng khoáng của dân biển. Thôi thì đủ cả:
bữa thì mực nướng. Những con mực kim dài gần nửa mét (tên là Kim
nhưng chẳng bé chút nào - đó là loại mực ống, mực chúa) phơi một
nắng chưa khô hẳn, vùi tro nóng thịt ăn vừa dai, vừa ngọt lại dễ đưa
cay, tỉnh rượu. Rồi những cặp cá thởơng ăn sát đất bổ lắm. Những
người mẹ đẻ con được nồi cá thởơng kho mặn, thêm hạt tiêu vào lắm
đạm, nhiều sữa lại để được lâu.
Người dân chài ở đây có câu: "Cá ăn sát đất bao giờ cũng có cá
ngon". Cá thởơng có thể ăn được thay cơm, không chán. Có thuyền nọ
bị bão trôi dạt đã câu cá thởơng ăn thay cơm. Cá thởơng nướng uốn
cong người, họ cho cái đuôi ngậm vào miệng chấm với nước mắm cốt
nấu bằng mắm cá cơm có một cái sọc trắng giữa thân cá thêm tỷ tinh
dầu cà cuống vào, ăn đến đâu thấm đường gân thớ thịt đến đó.
Một đêm mùa đông sau khi vãn khách Tuấn bỗng thấy O Tam
lẳng lặng đóng cửa sớm hơn mọi ngày và thắp ba nén nhang lên bàn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 76
http://www.ebooks.vdcmedia.com
thờ. Hương trầm thơm đánh thức trong Tuấn bao kỷ niệm. Nhìn lên
tờ lịch trên tường, Tuấn chợt giật mình: đúng ngày này, năm ấy anh
Dũng hy sinh ở trạm quân y tiền phương. Đến nay O Tam vẫn chưa
biết ngày hy sinh của anh mình vì giấy báo tử gửi về đề tên: Nguyễn
Anh Dũng. Tuấn hỏi: "Sao hôm nay em lại thắp hương?". O Tam bảo:
"Em buồn quá! Nhớ hai anh Nhất và Nhì quá! Tội nghiệp chết mà
không biết ngày giỗ". Đêm đó hai người nằm cạnh nhau. O Tam báo
cho Tuấn biết tin mừng là O đã có thai. Tuấn khấp khởi mừng, đôi
bàn tay sần sùi đầy vết sẹo của dây căn cước ăn vào thịt của các đốt
ngón tay cứ xoa mãi trên cái bụng phập phồng của O.
O Tam kể: Anh Tuấn có biết không, trước lúc lên đường đi bộ
đội, anh Nhì đã kể cho O Nghe về mối tình của anh với một cô gái
trong làng theo đạo Thiên Chúa giáo. Cô ấy là người hát thánh ca
hay hát nhất của nhà thờ. Họ thường hẹn gặp nhau ở đồi sim bên núi
Nam.
Anh đã để lại một giọt máu đó là thằng Sim cháu bà Lục Tú
hiện nay. "Thằng Sim" - Tuấn thảng thốt kêu lên. Đúng, thằng Sim,
cái thằng da thịt trắng trẻo má phúng phính như con gái đi thuyền
với Tuấn. "Thế còn mẹ của Sim". Tuấn thảng thốt hỏi. "Mẹ của Sim
đã chết khi mới đẻ ra nó" - O Tam rủ rỉ nói, như đang đối thoại với
người đã mất: "Chị ấy đẻ khó, đưa lên bệnh viện; các bác sĩ bảo phải
mổ. Hoặc là cứu mẹ thì mất con. Được con thì mất mẹ. Chị ấy bảo"
Đây là giọt máu duy nhất của anh ấy, của dòng họ ấy, các bác sĩ quý
cháu - Còn tôi thì toại nguyện rồi. Khi gặp anh ấy ở thế giới bên kia
tôi không còn gì phải hối hận".
Đến gần ngày O Tam sinh con, Tuấn ở nhà chăm sóc. Vì đàn
ông vượt biển còn có bạn bè, còn đàn bà "vượt cạn" chỉ một mình. Cái
đêm O Tam trở dạ cả cái đám thực khách ở tửu quán gần như không
ngủ, họ vừa nhắm rượu vừa lặng lẽ nhìn nhau không ai nói gì. Không
khí như chùng hẳn xuống. Bà Hiểu - Hộ sinh của trạm xá xuống đỡ
đẻ cho O Tam ở phòng trong.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 77
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đám đàn ông ngồi ngoài, kẻ đun nước, người về nhà lấy áo lót
cũ của con cái mình cho "gặp may". Khi nghe tiếng khóc oa oa của
đứa bé, Tuấn đẩy cửa bước vào. O Tam lịm đi; câu đầu tiên khi O
tỉnh dậy hỏi Tuấn: "Anh ơi! Con mình có đầy đủ không anh. Chân,
tay, mắt, mũi". Tuấn rối tít" "Lãnh lặn cả em ạ, tay con đây bàn tay
năm ngón. Mắt, mũi con đầy đủ cả, mũi đẹp lắm, mũi dọc dừa, con
gái mũi dọc dừa lớn lên khối chàng trai mê, đôi mắt đẹp lắm em ơi.
Đôi mắt hơi buồn giống như Đức Mẹ Maria đồng trinh" - Từ khoé
mắt của O Tam những giọt nước mắt nóng hổi lăn xuống gò má; Hai
tay O ghì lấy khuôn mặt của Tuấn hôn lên mắt, lên mũi, lên từng vết
sẹo chằng chịt của anh. Khuôn mặt Tuấn rạng rỡ hẳn - Bà Hiểu quay
mặt đi giấu những giọt nước mắt vào chiếc khăn mỏ quạ của mình.
Sau khi O Tam "mẹ tròn, con vuông" nhiều lúc thấy Tuấn bế
con nựng một lúc rồi thấy anh nín lặng; O Tam trực giác một điều gì
không yên ổn trong Tuấn. O hỏi: "Hình như anh có điều gì hơi buồn".
Giọng Tuấn chùng xuống" "Anh sợ con mình sau này lớn lên nhìn
thấy mặt mũi cha thế này". O Tam lại khóc. Những giọt nước mắt
bây giờ không thấm xuống lông mèo nữa mà nhoà vào đứa con gái
còn đỏ hỏn.
Sau một chuyến đi dài ngày trên biển trở về Tuấn bỗng thấy
nhà mình đầy ắp tiếng cười của trẻ con. Thì ra lũ trẻ nghe tin Tuấn
uốn diều giỏi đã đến nhờ anh làm những con diều sáo ra gò biển thả;
và từ đó O Tam bao giờ cũng dự trữ những túi kẹo dành cho lũ trẻ.
Nhất là những đứa bé nhát gan cứ thập thò ngoài cửa thấy Tuấn về
là chạy cuống quít: "Ông ba bị chúng mày ơi! "bây giờ cũng đã sà vào
lòng anh.
Đêm tháng ba "rét nàng Bân" thuyền của Tuấn đi đánh cá
chim. Trước lúc nhổ neo bỗng nghe thấy tiếng O Tam gọi: "Anh Tuấn
ơi!" - Tuấn và thằng Sim sững người lại khi thấy O Tam bươn chải
bước phăm phăm xuống bến như người mắt sáng - Thì ra, tấm áo len
O đan cho Tuấn đêm ấy đã xong nút cuối cùng. Bằng một linh cảm
nào đó tìm đúng thuyền của Tuấn - Tuấn vội nhảy lên bờ: "Em về đi,
con đâu?". O Tam gục đầu vào vai Tuấn. "Anh ơi! Hay là anh về với
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 78
http://www.ebooks.vdcmedia.com
em đi! Con em gửi cho bà Thất Bát hàng xóm rồi: - Tuấn nghẹn
giọng: "Anh phải đi, đang mùa cá chim - bây giờ em về kẻo con
mong". O Tam sững sờ: "Em không biết đường về nữa đâu" - Tuấn
đành nhờ bà Cửu Vạn dắt về.
Chuyến đi biển được rất nhiều cá chim. Con cá chim thật lạ,
câu không ăn. Nó bơi thành bầy lấp lánh lật nghiêng, lật ngửa như
những chiếc đĩa trắng. Dân biển phải chọn người da dẻ thật trắng
lặn xuống bơi và lưới' cá chim theo người vào luôn. Hôm đó ông Mười
Hoá ngồi trên cột buồm nhấp nhổm như một con thú rình mồi phát
hiện ra một bầy cá chim rất đông. Thằng Sim hăng hái xin lặn xuống
nước vì da nó trắng nhất, Tuấn đưa cho nó bát nước mắm sánh màu
cánh gián và dặn: "Cẩn thận nghe Sim, dạo này lắm mập xà; thấy
động phải lên ngay!".
Thằng Sim lặn xuống thấy cá đông nó mê mải bơi một vòng,
phía sau chân nó là đàn cá chim hàng trăm con bơi theo để vào lưới.
Bỗng nhiên ông Mười Hoá kêu lên: "Sim ơi! có mập xà, lên thuyền
nhanh đi cháu". Mọi người nhìn về phía cây rạo bằng tre trồng giữa
biển khơi thấy lưng con mập xà nổi lên như lưng trâu. Thằng Sim
luống cuống, tay chân rối rít không bơi thêm được; cá mập mắt kém,
nhưng mũi tinh lắm. Nó đang hít hít tìm mồi và bơi về phía Sim.
Tuấn bỗng kêu to: "Sim - Đứng yên đừng bơi nữa", anh vội lấy
con dao nhọn chuyên uốn lưỡi câu đâm vào đùi trái của mình và lặn
xuống biển phía sau lái con thuyền. Màu đỏ loang tan ra trong nước.
Con mập xà ngửi thấy mùi máu quay ngoắt lại tấn công Tuấn - Mọi
người tranh thủ kéo Sim lên thuyền. Khi họ quay lại: Tuấn tay cầm
dao bơi đứng đối mặt với con mập. Tuấn nhận ra con mập trước mặt
mình bị sứt mép. Loại mập này dữ lắm đã từng một lần thoát chết
dứt khỏi lưỡi câu của tử thần như những con hổ thọt trên rừng. Đám
người nhốn nháo trên thuyền lúc đó mới hoàn hồn lấy vung nồi,
xoong đập vào nhau xua đuổi con mập.
Ông Mười Hoá cho buộc quả bóng nhựa vào dây neo rồi chặt
đứt dây. Con thuyền nổ máy chồm lên lao thẳng vào con mập. Tuấn
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 79
http://www.ebooks.vdcmedia.com
bị sóng đánh dạt ra nhưng con mập vẫn không chịu bỏ mồi. Hai mắt
Tuấn nhìn thẳng vào nó, chân co chân duỗi đứng thủ thế trong nước,
lưỡi dao nhọn có cái cán gỗ chĩa ra phía trước. Mọi người hồi hộp
tưởng rằng một cuộc một cuộc huyết chiến sắp xảy ra. Nhưng lạ thay
sau một cái quẫy mình rất mạnh con mập xà lặn biệt tăm.
Tuấn quay lại, đằng sau lưng anh một bầy cá heo mà Tuấn
thoát nạn. Riêng thằng Sim khi hôn lên khuôn mặt dầy sẹo của
Tuấn, nước mắt đầm đìa nóng hổi chảy ra, nó vừa khóc vừa nghẹn
giọng: Mập nó sợ bác Tuấn là phải, bác ấy "sát cá" lắm mà. Còn
Tuấn, anh vụt nhớ lại: anh đã gặp con mập xà này một lần đâu đó,
hình như trong lần đánh tàu chiến Mỹ ở Cửa Việt, cũng nột con mập
xà như thế: Con mập bị sứt mép...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 80
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bảy đô một đêm
Đêm đầu tiên
Anh rút từ trong túi du lịch ra cái màn và hai cái chăn len, một
để trải thay chiếu, một để đắp. Thoảng một mùi nắng thoáng trong
trụ sở đóng kín.
Vừa loay hoay tìm cách mắc màn anh vừa cố nhớ xem lần cuối
cùng anh phải tự chuẩn bị chỗ ngủ cho mình là hôm nào.
Nhưng anh không nhớ.
Còn từ đêm nay, anh sẽ phải tự lo chỗ ngủ, lo cho những giấc
ngủ không bình thường của mình. Không bình thường vì...
Anh nhớ mãi hôm ấy, khi người ta đề nghị với anh: ngủ trực tối
tại trụ sở với giá bảy đô một đêm.
Trước cái giá ấy mẹ anh bảo: "Mẹ có thể ngủ ở đó cả đời". Bà đã
từng gần trọn đời tần tảo kiếm từng hào nuôi các con.
Còn bố anh thì định nói gì nhưng lại thôi, chừng như không
muốn phật lòng mẹ.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 81
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thằng em buông lơ lửng: "Ngủ ở đâu chẳng là ngủ. Một đô em
cũng cân".
Vợ anh là dâu nên chọn sự im lặng. Đêm, anh gặng hỏi mãi, cô
mới thì thào: "Em thấy ngài ngại thế nào ấy".
Đêm tiếp theo
Đêm thì đen mà sao cái nhà riêng tương lai của anh lại hiện ra
rõ thế. Nó vừa to vừa đẹp... vừa đầy đủ tiện nghi lo ại "xịn".
Anh nhẩm tính xem bao giờ thì cái biệt thự ấy đậu xuống được
đến đất.
Năm nay anh hai bẩy, cộng....
Đêm thứ m
Anh những tưởng sẽ chỉ được lặp đi lặp lại một câu chuyện của
hai vợ chồng qua điện thoại từ lâu đã trở thành nhàm chán:
"Anh vẫn thế". Em vẫn lau chùi nhà cửa, đồ đạc cả ngày và đưa
đón con đi học".
Nhưng hôm nay câu chuyện qua điện thoại của vợ chồng anh
bỗng thay đổi hẳn đề tài: "Em thấy mình như con chó trông nhà. Anh
về". "Gắng thêm một thời gian nữa em ạ. Nghỉ là mất suất ngay. Anh
cũng thèm ở nhà lắm chứ. Nhưng ta phải tận dụng cơ hội". "Lỡ cơ hội
ấy kéo dài cả đời thì sao? Em nghĩ nhà mình thế là đủ lắm rồi. Em sẽ
đi làm".
Đủ.
Biết thế nào là đủ? Vớ vẩn .
Tối thứ n
"Cô thật vô ơn, sướng không biết đường sướng". "Hai mẹ con em
sẽ về bà ngoại. Em bàn giao luôn đồ đạc cho anh". "Cô đừng doạ tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 82
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Cô có biết tôi phải mua cái buổi tối cãi nhau này giá bao nhiêu
không? Tôi phải thuê thằng bạn mười lăm đô đấy", "Em không quan
tâm đến bảng giá của anh", "Còn cô, cô tưởng cô cao giá lắm sao?
Không phải đi làm, quần áo muốn gì có nấy, chưa biết thế nào là hết
tiền, cô còn muốn gì nữa?", "Em muốn, em muốn...", người phụ nữ
bật khóc. "Đàn bà đúng là khó hiểu và không biết điều!".
Đêm đầu tiên ở lại nhà
ở nhà mình mà anh thấy lạ nhà, khó ngủ quá.
Đệm mút, màn căng chu đáo mà giấc ngủ vẫn không chịu đến.
Anh nhỏm dậy, bật đèn tất cả các phòng lên. Rồi anh đi hết phòng
này sang phòng khác, hy vọng sau khi tham quan xong sẽ ngủ được.
Kia là chiếc tivi màu đời mới Stereo giá gần sau mươi đêm, cạnh nó
là cái đầu video đa hệ ngót nghét bốn mươi đêm, và bao nhiêu thứ
nữa.... Một con số đêm khổng lồ.
Gần sáng anh thiếp đi trên chiếc đi-văng, theo tư thế nửa nằm
nửa ngồi quen thuộc. Anh thấy mình lang thang trong toà lâu đài
sang trọng nhưng hoang vắng. Một lâ u đài chết như trong cổ tích...
giá lúc này có vợ anh ở đây thì tuyệt biết mấy. Đàn bà thật khó hiểu.
Ao ước mãi ra ở riêng, đến lúc có nhà lại đùng đùng bế con về nhà
ngoại.
Đêm x+1
Anh đã sắm được một tặng phẩm hết ý. Anh cũng đã chuẩn bị
những lời còn hơn hợp tình hợp lý để tạ lỗi cô ấy...
Anh đã huy động hết can đảm... Chắc vợ anh còn giận lắm....
mặt cô siêu lầm lì. Anh khẩn khoản, khổ sở đến thất vọng.
Rồi cô ấy bỗng phì cười...
Họ nằm bên nhau ấm áp, an toàn. Mắt vợ anh bỗng ánh lên
tinh nghịch: "Chúng mình tiêu một đêm theo cách này thì sang quá
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 83
http://www.ebooks.vdcmedia.com
phải không anh?" Anh buột miệng: "Anh không quan tâm đến bảng
giá của em."
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 84
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lần sau
Tôi đứng im nhìn chị đang đi nhanh lại phía tôi.
Chị có vẻ trẻ ra và hình như béo lên một chút, mái tóc vàng
ngắn hơn lần trước.
Lẻ ba năm rồi chúng tôi mới lại gặp nhau.
Khi chị đến gần tôi mới thấy đuôi mắt chị đã có vết chân chim.
Nhưng ánh mắt chị thật trẻ: nó háo hức và thật nhiều ước muốn....
Chị bảo đợt này chị sang sáu tháng, đợt công tác dài nhất của chị.
***
Không hiểu vô tình hay bằng linh cảm, người đàn ông mà "chị
rất có cảm tình" ấy đã tặng chị bình cúc vàng, loài hoa và màu hoa
chị yêu thích nhất.
Dạo đó, trong câu chuyện của chị, người đàn bà độc thân sắp
sang chiều ấy, chỉ toàn thấy bóng dáng người đàn ông của những
bông cúc vàng. Trong những câu nói của chị hơn một nửa là lời người
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 85
http://www.ebooks.vdcmedia.com
đàn ông. Và trước khi về nước, chị đã tặng vật kỷ niệm cho người ấy.
Trước mặt chị, người ấy đã đặt nó vào chỗ dành riêng cho báu vật
(người ấy nói thế). Đêm ấy, chị không ngủ... Và nhiều đêm sau....
***
Rất có thể chị đã không ngủ vào cả cái ngày "chủ nhật buồn".
Hôm tôi đến nhà người đàn ông của chị thì chỗ ấy đã dành cho một
kỷ vật khác, không hiểu là của ai? (và rất có thể chẳng là của ai cả).
Tôi nấn ná... Chị thì cứ giục khéo tôi...
***
Dù đã chuẩn bị trước tôi vẫn sững sờ khi thấy chị từ nhà người
đàn ông đi ra: trông chị như vừa từ thế giới bên kia về. Tôi phải
ngoảnh lại xem chị lên xe an toàn rồi mới dám đi.
Chị im lặng suốt tuần.
Tôi không dám là người nói trước vì tôi chẳng biết nên bắt đầu
thế nào... Hình như vào những lúc như thế, các loại câu đều vô nghĩa,
rủi ro...
May mà còn có thời gian.
***
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 86
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Rồi chị khăng khăng đòi về.
Chị bảo chị nhớ nhà. Nhưng con mắt không biết nói dối, nó
chuyển màu buồn, không phải con mắt nhớ...
Chị hối hả đăng ký vé máy bay, ngồi thư viện đến phút đóng
cửa. Rồi chị rủ tôi đi tu mấy ngày. Chị luôn nói đến ngày về. Chị bảo
chị già rồi, và không muốn xa nhà chính là dấu hiệu tuổi già. Nhưng
hình như không phải thế. Mới hôm nào đây thôi chị còn trẻ, trẻ hơn
cả lần trước (đơn vị đo già trẻ của tôi không là năm tháng, tôi "đo"
bằng lòng khát khao). Hình như chỉ nỗi đau và sự thất vọng mới có
thể làm cho con người héo nhanh đến thế.
Tôi bỗng nghĩ đến bình cúc, chắc nó đã già lắm...
***
Tôi chẳng biết làm gì khi chị bảo rất có thể đây là lần sang công
tác cuối cùng. Khi chỉ còn hai ngày nữa chị về nước thì chị đến tôi.
Cái cách chị lao vào nhà tôi như cơn lốc nhẹ và với kiểu bắt đầu quen
thuộc lúc vui vẻ: "Chị ơi!..." làm tôi linh cảm có "sự cố" gì mới xảy ra.
Chị lại luôn nhắc đến người đàn ông, nhưng không phải người đàn
ông hoa cúc.
Và không thấy có chữ "về" trong suốt câu chuyện thật dài của
chị.
Rồi chị bảo tôi: "Lần sau sang, dứt khoát tôi phải đưa chị đến
gặp người ấy...".
Tôi đã định nói tôi có thể giúp chị đổi vé máy bay, nhưng không
hiểu sao lại thôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 87
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đêm ấy, nằm nhớ lại câu chuyện lúc chiều, tôi nhận ra là lần
này, người đàn ông không hề tặng chị một kỷ vật nào.
Nhưng tôi lại tự cười mình ngay: người đàn ông ấy đã tặng chị
cả một lần sau còn gì.
Và tôi thấy mình không nói ra chuyện đổi vé là phải. Để ít
nhất, chị cũng được hạnh phúc từ bây giờ cho đến lần sau....
Lần sau.....
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 88
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Bức tranh nhỏ
Lê Phương Liên
Cầm mười một lá thư trên tay, cứ thế nước mắt tôi chảy dài
trên má.
Mai là ngày giỗ... Hôm nay, từ mọi miền khác nhau của đất
nước, các thành viên trong gia đình "Hội lính" chúng tôi ngày nào đã
đem đến cho tôi lời hỏi thăm, động viên, sẻ chia đầy tình nghĩa.
Nhanh thật, mới đó mà bao năm tháng đã trôi qua... Thời gian đã
không làm nhạt nhòa tình cảm giữa chúng tôi. Trái lại - nó chính là
thước đo chuẩn mực nhất để mỗi chúng tôi nhìn vào đó mà nghĩ suy,
mà tự hào về những gì chúng tôi đã dành cho nhau... Mới ngày nào
tôi bồi hồi nhớ lại...
Quê hương tôi nằm dọc triền sông Mã, cách cầu Hàm Rồng 4km
đường chim bay. Quê tôi dừa nhiều lắm. Từ xa trông lại thật giống
như một rừng dừa, con gái quê tôi đẹp thật, da trắng, tóc dài thướt
tha, quanh năm gắn liền với nghề canh cửi.
Ngày ấy, tôi còn là một cô bé khoảng mười ba, mười bổn tuổi.
Không hiểu sao tôi nghịch ngợm quá chừng. Mẹ tôi thường nói với
mấy bà hàng xóm: Lẽ ra nó phải là con trai mới đúng. Con gái gì mà
nghịch ngợm thế không biết. Chẳng lẽ suốt ngày cho nó ăn đòn". Mẹ
đã nói đúng, không oan cho tôi một chút nào cả. Là con gái nhưng tôi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 89
http://www.ebooks.vdcmedia.com
không bao giờ chơi cái tr ò nhảy dây, đánh chắt chuyền, rải ô như các
bạn gái cùng trang lứa.
Đời thuở nhà ai, tôi toàn chơi với hội bọn con trai. Tôi luôn cùng
chúng bày trò chơi đánh trận giả và đi đặt lờ bắt tôm, bắt cá. Có hôm
về nhà quần áo, đầu tóc bê bết bùn đất tôi bị mẹ cho những trận đòn
nên thân. Nhưng tôi dâu có chừa lâu được. Hôm trước hôm sau, tôi
đã lại có mặt trong hội bọn con trai rồi. Không biết tôi sẽ nghịch
ngợm đến mức nào và ăn biết bao nhiêu trận đòn nữa nếu không có
một sự kiện xảy ra...
Đêm ấy, tôi còn nhớ rất rõ - một đêm đông vô cùng giá lạnh vào
khoảng hai hay ba giờ sáng gì đó, tôi bỗng nghe tiếng mẹ gọi:
- Dậy di con! mau dậy vào nhà trong ngủ với mẹ.
Trong trạng thái nửa tỉnh, nửa mơ tôi hỏi:
- Sao vậy mẹ?
- Con vào nhà trong ngủ với mẹ, nhường lại chiếc giường này
cho các chú bộ đội. Các chú vừa đến đóng quân tại làng ta. Có ba chú
ở trong nhà ta đây này. Dậy đi con.
Lúc đó, mờ mờ qua ánh đèn dầu đặt trong cái ống luồng cưa sẵn
(chiến tranh mà) tôi nhìn thấy có ba chú bộ đội đang ở trong nhà. Có
ba chú thôi mà lủng củng bao nhiêu là thứ: nào xoong, chảo, bát,
đũa. Nào ba lô, súng ống và cả những vòng lá ngụy trang nữa. Trời
ơi! mình nằm trong chăn còn rét, vậy mà các chú đã hành quân thâu
đêm. Tôi thầm nghĩ như vậy và chạy vội vào nhà trong với mẹ.
Sáng hôm sau, dậy sớm đi học, tôi đã thấy các chú đang t ập thể
dục. Có hai chú khoảng hăm mốt hăm hai tuổi, một chú khoảng hăm
bốn hăm lăm gì đó. Mọi việc của ngày hôm đó trôi qua bình thường.
Nhưng sang ngày hôm sau, câu chuyện bắt đầu từ cái chén ngô rang
của tôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 90
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Gia đình tôi nghèo lắm. Tuổi thơ của tôi gắn liền với sự thiếu
thốn, đói khổ. Bố tôi mất sớm, mẹ tôi đau yếu luôn. Bữa ăn thường
ngày của chúng tôi là rau, cháo và ngô. Hôm nào được bữa cơm là quí
giá vô cùng. Chiều ấy, tôi được mẹ chia cho một chén ngô rang. Cũng
tại cái tính nghịch ngợm, tôi bỏ ngô vào túi áo rồi chui vào đống rơm
trước hiên nhà để đọc sách.
Say sưa với câu chuyện tôi quên bẵng đi cái túi ngô của mình.
Đến lúc câu chuyện kết thúc thì chỉ còn lại cái túi áo không. Bao
nhiêu ngô đã rơi hết xuống đống rơm, tôi không tài nào nhặt lại được.
Vừa đói, vừa buồn, nước mắt tôi dàn dụa... Bỗng tôi linh cảm như có
ai đó đang nhìn tôi. Bất giác tôi quay lại và nhìn thấy chú bộ đội lớn
tuổi nhất ( đó chính là anh) đang nhìn tôi. Cái nhìn vừa như trêu
chọc, vừa như thương cảm. Tôi vừa bực, vừa xấu hổ...
Những ngày sau đó tôi luôn né tránh anh: Nhưng cùng chung
một mái nhà làm sao có thể né tránh mãi được. Hơn nữa, tôi còn nhỏ
tuổi nên cũng chóng quên. Chúng tôi trở nên thân nhau từ lúc nào
không biết. Có hôm đi học về tôi thấy anh đã dành cho tôi một thanh
lương khô gói trong tờ giấy trắng với dòng chữ đẹp tuyệt vời: "Phần
cô bé đấy! ". Hôm khác lại là trái chuối chín vàng, thơm phức, rồi cây
bút chì, thếp giấy, cái thước kẻ... Một hôm, do tình cờ anh đã đọc bài
văn của tôi. Tôi thấy anh tròn xoe đôi mắt và nói:
- Văn của Phương hả? Trời ơi! Rất đặc biệt, rất hóm hỉnh và
cũng rất con trai nữa.
Khổ thân cho tôi. Mẹ luôn mắng tôi là con trai. Bạn bè cũng
chọc trêu như vậy. Bây giờ lại đến anh nói văn tôi rất con trai. Tôi
nghĩ sao thì viết văn như vậy, nào hay rất con trai, rất con gái gì
đâu. Đề bài yêu cầu: "Em hãy kể lại một kỷ niệm mà em nhớ nhất".
Tôi cứ thật thà kể lại chuyện tôi cùng bọn con trai chơi đánh
trận giả, để trâu ăn lúa, về nhà bị mẹ cho một trận đòn nhớ đời. Bài
văn được cô cho điểm 9. Còn anh thì lại nói: văn tôi rất con trai. Có lẽ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 91
http://www.ebooks.vdcmedia.com
anh cho là tôi đã tưởng tượng ra để viết văn; chứ không ngờ tôi chính
là một thành viên tích cực trong việc tổ chức trò chơi đánh trận.
Từ đó, anh luôn đọc những bài văn của tôi và sửa cho tôi từng
câu, từng chữ. Anh nhỏ nhẹ, ân cần. Còn tôi thì vẫn nhát gừng, đốp
chát. Nhưng cũng phải thừa nhận một điều - từ ngày có anh giúp đỡ,
tôi học giỏi hơn, đỡ nghịch ngợm hơn và đỡ bị mẹ la mắng hơn.
Đơn vị của anh là đơn vị pháo binh. Còn công việc cụ thể của
anh là gì tôi cũng không biết nữa. Tôi chỉ thấy, anh ở nhà nhiều hơn
những người khác. Và đặc biệt, anh viết nhiều lắm, anh vẽ cũng đẹp
nữa. Chỉ cần vài nét đưa tay của anh là trên trang đầu cuốn sổ tay
của tôi hiện lên một bông hoa sen đẹp tuyệt vời như bông sen thật
mọc giữa đầm.
Học giỏi nhưng nhà nghèo nên tôi cứ định bỏ học để ở nhà giúp
mẹ. Mẹ thương tôi lắm nhưng cũng chỉ biết khóc. Còn anh, anh
khuyên tôi không nên bỏ học. Anh kiên nhẫn nói với mẹ về khả ning
học tập của tôi, về tương lai của tôi. Với đồng lương ít ỏi của người
lính trong chiến tranh anh đã giành cho tôi gần như trọn vẹn. Anh
mua sách, vở, bút, mực cho tôi.
Cuối năm, trong cái tết cổ truyền của dân tộc anh còn may cả
áo quần cho tôi nữa. Mẹ tôi biết ơn và quí trọng anh. Còn tôi - ngày
ấy tôi vẫn coi anh như một người chú rất đại lượng và giàu tình
thương mến.
Tháng năm trôi qua, được sự giúp đỡ và chỉ bảo ân cần của anh
tôi thay đổi hẳn. Cái cô bé nghịch như con trai ấy đã trở thành một
cô thiếu nữ dịu dàng và thật có duyên. Ngày tôi đậu đại học lại rơi
đúng vào ngày chúng tôi phải chia tay. Giấy báo tôi đậu đại học và
lệnh anh lên đường vào B công tác cùng đến với chúng lôi một lúc.
Bữa cơm đạm bạc liên hoan tôi đi đại học cũng chính là bữa cơm tiễn
đưa anh. Mẹ tôi bịn rịn thương quí anh như con đẻ còn tôi - tôi vẫn
vô tư với anh trong tình cảm chú cháu thiêng liêng và cao đẹp.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 92
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đơn vị anh không chuyển đi hết. Phần lớn ở lại để bảo vệ cầu
Hàm Rồng. Có năm người lên đường, trong đó có anh. Thời chiến,
phương tiện đi lại thật khó khăn. Các anh đi bộ đến nơi xe hẹn đón.
Tôi tiễn anh đi, trong lúc chờ xe, ngập ngừng nắm lấy tay tôi, anh
nói:
- Cho phép anh được gọi Phương bằng em nhé! Vì bây giờ
Phương đã trưởng thành rồi mà. Em đã là cô sinh viên văn khoa rồi
đó.
Tôi vừa bất ngờ, vừa ngạc nhiên trước sự thay đổi cách xưng hô
của anh, trước sự lúng túng chân thành đến vụng về của anh.
Đang hồi hộp trước sự việc xảy ra. Anh nhẹ đưa tay cầm chiếc
nón của tôi và khẽ nói:
- Là sinh viên - Phương có nhớ tới người lính ngoài mặt trận
không em? Nếu có thể, ghi thư cho anh Phương nhé!
Vừa nói, anh vừa che nghiêng chiếc nón và định hôn tôi. Tôi
bàng hoàng và bằng sự phản ư ng thật tự nhiên của một cô gái nhà
quê mới lớn, tôi xô khẽ anh ra. Anh im lặng và nhìn tôi đằm thắm...
Xe từ từ chuyển bánh, anh nhoài người qua cửa xe đưa tay vẫy
tôi. Tôi tạm biệt anh trong một tâm trạng chưa bao giờ như thế.
Sau khi nhận được lá thư đầu tiên của anh ở chiến trường gửi
về, tôi bắt đầu thay đổi cách, xưng hô. Tôi còn nhớ như in những
dòng thư anh viết:
"Ngày còn ở quê hương em, anh khao khát được thưởng thức cái
ngọt ngào, thi vị của nước dừa non đầu mùa. Nhưng có ai biết, ai ngờ,
cái ngọt ngào thi vị đến quyến rũ lòng người ấy lại được bọc trong
một lần vỏ thật cứng rắn".
Tôi biết anh đã nhắc khéo đến việc tôi không cho anh hôn buổi
chia tay.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 93
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lớp 1C - Khoa Ngữ văn Trường đại học sư phạm Hà Nội I
chúng tôi thành lập một "Hội lính". Gọi là "Hội lính" vì trong lớp tôi
có 12 nữ sinh viên có người yêu là lính. Hội có những qui định thật
ngộ nghĩnh: Ai có người yêu có nhiều tuổi quân như được bầu làm hội
trưởng. Và nếu trong một tháng, ai có thư của người yêu hai lần thì
người đó phải rửa bát, quét nhà thay cho những người trong hội suốt
hai tuần.
Theo qui định, chị Kim Bình được bầu làm hội trưởng còn tôi
được bầu làm hội phó. Tôi là người luôn phải rửa bát, quét nhà vì tôi
luôn nhận được thư anh. Mệt thật đấy, nhưng tôi thấy mình rất vui
và hạnh phúc. Trong hội, khối người mong được quét nhà và rửa bát
như bữa nay anh đang bị sốt nặng em ạ. Sốt rét rừng mà em trong
giấc ngủ chập chờn đêm qua, anh đã mơ thấy em về bên anh. Thoang
thoảng đâu đây mùi hương hoa bưởi dịu ngọt bay ra từ mái tóc dài
mượt mà, mềm mại của em. Em kể chuyện cho anh nghe. Giọng em
khe khẽ, đều đều - có lẽ em sợ ảnh hưởng đến giấc ngủ của những
đồng đội anh bên cạnh. Em đã lấy bàn tay nhỏ nhắn, mềm mại, mát
lạnh của mình xoa trán cho anh, làm dịu đi cái nóng đang bốc ra dữ
dội trong đầu. Anh mơ màng đặt tay mình lên tay em. Nhưng chẳng
thấy tay em đâu ca, chỉ thấy trán mình đang nóng mà thôi. Anh tỉnh
hẳn, nằm thả hồn mình về với những kỷ niệm êm đẹp của chúng
mình khi cùng sống trong mái nhà tranh đơn sơ mà ấm tình thương
của mẹ...".
Đọc thư anh, tôi khóc rưng rức. Cả hội quây lại và hỏi dồn dập
vì sao? Tôi nghẹn ngào không nói được. Tôi đưa thư của anh gửi về
cho chị Kim Bình. Chị đọc cho cả hội nghe. Mọi người thương anh
lắm và đã viết chung một lá thư gởi thăm anh, thăm đồng đội của
anh, những người lính ngoài mặt trận. Mãi hai tháng sau chúng tôi
mới nhận đước thư phúc đáp. Một lá thư thật đặc biệt. Mỗi người lính
viết trong đó ít dòng. Cuối thư còn vẽ một bức tranh nhỏ: Cảnh một
cô gái nông thôn dịu hiền tóc xõa dài ngang gối, đang bịn rịn chia tay
với người lính trước một chiếc xe hướng mũi về Nam. Ngắm nhìn bức
tranh, không ai bảo ai - cả hội reo lên:
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 94
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tranh vẽ chị Phương! Trăm phần trăm là chị Phương rồi. Vì
trong hội ta chỉ mình chị Phương là tóc dài thôi.
Riêng tôi, vừa nhìn qua bức tranh là tôi biết chính anh đã vẽ.
Tôi quên sao được nét bút tài hoa của anh. Tôi biết anh đã vẽ tôi, anh
vẽ trong buổi tôi tiễn anh vào mặt trận phương Nam ngày ấy.
Trên bức tranh là hình ảnh tôi và anh. Song từ trong sâu thẳm
tâm hồn mình, tôi hiểu anh đã thay mặt những người lính ngoài mặt
trận nhắn gửi biết bao điều sâu lắng với những người thân yêu ở hậu
phương qua bức tranh đơn sơ, bình dị ấy. Bức tranh nhỏ thôi mà cả
hội chúng tôi thấy nó thật vô giá. Mười hai thành viên chuyền tay
nhau bức tranh trong sự nâng niu trân trọng.
Rồi tất cả mọi người đều im lặng. Dường như mỗi người đang
đằm mình trong kỷ niệm về buổi tiễn đưa người thân yêu lên đường
trong thời gian, không gian, cảnh vật của riêng mình. Lá thư có bức
tranh nhỏ đã đưa chúng tôi gần nhau hơn, thương yêu, chăm sóc, gần
gũi, sẻ chia hơn. Đặc biệt nó đã giúp chúng tôi vượt lên những cám
dỗ để đợi, để chờ... những người lính ngoài mặt trận.
Thứ bảy hàng tuần những sinh viên khác có niềm vui của họ.
Người thì về qui tụ với gia đình trong bữa cơm chiều thứ bảy. Có
người được người yêu đến đón đi xem phim, xem ca nhạc hoặc đi công
viên. "Hội lính" chúng tôi có niềm vui riêng của mình. Chúng tôi sưởi
ấm lòng nhau bằng những vần thơ; lời ca thương nhớ về những người
lính. Chúng tôi chuyền cho nhau những lá thư mà phần lớn nét chữ
và màu giấy đã ố nhòe do thời gian nằm quá lâu trên đường lưu
chuyển. Bao giờ cũng vậy, chúng tôi đừng lại lâu hơn ở lá thư có bức
tranh nhỏ. Mọi thành viên tr ong hội chúng tôi ngắm mãi và dường
như không biết chán. Tôi nhận ra rằng: Mỗi người trong hội không
chỉ ngắm bức tranh bằng ánh mắt mà còn ngắm bằng cả tâm hồn,
bằng trí tưởng tượng và bằng cả chiều sâu trong suy nghĩ.
Riêng tôi, tôi xin phép hội cho tôi được giữ lá thư. Tôi cẩn thận
nhẹ nhàng trọng bức tranh như một báu vật. Với tôi bức tranh không
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 95
http://www.ebooks.vdcmedia.com
phải là vật vô tri vô giác mà nó thật sự có hồn. Bức tranh như đơn sơ,
mộc mạc, ấy vậy mà nó đã nói với tôi, với "Hội lính" của tôi những
điều sâu kín về những người lính ngoài mặt trận mà những người
trong hội của chúng tôi mới hiểu ý nghĩa của nó một cách trọn vẹn đủ
đầy.
Ngày còn ở quê hương, tôi thường nghe mẹ nói: "Nếu muốn ai
nhớ lời mình, chỉ cần lấy áo của người đó rang lên: áo nóng người ấy
sẽ sốt ruộl". Chẳng biết mẹ nói có đúng hay không, với lại tôi cũng
chẳng có áo của anh để mà mỗi lúc nhớ anh lấy áo đem rang. Nhưng
tôi đã có cách riêng của mình. Mỗi khi nhớ anh, tôi lại đem bức tranh
nhỏ ra mà nhìn ngắm. Vừa ngắm, tôi vừa thầm gọi tên anh. Lúc đó
tôi bỗng thấy lòng mình ấm áp. Ngoài mặt trận chắc anh cũng yên
lòng lắm, vì biết rằng: ở hậu phương có một cô sinh viên văn khoa
thông minh, dịu dàng... luôn hướng về anh, nhớ thương anh và đợi
chờ anh....
Nỗi nhớ mong anh thường trực trong tôi nên vào tối thứ bảy,
sau khi "Hội lính" qui tụ là tôi lạị dành trọn vẹn cho anh. Tôi đem
bức tranh nhỏ ra mà ngắm nhìn, mãi vẫn không biết chán. Tôi như
thấy anh đang đứng trước mặt tôi bằng xương, bằng thịt hẳn hoi.
Anh che nghiêng chiếc nón, cúi đầu xuống định hôn tôi như ngày nào
tôi tiễn anh lên đ ường ra mặt trận. Chờ cho các bạn cùng phòng ngủ
say tôi ghi thư thăm anh. Tôi muốn được tâm sự cùng anh trong tĩnh
lặng. Thật không ngờ, cái Quí người Ninh Bình cũng chưa ngủ. Từ
giường tầng trên nó hỏi xuống: Chị Phương ơi! Chị viết gì mà khuya
thế?
Tôi trả lời cho qua chuyện:
- Chị viết thư cho mẹ mà em.
Cái con bé thật tinh quái. Không biết nó ghé xuống đọc trộm
thư tôi từ lúc nào mà nó biết tôi viết thư cho anh chứ không phải viết
thư cho mẹ. Vì thế, sáng hôm sau, vừa mở mắt là nó đã la toáng lên: -
A lô! Alô! Thông báo để cả phòng cùng biết. Chị Phương viết thư cho
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 96
http://www.ebooks.vdcmedia.com
mẹ mà lại gọi bằng anh. Cả phòng lăn ra cười. Còn tôi nhanh tay tóm
được nó và thụi cho nó mấy thụi. Mặc dù vậy tôi vẫn không cứu vãn
được tình thế. Từ đó vẫn có cái giai thoại về tôi, về chuyện tôi viết
thư cho mẹ mà lại gọi bằng anh. Mấy ngày đó tôi vẫn không giận cái
Quí. Dù sao cái giai thoại ấy cũng là một kỷ niệm rất đẹp, rất đáng
nhớ trong cuộc đời tôi.
Cuối năm 1974 - anh được cử ra Bắc đi họp. Nghỉ sớm một ngày
anh tranh thủ về trường Đại học sư phạm Hà Nội I thăm tôi. Nhưng
thật trớ trêu. Ngày anh đến thăm lại đúng vào ngày chúng tôi đi
thực tập tại Thải Bình. Điều này, sau khi nhận thư anh tôi mới biết
được. Thư viết: "Bao mong đợi gặp lại cô sinh viên văn khoa thông
minh và hiền dịu của anh nhưng không gặp được. Ra Hà Nội họp,
anh tranh thủ đến thăm e m. Biết em đi thực tập xa anh buồn vô hạn,
đành lủi thủi ra ga mắc võng nằm đợi tàu. Gió rét, muỗi đốt... anh
đâu có quản, chỉ buồn một nỗi không gặp được em, gặp "Hội lính" của
em...".
Thật không ngờ đó lại là lá thư cuối cùng anh gửi cho tôi. Giải
phóng miền Nam, thống nhất đất nước "Hội lính" của chúng tôi lần
lượt đón người thân yêu từ mặt trận trở về. Riêng anh, anh đã nằm
lại vĩnh viễn ở chiến trường trước ngày chiến thắng.
Nhận được tin anh hy sinh, tôi đau đớn đến lặng người. Sự mất
mát lớn quá làm tôi không sao khóc được. Những giọt nước mắt như
chảy ngược vào trong tạo nên nỗi đau thấm ngầm trong tôi. Những
ngày ấy "Hội lính" chúng tôi qui tụ lại Chị Kim Bình nói với tôi trong
nước mắt:
- Phương ơi! Chị xin em! Cả hội xin em! Em hãy khóc đi, khóc
một chút cho nhẹ người đi Phương!
Tôi trơ ra như phỗng suốt ngày câm lặng. Trước mắt tôi chỉ có
bức tranh nhỏ... Trước mắt tôi chỉ có anh đang nghiêng nghiêng che
nón... Chỉ có anh đang nhoài người qua cửa xe đưa tay, vẫy tạm biệt
tôi...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 97
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Không biết tôi sống trong sự đau thương mất mát ấy ra sao? Và
tôi đã vượt lên như thế nào, tôi nhớ không rõ nữa. Nhưng chắc chắn
một điều những ngày ấy, nếu không có "Hội lính" không biết việc học
tập của tôi sẽ dẫn tới đâu? Tôi thầm cảm ơn, vì tất cả mọi người đã
đem đến cho tôi sự sẻ chia, tình thương, niềm tin và sự vươn lên
trong cuộc sống...
Mai là ngày giỗ anh. Hôm nay mười một gia đình "Hội lính" đã
gửi về cho tôi những... lá thư sâu nặng nghĩa tình đến cảm động.
Nâng niu những lá thư trên tay tôi thàm nói với anh:
"Anh ơi! Mọi người nhớ thương anh lắm! Anh không chỉ mãi
sống trong trái tim yêu thương của em, mà anh còn sống mãi trong
trái tim thương nhớ của đồng đội, của những gia đình "Hội lính".
Vừa thầm nói, tôi vừa ngước nhìn lên cái khung kính treo trang
trọng giữa nhà. ở đó có bức tranh nhỏ được tôi cắt ra từ lá thư của
đơn vị anh gửi cho "Hội lính" chúng tôi ngày nào. Bức tranh vẽ cảnh:
Một cô gái nông thôn dịu hiền tóc xõa dài đang bịn rịn chia tay với
người lính bên cạnh một chiếc xe hướng mũi về phía Nam.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 98
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Anh không có lỗi
My Lan
Cu Trí mếu máo chạy từ ngoài ngõ về ôm chầm lấy mẹ, vừa
khóc vừa kể lể :
- Mẹ ơi, bọn thằng Hà nó gọi con là thằng "chí Phèo", hu hu hu.
Chúng nó bảo con không phải là con của mẹ... hu hu hu,..
- Thôi nín đi, nín đi con, các bạn ấy đùa ấy mà con không phải
là con trai của mẹ thì là con ai cơ chứ?
- Chúng nó bảo mẹ nhặt được con ở ngoài lò gạch ấy, hu hu hu...
Con ứ thích tên là Trí đâu, ngày nào chúng nó cũng trêu con.
- Để mai mẹ thưa cô giáo, cô sẽ phạt bạn nào hay trêu con. Thôi
nín đi, con trai ngoan của mẹ nào, rửa mặt mũi chân tay rồi ăn cơm
nhé!
- Vâng ạ!
Nhìn thằng bé ngoan ngoãn đi rửa mặt, chị băn khoăn tự hỏi :
không biết sao bọn trẻ lại biết cu Trí không phảị là con đẻ của
chị... và ai đã bịa ra cái tình tiết quái ác "nhặt được ở ngoài lò gạch"
để trêu chọc thằng bé vậy?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 99
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đúng là cu Trí không phải là con đẻ của chị, nhưng không phải
chị đã nhặt được nó ở ngoài lò gạch. Câu chuyện về thằng cu Trí là
một trang bí mật trong cuộc đời chị mà cho tới nay chị vẫn giấu kín.
Chị nghĩ đó là điều cần thiết để giữ trọn niềm hạnh phúc cho người
chồng mà chị yêu quý suốt đời?
... Chị đã chờ đợi thuỷ chung suốt tám năm anh đi đánh Mỹ ở
chiến trường miền Đông Nam Bộ. Khi giải phóng miền Nam, anh trở
về thì họ đã ở ngoài tuổi ba mươi và mới sinh con đầu lòng. Nhưng
thật đau đớn, đứa con làm h ọ mong chờ với bao hy vọng lại chỉ là một
quái thai!
Vì yêu thương chồng, không muốn anh phải đau khổ, thất vọng,
chị đã đề nghị với các bác sĩ không cho ai biết sự thật phũ phàng đó.
Cũng may là khi chị sinh con, anh đang làm nghĩa vụ quốc tế ở chiến
trường Cam-pu-chia.
Khi viết thư báo tin cho chồng, chị nói là do trở dạ lâu nên con
bị ngạt không cứu được. Anh rất đau buồn, nhưng vẫn hy vọng rồi họ
sẽ có đứa con như mong muốn. Vậy mà mãi đến bẩy năm sau khi anh
chuyển ngành công tác tại một xí nghiệp gần nhà, chị mới sinh lần
thứ hai.
Lần này chị đã bốn mươi tuổi nên đẻ khó, phải mổ, nhưng hai
anh chị đều rất vui mừng vì họ đã có một cậu con trai rất kháu, nặng
những ba cân hai. Lúc ấy chị rất sung sướng, tưởng như mình là
người hạnh phúc nhất trần gian!...
Rồi một hôm, cô bác sĩ sản khoa - người bạn thân nhất của chị -
đến chào tạm biệt chị để đi công tác nước ngoài. Hai người bạn tri kỷ
"dốc bầu tâm sự" rất vui vẻ , cởi mở và cô bác sĩ bảo :
- Mình nghĩ là cậu không nên đẻ nữa...
Chị cười rất tươi :
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 100
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Không đẻ nữa là thế nào, ông xã nhà mình đang gạ trong năm
nay sẽ đẻ thêm cô con gái nữa đấy!
- Thật trần đời có một người yêu quý con như anh ấy? Cậu biết
không, anh ấy còn bảo, bây giờ nếu có ai đòi đổi thằng cu Trí lấy cục
vàng nặng bằng nó, anh ấy cũng chả thèm! Ghê chưa? ừ kể có thêm
một đứa con gái nữa cũng hay, nhưng riêng với cậu thì mình khuyên
chân tình đấy, hãy nghe mình...
- Nhưng vì sao cơ chứ, hay là mình già rồi thì không nên đẻ
nữa?
- Không, không hẳn là như vậy. Mình nói điều này chỉ mình
cậu biết thôi, mà phải bình tĩnh đấy, có hứa không nào?
- Ôi, cậu làm mình hồi hộp đến chết đi được. ừ, thì xin hứa!
- Lẽ ra không nên nói, nhưng vì mình sắp đi xa, nên không thể
không nói với cậu. Thế cậu có biết vì sao lần đầu cậu sinh lại như vậy
không?
- à có lẽ khi có thai mình ốm nên uống thuốc linh tinh....
- Cậu tin chắc như vậy ư? Không phải vậy đâu. Các bác sĩ sau
khi xét nghiệm đã kết luận, trường hợp của cậu là do chồng cậu bị
nhiễm chất độc điôxin ở chiến trường miền Nam...
- Ôi! Thật vậy sao? Nhưng...
- Chắc cậu muốn nói về thằng cu Trí phải không?
- Đúng vậy...
- Nó đâu phải con của cậu!
- Trời ơi! Lẽ nào nó không phải là con của tôi?
- Hôm ấy, các bác sĩ mổ cho cậu đã lấy ra một cái thai giống
như lần trước, mình nhìn nó đã ngất xỉu đi vì sợ hãi...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 101
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chị bỗng khóc nấc lên.
- Lẽ nào đời tôi lại bất hạnh đến thế nào? Vậy mà lần trước tôi
cứ tưởng là lỗi tại mình... Trời ơi!.
- Bình tĩnh lại đi, cậu đã hứa rồi cơ mà!
- Vậy thì thằng bé ấy ở đâu ra?
Đêm hôm trước có một cô gái trẻ đến bệnh viện một mình. Đẻ
xong cô ta được đưa về phòng sản phụ, còn đứa con trai đưa sang
phòng nhi theo quy định của Viện.
Sáng hôm sau đến giờ cho con bú thì không thấy cô ta đâu nữa,
chỉ thấy dưới gối một mảnh giấy vỏ bao thuốc lá ghi mấy chứ : "Em lỡ
lầm, không có điều kiện nuôi con. Xin các bác sĩ cứu giúp cháu bé ,
em xin chịu ơn suốt đời...".
Các bác sĩ đã biết rõ hoàn cảnh của cậu và yêu cầu mọi người
hãy giữ kín chuyện này. Sự thật là như vậy.
Đến hôm nay, đã hơn một năm trôi qua rồi, mọi sự đều tốt đẹp
gia đình cậu sống hạnh phúc. Vậy là tốt lắm. Những người thầy
thuốc cũng chỉ mong có thế. Mình chỉ muốn khuyên cậu phải chú ý
dùng biện pháp, đừng có thai nữa bởi vì cậu sẽ không bao giờ có được
một đứa con nguyên vẹn với anh ấy đâu.
Nói ra với cậu điều này thật tàn nhẫn, nhưng đó là lương tâm,
là trách nhiệm người thầy thuốc để tránh cho cậu nỗi đau khổ. Hãy
hiểu cho mình, mình chỉ muốn mọi điều tốt đẹp cho cậu thôi!
Mình hiểu và rất biết ơn cậu và các bác sĩ đã làm việc đó... Chỉ
có điều xin đừng ai tiết lộ cho anh ấy biết, một mình mình đau khổ là
đã đủ rồi...
Chị đã hết sức gắng gượng để không đổ sụp xuống trước sự thực
đau đớn này. Chị hiểu rằng, hạnh phúc hôm nay chị có được là nhờ
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 102
http://www.ebooks.vdcmedia.com
tấm lòng nhân hậu của những người thầy thuốc, c hị phải ra sức vun
đắp cho cái gia đình nhỏ của mình luôn được vui vẻ đầm ấm.
Anh tỏ ra mãn nguyện vì có đứa con trai khôi ngô, khoẻ mạnh
mà anh yêu quý nó hơn mọi thứ ở trên đời. Mỗi khi rảnh việc, anh
thường "kiệu" cu Trí trên vai đưa nó đi chơi quanh xóm. Hễ ai khen
thằng bé khoẻ, đẹp trai như tranh, anh lại cười nói vui :
- Khoẻ như con nhà lính mà lại! Tớ là tớ bác bỏ cái thuyết "cha
già con cọc" của thiên hạ đấy!
Suốt mấy chục năm chinh chiến, cuộc đời anh phải trải qua bao
gian nan, vất vả, giờ được về công tác gần nhà, quấn quýt bên vợ con
và bằng lòng với những gì anh đang có trong tay. Hạnh phúc của
người lính thật là giản dị. Anh chẳng còn mong gì hơn thế?
Và cuộc sống cứ bình lặng trôi qua theo năm tháng. Đôi khi chị
cứ lẩn thẩn tự hỏi : Có phải là chị đã lừa dối anh, như lần đầu chị
giấu anh sự thật về đứa con không nên người - lần ấy chị vẫn tưởng
là lỗi tại chị. Còn lần thứ hai phải mổ nên chị không biết về sự thật,
chỉ biết là khi tỉnh dậy, các bác sĩ đã báo cho chị biết đã sinh con trai!
Chị đâu có ngờ chiến tranh đã cướp đi vĩnh viễn của anh cái khả
năng và hạnh phúc làm cha của những đứa con bình thường.
Hiểu theo một kiểu nào đó thì đúng là anh đã sống yên vui
hạnh phúc trong sự day dứt của chị. Nhưng rồi sẽ có một ngày nào
đó, sự bí mật này được khám phá và anh sẽ đau khổ như thế nào?
Cái gia đình bé nhỏ này sẽ ra sao? Trên đời này liệu có bí mật nào
chôn vùi mãi mãi được không? Chị luôn ám ảnh bởi mặc cảm rằng
chị đã lừa dối chồng, nhưng chị không thể nói lên sự thật đau lòng
đó, vì chị rất yêu anh.
Trong tâm trạng ấy, chị càng ra sức vun vén và càng nỗ lực có
thể của mình để anh luôn cảm thấy sự ngọt ngào của hạnh phúc, cho
dù chị phải chịu muôn vàn đắng cay âm thầm. Ôi, giá như anh biết
được rằng chị yêu anh đến chừng nào!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 103
http://www.ebooks.vdcmedia.com
"... Ai gây nỗi bất hạnh này? Em không oán trách anh đâu, em
hiểu rằng anh không có lỗi, mà chính là tội ác của chiến tranh!
... Nếu người có thể gọi đó là sự lừa dối thì em đã lừa dối anh, hãy
tha thứ cho em! Em không phải là kẻ lừa dối. Tất cả chỉ vì em yêu
anh!...."
Đã bao lần chị thầm nghĩ như vậy khi nép mình trong vòng tay
âu yếm của anh!
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 104
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Mưa lúc nửa đêm
Nguyễn Hồng Sơn
Chị tỉnh giấc. Đã mấy tháng nay, cứ vào lúc nửa đêm, chị lại bị
đánh thức. Đầu tiên không phải tại chị, mà do sự vô ý của cậu em
chồng mới cưới vợ. Rồi cứ thế, cứ thế, câu chuyện tình yêu của họ làm
cho chị thành thói quen, muốn ngủ nhưng không sao ngủ được.
Chị về làm dâu nhà chồng đã gần 20 năm. Hai mươi năm trong
đời làm vợ lính, chị tính trọn chỉ được ở với chồng bảy trăm ngày.
Như thế cũng đã nhiều so với những người vợ lính khác. Như thế
cũng đủ cho chị sinh hạ cho chồng vài ba đứa con.
Nhưng chao ôi, chồng chị... Nhưng, lỗi đâu phải tại anh ấy ?
Hai mươi năm trước đang học trường sư phạm, chị đã chấp
nhận lời cầu hôn, vì anh có lệnh gọi nhập ngũ. Đêm tân hôn, với cơ
thể tràn trề sinh lực của người con gái, chị đã sống hết mình trong
những giây phút thần tiên. Chồng chị, với sức cường tráng của một
chàng trai con nhà cơ khí nòi, đã thổi bùng vào chị ngọn lửa hừng
hực đam mê khiến cho chị vượt qua cửa ải từ người con gái đến đàn
bà một cách dễ dàng. Khi đã rã rời bên nhau, anh thì thầm vào tai
chị một cách chắc chắn: "Anh ra trận, em ở nhà nuôi con giùm anh",
Chị véo vào vai anh: "Chủ quan thế! Mới một đêm". Anh cười: "Đã là
lính thì phải đánh chắc, tiến chắc".
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 105
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hôm sau anh ra đi.
Nhưng đứa con đã không kịp chào đời.
Có thai được ba tháng, một hôm người của đơn vị từ mặt trận
về ghé qua nhà chị báo tin anh đã hy sinh. Chị bàng hoàng, đau đớn,
bỏ ăn bỏ ngủ, suốt ngày nằm trong buồng kêu tên anh. Mẹ chồng,
sau cơn choáng ngất ban đầu, đã kịp trấn tĩnh để chăm sóc chị. Vài
ngày sau, người chị hẫng đi như bước hụt, đầu óc quay cuồng, máu
bắt đầu chảy như suối. Khi người ta chở chị đến bệnh viện, chị biết
cái thai đã bị hỏng.
Nhưng anh ấy không chết. Đó chỉ là sự nhầm lẫn tai hại của
ngườì cán bộ chính sách đơn vị anh. Sau ngày giải phóng miền Nam,
anh đột nhiên trở về.
Đêm giáp mặt nhau sau hai năm xa cách, chị biết, anh cố gắng
tỏ ra mình vẫn là người đàn ông cường tráng như thuở nào, nhưng vô
vọng. Kiệt sức, anh thở dốc, lào phào bên tai chị : "ở rừng, anh bị sốt
rét nhiều quá. Nhưng sẽ chóng bình phục thôi". Chị ôm chặt lấy tấm
thân gày guộc của anh, nước mắt ứa ra vì thương chồng. Rồi đêm thứ
hai, thứ ba, thứ tư... vẫn vậy.
Rồi các kỳ nghỉ phép sau, vẫn thế.
Hai năm sau, chiến tranh biên giới Tây Nam bùng nổ. Binh
đoàn của anh, một binh đoàn mang tên con sông lớn ở Nam Bộ, lại ra
trận. Hết chống giặc xâm lấn, rồi phản công. Thế là chị lại dằng dặc
chờ đợi, mong ngóng tin tức của anh. Giải phóng Phnôm Pênh, đơn vị
anh tiếp tục ở lại Cam-pu-chia.
Lại truy kích, truy quét, luồn rừng, vượt suối. Lại những cơn
sốt rét quăng lên quật xuống làm cho da anh tím tái. Tháng hoặc vài
ba năm anh mới được đi phép một lần. Nhưng những lần về phép ấy,
chao ôi, chị thương mình một thì thương anh mười. Người đàn ông
dồi dào sinh lực trong đêm tân hôn ấy, giờ đây sau mỗi lần làm xong
nghĩa vụ của người chồng lại hào hển bên chị, người ướt đẫm mồ hôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 106
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Lấy khăn lau cho anh, chị ngồi thẫn thờ suốt đêm nhìn anh
ngủ. Linh cảm của người đàn bà báo cho chị biết, cơ thể anh có gì bất
ổn. Nhiều đêm tỉnh giấc, lòng dục chưa nguôi, chị trở mình làm như
vô tình, cùi tay đánh nhẹ vào sườn anh hoặc giả vờ húng hắng ho.
Nhưng anh vẫn nằm im bất động. Chị khóc.
Mọi người trong nhà tuy quý chị, nhưng nhìn chị với con mắt
thương hại. Nhà chồng có bốn anh em trai. Chồng chị là con đầu, hai
chú kế tiếp đã có vợ con, còn chú út mới cưới vợ.
Hồi cả nhà còn ở chung, một hôm chú ba không biết đi đâu nữa
đêm mới về, mùi rượu nồng nặc, cô vợ muốn trị chồng một phen, kiên
quyết không cho chồng ngủ chung. Tức quá, anh chồng liền giáng cho
vợ một bạt tai. Cô vợ liền gào toáng lên. Được thể, anh chồng lại càng
ra sức thượng cẳng chân, hạ cẳng tay. Chú hai lại can, nhưng bị em
trai xô ra. Điên tiết chú hai quát: "Tao thay mặt anh cả, tao đánh
mày". Nói xong tát em hai cái liền. Đang cơn say và vốn có lòng hiềm
khích vì chuyện ông anh có lần đã từng đánh con mình, chú em chạy
vào bếp lôi ra con dao nhọn. May mà chị kịp đứng chắn giữa hai anh
em.
Chú ba vứt dao xuống đất, ôm chị khóc: "Chị ơi, em thương chị
nhất. Nhưng chị không có con, chị không hiểu...". Đêm ấy chị thức
trắng.
Và từ đó thỉnh thoảng người chị lại thảng thốt, bần thần. Một
câu nói vu vơ lại làm chị giật mình, mất ăn mất ngủ. "Con lợn nái già
rồi, bán cho hàng thịt thêm tiền mua con khác". Người nói không ác ý
nhưng ruột gan chị tan nát. Cũng bởi chị hay chạnh lòng.
Mẹ chồng chị là người phúc hậu, lại sớm lam lũ nên thương con
dâu hơn con đẻ. Năm nào, bà cũng bắt chị đi hết miếu này đến miếu
nọ. Bảo chị chui qua bụng voi, chị cũng chui. Bảo ăn mặn, ăn chua,
kiêng này kiêng nọ, chị vui vẻ nghe theo. Chị làm để vui lòng mẹ già,
nhưng chị biết sẽ không có kết quả gì. Chị không có lỗi. Càng ngày,
chị càng tin vào số phận.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 107
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Đêm năm ngoái đang lúc vui vẻ, chị vén mớ tóc đổ dài trên gối,
kề tai sát mắt chồng: "Anh này, mới lọt lòng mẹ, em đã có lỗ tai rồi.
Còn có cả một vòng trắng ở cổ như người ta đeo dây chuyền ấy". Anh
cười. Chị cằn nhằn: "Anh không tin thì mặc, nhưng đúng như thế.
Mẹ em bảo, thế là số em sướng, lấy chồng phú quý. Nhưng bà nội thì
gạt phăng. Bà bảo, sướng gì cái của trời cho ấy. Giàu bạc bần con.
Em nghiệm mà đúng". Anh véo vào người chị : "Em là chúa mê tín.
Để kỳ nghỉ năm sau, xong mùa huấn luyện, anh về tha hồ mà con
cái". Chị thở dài. Anh ấy vẫn tin ở khả năng mình.
Nhưng vẫn không muốn nói ra cái điều ấy. Vả lại, nói ra làm gì
cho anh ấy đau khổ. Chị âm thầm tính một âm mưu.
Kỳ thực, âm mưu ấy là của một cô bạn gái.
Cô bạn ấy vốn là bạn học với chị, nay là bác sĩ ở bệnh viện. Một
hôm, khám cho chị xong, cô bạn bảo: "Mày bình thường, lỗi tại chồng
mày". Chị im lặng. Cô bạn hỏi : "Anh ấy biết chưa?". Chị lắc. Cô bạn
thở dài: "Thế cũng phải ? Nhưng mày phải có con thôi". Chị tròn mắt
nhìn bạn. Cô bạn cười: "Con này chậm hiểu. Phải nhờ khoa học đặc
biệt thôi".
Thấy chị vẫn chưa hiểu, cô bạn gắt: "Cái con này ! Thụ tinh
nhân tạo ! Bằng ống nghiệm ấy. Bệnh viện tao ối bà quyền quý cũng
phải vào để có con cách ấy". Chị ngần ngại: "Nhưng phải báo cho anh
ấy biết chứ ?". Cô bạn xua tay: "Báo làm gì! Đàn ông là chúa tự ái! Cứ
để cho khi nào lão về phép, mày đến tao. Lão tin chắc là con của lão
!". Cô bạn cười ha hả. Chị cười theo mà lòng như có dao cắt.
Rồi một hôm, sau những đêm trằn trọc, chị liều mình đến bệnh
viện.
Căn phòng ấy như phòng đỡ đẻ. Sạch sẽ kín đáo, la liệt những
chai lọ, ống nghiệm đựng trong tủ kính. Một chiếc bàn d ài phủ tấm
ga trắng toát đặt chính giữa căn phòng. Chỉ một gã bác sĩ tiếp chị.
Gã còn trẻ, trạc tuổi chú ba nhưng béo tốt phương phi, bộ râu con
kiến vắt qua mép, trông giống như gã lái buôn. Gã ra hiệu cho chị cởi
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 108
http://www.ebooks.vdcmedia.com
quần áo. Chị run run làm theo. Gã chỉ vào chiếc bàn, chị lẩy bẩy leo
lên và thầm mong sao điện mất. Khi gã lại gần chị và bắt đầu cởi
quần áo, chị hoảng hốt ngồi dậy, ú ớ chỉ về phía tủ kính. Gã cười
nhăn nhở: "Hết rồi? Nhưng nhân tạo kiểu này chẳng thú hơn sao?
Mà ai biết!". Chị tát vào mặt gã, ôm quần áo phóng ra ngoài như một
con điên.
Chị cạch, không bao giờ đến bệnh viện nữa. Đêm ấy chị không
khóc âm thầm như mọi đêm.
Dưới gối là bức thư của chồng mới gửi về chiều nay. Anh ấy báo
tin, rằng cấp trên đã đồng ý cho anh chuyển vùng. Sang tháng anh
sẽ về. Anh còn khoe rằng, bác sĩ ở đơn vị đã cho anh những đơn thuốc
chữa bệnh vô sinh rất hiệu nghiệm. Còn bao nhiêu tiền chắt chiu
được, anh sẽ chi bằng hết để bồi bổ sinh lực. "Nhất định chúng ta sẽ
có con". Chị mỉm cười trong bóng tối.
Ngoài vườn, mùi hoa dạ hương tự nhiên nồng lên, xông vào tận
cửa sổ nơi chị nằm. Chắc có lẽ trời sắp mưa. Mà mưa thật. Bỗng chốc,
sấm chớp đùng đùng, cơn mưa đầu mùa hạ ập đến. Gió mang theo
hơi nước tạt vào làm cho thân thể chị dịu lại. Sau cơn mưa là điều
kiện tốt nhất cho mọi sinh vật giao hoan để trường tồn. Sung sướng
như người đầu tiên phát hiện ra quy luật tự nhiên của trời đất, chị
ngủ thiếp đi. Trong cơn mơ, chị thấy anh, tay dắt chị, tay bế đứa con
đẹp như thiên thần đi về phía cầu vồng bẩy sắc.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 109
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Về quê
Nguyễn Hoà Bình
Gió khẽ lùa vào căn phòng mời ảo. Đã ba giờ sáng. Không ngủ
nổi. Một đêm giống như nhiều đêm khác. Hà Nội đang bắt đầu
chuyển mùa. Hơi thu lành lạnh, dễ chịu.
Tôi ngồi bật dậy, với tay bật công tắc đèn. Trên bàn, cô bé
quàng khăn đở mở to đôi mắt trong veo nhìn tôi không chớp. Có lần,
một anh bạn đến chơi, gặp khi tôi đang ôm con chó bông, anh liếc
nhìn quanh, bảo:
- Đã đến lúc em phải vứt hết lũ chó mèo búp bê này đi rồi.
Nhiều khi tôi băn khoăn nghĩ không biết đến bao giờ mình có
đủ tiền để mua một ngôi nhà thay vì sắm những đồ vật bé bỏng và có
vẻ như vô dụng này. Năm tháng qua nhanh trong căn phòng cũ kỹ ở
khu tập thể dột nát mà tôi thuê đã khá dài hạn.
Ngày mai, sinh nhật chị Thanh. Không còn tiền để mua tặng
chị, dù là món quà nhỏ nhất. Có thể chị chỉ cần tôi về là đủ, nhưng
tôi thấy buồn cứ nghĩ mãi những ý nghĩ không đầu, không cuối. Tôi
thức đêm thường xuyên và thấy đêm chẳng dài chút nào. Bình minh
trên thành phố thường là chẳng có gì đáng chú ý.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 110
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chỉ khi trời buổi sớm trong lành đến rợn người làm tôi ngây
ngất, bồn chồn, đứng ngồi không yên. Những giây phút ngắn ngủi ấy
qua đi nhanh chóng, ngay sau khi nắng bắt đầu trải những tia mỏng
manh xuống mặt đất, những tia sáng hầu như chưa có màu sắc rõ rệt
nào.
Chiếc xe lắc lư nghiêng ngả trên con đường xuống bến phà.
Đoàn xe chờ qua sông dài hàng cây số. Tôi lội ra tận mép nước, dè dặt
khua chân vào dòng phù sa đục ngầu, cuồn cuộn chảy. Nước từ
những con lũ trên thượng nguồn dồn về, cuộn xiết, đập vào hai bắp
chân, kéo đi một cách cuồng loạn. Con phà trôi xuống cách bến hơn
năm trăm mét, ì ạch tiến vào bờ. Tôi thoáng nghĩ đến dải đê, cánh
đồng xanh mướt đang thì con gái, thơm phức một mùi hương quyến
rũ....
Trời âm u, đôi lúc hé ra một chút rồi lại xám xịt. Lòng trời cao
vời vợi, trải ra một màu mây xám buồn. Không khí u uất. Mọi người
xôn xao về cơn bão.
Chị Thanh bật lên:
- Trang, em có nghe thấy tiếng kèn đưa đám không?
- Có - Tôi có mơ hồ, rồi xác nhận - Đúng rồi, ai vậy chị?
- Thằng An đấy. Nó chết rồi.
- Thật à? - Tôi sững lại, dường như lo lắng - Sao vậy?
- Người ta nói với nó ngã xuống ao....
Thằng An chết. Không hiểu sao tôi cứ băn khoăn mãi. Không
dám ra xem, tôi chỉ đứng ở cửa, nhìn đoàn người rồng kéo nhau về
phía nghĩa địa.
- Đêm nay, thế nào cũng mưa lớn - Chị tôi nhìn trời bảo.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 111
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Vâng, cùng lắm là đêm nay - Tôi nhắc lại, thẫn thờ nhìn dòng
người trôi trong tiếng kèn trống não nề.
Tuổi thơ của chị em tôi gắn liền với ngôi trường cũ kỹ nằm ở
ven thị trấn. Suốt nhiều năm liền, thằng An là nỗi hoảng sợ của tất
cả lũ học trò. Không ai rõ nó đích xác bao nhiêu tuổi. Người bảo gần
ba mươi. Khuôn mặt nó không có gì khác mọi người. Nó thấp, béo,
tròn như củ khoai tây.
Ngày nào nó cũng đón đường chúng tôi hoặc lảng vảng trong
sân trường. Thấy nó xông vào lớp nào, con gái lớp đó chạy như gà
phải cáo, nhất là những lớp lớn. Bọn con trai láo lếu thường xui nó
đuổi theo con gái. Khổ sở nhảy tường, chui rào, lội ao, thậm chí trốn
vào nhà vệ sinh của dân, bọn tôi khóc dở mếu dở, lo thắt ruột khi
nghĩ đến nó. Những đêm trăng sáng là những đêm nó đặc biệt thích
đi săn lùng con gái. Chúng tôi sợ nó như sợ một con ma sống....
Chị tôi đi lấy chồng nhưng vẫn hay về sống với bố mẹ, đỡ những
việc lặt vặt trong cửa hàng của ông bà. Mẹ tôi quý cháu hơn vàng,
suốt ngày quấn quýt với chúng. Hai thằng bé giống bố như đúc, mắt
tròn, đen láy. chị tôi bây giờ gầy và xấu đi nhiều, trước kia, chị đẹp
nổi tiếng trong vùng.
Chị nghèo, trước cũng có học trung cấp, về cơ quan đúng dịp
thực hiện giảm biên. Chị Thanh hơn tôi khá nhiều tuổi, vì thế chị
luôn là người lớn đối với tôi. ngày tôi học lớp năm, lớp chuyên tập
trung ở xa, cách nhà tôi mười cây số. Mỗi tuần, thứ bảy, chị Thanh
đón tôi về, thứ hai lại đưa đi. Nhiều khi trời mưa, rét cắt thịt, đường
lầy lên, ngập ngụa bùn nhão nhoét. Đứa bạn gái tên Lý, chẳng hiểu
sao, quyến luyến tôi lạ lùng. Lần nào chị Thanh đến, nó cũng chực
khóc:
- Trang, thứ hai đến sớm nhé!
- ừ - Tôi thương hại nhìn bộ mặt thiểu não của nó - Thứ hai.
Đi xa rồi, tôi quay lại, thấy nó cúi xuống gạt nước mắt. Một dự cảm
mong manh nào đó làm tôi thấy sờ sợ khi nhìn Lý khóc. Nhà nó
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 112
http://www.ebooks.vdcmedia.com
nghèo, cách nhà tôi chừng năm, sáu cây số. Chẳng bao giờ chúng tôi
tìm nhau, khoảng cách dường như lớn khủng khiếp.
Kết thúc lớp học, chúng tôi khóc như mưa, và quả thật, không
hề gặp lại. Tôi thường xuyên lôi tấm ảnh ố vàng của nó ra ngắm
nghía, đau lòng tự hỏi: Lý bây giờ thế nào rồi nhỉ. Có một lần, duy
nhất, tôi đã nhìn thấy nó, khi đang ngồi trước cửa nhà, giật mình vì
nghe tiếng gọi thất thanh:
- Trang.... Trang....
Tôi ngẩng lên, bắt gặp một con bé đen nhẻm, gầy nhom, đi chân
đất, đang nhoài người đẩy chiếc xe thồ nặng trĩu. Người dắt xe đó có
lẽ là bố nó. Nó ngây người, sững lại, nhìn tôi giây lát. Tôi ngồi im như
hoá đá, không hiểu vì lẽ gì, không thốt ra được một lời.
Người đàn ông có khuôn mặt khắc khổ ngoảnh sang nhìn lướt
qua tôi rồi tiếp tục dấn bước. Lý hấp tấp cúi xuống, gò người, đẩy
chiếc xe kẽo kẹt. Thốt nhiên, tôi như bừng tỉnh, đứng bật dậy, lao về
phía trước, nhưng những tiếng gọi đã không bao giờ thoát ra khỏi
họng.
Nhiều đêm sau, tôi còn khóc vì sự lố bịch không sao hiểu nổi
của mình lúc đó. Sau này lớn lên, tôi đi tìm và biết Lý phải thôi học
từ năm lớp bảy. Không bao giờ tôi có đủ can đảm để bước về phía ngôi
nhà người ta đã chỉ cho tôi....
Khi chị Thanh đi lấy chồng, tôi vẫn còn là một đứa trẻ. Mấy
năm trôi qua, bấy giờ, chị hồn nhiên, nói cười luôn miệng, còn tôi
buồn bã, cau có như một bà già. Có lần, tôi rủ chị đi chơi, thực ra là
bắt chị rời bỏ đống công việc bề bộn mấy ngày.
Lên thành phố, tôi dắt chị đi khắp mọi chỗ, nhìn nụ cười sung
sướng của chị, vừa thương hại, vừa bất mãn. Cho tới lúc trước đó, chị
chưa bao giờ đi đâu cách xa nhà quá ba mươi km.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 113
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Một buổi trưa, tôi đang vội, bỗng khựng lại vì bắt gặp âm thanh
trong trẻo lạ thường của tiếng sáo trúc. Đó là một người đàn ông
trung niên, khuôn mặt đờ đẫn, ngồi tựa vào bức tường cũ kỹ, xám
xanh rêu phong. Cây sáo bé tí xíu, màu trắng ngà. Uyển chuyển
trong đôi tay thô kệch đang khéo léo rung những nốt cao vút. Âm
thanh mỏng mảnh, ngọt ngào một cách ma quái. Bỗng ông ta từ từ
đứng lên, bước ra đường, xoay những vòng tròn nhẹ nhàng, yểu điệu.
Hồi lâu, lại trèo phắt lên bờ thành cheo leo, nhún nhảy, đi lại, cây
sáo vẫn gắn trên môi, réo rắt, nhặt khoan. Tôi đờ người vì sợ hãi và
kinh ngạc.
Có hôm, không ngủ được, tôi ngồi bên bàn đến gần sáng, bỗng
dưới đường vang lên tiếng sáo đơn độc, lẻ loi đến phát sợ. Tôi rùng
mình nhớ lại ngày còn bé, những đêm mạo hiểm trốn trong bụi cây,
nghe trộm thằng An thổi sáo. Chị Thanh đi hội Tiên La, tôi chỉ dặn
một điều, nhờ mua giùm cây sáo. Nhưng đấy là thứ đồ chơi rẻ tiền và
không bền mà người ta bán cho trẻ con, tôi đau đớn hiểu ngay ra điều
đó.
Tôi và chị Thanh không giấu nhau điều gì bao giờ. Tất cả, từ đồ
đạc, tiền nong, đến những ý nghĩ cũng gần như trở thành của chung.
Nhiều đêm hè, hai chị em nằm trên sân thượng ngắm những chùm
tinh tú của dải Ngân Hà và mơ ước, những điều ước rất bé nhỏ. Bóng
tối êm ái cuộn lấy hai chị em, không gian sực nức mùi ngọc lan đêm
vào thu. Bất ngờ, yên tĩnh bị loãng ra, xao động bởi tiếng u u kỳ lạ.
Tôi ngạc nhiên:
- Gì vậy chị?
- Sáo diều! Diều của thằng An đấy. Nó mới làm xong, to lắm,
bằng cánh cửa đại.
Tôi lắng nghe, thấy ngồ ngộ cái tiếng gió hút lúc bổng lúc trầm
ấy. Thằng An có biệt tài thả diều và làm diều sáo. Diều của nó bao
giờ cũng đẹp nhất, lên cao nhất và lâu rơi nhất. Bọn trẻ đam mãi
không được, nó chỉ cần động tay vào, diều lên cao vút. Buổi chiều, thả
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 114
http://www.ebooks.vdcmedia.com
xong, nó buộc dây vào cọc, ngồi xuống cỏ, ngẩng nhìn bầu trời xanh
ngăn ngắt đang chìm vào bóng tối, thở dài một cái. Chẳng ai hiểu vì
sao nó thở dài nhưng nhìn mặt nó lúc đó lành như cục đất.
Những đêm không trăng, người ta bảo tiếng sao trúc vọng về từ
nghĩa địa là của nó. Tôi liều lĩnh lần theo âm thanh mơ hồ, nửa hư
nửa thực ấy, quả thật, thấy thằng An ngồi bất động trên nấm mồ cỏ
mọc um tùm. Run rẩy nép trong bóng tối dày đặc đằng sau bụi cúc
rậm rạp, tôi chỉ thấy đôi tay đen sì cử động uyển chuyển, nhẹ nhàng
và những âm thanh réo rắt ma quái.
- Kỳ lạ thật - Tôi lẩm bẩm.
- Cái gì chứ? - Chị Thanh hỏi.
Tôi không trả lời. Trên đời có nhiều điều để kết luận như thế.
Tôi có một bí mật mà suốt tuổi thiếu nữ không một lần đủ can đảm
hé lộ cho chị. Tôi biết, hai ngôi sao lớn nhất ở chân trời phía tây
không ngừng dịch chuyển lại gần nhau. "Đến một ngày, tôi nghĩ,
chúng sẽ đứng cạnh nhau. Và khi đó, trong cuộc đời sẽ có một thay
đổi...". Đến tận bây giờ, vẫn chưa lần nào tận mắt thấy hai ngôi sao
ấy đứng cạnh nhau. Cũng không rõ sự say mê khám phá bị cuốn mất
bởi cuộc sống bận rộn hay tại ở thành phố chẳng mấy khi nhìn thấy
những ngôi sao.
Lý đã đi lấy chồng. Năm ấy, cô mới mười bảy tuổi. Tôi không
đến chúc mừng cô, chỉ biết bố cô mất trước lúc rước dâu vài tiếng
đồng hồ.
Hôm ấy, tôi ngơ ngẩn suốt cả ngày, chẳng làm được việc gì.
Buổi tối, tôi và chị Thanh đi bộ dọc đường phố nhỏ của thị trấn.
Trong cái quán nước giữa ngã ba, một ông già gày gò, tiều tuỵ ngồi
trầm tư, khắc khổ trong ánh đèn leo lét. Đột nhiên, ông cất tiếng cười
cái giọng đùng đục, khàn khàn làm tôi giật mình.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 115
http://www.ebooks.vdcmedia.com
- Bố thằng An đấy - Chị Thanh bảo - Thỉnh thoảng ông ấy vẫn
vậy.
- Tại sao thế? Tôi thì thầm.
- Ông ấy bị nhiễm chất độc da cam từ thời xưa.
Hôm con đầu lòng của Lý tròn một tuổi, tôi biết nhưng không
tài nào bảo được mình đến thăm Lý. Tôi sợ một điều gì, mơ hồ nhưng
có thực, thực hơn cả tình bạn ngày thơ dại. Chị Thanh vẫn nhắc Lý
bảo tôi khi đi chợ dưới đó, nhìn thấy nhưng không gọi.
- ...Vẫn còn nhớ ngày sinh của chị cơ à? - Chị Thanh cười ngại
ngần.
- Sao lại không? - Tôi tròn mắt nhìn chị nhận thấy bộ dạng
chểnh mảng trong bộ quần áo ở nhà giản dị.
- Chị chẳng định làm gì đâu....
Tôi cúi xuống, lặng thinh, không muốn nhìn vào hai gò má
hồng hào con gái đã kịp nhô cao, nhợt nhạt, trắng xanh.
Tôi ra đi sau hôm cơn bão vừa tan. Bánh xe lăn qua không để
lại chút d ấu vết trên con đường phía sau. Dẫu thế, bụi rồi cũng phủ
lên tất cả.
Trời vẫn mưa dầm dề. Căn phòng của tôi ẩm ướt như không hề
có mái. Nước ào ào hắt qua cửa trước, cửa sau. Lộp độp rơi xuống ở
năm bảy chỗ dột. Tôi ngồi co ro, nhìn nước tràn trề, không hiểu phải
làm gì, bất giác nhớ cồn cào ngôi nhà ấm áp của mình. Tiếng chị tôi
như còn văng vẳng:
- Thị trấn bây giờ càng ngày càng to, người ta xây nhà vùn vụt.
Nhưng đã có mấy nhà phải bán hết gia sản để mua một mảnh đất
hẹp hơn, có nhà còn không đủ ăn nữa...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 116
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Tôi đứng dậy, lấy khăn chặn dòng nước, vắt ra ngoài, chợt nghĩ
đó là một công việc thật vô nghĩa.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 117
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Barie
Phạm Sông Hồng
Chắn tàu.
Barie từ từ hạ xuống.
Mọi người hối hả tranh thủ thoát sự chờ đợi.
Ngay cả khi barie đã nằm ngang họ vẫn chịu khó đẩy nó lên,
chui qua, như bị ma đuổi.
...
Đứng trước barie người ta hay nhìn đồng hồ.
Một phút ở đây hình như dài hơn sáu mươi giây.
Con tàu vất vả như tuổi già ì ạch mãi không di qua hết đoạn
chắn đường.
Một người đàn ông hối hả đến gần barie. Anh nhìn theo bóng áo
vàng phía bên kia đường chắn, hối hả gọi như người gọi đò: Cái bờ
vai thon cong, cái cổ cao, cái dáng nhìn thẳng hơi kiêu kỳ kia. -
Chẳng phải người đó thì ai.
Người áo vàng bên kia barie bình tĩnh lên xe nổ máy sẵn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 118
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Người đàn ông vẫn gọi, lúc một khẩn thiết, tuyệt vọng...
Nhưng tiếng gọi bị bánh tàu nghiến nát.
...
Tàu đi rồi.
Tất cả cũng đã đi rồi.
Chỉ còn người đàn ông một mình đứng lại phía bên này barie
với mớ tóc như bạc thêm.
Một phút ở đây là bao nhiêu giây?
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 119
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Kỷ niệm
Phạm Sông Hồng
Người ấy nhìn lướt qua "nó", rồi thản nhiên quay lại với đám
người nêm chặt đang í ới chúc mừng căn phòng mới của cô. Dù sáu
mét vuông nhưng vẫn là "ra ở riêng", hết cảnh tiếp khách chung, cười
"nhãn hiệu đánh răng", chào hờ, buồn đợi đêm mới khẽ thút thít.
Cô bỗng mong mọi người nhanh ra về...
Cô chờ phút cuối...
...
Nhưng người ấy cũng ra về cùng với mọi người, chẳng có phút
cuối dành cho cô: mắt người ấy nhìn thẳng ra phía cầu thang và bước
đi vội vã.
Cô tắt đèn, nằm xuống tấm đệm trải dưới sàn.
Thì ra người ấy tặng "nó" cho cô không mảy may một hàm
nghĩa gì. Người ấy có thói quen "kỷ niệm"...
Thế thôi...
...
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 120
http://www.ebooks.vdcmedia.com
ở cùng một viện nghiên cứu nhưng cô và người ấy ít gặp nhau.
Cô làm ở phòng máy tính, còn người ấy trên phòng thiết kế.
Mỗi lần, dù chỉ đủ để chào nhau, cô vẫn luôn câm lặng hướng
đến người ấy. Và chẳng bao giờ cô muốn tìm cách giải thích vì sao.
Chỉ biết sau những lần gặp ấy, cô thấy chờ đợi nhiều hơn... chờ đợi
gì... chẳng biết...
Cô thầm mong một năm có nhiều lần sơ kết và tổng kết Viện.
Đúng là vớ vẩn...
...
Rồi bỗng cô và người ấy cùng được phân công trong một đề tài
của Viện.
Trên đường về của chuyến đi công tác phục vụ đề tài, người ấy
dừng lại, mua "nó" tặng cô, vật kỷ niệm bằng cói mà người ta thường
tặng người nước ngoài.
Về nhà, mãi cô mới chọn được chỗ vừa ý, một chỗ mà từ góc nào
trong căn phòng, cô đều có thể thấy "nó".
Rất nhiều đêm sau đó cô không ngủ.
...
"Nó" ẩm mốc, khô cong lên, rồi nhợt nhạt đi cùng với chờ đợi.
Nhưng chỉ lúc nãy thôi, chỉ qua cái nhìn lướt của người ấy thôi,
cô chợt hiểu người ấy chẳng ký thác gì trong "nó" cả.
Cô bật dậy và quyết định "chôn" nó.
Không hiểu nghĩ thế nào cô thắp ba nén hương gài vào đó.
Rồi cô tắt đèn, nằm úp mặt xuống.
Nhưng cô vẫn nhìn thấy ba chấm đỏ day dứt trong đêm.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 121
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Chốc nữa thôi, tàn hương, cô sẽ lấy "nó" xuống.
Ba nén hương vẫn cháy như đưa tiễn một linh hồn về cõi lãng
quên.
...
Có mùi khét...
Cô lật người và hoảng hốt kêu khẽ khi nhìn thấy cả một mảng
đỏ. "Nó" đang bốc cháy. Cô vội chạy lại và hốt hoảng đưa cả bàn tay
ra dập lửa.
Lúc đưa tay bật đèn, cô mới biết tay mình bị bỏng.
...
"Nó" cháy nham nhở như một đường sin số phận.
Cô nhìn "nó", tự nhiên nước mắt cứ trào ra...
Không, cô sẽ không cất "nó" đi nữa.
Cái đường cháy nham nhở ấy đã thành kỷ niệm của cô.
...
Vết bỏng ở tay cô đã bắt đầu lên da non, nhưng ở chỗ khác...
...
Người ấy vẫn sống độc thân sau rất nhiều "kỷ niệm" tặng cho
nhiều người trên đường đi.
Cuộc đời người ấy buồn như con đò già không có bến đậu.
Một hôm không hiểu có việc gì người ấy đến thăm cô.
Cô đã có chồng... có con..., sống một cuộc đời yên ổn.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 122
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Rồi bỗng người ấy nhìn thấy "nó"..., nhìn thấy những vết cháy
nham nhở...
Người ấy vội vã bước ra cầu thang như năm nào..., chỉ khác là
mắt ngoái nhìn lại... nhìn lại một vật kỷ niệm chắc không còn có chỗ
cho mình.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 123
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Ô ánh sáng
Phí Thanh Giang
Tin nó đỗ vào đại học làm cả nhà mừng rơi nước mắt. Mẹ gọi
điện cho dì ở Hà Nội về để đón nó lên nhập trường. Dì hình như
không muốn về, chắc dì rất bận. Nhưng nể lời chị gái, nên cuối cùng
dì cũng về.
Khi xe dì vừa về đến cổng, mẹ nó chạy ra đón, dì nói ngay: "Cả
tuần được ngày chủ nhật rỗi rãi thì phải tranh thủ về giải quyết
chuyện gia đình. Đến là mệt". Mẹ nó làm mặt giận. "Tại sao vừa về
đến nhà, chưa được câu hỏi thăm chị, dì đã nói cái giọng như thế".
Nhưng chị em gái dễ huề nhau. Mẹ nó thường nói: "Thương nhau
như chị em gái".
Dì mệt mỏi dắt xe vào nhà. Xong, dì ngồi thừ ra ghế. Cái xắc
đeo để bên cạnh. Nó chưa bao giờ thấy cái xắc nào đẹp như cái xắc
của gì. Dì thì dường như chẳng quan tâm đến sự có mặt của nó. Đứng
ngẩn người ra một lúc sau câu chào dì lí nhí trong cổ mãi không
thoát ra thành lời được, nó chờ đợi gì đáp lại.
Dì vẫn tỏ ra không hay biết. Ngượng quá, nó ù té chạy xuống
bếp giúp mẹ nấu nướng. Nó lo lắng hỏi mẹ: "Dì dạo này làm sao ấy?".
Mẹ nó đang bận túi bụi làm thịt gà và các món ăn, ngẩng lên trả lời
như một cái máy: "Dì mày từ nhỏ đến lớn vẫn thế, ai mà biết được.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 124
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Thôi, giúp mẹ một tay đi. Nhanh lê n nào". Bao nhiêu công phu chọn
món ăn và bày đặt các kiểu, nó thấy giờ thành công toi. Giá dì đừng
về thì hơn. Một lúc thấy dì ra bể nước rửa chân tay. Mẹ nói vọng ra:
- Lấy nước nóng trong phích pha rửa cho đỡ lạnh.
Tiếng nước trong vòi xối vào chậu và tiếng dì phàn nàn:
- Nước ở nhà kém trong và kém sạch. Kiểu này đến phải đem
quần áo lên Hà Nội giặt mất.
Rửa chân tay xong đi lên thẳng nhà, chẳng thèm ngó vào bếp
xem mẹ nó làm cơm đến đâu rồi. Tự dưng nó thấy ác cảm. Cùng một
mẹ sinh ra nhưng rõ ràng dì khác mẹ nó. Mẹ nó bao giờ cũng thân
mật, cởi mở và hay giúp đỡ mọi người.
Lúc có mặt đông đủ mọi người, mẹ nó nói với dì:
- Tôi gọi dì về để bàn chuyện của cháu sắp lên Hà Nội học. Tôi
muốn nó ở với dì để dì tiện bảo ban dạy dỗ khi thiếu mặt tôi. Vả lại
ký túc xá trong trường điều kiện sinh hoạt không tốt, tôi sợ cháu
không chịu được.
Dì nghe, nét mặt vô cảm. Cuối cùng dì thở dài:
- Nó lớn rồi, cứ lúc nào cũng có người kè kè bên cạnh như ở
nhà.... Với lại, nhà em lắm chuyện phức tạp, e không tiện.
- Người trong nhà có gì mà không tiện. Hơn nữa nó là một đứa
ngoan ngoãn, chăm chỉ, chỉ tội hơi nhát.
- Nếu thế thì tuỳ chị. Em có nói ra sợ mọi người cho là thế này
thế khác.
Nó đứng ngoài định ngăn mẹ nó. Song nó lại cứ đứng trơ trơ,
mặc kệ cho người lớn muốn sắp đặt thế nào cũng được. Nó rụt rè
phản đối liền bị mẹ nó lừ mắt. Thế là thôi.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 125
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Dì lấy chồng người Hà Nội. Dì sống chung với bố mẹ chồng. Vợ
chồng dì ở tầng hai. Tầng hai có hai phòng một phòng khách và một
phòng ngủ. Nó đành dọn chỗ gác xép phía trên cầu thang để ở tạm.
Bao nhiêu đồ nghề của chú cùng với những dụng cụ của gia
đình nó xếp tất cả vào một góc. Cũng chỉ còn chừa lại một khoảng
trống đủ để trải một mảnh chiếu con để nằm. Thế cũng tốt chán, nó
nghĩ. Dù sao thì cũng còn chỗ để dung thân một mình. Nó rất sợ phải
sống chung phòng với người khác. Nó sợ mọi hành động, suy nghĩ của
mình đều bị kiểm soát.
Dì nhắc nhở:
- ăn ở phải gọn gàng, lịch sự và ý tứ đó nghe.
Nó cúi đầu:
- Dạ cháu hiểu!
Dì nói ngay:
- Không cần hứa mà phải thực hiện. Đó là nguyên tắc.
Ngay sáng đầu tiên nó đã bị dì cảnh cáo:
- Phan ơi! Dậy đi. Sao dậy muộn thế. Từ sáng sau không được
quen thói như ở nhà thế đâu nhé.
Nó lồm cồm bò dậy, cố dụi mắt để thắng cơn buồn ngủ. Nó cũng
không hiểu sao hôm qua đi từ nhà lên mệt thế mà dì vẫn dậy sớm
được. Hình như dì phải dậy sớm trước mẹ chồng để mở cửa, cắm nước
pha sữa cho cả nhà. Những công viê c đó từ nay sẽ thuộc về nó. Lúc
đầu nó làm vụng về và lúng túng. ở đây cái gì cũng khác ở nhà nó.
Mọi người cũng ít nói với nhau hơn. Chỉ có dì thỉnh thoảng căn dặn:
- Mày làm sao đừng để mọi người nói động đến dì là được.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 126
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Nhiều lúc dì muốn tâm sự với nó điều gì đó song lại thôi. Dì ít
quan tâm đến nó, và thường thở dài một mình. Càng ngày nó càng
buồn bã và cô đơn. Nó hay nghĩ về nhà. Mẹ nó bảo: "Người Hà Nội
sống lạnh lùng. Dì con cũng nhiễm phải đó thôi. Nhưng sống chung
với gia đình người ta, con cũng phải ý thức để dì đỡ khổ tâm". Nó
không hiểu "khổ tâm" thì khác "bận tâm" là mấy. Chỉ thấy người
trong nhà này sống nhạt nhẽo và giả tạo.
Những hôm dì đi làm về, gương mặt đang tươi tỉnh. Nhưng khi
xuống xe, máy vừa tắt, nét mặt dì cũng hết vui ngay. Dì đi qua bếp lễ
phép chào bà mẹ chồng rồi vội vã bước lên tầng. Chiếc xắc xinh đẹp
của dì vất chỏng chơ giữa giường. Dì lại ngồi thừ ra ghế. Rất lâu như
thế. Nếu chồng dì không về, dì sẽ không đứng lên lấy quần áo cho
chồng tắm và thu dọn những thứ dì vừa bầy bộn ra phòng.
Một hôm dì hỏi nó (rất hiếm khi dì hỏi ý kiến nó):
- Sắp sinh nhật mẹ chồng. Không biết mua cái gì được đây?
- Dì cũng mua một cái áo bông tứ thân may khéo như dì mua
cho bà ngoại ấy - Nó nói.
- Ai lại tặng đồ ấy, người ta cười chết. Mình sẽ bị chê là quê.
Hay là mua một bộ áo dài nhung....
Dì bỏ lửng câu nói, cắn môi nghĩ ngợi.
- Thứ đó đắt tiền lắm - Nó dè dặt.
- Đắt với mình nhưng với người ta chẳng thấm gì.
Thế là dì tất tả đi mua bộ áo dài nhung bằng cả tháng lương
của dì để làm quà mừng sinh nhật bà mẹ chồng. Bà nó ở nhà chưa
bao giờ được con gái tặng một món quà như thế. Nó xa xỉ, lãng phí
thế nào ấy. Trong khi bà mẹ chồng dì không thiếu những quần áo đắt
tiền. Món quà mà dì phải cân nhắc mới đủ can đảm mua được chắc
cũng không đủ làm bà cảm động.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 127
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hàng tháng nó lĩnh tiền mẹ gửi lên. Nó giữ lại một nửa để ăn
sáng và nộp học, một nửa đưa cho dì. Dì nhận tiền, không đếm, mở
khoá tủ - cất tiền đi. Đương nhiên là như thế, dì không phải nói gì
thêm.
Nhưng nó lại thấy dì vô tâm, vô cảm. Không bao giờ nó nói ra
điều ấy, dù bất kỳ với ai. Mọi người trong nhà này thật xa cách đối
với nó, kể cả dì. Nó thường hay ngồi tỳ cằm lên khung ánh sáng sát
trần nhà nghĩ ngợi lung tung về chuyện trên trời dưới bể, miễn là
không nghĩ đến ngôi nhà nó đang sống. Nó chỉ còn biết vùi đầu vào
bài vở. Nhưng cứ hễ học xong rồi, ngồi trước trang nhật ký là nó lại
khóc dài. Nước mắt thi nhau rơi xuống ướt nhoè sách vở. Nó không
dám viết thư về nhà sợ mẹ buồn.
Một lần, buồn quá, nó rủ bạn về nhà chơi. Hai đứa trèo lên chỗ
ở của nó. Bạn nó bảo: "Cái xép của mày thật tồi tệ như chỗ bỏ đi". Nó
chạnh nghĩ: Mình cũng là đồ bỏ đi cùng với những vật dụng phế thải
xếp trong góc kia. Giá có ai trong nhà nói với nó một cách thân mật
như đứa bạn đã nói, có lẽ nó bớt tủi thân hơn. Ngay hôm sau, dì cấm
nó không được rước bạn về nhà vì bà mẹ chồng dì không muốn thế.
Một lúc nào đấy, nó tự hỏi: Tại sao dì lại chấp nhận một cuộc
sống như thế. Như thế chẳng khác nào ở tù. Nhưng nó lại cười lớn:
Ta ngốc thì có. Người ngoài nhìn vào hẳn sẽ bảo chẳng còn chỗ nào
xứng đáng hơn thế nữa. Dì xinh đẹp thế cơ mà. Ai cũng bảo dì tốt số
lấy được chồng người Hà Nội, bố mẹ chồng lại giàu có, dì cũng được
nhờ.
Nhiều đêm nằm thức, nó nhớ về những ngày sống ở nhà. Nhớ
mẹ nhiều hơn. Ngày còn bé mẹ kể cho nó câu chuyện về cây tầm gửi.
Có chàng trai nọ chẳng may đưa chân vào cuộc sống đầy đủ về vật
chất nhưng tù túng về tinh thần. Giàu sang nhưng mà mất tự do. Cứ
ở mãi trong vòng luẩn quẩn đó, đến lúc héo dần héo mòn mà chết đi.
Đến chết vẫn không thoát được kiếp sống tầm gửi. Gió lạnh thổi qua
các lỗ ánh sáng, nó rùng mình ớn lạnh. ý nghĩ đó đi vào cả trong
những cơn mộng mị của nó.
TUYỂN TẬP TRUYÊN NGẮN VIÊT NAM HIÊN ĐẠI 128
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Hai tháng sau, khi sống một cuộc sống trọn vẹn ở trên cái gác
xép đó nó đã ngấm dần những câu triết lý cao siêu và vớ vẩn nhất.
Nó chợt nhận ra mình đã già đi rất nhiều, rất nhiều so với ở trong
gương. Nó rụt rè nói với dì:
- Cháu sẽ ra ký túc xá ở.
- Bao giờ? - Dì thảng thốt (Nó không ngờ dì lại như thế).
- Ngay ngày mai - Nó nói dứt khoát.
- Phan đừng đi. Nếu Phan đi thì dì cũng đi - Nước mắt dì chảy
dài trên gương mặt xinh đẹp. Nó trân trân đứng nhìn dì, tự dưng
thấy dâng lên trong lòng niềm trắc ẩn sâu xa. Nó đã đoán ra nhưng
không tài nào hiểu nổi. Mọi sự bất ngờ quá. Tại sao trong cùng một
lúc mọi cái bỗng vỡ oà.
Nó nhắc đến những chiếc ảnh cưới của dì. Dì bảo tự tay dì sẽ
đốt nó đi vì thực tế nó không có nghĩa. Nó đâm ra nghi ngờ tất cả
những ý tưởng như đinh đóng cột đã nằm sẵn trong tâm thức từ
trước đến nay. Mọi cái đều chông chênh trắc trở và mong manh dễ vỡ
quá. Đáng lẽ phải nói một cái gì khác thì nó lại nói:
- Dì nên ở lại là hơn. Còn cháu thì khác.
Dì nhìn nó rất lạ. ánh mắt vừa như cầu cứu, vừa như trách
móc. Ngoài kia những cây bàng đã trút xong chiếc lá cuối cùng, còn
trơ ra cánh tay gầy guộc cô đơn. Nó xách va-li đi xuống cầu thang. Bà
mẹ chồng nở nụ cười đưa tiễn xã giao làm nó ớn lạnh. Nó thấy ân hận
vì không để dì đưa tiễn ra cửa. Nếu có dì lúc này, nó sẽ nói khác.
Cánh cửa khép lại lạnh lùng sau lưng n ó. Một luồng khí lạnh
thổi qua mặt nó nhưng nó lại thấy khoan khoái, dễ chịu. Hai tháng
rồi, chưa bao giờ... Nó đi, cố tránh giẫm lên những mắt lá màu đỏ ối.